|
|||
Жасуша және органоидтары.Стр 1 из 19Следующая ⇒ Биология Тірі ағ залар туралы кө п салалы ғ ылым -биология Ө сімдіктері мен жануарлары арнайы қ орғ алатын тұ тас табиғ и аймақ -қ орық Алматы мемлекеттік қ орығ ы -Іле Алатауында Ақ су-Жабағ ылы мемлекеттік қ орығ ы -Талас Алатауында Барсакелмес мемлекеттік қ орығ ы -Арал тең ізінің солтү стік батыс бө лігінде Қ орғ алжың мемлекеттік қ орығ ы -Ақ мола облысының су-батпақ ты аймағ ында Наурызым мемлекеттік қ орығ ы -Қ останай далалы аймағ ында Марқ акө л мемлекеттік қ орығ ы -Оң тү стік Алтайда Ү стірт қ орығ ы -Маң ғ ыстауда Батыс Алтай қ орығ ы -Шығ ыс Қ азақ станда Алакө л қ орығ ы -Алматы облысы, Талдық орғ анда Қ аратау мемлекеттік қ орығ ы -Оң тү стік Қ азақ стан облысы, Тү ркістан ауданында Ұ лттық саябақ тар -7 (Алтынемел, Баянауыл, Кө кшетау, Қ арқ аралы, Іле Алатауы, Қ атонқ арағ ай, Шарын) Қ орық ша саны -57 Сирек кездесетін жануарлар мен ө сімдіктерді қ орғ ау тізімі -Қ ызыл кітап Қ азақ станда «Қ ызыл кітап» тұ ң ғ ыш рет шық ты -1978 жылы Қ азақ станда «Қ ызыл кітап» екінші рет шық ты -1991 жылы Қ азақ станда «Қ ызыл кітап» ү шінші рет шық ты -1996 жылы Ө сімдіктерге арналғ ан Қ азақ станның «Қ ызыл кітабы» шық ты -1981 жылы (ө сімдіктердің 303-304 тү рі сипаиталынды) Ө сімдіктану оқ улығ ының авторы -Кү дерин Жануарлар оқ улығ ының авторы -Досмұ хамедов Қ азақ стан Республикасының ө сімдіктерін зерттеп, ө сімдіктің жаң а 130 тү рін ашты -Н. В. Павлов Ө сімдіктер туралы Қ азақ станның «Қ ызыл кітабын» жазды -В. П. Голоскоков, М. С. Байтенов ХІ ғ асырда Республикамызда мекендейтін жануарлар туралы жазба деректер қ алдырғ ан -Махмұ д Қ ашқ ари Қ ұ с пен аң ның 45 тү ріне сипаттама беріп жү йеледі -Паллас Қ ұ с пен аң ның 8 тү ріне сипаттама беріп жү йеледі -Эверсман Тү ркістан жануарларының орналасуын ғ ылыми жинақ тарда жариялады -Н. А. Северцев Балқ аш қ азаншұ ң қ ырындағ ы омыртқ алылар туралы алғ ашқ ы рет ғ ылыми жинақ тарда жариялады -Г. В. Никольский ХХ ғ асырдың басында Арал тең ізі мен Балқ аш кө лінің балық тарын зерттеді -Л. С. Берг Оң тү стік Қ азақ станда ү й хайуанаттары мен жабайы жануарлардың ішекқ ұ рттарын зерттеді -К. И. Скрябин Жабайы жануарларды зерттеу ү шін Республикамызда зоологиялық сектор ашылды -1932 жылы Ғ ылым академиясының институты қ ұ рылды -1944 жылы
Жасуша жә не органоидтары. Тірі ағ залардың ортақ белгісі -денесі жасушадан тұ рады Микроскопты ойлап тапты -1590-1610 жылдардың аралығ ында ә келі-балалы Янсендер Ө сімдік қ абығ ының жұ қ а кесіндісін микроскоп арқ ылы қ арап, майда ұ яшық тарды кө ріп, оны жасуша деп атағ ан -1665 жылы Роберт Гук Микроскоптың негізгі бө лігі -ү лкейтіп кө рсететін ә йнектері бар кө ру тү тігі (тубус) Кө ру тү тігінің жоғ арғ ы жағ ында орналасқ ан -2 линзасы бар окуляр Кө ру тү тігінің тө менгі жағ ында орналасқ ан -бірнеше линзасы бар объектив Жасуша қ абық шасы (мембрана) -жасушаның сыртын қ аптайды, жасушағ а белгілі пішін жә не мық тылық қ асиет береді, ішкі бө ліктерін зақ ымданудан, кеуіп кетуден қ орғ айды. Саң ылау дегеніміз -қ абық шаның ө те жұ қ арғ ан жері. Ол арқ ылы жасушалар бір-бірімен зат алмасады Цитоплазма -жұ мыртқ аның ақ уызына ұ қ сас мө лдір, желім тә різді созылмалы қ оймалжың зат. Ядро -шағ ын, тығ ыз денешік, жасушаның кө беюіне қ атысады. Пластидтер -тек ө сімдік жасушасына тә н денешіктер Хлоропластар -ө сімдікке жасыл тү с береді, барлық мү шелерінде кездеседі, жасыл пигмент хлорофилл бар. Қ ызметі – органикалық зат тү зу. Хромопласт -гү л кү лтелеріне, кү згі жапырақ тарғ а, піскен жемістерге, жемтамырларғ а қ ызыл, сары тү с береді. Қ ызметі – бунақ денелілерді, жануарларды еліктіру. Лейкопласт -ө сімдіктің тұ қ ымында, тамырында, тү йнегінде кездесетін тү ссіз, ұ сақ денешіктер. Қ ызметі – қ ор жинауғ а қ атысу. Вакуоль -іші шырынғ а толы жасушадағ ы қ уыс. Қ ызметі – қ ысымды реттеу, сулы ортаны қ алыптастыру, керексіз улы заттарды ыдырату. Жасушада органикалық қ ышқ ылдар, дә румендер, тұ здар жиналатын орын -вакуоль Ө сімдік жасушасындағ ы ең ірі органоид - вакуоль
|
|||
|