28 — Ҡасас (Ҡиссалар) сүрәһе

28 — Ҡ асас (Ҡ иссалар) сү рә һ е

(Ҡ асас сү рә һ е 88 аяттан тора. Мә ккә лә ингә н, бер нисә һ е Мә ҙ инә лә ингә н. «Ҡ асас» — ҡ исса, хикә йә, ваҡ иғ а һ ү ҙ ҙ ә ренең кү пселеген аң лата. )

Бисмиллә һ ир-рахмә ә нир-рахиим.

1. Та. Син. Мим. (2) Былар (хә лә лде харамдан, хә ҡ иҡ ә тте ялғ андан) ап-асыҡ (айырып бирә торғ ан) Китаптың; (Ҡ ө ръә ндең ) аяттарыҙ ыр.

3. Иман килтергә н ҡ ә ү емдә р ө сө н Муса менә н Фирғ ә ү ен тураһ ындағ ы хикә йә лә рҙ ең бер нисә һ ен дө рө ҫ ө менә н һ иң ә һ ө йлә п бирербеҙ. (4) Дө рө ҫ ө шул, Фирғ ә ү ен ул ерҙ ә (Мысырҙ а) хаким булараҡ артығ ын ҡ ылана башланы: халҡ ын фирҡ ә лә ргә айырып бө тө рҙ ө. Уларҙ ың бер ө лө шө н иҙ еп, зә ғ ифлә ндерҙ е, уларҙ ың (йә һ ү дтә рҙ ең ) улдарын һ уйып, ҡ ыҙ балаларын ғ ына ҡ алдыра башланы. Ул, ысындан да, боҙ оҡ лоҡ ҡ ылыусы, рә химһ еҙ хаким ине.

(«Аятта һ ө йлә нә торғ ан кә мһ етелгә н халыҡ йә һ ү дтә р, йә ғ ни, Исраил улдары булыр. Берә ү һ е Фирғ ә ү енгә «Исраил улдары араһ ынан бер ир бала донъяғ а килер һ ә м шул ир бала ү ҫ кә стен һ инең солтанатың дың аҫ тын ө ҫ кә килтерер, тә хетең де тартып алыр», — тип һ ө йлә й һ ә м Фирғ ә ү ен исраил улдарының яң ы тыуғ ан һ ә р ир

балаһ ын һ уйҙ ырта бара» Хә сә н Чантай тә фсиренә н )

5. Беҙ шул ҡ ыйырһ ытылғ андарғ а ярҙ ам итергә телә нек. Уларҙ ан (хә йерле эштә ргә ) ө ндә ү се имамдар сығ арып, уларҙ ы (Фирғ ә ү ен халҡ ының ) милкенә (Мысырғ а) вә риҫ итергә телә нек. (6) Уларғ а (иҙ елгә ндә ргә ) улерҙ ә (Мысырҙ а) ҡ ө ҙ рә т биреп, Фирғ ә ү енгә, (Фирғ ә ү ендең баш вә зире) һ аманғ а һ ә м уларҙ ың ғ ә скә рҙ ә ренә лә уларҙ ың ҡ урҡ ҡ ан нә мә лә рен баштарына килтереп кү рһ ә тергә ихтыяр иттек.

7. Муса ә сә һ енең кү ң еленә Беҙ:

— Уны имеҙ. Уғ а ҡ урҡ ыныс килеп, һ ин сараһ ыҙ ҡ алһ аң, уны диң геҙ гә ташла, (батып ү лә р тип, балаһ ыҙ ҡ алырмын, тип) ҡ урҡ ма. Беҙ уны йә нә һ иң ә кире ҡ айтарырбыҙ, һ ә м уны пә йғ ә мбә рҙ ә рҙ ең берһ е итербеҙ, — тип бойороҡ индерҙ ек.

8. Ниһ айә т, Фирғ ә ү ендең ғ аилә һ е (ҡ атыны) табылдыҡ баланы йылғ анан алды. Һ уң ынан был бала ү ҙ ҙ ә ренә дошман һ ә м афә т сығ анағ ы буласағ ын улар белмә й ине. Сө нки Фирғ ә ү ен менә н Һ аман һ ә м уларҙ ың ғ ә скә рҙ ә рендә гелә р аҙ ғ ын юлда ине.

9. Фирғ ә ү ендең ҡ атыны ә йтте:

— Минең ө сө н дә, һ инең ө сө н дә кү ҙ ҡ араһ ы кеү ек (бер ҡ ыуаныс булыр). Уны ү лтертмә, зинһ ар. Килә сә ктә, бә лки, файҙ а ла килтерер. Йә ки уны уллыҡ ҡ а алырбыҙ, — тине. Лә кин улар эштең асылын белеп бө тө рмә й ине ә ле.

10. (Балаһ ының рә химһ еҙ Фирғ ә ү ен һ арайына элә ккә нен белгә с) Муса ә сә һ енең кү ң еленә борсоу иң де (ул йоҡ оһ оҙ ҡ алды). Ә гә р ҙ ә уны иманлы итеп, (сабырлыҡ бирмә гә н булһ аҡ ) ул дө рө ҫ лө ктө (серҙ е) асып һ алғ ан булыр ине.

