|
|||
8-тақырып. Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) –әмбебап халықаралық ұйым ретінде.Жоспар: 1. БҰ Ұ -ның қ ұ рылу тарихы, мақ саттары, міндеттері, қ ағ идалары, оғ ан мү шелікке ө ту мә селелері. 2. БҰ Ұ -ның қ ұ рылымы. 3. Қ азақ стан Республикасы – БҰ Ұ -ның мү шесі. Негізгі ұ ғ ымдар: Біріккен Ұ лттар Ұ йымы, халық аралық ұ йым, БҰ Ұ Бас Ассамблеясы, Қ ауіпсіздік Кең ес. 1. Біріккен Ұ лттар Ұ йымы (БҰ Ұ )-қ ұ рамына 192 мемлекет кіретін ә мбебап халық аралық ұ йым. Қ ұ рылып қ алыптасқ алы бері БҰ Ұ ұ дайы даму ү стінде. Бү гінгі таң да оның мү шелерінің 2\3сі бір кезде отарлық тә уелдікте болғ ан, қ азіргі кезде даму жолындағ ы мемлекеттер. Дегенмен, Біріккен Ұ лттар Ұ йымы абсолютті мінсіз ұ йым емес. Бұ л ұ йым 1945ж. 51 мемлекетті біріктіріп, бү гінгі кү нге дейін ө з қ ұ рылымын сақ тап қ алды, мү шелерінің ү ш еседей артуына қ арамастан, ө з жұ мысында бә з баяғ ы рә сімін қ олданып келеді. Бү кілә лемдік ұ йымның барлық қ ызметі бір проблеманы шешуге бағ ытталғ ан: ол-ө зіне мү ше ә рбір мемлекеттің ұ лттық мү дделері мен тұ тастай алғ андағ ы халық аралық бірлестік мү дделерінің арақ атынасын шешу. Осы негізгі проблема шең беріндегі Біріккен Ұ лттар Ұ йымының қ ызметін ү ш негізгі бағ ытқ а бө луге болады: - халық аралық бейбітшілік пен қ ауіпсіздікті қ олдау; - БҰ Ұ -ның ә лемді қ айта қ алыптастырудагы кү нделікті ә рекеттері - Адамзаттың болашағ ын халық тар арасындағ ы ғ аламдық ынтымақ тастық ты реттеу арқ ылы жоспарлау немесе болжау. 1945 жылы 24 қ азан БҰ Ұ ның қ ұ рылғ ан кү ні болып есептеледі. БҰ Ұ ғ а алғ ашында 51 мемлекет мү ше болды. БҰ Ұ ғ а мү шелікке ө тудің талаптары мынадай: - мемлекет тә уелсіз, бейбітшілікті сү йгіш болуы тиіс - мемлекет жарғ ылық талаптарғ а орай ө зіне мің деттемелерды жү ктеуі тиіс; - мемлекет ө зіне жү ктелген міндеттемелерді орындай алады жә не орындағ ысы келеді. БҰ Ұ ның мақ саттарына мыналар жатады: - халық аралық бейбітшілік пен қ ауіпсіздікті қ олдау; - бейбітшілікке қ ауіп келтіру мен басқ ыншылық актілерінің алдын алу жә не жою ү шін тиімді шараларды қ абылдау; - халық аралық дауларды немесе оқ иғ аларды бейбіт қ ұ ралдары арқ ылы шешу. -халық тардың тең қ ұ қ ылық жә не ө зін-ө зі басқ ару қ ағ идасының негізінде халық тардың достық қ арым-қ атынасын дамыту; -экономикалық, ә леуметтік, мә дени жә не гуманитарлық сипаттағ ы халық аралық дауларды шешу барысында халық аралық ынтымақ тастық ты жү зеге асыру - осындай ортақ мақ саттарғ а жету жолында ұ лттар ә рекеттерін ү йлестіру орталығ ы болу. БҰ Ұ ө з қ ызметін жү зеге асырғ анда мынадай қ ағ идаларды басшылық қ а алады: - Ұ йымның барлық мү шелерінің дербес тең дік қ ағ идасы; - ө здеріне жү ктелген міндеттемелерді адал орындау қ ағ идасы; - туындағ ан дауларды бейбіт қ ұ ралдармен шешу қ ағ идасы; - кү ш қ олданбау немесе кү ш қ олданамын деп қ оқ ан-лоқ қ ы жасамау қ ағ идасы: - БҰ Ұ -ның Жарғ ығ а сә йкес атқ аратын барлық ә рекеттеріне барынша кө мек кө рсету қ ағ идасы; - БҰ Ұ -ның мү шесі болып табылмайтын мемлекеттердің БҰ Ұ қ ағ идаларына сә йкес ә рекет етуін қ амтамасыз ету қ ағ идасы, себебі ол бейбітшілік пен қ ауіпсіздікті қ олдауғ а қ ажет болуы керек; - мемлекеттердің ішкі қ ұ зіреттеріне жататын істерге БҰ Ұ -ның қ ол сұ қ паушылық қ ағ идасы. 