7-лекция: Шығыс Европа, Азия және Африка елдеріндегі феодалдық мемлекет және құқық.

1. Оң тү стік славян халық тарындағ ы феодалдық мемлекет.

2 Батыс славян халық тарындағ ы феодалдық мемлекет.

3. Азия жө не Африка елдерің дегі феодалдық мемлекеттер.

1. Біздің заманымыздың 7-ғ асырында славян тайпалары Балкан тү бегін басып ала бастайды. Келесі ғ асырда олар Мезияда(қ азіргі Болгария) " Жеті Славян тайпасы" деген атпен белгілі болғ ан одақ қ ұ рады.

Осы ғ асырдың 70-жылдарында князь Аспарух басқ арғ ан тү рік-бұ лғ арлар " Жеті Славян тайпасы" жерлеріне басып кіреді. Бұ лғ арлар мен Славяндар келісімге келіп, саяси ү стемдік бұ лғ арларғ а тиіп, славявдар жерін, ө з тұ рмыс салты мен тілін сақ тап қ алады.

Славяндар мен бұ лғ арлардың одағ ы кө рші жатқ ан агрессивті Византиядан қ орғ анудың қ ұ ралына айналады. Одақ тың қ ұ рылуы елдің ішкі дамуын жеделдетсе, орнық қ ан кү шті князь билігі сыртқ ы жауғ а қ арсы тұ ра алды.

10-ғ асырдың басында Болгарияда феодалдық қ ұ рылыс ү стемдікке жетеді. Негізгі феодалдық езуші жә не езілуші таптар пайда болады.

Князь жә не оның ә кімшілігі арқ ылы орталық та жә не жергілікті жерлерде орнатылғ ан мемлекеттік билік атақ ты Симеон князь (893-927-жж. ) кезінде кү шейе тү седі. Оның дә лелі ретінде оның кезінде князьдіктің патшалық қ а айналғ андығ ын айтуғ а болады.

11-ғ асырда Болгарияны Византия басып алып, 150 жылғ а жуық ү стемдік етеді. Бү л кезең де болгар феодалдары баштиндіктердің еркіндіктерін жойып, оларды крепостнойларғ а айналдырады. Византия ү кіметі Болгарияда ерекше тә уелді жер иелігін-пронияны пайда қ ылады. Осығ ан орай ү стем таптың прониярлар деп аталғ ан жаң а тобы пайда болады.

12-ғ асырдың аяғ ында ұ зақ кү рес нә тижесінде Болгария ө з тә уелсіздігіне қ айта ие болады. 1177-жылдан Екінші Болгар патшалығ ының тарихы басталады. Бұ л патшалық сә тті жорық тар нә тижесінде ө з территориясын одан ә рі кең ейте алды.

Византиямен кү рес нә тижесінде пайда болғ ан бұ л мемлекет кү шті орталық тандырылғ ан биліктің ү лгісі болды. Ә сіресе бұ л билік 2 Иван-Асен кезінде кү шейеді. Осындай кездердің ө зінде Болгар патшалары феодалдық органдармен, яғ ни халық жиналысымен жә не патша ә кімшілігінің жоғ арғ ы шенді адамдарынан тұ ратын тұ рақ ты Кең еспен санасып отырды.

Болгар қ ұ қ ығ ының алғ ашқ ы едә уір жү йеленген нұ сқ асы 9-10-ғ асырларда пайда болып, ол " Закон судный людям" деп аталды.

2. Поляк жерлеріндегі мемлекеттің пайда болуы б. з. 7-9-ғ асырларын қ амтиды. Мемлекеттің болғ андығ ына 1 Мешконың (960-992-жж. ) князь тағ ына кө терілуі туралы дерек анық дә лел болады.

Осы біз айтып отырғ ан жә не одан кейінгі кезең дерде поляк қ оғ амының феодалдану процесі аяқ талады. Шаруалардың қ ауымдық жер ү лестері негізінде князь домені, жалпы ірі жер иеліктері пайда болады. Еркін шаруалардың (дедич) кө пшілігі біртіндеп тә уелді шаруаларғ а айналады.

Басқ а да ертефеодалдық мемлекеттердегі сияқ ты Польшада да шаруаларды крепостнойларғ а айналдыру процесі 3-4 ғ асырғ а созылды. Бұ л процесс 12-ғ асырғ а таман аяқ талды. 10-11-ғ асырларда алғ ашқ ы Краков, Гнездо, Вроцлов сияқ ты поляк қ алалары пайда болады.

1 Мешко тұ сында Польша христиан дінін қ абылдайды. Ү стем тап дінбасылармен толығ ады, монастырьлар пайда болады.

Феодалдық қ атынастардың орнығ уынан кейін Полышада да Европаның басқ а елдеріндегі сияқ ты феодалдық бытыраң қ ылық белең алады. 1138-жьлы король Болеслав Кривоустый елді ө зінің тө рт ұ лына мұ рағ а бө ліп береді. Алғ ашында тө ртке бө лінген князьдік кейін тағ ы да бө лініп, Польша ұ сақ князьдіктерге айналып, біртұ тас Полыша деген ұ ғ ым тек сө з жү зінде ғ ана сақ талады.

Орталық тағ ы король мен уделдердегі князьдер кү шейіп алғ ан феодалдық ақ сү йекгер қ олындағ ы фигураларғ а айналады. Нақ ты билік феодалдар қ ұ рғ ан уделдік немесе уделаралық феодалдар съезі қ олында болады. 13-ғ асырда лауазымдардың ө зі атақ ты отбасыларда мұ ра арқ ылы беріліп отыруын бекітетін ә дет-ғ ұ рыптар пайда болады.

Феодалдар салық, сот, ә кімшілік иммунитеттерін кең иеленеді. Біз қ арастырғ ан Поляк қ оғ амындағ ы ә леуметтік жағ дайғ а оның саяси қ ұ рылысы да сә йкес келеді.

Сырттай қ арағ анда ү лкен территорияны алып жатқ ан Польша біртұ тас болды. 1569-жылы Люблин сеймінде Польша Литва князьдігімен қ осылып, атақ ты " Речь Посполитаяны" қ ұ рады.

Речь Посполитаяның қ ұ рамында олар Русьтен басып алғ ан Белоруссия мен Украинаның біраз бө лігі болды.

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 111213 14 15 16 Следующая ⇒