11. Ә сә һ е Мусаның апаһ ына ә йтте:

— Муса артынан ҡ алма, — тине. Ул, Фирғ ә ү ен ғ аилә һ е һ иҙ енмә һ ен, тип, һ иҙ ҙ ермә й генә, йыраҡ тан кү ҙ ә тте.

12. Беҙ ә ү ү ә л имеҙ еү се һ ө т ә сә лә ренең һ ө тө н харам иттек (Муса сит имсә ктә рҙ е ауыҙ ына алманы). Шул саҡ апаһ ы ә йтте:

— Уны һ еҙ ҙ ең ө сө н бик яҡ шы тә рбиә итә сә к, ү ҙ егеҙ ҙ ә унан ҡ ә нә ғ ә т ҡ алырлыҡ бер ғ аилә табып бирә йемме һ еҙ гә? - тине.

13. Шулай итеп, уны ә сә һ енә ҡ айтарҙ ыҡ. Кү ҙ е-йө ҙ ө яҡ тырһ ын тип, ҡ айғ ырмаһ ын, тип. Аллаһ тың вә ғ ә ҙ ә һ енә шик белдермә һ ен, хаҡ икә нен белһ ен, тип. Лә кин уларҙ ың кү беһ е Хаҡ ты белмә й.

14. Егетлек сағ ына килеп еткә ндә, Беҙ Мусағ а хикмә т (аҡ ыл) һ ә м ғ илем бирҙ ек. Бына, Беҙ изгелек ҡ ылғ андарҙ ы шулай бү лә клә йбеҙ.

(« Хү км » һ ү ҙ енә н килеп сыҡ ҡ ан «хикмә т» һ ү ҙ е тә фсирҙ ә рҙ ә йыш ҡ ына «пә йғ ә мбә рлек ҡ ылыу» мә ғ ә нә һ ендә ҡ улланыла». Ибраһ им Дө нмә з тә фсиренә н )

15. Бер уаҡ ыт (Муса) бер кемгә лә хә бә р бирмә йенсә бер шә һ ә ргә килеп керҙ е. Был шә һ ә рҙ ең халҡ ы вайымһ ыҙ ғ ына ял итеп (йә шә п) ята ине. Һ ә м ул ике кешенең һ уғ ышҡ анын кү рҙ е. Уларҙ ың берһ е ү ҙ енең (йә һ ү д) тоҡ омонан, икенсеһ е иһ ә дошман (Фирғ ә ү ендең ҡ ыптый) ҡ ә ү еменә н ине. Миллә ттә ше унан ярҙ ам һ орап ҡ ысҡ ырҙ ы. (Муса) йоҙ роғ о менә н (ҡ ыптыйғ а) килтереп бә рҙ е лә, ү лтерҙ е лә. (Был ҡ ылмышына аптырап, Муса):

— Был — шайтан эше булып сыҡ ты. Ул, ысындан да, аҙ ҙ ырыусы, ҡ отортоусы ап-асыҡ бер дошман, — тине.

(«Был ваҡ ытта Муса ғ ә ҙ еллекте яҡ лаусы булып етешкә н ине инде. Ҡ ыптыйҙ ар Исраил улдарын ҡ ыйырһ ыта башлай, уларҙ ы талайҙ ар, ө йҙ ә рен туҙ ҙ ыралар. Бына Муса шул ғ ә ҙ елһ еҙ леккә шаһ ит була һ ә м тү ҙ еп тора алмайынса меҫ кенде яҡ ларғ а алына һ ә м яң ылыш (телә мә ҫ тә н) кеше ү лтерә. «Был — шайтан эше булып сыҡ ты», тигә н һ ү ҙ ен ике мә ғ ә нә лә шә рехлә ргә була. Рә химһ еҙ ҡ ыптыйҙ ың меҫ кен йә һ ү дтне йә берлә ү е тураһ ында ә йтелгә н һ ү ҙ тип тә, артыҡ ҡ ыҙ ып, ә ҙ ә м ү лтергә нен гө наһ һ анап, ү ҙ енә ҡ арата ә йткә ндер, тип тә анларғ а була».

Ибраһ им Дө нмә з тә фсиренә н. )

16. Муса:

— Йә, Раббым, ысындан да, мин яҙ ыҡ ҡ ылдым. Ярлыҡ а мине, — тип ялбарҙ ы. Һ ә м Аллаһ уны ярлыҡ аны. Ярлыҡ аусы һ ә м сикһ еҙ миһ ырбанлы бары тик бер Аллаһ ҡ ына.

17. Муса ә йтте:

— Раббым, миң ә биргә н ниғ мә т (һ ә м ғ ә фү ) хаҡ ы ө сө н енә йә тселә ргә бер ҡ асан да ярҙ амсы булмам, инша'аллаһ, - тине.

18. (Икенсе кө ндө иртә нсә к ул) ҡ урҡ а-ҡ урҡ а ғ ына, һ аҡ ланып ҡ ына ҡ арана-ҡ арана шә һ ә ргә сыҡ ты. Ни кү ҙ ҙ ә ре менә н кү рһ ен, кисә ү ҙ енә н ярҙ ам һ орап ҡ ысҡ ырғ ан кешене тағ ын осратты. (Ул тағ ын бер ҡ ыптый менә н һ уғ ышып ята ине) тағ ын ярҙ ам һ орап ҡ ысҡ ырҙ ы. Шунда Муса ә йтте:

— Һ ин ү ҙ ең ғ ауғ асы икә н, — тине.