2. Біріккен Ұ лттар Ұ йымының қ ұ рылымы. Ә мбебап халық аралық ұ йымның қ ұ рылымы алты басты органнан жә не қ ажетті қ осалқ ы органдардан тұ рады. БҰ Ұ -ның басты органдары мыналар: Бас Ассамблея, Қ ауіпсіздік Кең есі, Экономикалық жә не Ә леуметтік Кең ес, ОПЕК жө ніндегі кең ес, Халық аралық Сот жә не Хатшылық. БҰ Ұ -ның артық шылық тары мен иммунитеттері туралы 1946 ж. 13 ақ панындағ ы Конвенцияғ а сө йкес, БҰ Ұ заң ды тұ лғ а болып табылады; жылжитын жә не жылжымайтын мү ліктер алады; мү ліктерге билік етеді; сотта іс қ озғ айды. БҰ Ұ -ның ө кілдері басты жә не кө мекші органдардағ ы конференцияларда ө здерінің қ ызметтік міндеттемелерін атқ арғ анда жә не мә жіліске бару-келу кезінде артық шылық тар мен иммунитеттерді пайдаланады. БҰ Ұ -ның лауазымды адамдары сот жауапкершілігіне тартылмайды жә не қ азыналық, кедендік артық шылық тарды пайдаланады. Біріккен Ұ лттар Ұ йымы ө зінің қ ызмет ету кезең інде бірінші орындағ ы бейбітшілік пен қ ауіпсіздік проблемаларына назарын жете аударып келеді. БҰ Ұ -ның бейбітшілік операциялары бейбітшілік туралы келісімдерді орындауғ а кө мектеседі, қ ол жеткізілген татуластық ты, ә скери ә рекеттердің тоқ татылуына кө мектеседі. БҰ Ұ -ның ө з армиясы жоқ. Бітімгершілік миссияларын жү ргізу ү шін оғ ан мү ше-мемлекеттер ерікті негізде ә скер мен жасақ береді. Арнайы бітімгершілік бюджетінен оларғ а белгілі бір ө темақ ылар тө ленеді. Бітімгершілік миссияларын Қ ауіпсіздік Кең есінің мү шелері қ ұ райды жә не айқ ындайды. БҰ Ұ -ның барлық мү ше-мемлекеттері бейбітшілік пен қ ауіпсіздікті қ олдау тә уекелін бө ліседі. 1945 жылы 110 мемлекет ө здерінің персоналдарын ә келді; ағ ымдағ ы бітімгершілік операцияларына ең кө п ә скерді Пә кстан, Бангладеш, Иордания, Польша, Ресей Федерациясы жә не Канада берді. Бітімгершілік операцияларына бұ л ұ йымғ а мү ше емес мемлекеттер де қ атыса алады. Мысалы, Швейцария бітімгершілік ү шін ақ ша, тікұ шақ, медициналық жә не ө зге де жабдық тар беріп келеді. Біріккен Ұ лттар Ұ йымы ірі кө лемді конференциялар жү ргізеді. Соның арқ асында ұ лттық жә не халық аралық ұ йымдар, ү кіметтік емес ұ йымдар белсенді ә рекет етеді; ұ лттық саясатты айқ ындау ү шін халық аралық стандарттар мен нормаларды бекітеді; жаң а ұ сыныстарды талқ ылауғ а жә не консенсусты іздеуге мү мкіншілдік туады. БҰ Ұ қ ызметінің тиімділігін арттыру ү шін Бас Ассамблея арнайы сессиялар ө ткізеді. Мә селен, ірі кө лемді