|
|||||||
Өсімдік ұлпаларыҰ лпа дегеніміз -шығ у тегі, қ ұ рылысы, атқ аратын қ ызметі ұ қ сас жасушалар тобы Ө сімдіктердегі ұ лпаның тү рлері -6 (тү зуші, жабын, негізгі, тірек, ө ткізгіш жә не бө ліп шығ арушы) Тү зуші ұ лпа -сабақ тың, тамырдың ең ұ шына орналасқ ан. Ұ дайы бө лінуге қ абілетті, бір-біріне тығ ыз жанасқ ан тірі жасушалардан тұ рады. Басқ а ұ лпалардың барлығ ы осы ұ лпадан тү зіледі Жабын ұ лпа -ө сімдік мү шелерінің сыртын қ аптап, кеуіп кетуден, сыртқ ы ортаның қ олайсыз жағ дайларынан сақ тайды. Ө ң, тоз, қ ыртыс деп 3-ке бө лінеді Ө ң -жасушалары тірі, бір-бірімен тығ ыз жанасқ ан. Суды артық буландырудан, зақ ымданудан қ орғ айды. Ө сімдік сыртындағ ы тү ктер -ө ң нің ө сіндісі Тоз -кө п жылдық ө сімдіктерде ө ң нің орнын басатын қ абат. Су мен улы газдарды, жылуды, дыбысты ішке ө ткізбейтін, шірімейтін тығ ыз кө п қ абатты болады. Қ ыртыс -ең соң ынан тү зілетін қ абат Негізгі ұ лпа -ө сімдіктің барлық мү шелерінде кездеседі. Атқ аратын қ ызметіне байланысты фотосинтездеуші, қ ор жинаушы, су жинаушы, ауа жинаушы деп бө лінеді. Фотосинтездеуші ұ лпа -жасушаларының қ абығ ы жұ қ а, жасушааралық тары кең, хлоропластары кө п болады. Қ ор жинаушы ұ лпа -ө сімдік сабағ ында, пиязшығ ында, жапырағ ында, жемтамырында, тамырсабақ та кездеседі. Су жинаушы ұ лпа -жасушаларының қ абығ ы қ алың, ірі болады. Вакуолінде желімтек, созылғ ыш заттар бар, ол ылғ алды сақ тап тұ рады (кактус, бозкілем, семізот, алоэ, агава, сораң. сарсазан) Жапырақ тары шырынды су қ орын жинақ тайтын ө сімдік -бозкілем Ауа жинаушы ұ лпа -жасуша арасындағ ы кең істіктер ауағ а толы борлады. Олар ұ лпаларды оттегімен қ амтамасыз етеді. Су ө сімдіктерінің жапырағ ын кө мірқ ышқ ыл газымен байытып, суда қ алқ уын жең ілдетеді. Тірек ұ лпасы -жасушаларының қ абығ ы қ алың, қ атты, ө сімдіктің сабақ тарында, жапырақ тарында, жемістерінде болады. Алмұ рт, шетен, беже (айва), жемістерінің жұ мсақ етіндегі қ атты қ иыршық жасушалар -тірек ұ лпасы Ө ткізгіш ұ лпа -қ оректік заттарды ө сімдіктің бір мү шесінен екінші мү шесіне ө ткізеді Сү згілі тү тіктер -жапырақ та тү зілген органикалық заттарды барлық мү шелеріне жеткізетін тірі жасушалар Минералды тұ здардың судағ ы ерітіндісі -сү ректегі тү тікшелер арқ ылы қ озғ алады. Бө ліп шығ арушы ұ лпа -ө сімдік мү шелерінің ә р жерінде шашыранды орналасқ ан. Ішке бө летін жә не сыртқ а бө летін ұ лпалар деп екіге бө лінеді. Заттарды ішке бө ліп шығ арушы ұ лпалар -шайыр жолы, эфир майы ө зегі, сү т жолдары. Заттарды сыртқ а бө ліп шығ арушы ұ лпалар -домалақ басты тү ктер, жабысқ ақ (безді) тү ктер, жабысқ ақ (безді) қ абыршақ тар, шірнеліктер Безді жасушалар кө п -шайқ урай, эвкалипт, дә мжапырақ, магнолия жапырақ тарында, шү йіншө птің тамырларында, қ абық та
|
|||||||
|