19. Муса икеһ енең дә дошманы булғ ан ҡ ыптыйҙ ы һ уғ ыштан тыйырғ а телә гә н ине лә, тегеһ е ә йтте:

— Ә й, Муса, һ ин кисә бер йә нде ҡ ыйғ ан инең инде, мине лә ү лтерергә телә йһ ең ме? — тине. — Тимә к, һ ин бында тә ртип урынлаштырырғ а (изгелек ҡ ылырғ а) тү гел, (кеше ү лтереп) залим бер хаким булырғ а килгә нһ ең, ахрыһ ы.

20. Шә һ ә рҙ ең икенсе башынан килеп, берә ү һ е ашығ ып ә йтте:

— Ә й, Муса, һ арайҙ ағ ылар һ ине ү лтерергә телә й. Тиҙ бул, һ ин сығ ып ҡ ас. Был минең һ иң ә булғ ан изгелекле кә ң ә шем, -тине. (21) Муса ҡ урҡ а-ҡ урҡ а, һ аҡ ланып ҡ ына ҡ арана-ҡ арана шә һ ә рҙ ә н сығ ып китте.

— Раббым, мине залимдар ө йө рө нә н ҡ отҡ ар, — тип ялбарҙ ы.

22. Мә дйә нгә туп-туры барғ анда ул:

— Раббым мине тура юлғ а кү ндерер тип ышанам, — тине.

23. Муса Мә дйә н шә һ ә ре тирә һ ендә ге һ ыу улаҡ тары янына килгә ндә хайуандарына һ ыу эсереү се бик кү п кешелә рҙ е кү реп алды. Уларҙ ан бер аҙ ситтә рә к хайуандарын һ ыуғ а яҡ ын ебә рмә ҫ кә тырышыусы ике ҡ ыҙ ҙ ы ла кү рҙ е. Уларғ а:

— Һ еҙ ни ө сө н малдарығ ыҙ ғ а һ ыу эсермә йһ егеҙ? — тине. Ошо яуапты алды:

— Кө тө ү селә р ү ҙ малдарын эсереп бө тө рмә йенсә, беҙ малдарыбыҙ ҙ ы эсертә алмайбыҙ. Атайыбыҙ иһ ә бик оло йә штә (малдарғ а һ ыу эсерерлек хә лдә тү гел).

24. Шунан һ уң Муса уларҙ ың малдарын эсерҙ е. Һ уң ынан кү лә гә гә керҙ е һ ә м:

- Йә, Раббым, хаҡ тыр, индерелә сә к һ ә р ниғ мә тең ә мохтажмын, — тип доғ а ҡ ылды.

25. Шунан һ уң теге ике ҡ ыҙ ҙ ың берһ е тарһ ынып ҡ ына уның янына килде:

— Атайым хайуандарыбыҙ ҙ ы эсергә нең ә кү рә, рә хмә т йө ҙ ө нә н, бү лә ктә р ө сө н һ ине ү ҙ янына саҡ ыра, — тине. Ҡ арт (хә ҙ рә ти Шө ғ ә йеп) янына килеп, Муса башынан кискә ндә рҙ е уғ а һ ө йлә п бирҙ е. Ҡ арт ә йтте:

— Ҡ урҡ ма, һ ин инде шул ғ ә ҙ елһ еҙ халыҡ тан ҡ отолдоң - тине.

26. Ҡ ыҙ ҙ арның берһ е ә йтте:

— Атаҡ айым, һ ин уны эшлә гә ненә хаҡ биреп, сабан итеп ал. Тү лә п эшлә тә сә к был изгелекле егет — кө слө һ ә м ышаныслы кеше, — тине.

27. (Шө ғ ә йеп) ә йтте:

— Һ игеҙ йыл миң ә хеҙ мә т иткә ндә н һ уң, мин һ иң ә ошо ике ҡ ыҙ ымдың берһ ен никахлармын. Ун йыл эшлә ргә телә һ ә ң — ихтыярың. Мин һ ине ирекһ еҙ лә мә йем. Инша'аллаһ, һ ин мине һ ә р саҡ изгелекле кеше булараҡ белерһ ең, — тине.

28. Муса былай тине:

- Был һ инең менә н минең аралағ ы (килешеү ) булыр. Был ике шарттың ҡ айһ ыһ ын ғ ына ү тә һ ә м дә, миң ә ҡ аршы ү пкә -ризаһ ыҙ лыҡ (ирекһ еҙ лә ү ) булмаҫ ҡ а тейеш. Һ ө йлә шкә небеҙ гә Аллаһ -шаһ иттыр.

29. Килешенгә н хеҙ мә т ваҡ ытын тултырып, ғ аилә һ е менә ә н юлғ а сыҡ ҡ ас, Муса Тур тарафында бер ут кү реп, ғ аилә һ енә:

— Һ еҙ ошонда тороп тороғ оҙ: мин йыраҡ та бер ут кү рҙ ем, бә лки, унан берә й хә бә р йә ки йылыныр ө сө н утлы киҫ ә ү алып килермен, — тине.