конференциялар қ атарына БҰ Ұ -ның қ оршағ ан орта жә не даму жө ніндегі 1992 ж. Рио-де-Жанейро конференциясын; 1993 ж. маусым айындағ ы адам қ ұ қ ық тары жө ніндегі Бү кілә лемдік Вена Конвенциясын; 1994 ж. Каирде ө ткен халық саны жә не даму жө ніндегі халық аралық конференциясын; 1995 ж. Копенгагаенде ө ткен ә леуметтік даму жө ніндегі Бү кілә лемдік басқ асуды; 1995 ж. Пекинде ө ткен ә йел қ ұ қ ық тары жө ніндегі Тө ртінші Бү кілә лемдік конференцияны; 1996 ж. Стамбулда ө ткен елді мекендер жө ніндегі БҰ Ұ -ның Екінші конференциясын жатқ ызуғ а болады. БҰ Ұ аясында жү йелеу мә селелерінде ү лкен маң ызы бар бірқ атар кептарапты халық аралық келісімдер жасалды. БҰ Ұ -ның қ ұ рамында ү кіметаралық келісімдер негізінде қ ұ рылғ ан автономды халық аралық ұ йымдар бар, олар тү рлі салаларда кең кө лемді қ ұ зыреттерге ие. Бұ л ұ йымдар Мамандандырылғ ан мекемелер деп аталады, олар Экономикалық жә не Ә леуметтік Кең ес арқ ылы БҰ Ұ -мен тығ ыз байланысты. БҰ Ұ -ның орталық штаб-пә тері – Нью-Йоркте (АҚ Ш), еуропалық бө лімдердің штаб-пә терлері Женевада (Швейцария) жә не Венада (Австрия) орналасқ ан. БҰ Ұ -ның жұ мысын 5 жыл мерзімге сайланатын, бірақ сайлауғ а екі реттен артық тү спейтін Бас хатшы басқ арады. БҰ Ұ тарихынан бері жеті Бас хатшы сайланғ ан. Бү гінгі кү ні БҰ Ұ -ның ең ү лкен лауазымды тұ лғ асы – 2007 жылы сайланғ ан Пан Ги Мун. Бас Ассамблея – сессиялық орган. Сессиялардың 3 тү рі бар: кезекті, арнаулы жә не тө тенше. БҰ Ұ БА-ның кезекті сессиясы жыл сайын қ ыркү йек айының ү шінші сейсенбісінде шақ ырылады. Арнаулы сессия, егер Қ ауіпсіздік Кең есі, БҰ Ұ -ның кө пшілік мү шелері немесе арнаулы сессияны шақ ырту туралы талапқ а БҰ Ұ -ның бір мү шесінің қ осылғ андығ ы туралы ұ йымның кө пшілік мү шелері хабарлағ ан кезде кез келген мә селелер бойынша шақ ырылады. Мұ ндай сессиялар сессияны шақ ырту туралы талапты Бас Хатшы алғ аннан кейін 15 кү н ішінде шақ ырылады. Ал тө тенше арнаулы сессиялар БҰ Ұ Бас Хатшысы Қ ауіпсіздік Кең есінен келіп тү скен жә не Кең естің кез келген 9 мү шесінің дауысымен мақ ұ лданғ ан, БҰ Ұ -ның кө пшілік мү шесі талап еткен немесе БҰ Ұ -ның кө пшілік мү шелерінің БҰ Ұ бір мү шесінің осындай шақ ырту туралы хабарларын алғ аннан кейін 24 сағ ат ішінде шақ ырылады. Тө тенше сессиялар мынадай жағ дайларда шақ ырылады: біріншіден, бейбітшілікке қ ауіп тө нсе; екіншіден, бейбітшілік бұ зылса немесе басқ ыншылық актісі жасалса жә не егер Қ ауіпсіздік Кең есі оның мү шелері вето қ ағ идасына сә йкес бір пікірге келе алмағ андық тан, тиісті шараларды қ абылдай алмағ ан жағ дайда. БҰ Ұ -ның Қ ауіпсіздік Кең есі – (БҰ Ұ Қ К) – Біріккен Ұ лттар Ұ йымының бас органы, оның қ ұ рамында 15 мү шесі бар, оның ішінде бесеуі тұ рақ ты мү шелері – Ресей, АҚ Ш, Қ ХР, Франция, Ұ лыбритания; 10-ы – тұ рақ сыз мү шелер, олар екі жыл мерзімге мынадай квотағ а сай