№11-дәріс. Сақтау.

Дә ріс жоспары:

1. Сақ тау шарты: тү сінігі, нысаны, мерзімі.

2. Сақ тау шарты бойынша жауапкершілік.

Негізгі ұ ғ ымдар: сақ тау, сақ тау шарты, сақ таушы, жү к беруші, қ ызмет кө рсетуші.

1. Сақ тау шарты бойынша бір тарап (сақ таушы) оғ ан екінші тараптың (жү к берушінің ) берген затын сақ тауғ а жә не бұ л затты сақ талғ ан кү йінде қ айтаруғ а міндеттенеді.

Сақ тау мә селесін баяндайтын бірқ атар теориялық зерттеулерде атап ө тілгендей сақ тау қ ызмет кө рсетудің ерекше тү рі, соның ішіне қ ызмет кө рсетулердің ішінде азаматтық -қ ұ қ ық тық міндеттемелер арқ ылы қ амтамасыз етіле алатын кең таралғ ан тү рлерінің бірі болып табылады.

Қ азіргі қ оғ амда сақ тау бойынша қ атынастардың кең інен таралуын толық тү сінуге болады. Азамат ө з ү йінен шығ ып, қ оғ амдық орындарғ а барғ анда-ақ заттарды сақ тауғ а беру қ ажеттілігі жиі туындайды. Мұ ндай жағ дайларда азамат ү шін шарт еріндігі, біз бұ ғ ан мә н бермесек те, елеулі тү рде шектеледі. Білім беру, дә рігерлік, ө зге де мекемелерде, ұ йымдарда, театрлар мен т. б. жерлерде сырт киімді гардеробқ а ө ткізу талабы белгіленуі мү мкін. Дү кендерде (сауда кә сіпорындарда) сө мкелерді, қ ол сандық тарды, кейстер мен ө зге де ұ қ сас заттарды сақ тауғ а ө ткізуді талап ете алады.

Жалпы пайдаланыстағ ы орындарда (базарларда) саудамен айналысатын кә сіпкерлер базарларғ а тиесілі ү й-жайларда сақ тау қ ызметін пайдалана алады. жалпы кіші кә сіпкерлік субъектілеріне (сауда фирмаларына) ө з тауарларының сақ талуын қ амтамасыз ету ү шін сақ таумен кә сіби тү рде айналысатын субъектілердің қ ызметтерін пайдалану тиімдірек болып табылуы мү мкін. Бұ л аталғ ан кә сіпкерлерге қ айта ү й жайларының қ ұ рылысына (оларды сатып алуғ а) оларды жалғ а алуғ а, кү зетуге, сондай-ақ қ ойма жабдық тарын сатып алуғ а қ омақ ты соманы жіберуге мә жбү р болғ аның орнына ө зінің айналым қ аражаттарын жұ мсамауғ а мү мкіндік береді.

Сақ тау қ ажеттілігі заң дардың талаптарына сә йкес туындайтын дағ дайлар да орын алады. мысалы, арестке алынғ ан мү лікті, мұ рағ а қ алдырылғ ан мү літі, кеден қ оймаларындағ ы мү лікті жә не т. б. сақ тау жү зеге асырылады.

Заттардың белгілі бір тү рлері тек тиісті жағ дайлары бар, заттардың сақ талуын қ амтамасыз ете алатын (соның ішінде ұ рлаудан сақ тай алатын), оларды беру мен сақ тауғ а қ абылдаудың тиісті режимін қ амтамасыз ететін сақ таушылармен ғ ана сақ тала алады. Ә рине, мұ ндай жағ дайларда да заттарды сақ тауғ а беру қ ажеттілігі туындайтын болады.

Яғ ни, сақ тау бойынша міндеттеменің туындауы ә ртү рлі себептермен жетеленуі мү мкін жә не ол тек сақ тау шартына ғ ана байланысты туындамайды. Алайда сақ тау шарты басқ а да барлық жағ дайларда осындай міндеттеменің туындауының негізі болып табылады.

2. Даулы жағ дайларды шешу жә не кінә лі тұ лғ аларды жауапқ а тарту ү шін азаматтық қ ұ қ ық тағ ы жауапкершілік туралы жалпы ережелерді кең інен қ олданғ ан жө н екенін атап ө ткен дұ рыс. Сақ тау стандартты шарттың институты, ал жауапкершілік бойынша талап етілмелі ерекшелік оны реттейтін нормаларда ескерілген.

Сақ тау шартында кә сіпкерлермен қ атар кә сіпкер еместер де жиі кө рінеді. Сондық тан жалпы ереже бойынша, сақ таушының жауапкершілігі, борышқ ордың жауапкершілігі сияқ ты. Оның кінә лі іс-ә рекетіне негізделеді. Сақ таушы сақ тауғ а алынғ ан заттың жоғ алғ аны, кем шық қ аны немесе бү лінгені ү шін кінә сінен болмағ анын дә лелдемесе, жауап береді. Сақ таушы шарт бойынша басқ а міндеттемелерді орындамағ аны, тиісті тү рде орындалмағ аны ү шін де, егер соның салдарынан жү к берушіге зиян келтірілсе немесе айып тө леу тү ріндегі жауапкершілі санкциялары кө зделсе, кінә лі жауапкершілікке тартылады.

Сақ тауды ө зінің кә сіпкерлік қ ызметіне орай жү зеге асыратын тұ лғ а, тек заттың жоғ алуы, кем шығ уы немесе бү лінуі дү лей кү штің салдарынан не заттың ө зіне тә н ерекшелігінен, не жү к берушінің қ асақ ана пиғ ылынан немесе ө рескел абайсыздығ ынан болғ ан жағ дайларда ғ ана заттың сақ талмағ аны ү шін жауаптылық тан босатылады. Кә сіптенген сақ таушығ а заттың кез келген кездейсоқ жоғ алуы, кем шығ уы немесе бү лінуі ү шін кінә лі жауапкершілікі немесе керісінше, жауапкершілік жү ктелетіндігі кө зделуі мү мкін. Бұ ғ ан ә рине, олардың заттың ө зіне тә н қ асиеттері не жү к берушінің қ асақ ана пиғ ылы немесе дө рекі абайсыздығ ы салдарынан болатын жағ дайлар кірмейді.

Егер мерзімді сақ тау шартында кө зделген сақ тау мерзімі немесе мерзімсіз сақ тау шарты бойынша затты қ айтып алу ү шін сақ таушымен кө зделген қ исынды мезгіл ө ткен соң жү к беруші затты қ айтарып алмағ ан болса, сақ таушы ө з тарапынан қ асақ ана пиғ ыл немесе ө рескел абайсыздық болғ анда ғ ана бұ л заттың жоғ алғ аны, кем шық қ аны немесе бү лінгені ү шін жауап береді.

⇐ Предыдущая 14 15 16 17 181920 21 22 23 Следующая ⇒