![]()
|
|||||||
Негізгі және қосымша ұсынылатын әдебиеттер тізімі26-тақ ырып. Мұ най, ауыл шаруашылық жә не туризм саласындағ ы ынтымақ тастық тың халық аралық -қ ұ қ ық тық нысандары. Жоспар: 1. Мұ най саласындағ ы халық аралық қ ұ қ ық тық режим. 2. Ауыл шаруашылық саласындағ ы халық аралық қ ұ қ ық тық режим. 3. Труизм саласындағ ы халық аралық қ ұ қ ық тық режим. Негізгі ұ ғ ымдар: мұ най қ ұ қ ығ ы, аграрлық қ ұ қ ық, туризм, халық аралық туризм. Шетелдердегі ауыл шаруашылығ ының дамуының ә лемдік тә жірибесі ауыл шаруашылығ ын дамытуды мемлекеттік реттеу тек қ ажеттілік емес, сонымен бірге заң дылық екенін кө рсетті. Агроө неркә сіптік ө ндірісті дамытуды мемлекеттік реттеу дегеніміз мемлекеттің ауыл шаруашылығ ы ө німін ө ндіру, ө ң деу жә не таратуғ а, агроө неркә сіптік ө ндірісті ө ндірістік-техникм тық қ амтамасыз етуге жә не материалдық -техникалық қ амтамасыз етуге, Агроө неркә сіптік кешендегі кә сіпорындардың шаруашылық қ ызмстін ұ йымдастыруғ а нормативтік актілер шығ ару жолымен ә сер ету, мемлекеттік билік органдарының ұ йымдасқ ан қ ызметін жузеге асыру жә не экономикалық ә діс арқ ылы реттеуді жү зеге асырат ауыл шаруашылық органдардың жалпы қ ұ ырстін басқ ару. Ауыл шаруашылығ ын мемлекеттік реттеудің бір кө рінісі ауыл шаруашылығ ы ө ндірісін басқ ару. Ауыл шаруашылығ ы ө ндірісін басқ ару дегеніміз ауыл шаруашылығ ы тауар ө ндірушілігінің жә не барлық ауыл тұ рғ ындарының қ олайлылығ ына қ ол жеткізу ү шін мемлекеттің аграрлық саясатын жү зеге асыруғ а бағ ытталғ ап жә не мемлекетпен жү ргізілетін шаралар кешені. Мемлекеттік реттеудің объектілері болып ө ндірістік-шаруашылық, ә леуметтік жә не олармен байланысты басқ а да ауыл шаруашылығ ы қ ызметі саласьіндағ ы аграрлық қ атынастар. Мемлекеттік басқ ару мен мемлекеттік реттеудің арасында мақ сатына байланысты айтарлық тай айырмашылық тар жоқ. Нақ ты алғ анда мемлекеттің экономикалық жә не басқ а процестерге ә р тү рлі қ атысуы туралы айтылады. Орталық тандырылғ ан мемлекеттік басқ ару ә міршілдік-ә кімшілдік жү йедегі тоталитарлық мемлекете болғ ан. Ауыл шаруашылығ ы ө ндірісін басқ аруды ұ йымдастыру мә селелері Қ азақ стан Республикасының қ азіргі кездегі дамуы ү шін ө зекті болып отыр. Ерекше ө зектілік меншік нысанының кө птігіне байланысты. Нарық тық экономика жағ дайында ө ндіріске экономикалық ә сер ету шаралары ғ ана қ ажет емес, сонымен қ атар ә кімшілік реттеу шаралары да қ ажет. Нарық тық экономикағ а ө ту кезінде ә кімшілік ә дістерді алып тастап, оларды экономикалық ә діспен ауыстыру емес, екі ә дісті де қ олдану. Бірақ экономикалық ә дісті ә кімшілік ә дістен басымырақ ұ стау кө рінеді. Осығ ан орай, агроө неркә сіптік ө ндірісті нормативтік-қ ұ қ ық тық; реттеудің рө лі арта тү суде. Басқ а ғ алымдар қ оғ аммен келісушілік жә не саяси тұ рақ тылық; барлық халық тың мү ддесі ү шін экономикалық дамыту; қ азақ стандық патриотизм; мемлекеттік ө мірдің маң ызды сұ рақ тарын республикалық референдумдарда дауыс бере отырып, демократиялық ә діспен шешу қ ағ идаларын бө ліп қ арайды. 