3. Жеке басының қалыптасуы мен әлеуметтік даярлығы

Жеке тұ лғ алық даярлық баланың мектепке, оқ уә рекетіне, ұ стаздарғ а, ө зіне қ атынасын кө рсетеді. Соныменқ атар мотивацияның даму дең гейін де жатқ ызуғ а болады. Мектепте оқ уғ а дайын балағ а тек оқ у қ ұ ралдары, дә птер, кітап, парта немесе сө мке сияқ ты оқ у қ ұ ралдары ғ анақ ызық ты болып қ ана қ оймауы керек, ең бастысы оқ ушыжаң а білім алуғ а, ө зін дамыту, ой-ө рісін ұ лғ айтуғ а даяр болуы қ ажет.

Мектепке келген бала ө зінің тә ртібін, танымә рекетін ө зі басқ ара алуы керек, бұ лар иерархиялық тү рткілер жү йесінің қ ұ рылуына кө п ық палын тигізеді. Жеке тұ лғ алық даярлық баланың эмоционалдық дамудең гейін ұ лғ айтады.

Мектепке келген бала оқ имын деген ниетпен мектеп табалдырығ ын аттайды. Бірақ кейде бала оқ уғ а барғ ым келеді дегенмен, оның мотиві ә ртү рлі болады.

Біреуі мектепте кө п бала бар жә не онда кө ң ілді десе, біреуі партағ а отырғ ысы келгендіктен мектепке баруы мү мкін. Алайда мұ ндай ық ыласпен мектепке келген балалар, біраз уақ ыттан кейін мектептің қ атал тә ртібіне жә не кү нделікті оқ у сабақ тарына шыдай алмайды. Жалпы, бала оқ у ү рдісінің ө зіне қ ызығ уы қ ажет. Сонда ғ ана бұ л баланың таным қ ызығ ушылық тарының дамуына, жаң а білім алуына мү мкіндік жасайды.

Ә леуметтік даярлық қ а қ оғ амдық жү йеде орнының ауысуына баланың даярлық дә режесі, яғ ни оқ ушы жағ дайын қ абылдауы жатады. Психологтардың айтуынша, бірінші сынып оқ ушыларының кө біне ә леуметтік бейімделу қ иынғ а соғ ады, себебі бұ л жаста мектеп тә ртібіне бағ ынатын, мектептік жү ріс-тұ рыс нормаларын қ абылдайтын, мектептік міндеттерді толығ ымен мойындайтын тұ лғ а ә лі қ алыптаспағ ан.

Сонымен қ атар Е. Е. Кравцова[11] ө з ең бектерінде баланың мектепке психологиялық даярлығ ының негізі ретінде бала дамуындағ ы қ арым-қ атынас рө ліне кө ң іл бө леді. Осығ ан орай бұ л қ арым-қ атынасты 3-ке бө ліп қ арастырғ ан:

1. Ү лкендерге қ атынасы;

2. Қ ұ рдастарына қ атынасы;

3. Ө зіне деген қ атынасы.

Мұ ндағ ы қ арым-қ атынас негізіне бала дамуының дең гейі мектепке психологиялық даярлық дә режесін анақ тапжә не ол оқ у іс-ә рекетінің негізгі қ ұ рылымдық компоненттеріне анық талғ ан тү рде сә йкес келеді, яғ ни, жекетұ лғ аның интеллектуалдық, психологиялық компоненттерін қ арым-қ атынассыз елестету мү мкін емес.

Сонымен бала ү шін мұ ғ алімдермен, басқ а балалармен қ арым-қ атынас жасау ү шін қ ажетті қ асиеттердің қ алыптасуы аса маң ызды. Яғ ни, оқ у ә рекеті ұ жымдық сипат болғ андық тан, ә рбір бала қ ұ рдастарымен қ арым-қ атынас жасай алуғ а, бірге жұ мыс істеуге дағ дылануа тырысады.

Кейбір балалар жаң а ұ жымғ а тез еніп, балалармен тез тіл табысып кетеді. Ал кейбіреулері кө пке дейін қ ұ рбыларымен тез тіл табыса алмағ андық тан, ұ жымнан тыс қ алып, жалғ ыз жү реді. Сондық тан баланың ұ жымда ө зіне тиісті орын алуы ү шін оның қ арым-қ атынасына ерекше мә н берілу қ ажет.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