![]()
|
|||||||||||||||
Даму деңгейінің қорытындысы.Даму дең гейінің қ орытындысы. 10 балл – ө те жоғ ары 8-9 балл – жоғ ары 4-7 балл – орташа 2-3 балл – тө мен 0-1 балл – ө те тө мен Мағ ынасыз сө з буындарын кө шіру сынағ ы Балағ а арнайы карточкада кө ркем жазумен жазылғ ан мағ ынасыз сө з буындарын ұ сынамыз. Зерттеуші былай дейді – қ ара мына жерде бір нә рсе жазылғ ан сен ә лі жаза алмайсың, бірақ мұ ны кө шіріп кө рші, жақ сылап қ арап мына қ ағ азғ а кө шір. Тапсырманы орындау уақ ыты шектелмейді. Ө зіне сенімсіздік білдірген балалар, тапсырманы орындай алмаймыз, ө йткені жаза алмаймыз деу мү мкін. Мұ ндай жағ дайда оғ ан ү йдің немесе қ арапайым геометриялық ою-ө рнектің, /тө ртбұ рыштар, дө ң гелектер, ү шбұ рыштар/ суретін салу ұ сынылады. Содан кейін ғ ана баланың орындағ ан ә рекеттерін сан рет мақ тап мадақ тап сө з буындарын кө рсетуді ұ сынуғ а болады. Бағ алағ анда, осы соң ғ ы тапсырманы бағ алаймыз. Бағ алау шкаласы 1балл – шимайлар 2балл – ү лгімен ұ қ састық бар, алайда ү ш ә рпін, ғ ана тануғ а болады. 3балл – 4 ә рпін оқ уғ а болады. 4балл – барлық ә ріптерді оқ уғ а болады. 5балл – ә рбір ә ріп анық жазылғ ан.
Сө здік сынақ Тексеру жинағ ына енген басқ а сынақ тар секілді, осы ә дістеме іріктеу негізінде қ ұ ралғ ан белгілі сө здер жинтығ ы алынып қ айсысы балағ а таныс екені анық талады. Алынғ ан жауаптардың негізінде баланың сө здік дамуы туралы мә лімет алуғ а болады. Зерттеушілердің қ арамағ ында бес ө зара ауысатын сө з жиынтығ ы бар. Сондық тан да болашақ бірінші сыныптағ ыларды тексеру процесінде, зерттеушілер осы жиынтық тарды ауыстырып отырыуы қ ажет: бір балағ а бір жиынтық, екіншісіне – басқ асы жә не т. б. Сө здер жиынтық тары. 1. Велосипед, шеге, хат, қ ол шатыры, жү н, батыр, тең селу, қ осу, тістеу, ү шкір. 2. Ұ шақ, балғ а, кітап, шапан, қ ауырсын, дос, секіру, бө лу, ұ ру, доғ ал. 3. Автомобиль, сыпырғ ы, етік, қ абыршақ, дә птер, қ орқ ақ, жү гіру, байланыстыру, шымшу, тікенекті. 4. Автобус, кү рек, альбом, қ алпақ, мамық, ө секші, айналу, қ асу, жұ мсақ, қ ашу. 5. Мотоцикл, щетка, қ алам, бә тең ке, жау, тері, сү ріну, жинау, сипалау, кедір-бұ дыр. Баланың сө здік қ орын тексермес бұ рын мұ ғ алім былай дейді: “Сен басқ а елден келген, қ азақ тілінің жақ сы тү сінбейтін адаммен кездескенің ді елестет. Ол сенен велосипед деген сө здің сағ ынасын тү сіндіруің ді сұ райды. Сен не деп жауап берер едің? ” Бала жауаптарын сө з жү зінде бергендіктен, оның сө здік қ орын – пассивті /кейбір сө здердің мағ ынасын ғ ана біледі/, жә не белсенді/ сө здерді белсенді тү рде қ олданады/ деп жорамалдауғ а болады. Егер де сө з арқ ылы жауап бере алмаса, онда зерттеуші заттың суретін салуғ а немесе сө здің мағ ынасын қ имыл-қ озғ алыс, ым-ишара арқ ылы кө рсетуді сұ райды. Тексерушінің ойынша балалар білетін синоним-сө здерін ұ сынуғ а болмайды, ө йткені сынақ балалардың ұ ғ ымдарды мең гергенін тексеруге бағ ытталмай, ә деби тілге жататын сө здерді мең гергенін тексеруге арналғ ан. Осы сынақ ты бағ алау ретінде, жиынтық тағ ы ә рбір он сө з ү шін қ ойылғ ан балдар қ осындысын алуғ а болады.
|
|||||||||||||||
|