сайланады: 3 орын – Африка мемлекеттері, 2 орын – Азия мемлекеттері, 2 орын Латын Америкасы елдері, 2 – Батыс Еуропа, Канада, Австралия, Жаң а Зеландия мемлекеттері, 1 – Шығ ыс Еуропа мемлекеттері. Қ ауіпсіздік Кең есі қ ызметінің қ ұ қ ық тық негіздері БҰ Ұ Жарғ ысының V тарауында айқ ындалғ ан. БҰ Ұ Жарғ ысына сә йкес, Қ ауіпсіздік Кең есі бейбітшілік пен қ ауіпсіздікті қ олдау ү шін басты жауапкершілік жү ктелген тұ рақ ты ә рекет ететін орган болып табылады. БҰ Ұ -ның мамандандырылғ ан мекемелері халық аралық ұ йымдардың ерекше тобына жатады жә не оның Біріккен Ұ лттар Ұ йымымен ерекше қ ұ қ ық тық байланысы бар. БҰ Ұ Жарғ ысының 63-бабына сә йкес, Экономикалық жә не Ә леуметтік Кең ес – 57-бапта кө рсетілген мемлекеттердің кез-келгенімен тиісті мекеменің ұ йымымен байланысын айқ ындайтын келісімдерді жасауғ а уә кілетті, БҰ Ұ -ның басты органдарының бірі. Бү гінгі таң да БҰ Ұ -ның мамандандырылғ ан мекемелерінің тобына мыналар кіреді: 1. Халық аралық Ең бек ұ йымы (ХЕҰ ) 2. БҰ Ұ -ның азық -тү лік жә не ауылшаруашылық ұ йымы (ФАО). 3. Білім, ғ ылым жә не мә дениет мә селелері жө ніндегі бү кілә лемдік ұ йым (ЮНЕСКО). 4. Бү кілә лемдік денсаулық сақ тау ұ йымы (БДСҰ ). 5. Бү кілә лемдік Банк – Халық аралық Даму жә не Қ айта қ ұ ру Банкі (ХДҚ Б). 6. Халық аралық даму ассоциациясы (ХДА). 7. Халық аралық қ аржы корпорациясы (ХҚ К). 8. Халық аралық валюта қ оры (ХВҚ ). 9. Халық аралық азаматтық авиация ұ йымы (ИКАО). 10. Бү кілә лемдік Пошта Одағ ы (БПО). 11. Халық аралық Электрбайланыс Одағ ы (ХЭО). 12. Бү кілә лемдік метеорологиялық ұ йым (БМҰ ). 13. Халық аралық тең із ұ йымы (ИМО). 14. Бү кілә лемдік санаткерлік меншік ұ йымы (БСМҰ ). 15. Халық аралық ауылшаруашылық даму қ оры (ХАДҚ ). 16. Ө ндірістік жә не даму жө ніндегі БҰ Ұ (ЮНИДО). Жоғ арыда аталғ ан БҰ Ұ -ның мамандандырылғ ан мекемелерінің тізбесі, оның қ ызмет ету саласының ә ртү рлілігін дә лелдейді. Қ амқ оршылық жө ніндегі Кең ес. Қ амқ оршылық жү йесін қ адағ алау ү шін қ ұ рылғ ан. Халық аралық бақ ылау жү йесі бұ рын мандатпен басқ арылғ ан елдердің (Ұ лттар Лигасының мандат жү йесі) тә уелді аумақ тарын басқ ару ү шін қ ұ рылғ ан болатын. Қ амқ оршылық жө ніндегі Кең ес Бас Ассамблеяның (85-бап, 87-баптың 2-тармағ ы) жетекшілігінде, сондай-ақ қ ажетті жағ дайларда Қ ауіпсіздік Кең есінің (83-бап) басшылығ ында ә рекет етеді. БҰ Ұ Жарғ ысының 91-бабына сә йкес, «Қ амқ оршылық жө ніндегі Кең ес керекті жағ дайларда Экономикалық жә не Ә леуметтік Кең естің кө мегін жә не мү дделі болғ ан жағ дайларда тиісті мә селелер бойынша мамандандырылғ ан мекемелердің кө мегін пайдаланады». Бас Ассамблеяның басшылығ ымен ә рекет ететін Қ амқ оршылық жө ніндегі Кең естің негізгі міндеттері мен ө кілеттіктері басқ арушы билік ұ сынатын мә селелерді, есептерді қ арастырудан, петициялар қ абылдаудан жә не оларды қ араудан, басқ арушы