30. Шунда барғ ас, шул мө бә рә к ү ҙ ә ндең уң тарафынан, ҡ ыуаҡ лыҡ тар эсенә н бер ө н ишетелде:

— Ә й, Муса, һ ин белеп тор, бө тө н ғ алә мдә рҙ ең Раббыһ ы ул — Мин буламын — Аллаһ Тә ғ ә лә ң!

31. — Ҡ арышҡ ың ды (таяғ ың ды) ырғ ыт, — тигә н тауыш ишетелде. Муса таяғ ын ергә ташланы, таяҡ йыланғ а ә ү ерелде, Муса артына ла боролоп ҡ арарғ а ҡ урҡ ып, ҡ аса башланы. Тағ ын ә йтелде:

— Ә й, Муса, кире борол. Ҡ урҡ ма. Һ ин именлеккә ирешкә ндә рҙ ә нһ ең.

32. — Ҡ улың ды ҡ уйының а тыҡ, ул зыян кү рмә йенсә, ап-аҡ булып сығ асаҡ. Ҡ урҡ ыуҙ ан йә йелгә н ҡ улдарың ды кә ү ҙ ә ң ә ҡ ыҫ. Бына был ике ғ ә лә мә т (йыланғ а ә ү ерелгә н таяҡ менә н ялтырауыҡ лы ҡ ул) Фирғ ә ү ен һ ә м уның ә ҙ ә мдә ре алдында Раббың тарафынан ебә релгә н һ ә м инҡ ар ителмә ҫ тә й ике дә лилдер. Улар юлдан яҙ ғ ан боҙ оҡ халыҡ булып сыҡ ты.

33. Муса ә йтте:

— Раббым, мин уларҙ ың бер кешеһ ен ү лтергә н инем, мине ү лтермә ҫ тә рме, тип ҡ урҡ ам, — тине. (34) — Ҡ ә рҙ ә шем Һ арун минә н матурыраҡ һ ө йлә й. Хаҡ лы икә немде раҫ лаусы ярҙ амсым итеп уны ла минең менә н бергә юлла. Улар миң ә (ялғ ансы ҡ ушаматы тағ ырҙ ар тип), тип ҡ урҡ ам.

35. Аллаһ бойорҙ о:

— Туғ аның һ иң ә ышаныслы терә к булыр, һ ә м мин һ еҙ гә шундай бер ҡ ө ҙ рә т бирә сә кмен, аяттарыбыҙ (мө ғ жизә лә ребеҙ ) мә сьә лә һ ендә улар һ еҙ ҙ е ең ә лмә ҫ. Һ еҙ һ ә м һ еҙ гә эйә ргә н иманлылар ө ҫ тө н сығ асаҡ һ ығ ыҙ, — тине.

36. Муса уларғ а ап-асыҡ аяттарыбыҙ ҙ ы килтергә с, улар:

— Был — кү ҙ буяу сихырылыр. Ата-бабанан был турала ишеткә небеҙ булманы, — тинелә р. (37) Муса ә йтте:

— Тура юлғ а ө ндә ү се итеп кемде кү ндергә нен һ ә м ахырҙ а кемдең Сә ғ ә ҙ ә ткә ирешә сә ген иң яҡ шы белеү се — Раббым Ү ҙ елер. Хаҡ тыр, залимдарғ а ҡ отолоу (йә ннә т) булмаҫ.

38. Фирғ ә ү ен ә йтте:

— Ә й, ярандарым, һ еҙ ҙ ең ө сө н минә н башҡ а Илаһ барлығ ын мин белмә йем. Ә й, Һ аман, һ ин усаҡ яҡ, балсыҡ яндыр. Миң ә бейек манара яһ а. Мин Мусаның Тә ң реһ е янына менергә булам. Ә ммә ул ялғ ан һ ө йлә й, тип уйлайым мин, — тине.

39. Фирғ ә ү ен һ ә м уның буйһ онғ андары (ярандары) урынһ ыҙ ғ а ғ орурландылар һ ә м Беҙ ҙ ең хозурыбыҙ ғ а ҡ айтарыла торғ ан саҡ тарын инҡ ар иттелә р. (40) Беҙ уны һ ә м ғ ә скә рҙ ә рен тотоп алдыҡ та, диң геҙ гә ташланыҡ. Кү р, залимдарҙ ың яҙ мышы нисек булып бө ттө.

41. Беҙ уларҙ ы утҡ а (тамуҡ ҡ а) саҡ ырыусы етә кселә р иттек. Ҡ иә мә т кө нө ндә улар ярҙ ам кү рмә йә сә к. (42) Был донъяла Беҙ уларғ а лә ғ нә т ебә рҙ ек. Ҡ иә мә т кө нө ндә лә улар лә ғ нә тлә нгә н һ ә м меҫ кен хә лдә булыр.

43. Хаҡ тыр, ә ү ү ә лге (Нух, Һ уд, Салих, Лут) халыҡ тарын Беҙ һ ә лә к иттек, (һ ә лә к булғ андарҙ ың фажиғ ә һ е тураһ ында уйлай-уйлай) ө гө т-нә сихә т алһ ындар тип, кешелә ргә ап-асыҡ дә лилдә р, тура юлғ а йү нә лтеү се һ ә м рә хмә тебеҙ булараҡ, ул Китапты (Тә ү рә тты) Мусағ а бирҙ ек.

