|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
42. Хәбәрләрне табып, астына сызыгыз. Шартлы кыскартулар белән хәбәрнең төзелешен күрсәтегез.Шартлы кыскартулар: Г. ф. х. - гади фигыль хә бә р К. ф. х. - кушма фигыль хә бә р Т. ф. х. - тезмә фигыль хә бә р К. и. х. – кушма исем хә бә р 1) Ә ти миң а перә ннек тә алып кайта. Мин сиң а да бирермен... Миң левә ли малаена бирмим... Бая туп уйнатмады. . . .. Ә йе, ә нә кө тү кү ренә. Тиз бул. Чап! Син кү пернең Шә мсилә р ягында тор , мин югары оч ягында. Ишетә мсең, Миң легали? Ә нә, ә нә, чылтыр-чылтыр тарантас чылтыраганы ишетелә . 2) Мин торып бастым. Читекнең кунычы бот тө бенә җ итте . Аяк башым аның тө бен барып таба алмады. Мин... суга чумган кебек булып киттем . 3) Минем ә ти бү ген Казаннан кайта. Улмы? Ул миң а санлы калач китерә. Аннары миң а читек китерә. ... Аның саурысы* синең апаң ның намазлык чигә торган ү рнә ге кебек чә чә кле була. ... Миң а ә ти кә җ ү л читек китерә... Иртә гә гаеткә мин кә җ ү л читек киеп барам . Белә мсең , Миң легали? (Г. Исхакыйдан). * сауры (савыр) - атның янбаш тирә се, ат савыры тиресеннә н эшлә нгә н кү н, шул кү ннә н эшлә нгә н савыр читек 43. Җ авапларны тә ң гә ллә штерегез.
44. Кү ренекле язучыларыбыз ә йткә н хикмә тле сү злә рне - афоризмнарны укыгыз. Җ ө млә лә рнең хә бә рлә рен табып, астына сызыгыз, тө рлә рен ә йтегез.. 1. Тарих – тормыш остазы ( М. Хә сә нов). 2. һ ә р ө йнең ү з бизә ге була (Р. Тө хвә туллин). 3. Ата-ана фатихасы — бә хеткә юл... (М. Мирза). 4. Тырыш хезмә т кү мерне – алмаз, ө йрә нчекне оста итә (М. Насыйбуллин). 5. Матурлыкны тану ө чен, ү зең матур булу кирә к (М. Мирза). 6. Яшә ү - тауга менү (Ә. Гаффар). 7. Бала кү ң еле – гө лчә чә к (Х. Вахит). 8. Сандугач козгын белә н бергә тормас (Акмулла). 9. Арык атта ерак китеп булмый (А. Гыйлә җ ев). 10. Ө р-яң а ямаулык та иске бө теннә н матур тү гел (М. Мирза).
45. Җ ө млә лә рнең баш кисә клә рен табып, астына сызыгыз. Иясе кулланылмаган җ ө млә лә рне аерып кү рсә тегез.
1. Буразна араларыннан гө рлә веклә р ага башлады. 2. Шулвакыт ындырлар арасындагы юлда җ игү ле ат кү ренде. 3. Арбага ике кеше утырган иде. 4. Ул арада хә бә р бө тен авылга таралып ө лгерде. 5. Солдат белә н кү решергә дип, ә ледә н-ә ле кү ршелә р керә торды. 6. Сафаның ө йдә утырасы килмә де. 7. Йомшак кына сары мамыклы нә ни бә бкә лә рен ияртеп, казлар яң адан урамга чыктылар. 8. Сафа, арбадан кечкенә капчыгын алып, малайларга учлап-учлап кызыл билле прә ннек, эрбет чиклә веге сипте. 9. Сабирҗ ан ә тисенә бик яхшы ярдә мче иде. 10. Танымыйсың мы ә ллә? (М. Галә ү дә н).
46. Баш кисә клә ргә бирелгә н характеристикадан чыгып, җ ө млә лә рне тә ң гә ллә штерегез.
47. Баш кисә клә рне билгелә ү дә хаталы очракларны табып тө зә тегез.
1. Сукыр лампа мелт-мелт итә (Р. Хафизова). 2. Имә н ныклыгы — тә нгә, иман ныклыгы җ анга карый (М. Галиев). 3. Ат турында татарда кү пме җ ыр, мә каль, канатлысү з, ә киятбар икә н? (М. Галиев). 4. Кеше кү ң еле тел ярдә мендә ачыла (М. Галиев). 5. Хакны ә йтергә дә хокуккирә к (Г. Морат). 6. Бә йсез булу бә йдә н ычкынутү гел ә ле (М. Галиев). 7. Икелә нү – куркуның кү лә гә се ул (А. Гыйлә җ ев). 8. Бишекне чормага элеп куяр ө чен генә ясамыйлар (Г. Рә хим). 48. Бирелгә н җ ө млә лә рдә гади хә бә рне кушма хә бә ргә ү згә ртегез.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|