билікпен кең есе отырып, қ амқ оршылық тағ ы тиісті аумақ тарды аралаудан, басқ арушы билікпен келісілген мерзімдерде қ амқ оршылық жө ніндегі келісім талаптарына сай ә рекеттерді жү зеге асырудан тұ рады (БҰ Ұ Жарғ ысының 87-бабы). БҰ Ұ Халық аралық Соты бас сот органы ретінде қ ұ рылғ ан, БҰ Ұ қ ұ рылымындағ ы бас органдардың бірі. БҰ Ұ Халық аралық Соты БҰ Ұ Жарғ ысының ажырамас белігі болып табылатын Халық аралық Сот Статутына сә йкес ө з қ ызметін жү зеге асырады. БҰ Ұ Жарғ ысының XIV тарауының 92-96-баптары Халық аралық Соттың қ ызметі туралы мә селелерді қ арастырады. 92-бапта Ұ лттар Лигасының аясында ә рекет еткен Халық аралық Статут «Халық аралық ә діл соттың Тұ рақ ты Палатасының Статутына негізделген» деп белгіленген. БҰ Ұ Жарғ ысының 93-бабына сә йкес, «Ұ йымның барлық мү шелері Халық аралық Сот Статутының қ атысушылары іpso facto болып табылады». Ұ йымның мү шесі болып табылмайтын мемлекет қ ауіпсіздік Кең есінің ұ сынысы бойынша Бас Ассамблея ә рбір жағ дайда жеке-жеке айқ ындайтын талаптарда Халық аралық Сот Статутының қ атысушысы бола алады. Халық аралық Сот азаматтық қ а тә уелсіз сайланатын тә уелсіз судьялар алқ асынан тұ рады. Судьялар ө з елдерінде жоғ ары сот лауазымдарына қ ойылатын талаптарғ а жауап беретін тұ лғ алар ішінен немесе халық аралық қ ұ қ ық саласында беделді, танылғ ан заң герлердің ішінен сайланады. Халық аралық Сот Бас Ассамблея жә не Қ ауіпсіздік Кең есі 9 жылғ а қ айта сайлану қ ұ қ ығ ымен сайлайтын 15 мү шеден тұ рады. Ә рбір ү ш жыл сайын Соттың 5 мү шесі қ айта сайланады. Бір мемлекеттің екі азаматы Халық аралық Соттың мү шесі бола алмайды. Халық аралық Сот тө рағ аны, вице-тө рағ аны жә не хатшыны ү ш жыл мерзімге сайлайды. Соттың қ ұ рамын басты ө ркениет нысандарының ө кілдері мен ә лемнің негізгі қ ұ қ ық тық жү йелерінің ө кілдері қ амтамасыз ету керек деген Халық аралық Сот Статутының 9-бабы ережелерінің маң ызы зор. Сот – Гаагада орналасқ ан. Судьялар қ ызметтік міндеттерін орындау кезінде дипломатиялық артық шылық тар мен иммунитеттерді пайдаланады. Хатшылық тың қ ызметкерлері мамандарғ а, дала қ ызметіндегі қ ызметкерлерге, жалпы қ ызмет кө рсету қ ызметкерлеріне жә не шаруашылық -техникалық қ ызметкерлерге бө лінеді. Мамандарғ а лауазымды тұ лғ алар жатады, техникалық қ ызметкерлер қ ұ рамына хатшылар, машинисткалар, курьерлер жә не ө зге де жұ мысшылар кіреді. Хатшылық қ а жұ мысқ а қ абылдау екі тү рлі жалдау арқ ылы жү зеге асырылады: тұ рақ ты шарт негізінде (зейнет жасына жеткенге дейін) жә не уақ ытша шарт негізінде (хатшылық қ ызметкерлерінің 30%-ы осы жалдау тү рімен қ абылданады). Біріккен Ұ лттар Ұ йымы ә рекет етіп келе жатқ ан кезең дерден бері, мынадай тұ лғ алар Бас хатшы лауазымында болды: 1. Трюгве Ли (Норвегия) – 1946 ж. ақ паннан 1953 ж. сә уіріне дейін. Норвегияның мемлекеттік қ айраткері, дипломат, заң