44. (Ий, Мө хә ммә д) Мусағ а ә меребеҙ ҙ е кү ндергә ндә, һ ин тауҙ ың Кө нбайыш яғ ында тү гел инең, ул ваҡ иғ аны кү реп торманың. (45) Ә ммә Беҙ (Мусанан) һ уң бик кү п халыҡ тарҙ ы яралттыҡ, улар оҙ он ғ ү мерле булды. Һ ин Мә дйә н халҡ ы араһ ына кереп, уларғ а аяттарыбыҙ ҙ ы уҡ ыманың, лә кин Беҙ (булып уҙ ғ андарҙ ың хә бә рен — Ҡ ө ръә нде) һ иң ә кү ндерҙ ек. (46) Муса менә н (уахи аша) һ ө йлә шкә небеҙ ваҡ ытында һ ин Тур тауы янында тү гел инең. Лә кин һ инә н алда ү ҙ ҙ ә ренә киҫ ә теү се (пә йғ ә мбә р) килмә гә н бер ҡ ә ү емде киҫ ә тер ө сө н, Раббың дан бер рә хмә т булараҡ, һ ине һ айланыҡ. Бә лки, улар уйлап, ө гө т алыр!

47. Ә гә р ҙ ә ү ҙ ҙ ә ре ҡ ылғ ан (гө наһ тары) арҡ аһ ында баштарына бә лә тө шһ ә, улар:

— Раббыбыҙ, ә гә р ҙ ә һ ин беҙ гә пә йғ ә мбә р ебә ргә н булһ аң, беҙ аяттарың а эйә ргә н булыр инек тә, иман килтергә н булыр инек, — тип ә йтә сә ктә рен белмә һ ә к, һ ине кү ндермә гә н булыр инек.

48. Беҙ ҙ ең тарафтан уларғ а Хә ҡ иҡ ә т (менә н Пә йғ ә мбә р) килгә с, ә йттелә р:

— Мусағ а бирелгә н кеү ек уғ а ла мө ғ жизә лә р бирелергә тейеш тү гел инеме ни? — тинелә р. Ярай, унан байтаҡ элек Мусағ а бирелгә нде инҡ ар итмә нелә рме ни?

— Бер-берһ ен тулыландырыусы ике сихыр(сы), — тинелә р. — Һ ә м шуныһ ы хаҡ тыр: беҙ уларғ а ышанмайбыҙ.

49. (Эй, Мө хә ммә д) ә йт:

— Ә гә р ҙ ә һ еҙ хаҡ лы икә нһ егеҙ, Аллаһ янынан был ике Китаптан да (Тә ү рат менә н Ҡ ө ъә ндә н дә ) яҡ шыраҡ һ ә м дө рө ҫ ө рә к бер китап килтерегеҙ һ ә м мин уғ а эйә рермен, — тип. (50) Ә гә р ҙ ә улар һ иң ә эйә рмә һ ә, белеп тор, тимә к улар нә фселә ренә (кирелектә ренә ) кү рә генә эш йө рө тә лә р. Аллаһ тан тура юл кү рһ ә телмә гә н килеш, бары тик ү ҙ нә фсеһ енсә генә эш йө рө тө ү сенә н дә аҙ ғ ыныраҡ башҡ а берә ү буламы икә н? Ә лбиттә, Аллаһ аҙ ғ ындарҙ ы тура юлғ а кү ндермә ҫ.

51. Хаҡ тыр, уйлап ө гө т алһ ындар тип, һ ү ҙ ебеҙ ҙ е (Ҡ ө ръә ндә н аяттарын) берһ е артынан икенсеһ ен ө ҙ лө кһ ө ҙ тө шө рә торҙ оҡ. (52) Унан (Ҡ ө ръә ндә н) элек китаплы булғ андар (йә һ ү дтә р, христиандар) ҙ а иман килтерҙ е. (53) (Ҡ ө ръә н) уғ ығ анда, улар:

— Уғ а иман килтерҙ ек. Сө нки ул Раббыбыҙ ҙ ан килгә н Хә ҡ иҡ ә т. Ысынлыҡ та беҙ инде ә ллә ҡ асан Аллаһ ты бер тип таныусылар инек, - тинелә р.

54. Сабыр иткә ндә ре һ ә м итә ғ ә ттә ре ө сө н уларғ а ике тапҡ ыр ә жер бирелер (ике китапҡ а ла ышанғ андары ө сө н). Былар яҡ шылыҡ эшлә п, яманлыҡ ты ҡ ыуыусылар. Улар ү ҙ ҙ ә ренә беҙ кү ндергә н ризыҡ тан хә йер биреү селә р. (55) Улар буш һ ү ҙ (ғ ә йбә т) һ ө йлә ү селә р янында тормаҫ:

— Беҙ ҙ ең эшебеҙ бар, һ еҙ ҙ ең дә ү ҙ эшегеҙ. Һ еҙ гә сә лә мдә р булһ ын. Беҙ жә һ илдә р (наҙ андар) менә н аралашырғ а телә мә йбеҙ, — тип китеп барырҙ ар.