3. Туризм саласындағ ы халық аралық ынтымақ тастық тар. БҰ Ұ анық тамасы бойынша, халық аралық туризм мемлекетаралық келісім жә не мемлекетаралық салт-дә стү рдің негізінде саяхат жү йесін қ ұ райды. Халық аралық туристік қ атынастар халық аралық жария қ ұ қ ық тың нормаларымен; ал отандық жә не шетелдік заң ды тұ лғ алардың қ атынастары; халық аралық жеке қ ұ қ ық тың нормаларымен реттеледі. БҰ Ұ демалуғ а қ атысты адам қ ұ қ ық тарының негізгісі деп қ арастырады, сол себептен халық аралық туризмді дамыту осы қ ұ қ ық тың жү зеге асыруының негізгісін қ алайды. Халық аралық туризмнің халық аралық экономикалық қ атынастың айрық ша белгісі болып табылатынын қ ызметі, басқ а да кез келген ішкі сауда саттық мә селедегі сияқ ты шетелдік контрагенттер арқ ылы, яғ ни олардың атынан туристік фирма немесе шетелдік туристің ө зі қ атыса алады. «Турист» - мә нісіне, жынысына, тілі мен дініне қ арамастан, ө зі тұ рғ ылық ты тұ рмайтын мемлекет территориясында 24 сағ аттан кем емес, 6 айдан артық емес уақ ытта қ алатын тұ лғ аны айтамыз; туризм, сауық тыру, спорт, емдеу, жанұ ялық жағ дайына байланысты, білім алу, діни-наным сенімі бойынша немесе қ ызметтік мақ сатпен рұ қ сат етіледі. Осы анық тамағ а сә йкес турист қ атарына басқ а мемлекеттің шекарасын кесіп ө ткен барлық шетелдіктер жатқ ызылады. Бірақ мұ ндай «турист» деген ұ ғ ымның анық тамасы ө те кең ауқ ымда. Келесідей анық тама беруге болады: шетелдік турист – бұ л ө зі келген мемлекетке шетелдік валютаны енгізетін, бұ л мемлекеттің территориясында ө зі алғ ан тур негізінде 24 сағ аттан кем емес уақ ытқ а келген тұ лғ аны айтамыз. Туристің қ ұ қ ық тық статусы халық аралық қ ұ жатта бекітілген: турист кодексі (1985 жылы қ ыркү йек айында VI Бү кілә лемдік туристік ұ йым Генералдық Ассамблеяда қ абылданғ ан). Халық аралық туристік халық аралық экономикалық қ атынастың дамуының эффективті нысанына жатқ ызуғ а болады. Бірқ атар мемлекеттерде шетелдік туризмнен тү сетін, пайда экспорттық тауарлар мен қ ызмет кө рсетудің тү скен пайданың 50% қ ұ райды. Егер де Қ азақ стан туризм индустриясын жоғ ары дә режеде дамытса, шетелдік туризмнан келіп тү сер пайда да болар еді. Халық аралық туризм ө мір жайлы, тұ рмыс, тарих, сол елдің салт-дә стү рі туралы білуге, ә р тү рлі елдердің тұ рғ ындарының ө зара тү сінушілігіне ық пал етер еді, халық тар арасындағ ы достастық пен бейбіт қ арым-қ атынастың нысанына да ө з ү шін тигізеді. Халық аралық туризм мемлекеттер арасында саяси, экономикалық, ә леуметтік ынтымақ тастық тың, соынмен қ атар адамдар арасындағ ы қ арым-қ атынастың белсенділігінен ық пал етеді. Қ азақ стан халық аралық туристік қ атынастарғ а тү седі, екіжақ ты жә не кө п жақ ты туристік конвенцияларғ а қ ол қ ойды, туризмге қ атысты заң намаларды ө ң деуде. Ө зін-ө зі бақ ылау сұ рақ тары: 1. Халық аралық туристік қ атынастар. 2. Халық аралық қ атынас дегеніміз не? Негізгі жә не қ осымша ұ сынылатын ә дебиеттер тізімі 1. Қ ұ лжабаева. Ж. О. Халық аралық жария қ ұ қ ық. –Алматы, 2003 ж. 2. Сарсембаев. М. А. Международное право. –Алматы, 1998 ж. 3. Г. Б. Хан т. б. Халық аралық қ ұ қ ық. Дә рістер курсы. –Алматы, 2003 ж. 4. И. И. Лукащук. Нормы международного право. -М., 1997 ж. 5. Г. И. Тункин. Теория международного право. -М. -1970 ж. 6. М. Б. Қ ұ дайбергенов. Международная уголовная ответственность физических лиц. –Алматы, 2000 ж.
|
|||||||
|