гер. Ол империализм саясатын жү ргізді. Корея соғ ысы кезінде ол бет-бейнесін ашып алды, онда Трюгве Ли АҚ Ш пен оның Кореядағ ы одақ тастарының интервенциясын (басқ а бір елдің ішкі ө міріне зорлық пен қ ол сұ ғ у) ақ тағ ан еді. 2. Даг Хаммаршельд (Швеция) 1953 ж. сә уірден 1961 ж. қ ыркү йегіне дейін. Швед мемлекеттік қ айраткері жә не дипломат. Ол дарынды адам жә не іскер дипломат еді. Д. Хаммаршельд Африкадағ ы ә уе апатында қ ұ пия жағ дайда қ айтыс болғ ан. Ол Африкағ а Конго дағ дарысы кезінде катангалық сепаратистермен келіссө з жү ргізу ү шін барғ ан болатын. Нью-Йорктегі Ист-Ривер кө шесіндегі БҰ Ұ -ның бас ғ имаратының алдында оғ ан ескерткіш орнатылғ ан. Даг Хаммаршельд 1961 ж. Нобель сыйлығ ына ие болды (ө лгеннен кейін). 3. У Тан (Бирма) 1961 ж. қ арашадан 1971 ж. қ арашасына дейін. Бирмалық дипломат. Д. Хаммаршельд қ айтыс болғ аннан кейін 1961 ж. қ арашасынан бастап уақ ытша міндетін атқ арушы болды. У Тан қ ызметі халық аралық ортада кең інен танылды, ол отар елдер мен халық тарғ а тә уелсіздік беруді қ ызу қ олдап, бейбіт қ атар ө мір сү ру қ ағ идасын жү зеге асыруды, даулар мен жанжалдарды келіссө здер жү ргізу арқ ылы шешуді жақ тады. 4. Курт Вальдхайм 1972 ж. бастап БҰ Ұ -ның бас лауазымды қ ызметінде болып, екі рет сайланды. Австрия мемлекеттік қ айраткері дипломатиялық мемлекеттің барлық сатыларынан ө ткен тә жірибелі дипломат. К. Вальдхайм Бас хатшы ретінде ү шінші рет жұ мыс істеуге дайын екендігін білдіріп, БҰ Ұ тарихында қ ызық ты факті ретінде қ алды. Алайда, кө птеген жә не тү рлі сайлау рә сім оғ ан жең іс ә келмеді. Кейінірек К. Вальдхайм Австрияның Президенті болып сайланды. 5. Перес де Куэльяр Хавьер – перуандық мемлекеттік қ айраткер, 1981-1991 жж. Бас хатшы болғ ан. Аймақ тық дау-жанжалдарды шешуге, адам қ ұ қ ық тарын қ орғ ауғ а ү лкен ү лес қ осты. 6. Бутрос Гали Бутрос(Египет) 1991 ж. желтоқ сан айында осы ү лкен лауазымғ а сайланды. Бас хатшы ретінде бір рет сайланғ ан. 7. Кофи Аннан (Африка, Гана мемлекеті) – 1997 ж. сайланғ ан, 2001 жылы Нобель сыйлығ ына ие болды. 8. Пан Ги Мун – (Оң тү стік Корея) 2007 ж. 1 қ аң тарда сайланып, 2016 жылдың 31 желтоқ санына дейін аталғ ан қ ызметті атқ арғ ан. 9. Антониу Гутерреш – (Португалия, Батыс Еуропа) 2017 жылдың 1 қ аң тарынан БҰ Ұ -ның қ азіргі Бас Хатшысы. Лауазымдық қ ызметіне кірісер алдында, Бас Ассамблеяда ант берудің маң ызы зор, оның мазмұ ны тө мендегідей болып келеді: «Мен Біріккен Ұ лттар Ұ йымының Бас хатшысы міндетін бар ынта-жігеріммен, саналылығ ыммен атқ аруғ а, осы міндеттерді орындауғ а жә не ө зімнің тә жірибемді Біріккен Ұ лттар Ұ йымының мү дделеріне сай айқ ындауғ а, ө з міндеттерімді орындау барысында Біріккен Ұ лттар Ұ йымына қ атысы жоқ қ андай да бір ү кіметтің немесе биліктерден нұ сқ аулар алуғ а немесе қ абылдауғ а ұ мтылмауғ а салтанатты тү рде ант етемін».
|
|||
|