56. Хаҡ тыр, (ий, Мө хә ммә д) һ ин ү ҙ ең яратҡ ан кешелә рҙ е тура юлғ а кү ндерә алмаҫ һ ың. Ү ҙ е ихтыяр иткә ндә рҙ е фә ҡ ә т Аллаһ тура юлғ а кү ндерер. Кем тура юлғ а керә сә кте Ул бик яҡ шы белеп тора.

57. Улар (Ҡ урайш мө шриктә ре) ә йтте:

— Һ иң ә эйә реп, иман килтергә н булһ аҡ, беҙ йортһ оҙ -ерһ еҙ, ватанһ ыҙ ҡ алғ ан булыр инек (беҙ ҙ е иманһ ыҙ ҙ ар ҡ ыуғ ан булыр ине), — тинелә р.

Беҙ уларҙ ы ү ҙ тарафыбыҙ ҙ ан кү ндерелгә н һ ә р тө рлө емештә ре мул булғ ан хө рмә тле һ ә м имен урынғ а (Мә ккә гә ) урынлаштырманыҡ мы ни? Лә кин уларҙ ың кү беһ е быны белмә й.

58. Беҙ (муллыҡ эсендә ) йә шә ү ҙ ә ре менә н маҡ таныусы ни тиклем ҡ ә ү емдә рҙ е һ ә лә к иттек. Ана, уларҙ ан һ уң ҡ алғ ан ул буш урындарғ а бик аҙ ҙ ары килеп урынлашты. Уларҙ ың малдарына Беҙ вә риҫ булып ҡ алдыҡ. (59) Халыҡ кү п йә шә й торғ ан шә һ ә рҙ ә ргә аяттарҙ ы уҡ ып бирә торғ ан пә йғ ә мбә рҙ ә рен алдан ебә рмә йенсә тороп, Раббың ул шә һ ә р халыҡ тарын һ ә лә к итмә не. Беҙ халыҡ тары залим булғ ан шә һ ә рҙ ә рҙ ә н башҡ аларҙ ы һ ә лә к итеү се булманыҡ.

60. Һ еҙ гә бирелгә н һ ә р нә мә (мал, байлыҡ, лә ззә т) фани донъяла алдаусы биҙ ә к һ ә м тиҙ ү теп китеү сеҙ ер. Аллаһ хозурындағ ылар иһ ә (йә ннә т) тағ ын да хә йерлерә к һ ә м тағ ын да ғ ү мерлерә к. Бынан һ уң да аҡ ылығ ыҙ ғ а килмә ҫ һ егеҙ ме ни?

61. Гү зә л һ ү ҙ ҙ ә р менә н (Аллаһ тан) вә ғ ә ҙ ә алғ ан һ ә м Уның менә н (Аллаһ һ ә м йә ннә т менә н) ҡ ауышҡ ан кешелә р (бар); фани донъяла уаҡ ытлыса ғ ына бирелгә н байлыҡ һ ә м рә хә тенә н файҙ аланып та, Ҡ иә мә т кө нө ндә (яза ө сө н) хозурыбыҙ ғ а китерелә сә к кешелә р бар. Шулар икеһ е бер тигеҙ булырмы?

62. Ул Кө ндө уларҙ ы саҡ ырып ә йтер:

— Уйлап сығ арғ ан һ ә м Аллаһ ҡ а тиң һ аналғ ан уртаҡ ларығ ыҙ ҡ айҙ а?

63. Улар(ҙ ың йә һ ә ннә мгә керә сә ктә ре) тураһ ында ә йтелгә н һ ү ҙ ғ ә мә лгә ашҡ андан һ уң:

— Йә, Раббыбыҙ, бына быларҙ ы беҙ аҙ ҙ ырҙ ыҡ. Ү ҙ ебеҙ нисек аҙ ғ ан булһ аҡ, уларҙ ы ла шулай аҙ ҙ ырҙ ыҡ. Уларҙ ан йыраҡ лаштыҡ. Һ иң ә баш эйҙ ек. Улар беҙ гә табынманылар (ү ҙ нә фселә ренә, енси ихтыяждарына табындылар), — тип ә йтерҙ ә р.

64. Уларғ а ә йтерҙ ә р:

— (Аллаһ ҡ а) тиң дә штә рҙ е саҡ ырығ ыҙ, — тип. Саҡ ырырҙ ар. Лә кин уларҙ ан (һ ындарҙ ан, таштарҙ ан, быҙ ауҙ ан) яуап булмаҫ. Бына шунда улар язаһ ын алыр. Их, улар иман килтергә н булһ а (был ғ азаптарҙ ы кү рмә ҫ ине).

65. Ул Кө ндө (Хаҡ Тә ғ ә лә ) уларғ а ә йтер: — Пә йғ ә мбә рҙ ә ремә һ еҙ нисек яуап биргә н инегеҙ? — тип һ орар. ( 66) Ул Кө ндө уларғ а барлыҡ хә бә рҙ ә р ҙ ә шомло булыр. Ү ҙ -ара хә л һ ораштырырғ а ла самалары булмаҫ. (67) Ә ммә тә ү бә итеп, иман килтереп, изгелек ҡ ылғ андар мораҙ ҙ арына (Сә ғ ә ҙ ә ткә ) ирешкә ндә р араһ ында булыр.

68. Раббың телә гә нен эшлә й, ни телә һ ә, шуны һ айлап ала. Уларҙ ың (мө шриктә рҙ ең ) һ айлау хоҡ уғ ы юҡ. Аллаһ (улар Аллаһ ҡ а тиң, тип инанғ ан уйҙ ырма тә ң релә ренә н) паҡ һ ә м ө ҫ тө н. (69) Кү ң елдә ренә нимә йә шергә н булһ алар, нә мә не асыҡ эшлә һ ә лә р — барыһ ын да Раббың белеп тора. (70) Аллаһ ул шундай: унан башҡ а (Илаһ и ҡ ө ҙ рә ткә эйә һ ә м) Тә ң ре булырҙ ай һ ис бер кем юҡ. Донъяла ла, Ә хирә ттә лә бө тө н маҡ тау Уғ а ғ ына. Хө кө м дә Аллаһ та ғ ына. Барығ ыҙ ҙ а Уғ а ҡ айтарыласаҡ һ ығ ыҙ.

71. Ә йт:

— Ә гә р Аллаһ Ҡ иә мә т кө нө нә саҡ лы ө ҫ тө гө ҙ ҙ ә тө н ҡ араң ғ ылығ ын тота ҡ алһ а, Аллаһ тан тыш һ еҙ гә яҡ тылыҡ килтерә сә к башҡ а тә ң ре булырмы? (Булһ а, кү рһ ә тегеҙ. ) Ә ле шунан һ уң да һ еҙ ҡ олаҡ һ алмайһ ығ ыҙ мы? — тип. (72) Ә йт:

— Ә гә р Аллаһ Ҡ иә мә ткә ҡ ә ҙ ә р ө ҫ тө гө ҙ ҙ ә яҡ тылыҡ тота ҡ алһ а, истирә хә т (ял, йоҡ о) ө сө н тө ндө Аллаһ тан башҡ а кем килтерә сә к? (Булһ а, кү рһ ә тегеҙ. ) Ә ле шунан һ уң да (Хә ҡ иҡ ә тте) кү рмә ҫ һ егеҙ ме? — тип. (73) Рә хмә те менә н, Ул һ еҙ тыныслап ял итһ ен ө сө н, истирә хә т ҡ ылыр ө сө н тө ндө, ниғ мә ттә р ҡ аҙ аныр ө сө н кө ндө яралтты. Моғ айын, шө кө р итерһ егеҙ!

74. Ул Кө ндө (Аллаһ ) уларғ а ә йтер:

— Уйлап сығ арғ ан, Миң ә тиң һ анағ ан уртаҡ ларығ ыҙ ҡ айҙ а? — тип һ орар. (75) Һ ә р халыҡ тан берә й шаһ ит (ү ҙ пә йғ ә мбә рен) саҡ ырырбыҙ ҙ а:

— Дә лилдә регеҙ ҙ е килтерегеҙ, — тип ә йтербеҙ. Улар шунда белер, Хә ҡ иҡ ә т Аллаһ янында. Табынғ ан нә мә лә ре лә уларҙ ы ташлап, юҡ булыр.

76. Хаҡ тыр, Ҡ арун - Муса ҡ ә ү еменә н ине. Лә кин ул (халҡ ына) ҡ аршы ғ ә ҙ елһ еҙ лек ҡ ылды. Беҙ уғ а шундай байлыҡ бирҙ ек, (уның хазина һ аҡ лана торғ ан амбарҙ арының ) асҡ ыстарын хатта ҡ еү ә тле баһ адирҙ ар ҙ а кө скә кү тә реп йө рө р ине. Шул ваҡ ыт ҡ ә ү емдә штә ре уғ а ә йтте:

— Маһ айма (байлығ ың менә н)! Аллаһ маҡ тансыҡ тарҙ ы яратмаҫ, — тине.

(«Ҡ арун хә ҙ рә ти Мусаның туғ андан туғ ан энеһ е ине. Башта ул Мусағ а эйә реп иман килтерҙ е. Лә кин хирыслығ ы, һ аранлығ ы, кө нсө ллө гө арҡ аһ ында монафиҡ булды. Исраил улдарының башында Фирғ ә ү ен хаким булып торғ анда, Ҡ арун уның ярҙ амсыларынан берһ е булды, йә ғ ни залимлыҡ яғ ына кү сте. Байлығ ы, дә рә жә һ е менә н маҡ тана башланы. Имеш, Тә ү рә тты иң яҡ шы уҡ ый белеү се Ҡ арун ғ ына. Химия һ ә м сауҙ а эштә рендә ғ алим булғ ан кеше. Лә кин ахырҙ а ғ алимлеге лә, байлығ ы ла уғ а ярҙ ам итмә й, Ҡ арун һ ә лә к була. Бө тө н байлығ ы менә н уны Ер йота». Ибраһ им Дө нмә з тә фсиренә н. )

77. — Аллаһ тың һ иң ә биргә н мө лкә тенә н (хә йер, саҙ аҡ а, зә кә т) биреп, Ә хирә т кө нө нә ә ҙ ерлә н. Донъялағ ы ө лө шө ң дө лә онотма. Аллаһ һ иң ә бә рә кә т биргә н кеү ек, һ ин дә (кешелә ргә саҙ аҡ а биреп) йомарт бул. Ер йө ҙ ө нә боҙ оҡ лоҡ таратма. Аллаһ боҙ оҡ тарҙ ы яратмаҫ.

78. (Ҡ арун) ә йтте: — Был байлыҡ миң ә бары тик ғ илемем арҡ аһ ында ғ ына (ү ҙ тырышлығ ыма кү рә ) килде, — тине. Ү ҙ енә н ә ү ә л килгә н, унан да ҡ еү ә тле-бай, ө ҫ тө н булғ андарҙ ы Аллаһ һ ә лә к иткә нен белмә йме ни ул? Гө наһ лыларҙ ан һ орау алып торолмаҫ (улар туп-тура йә һ ә ннә мгә ябылыр).

79. Шулай кейенеп, яһ анып (Ҡ арун) халыҡ ҡ аршыһ ына сыҡ ты. Донъя артынан ҡ ыуыусылар ә йтте:

— Их, Ҡ арун кеү ек бай булһ аң ине. Ул ысындан да, донъялағ ы иң насип (бә хетле) кеше, — тинелә р.

80. (Донъяны аң лағ ан) белемле кешелә р ә йтте:

— Ҡ айғ ы булыр һ еҙ гә. Аллаһ тың сауабын туплау, иман килтереү — изгелек ҡ ылыусылар ө сө н (ул байлыҡ тарҙ ан) сикһ еҙ хә йерле. Лә кин сабыр иткә ндә р, (Аллаһ юлында) сыҙ ам булғ андарҙ ан башҡ аһ ы (Сә ғ ә дә ткә ) ирешмә ҫ, — тинелә р.

81. Ниһ айә т, Беҙ уны, зиннә тле һ арайҙ ары менә н бергә, ергә йотторҙ оҡ. Аллаһ ҡ аршыһ ында яҡ ларлыҡ уның бер кеме лә юҡ ине. Ул ү ҙ ен-ү ҙ е яҡ ларлыҡ хә лдә лә тү гел ине.

82. Кисә уның урынында булырғ а телә гә н кө нсө лдә р иртә нсә к ә йттелә р:

— Ай-һ ай ҙ а, Аллаһ ҡ олдарының берһ енә ризыҡ ты мул итеп бирә, икенсеһ енә иһ ә тар итә. Аллаһ беҙ гә мә рхә мә тле булмаһ а, беҙ ҙ е лә йотторор ине. Тимә к, Хә ҡ иҡ ә т шулдыр: (ҡ омһ оҙ ҙ ар, ғ ә ҙ елһ еҙ ҙ ә р) кә ферҙ ә р Сә ғ ә дә ткә ирешмә ҫ, — тинелә р.

83. Ә хирә т йорто шул булыр. Беҙ уны Ер йө ҙ ө ндә тә кә бменә ннмә гә н, байлыҡ артынан ҡ ыумағ ан, аҙ ғ ынлыҡ таратмағ ан кешелә ргә бирербеҙ. Иң яҡ шы нә тижә саф мосолмандарҙ ыҡ ы булыр.

84. Кем изгелек ҡ ылғ ан, уның ө сө н шунан да (ҡ ылғ ан изгелектә ренә н дә ) мул хә йер аласаҡ; кем яманлыҡ ҡ ылғ ан, ҡ ылғ андарынан артыҡ язаланмаҫ.

85. (Эй, Мө хә ммә д) Ҡ ө ръә нде (уҡ ыу, аң латыу, уғ а эйә ртеү ҙ е) һ иң ә фарыз ҡ ылғ ан Аллаһ, ә лбиттә, һ ине ҡ айтарылырғ а тейеш ергә ҡ айтарасаҡ. Ә йт:

— Кем тура юлдан бара, кем тура юлдан яҙ а — барыһ ын да Аллаһ бик яҡ шы белеп тора, — тип.

86. Һ ин был Китапты ү ҙ ең ә тө шө рө лө ү ен кө тмә гә н инең. Ул бары тик Раббың дың рә хмә те менә н индерелде. Тик, аң бул, кә ферҙ ә ргә дуҫ булма. (87) Аллаһ тың аяттары һ иң ә индерелгә с, һ аҡ бул, улар һ ине аяттарҙ ан биҙ ҙ ерергә тырышыр. Кешелә рҙ е Аллаһ юлына саҡ ыр. (Ярҙ ам кә рә к булһ а) Аллаһ ҡ а ялбар. Лә кин мө шрик була кү рмә (ярҙ амғ а башҡ а уйҙ ырма Илаһ тарҙ ы саҡ ырма). (88) Аллаһ ҡ а тиң лә п, башҡ а бер ялғ ан Илаһ ҡ а табына кү рмә. Аллаһ тан башҡ а (Илаһ и ҡ ө ҙ рә ткә эйә һ ә м) Тә ң ре булырҙ ай һ ис бер кем юҡ. Унан башҡ алар барыһ ы ла һ ә лә к буласаҡ. Хө кө м Уның хозурында һ ә м һ еҙ бары тик Уның хозурына ҡ айтарыласаҡ һ ығ ыҙ.

⇐ Предыдущая 37 38 39 40 414243 44 45 46 Следующая ⇒