(а) 54-параграфқа сәйкес айқындалған шама; және

Егер компания осы сияқ ты заң жү зіндегі жә не жү ктелген міндеттемелерді сақ тайтын болса, тө лемдер белгіленген жоспарғ а ұ қ сас жоспардың есебін жү ргізуге тиіс.

40. Сақ тандыру шартын жасау арқ ылы сақ тандырылғ ан зейнетақ ы компанияның зейнетақ ы міндеттемелерімен тікелей немесе автоматты тү рде байланысты. Сақ тандыру шарттарын кө здейтін ең бек қ ызметінің аяқ талуына байланысты тө лемдер жоспарына қ атысты ө зге де белгіленген зейнетақ ы жоспарларына қ атысты сияқ ты белгілеу жә не есепке алу жү йелері арасындағ ыдай айырма қ олданылады.

41. Компания, сол арқ ылы заң жү зіндегі жә не жү ктелген міндеттемелерді сақ тайтын сақ тандыру полисі бойынша (не тікелей, не жоспар немесе болашақ тағ ы сақ тандыру сыйлық ақ ыларын белгілеу тетіктері арқ ылы немесе сақ тандырушымен байланыстырушы тарап ретінде) жарналарды тө леу арқ ылы ең бек қ ызметі аяқ талуы бойынша зейнетақ ы тө лемдері бойынша міндеттемелерді қ аржыландырғ ан кезде сақ тандыру жарналарының тө лемдері жарналары белгіленген зейнетақ ы жоспары бойынша тө лемдерге бара-бар емес. Осыдан келіп, компания:

(а) жоспар активі ретінде белгілі бір талаптарды қ анағ аттандыратын сақ тандыру полисін таниды (7-параграфты қ араң ыз); жә не

(b) ө темақ ы алу қ ұ қ ығ ы ретінде басқ а да сақ тандыру полистерін таниды (егер олар 104А-параграфында жазылғ ан критерийлерді қ анағ аттандырғ ан жағ дайда).

42. Сақ тандыру полисі белгілі бір жоспарғ а қ атысушының атына немесе жоспарғ а қ атысушылар тобына жазылғ ан кезде жә не компанияның полис бойынша қ андай да болмасын залалдың орнын жабуғ а қ андай да болмасын заң ды немесе жү ктелген міндеттемесі болмаса, ол қ ызметкерлерге зейнетақ ы тө леу жө нінде міндеттеме атқ армайды, сақ тандырушы зейнетақ ы тө леу бойынша жауапкершілікті жалғ ыз атқ арады. Мұ ндай шарттар бойынша белгіленген сақ тандыру шарттарын тө леу негізінде осы міндеттемені орындау мақ сатында капитал салу ретінде емес, қ ызметкерлерге зейнетақ ы тө леу бойынша міндеттемені орындау ретінде қ аралуғ а тиіс. Нә тижесінде компанияда бұ дан былай активтер де, міндеттеме де болмайды. Осылайша, компания мұ ндай тө лемдерді белгіленген жарналары бар жоспар ретінде есепке алады.

ЕҢ БЕК Қ ЫЗМЕТІНІҢ АЯҚ ТАЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ТӨ ЛЕНЕТІН СЫЙАҚ Ы: БЕЛГІЛЕНГЕН ЖАРНАЛАРЫ БАР ЗЕЙНЕТКЕРЛІК ЖОСПАРЛАРЫ

43. Белгіленген жарналары бар жоспарды есепке алу ө те қ арапайым, ө йткені есеп беретін компанияның міндеттемесі ә рбір кезең ү шін осы кезең дегі жарналардың мө лшерінде айқ ындалады. Осығ ан орай міндеттемелерді немесе шығ ыстарды бағ алау ү шін актуарлық жол берулер талап етілмейді жә не компанияның ешқ андай актуарлық пайда немесе залалды алу мү мкіндігі болмайды. Оғ ан қ оса міндеттемелер, қ ызметкерлер тиісті қ ызмет кө рсеткен кезең аяқ талғ аннан кейін 12 айдың ішінде толық кө лемде орындауғ а жатпайтын жағ дайларды қ оспағ анда, дисконтталмағ ан негізде бағ аланады.

Тану жә не бағ алау

44. Егер қ ызметкер кезең ішінде компанияғ а қ ызмет кө рсетсе, компания осы қ ызметтердің орнына жарналары белгіленген зейнетақ ы жоспарына тө ленуге тиісті жарналарды тануғ а тиіс:

(а) бұ рын тө ленген барлық жарналарды шегере отырып, міндеттеме ретінде (есептелген шығ ыс). Егер бұ рын тө ленген жарналардың сомасы есепті кү нге дейін кө рсетілген қ ызметтер ү шін есептелетін жарналардың шамасынан асып кетсе, компания мұ ндай асып кетуді аванстық тө лем, мысалы, болашақ та жасалатын тө лемдерді қ ысқ артуғ а немесе ақ ша қ аражатын қ айтаруғ а соқ тыратындай шамада актив (аванстық шығ ыс) ретінде тануғ а тиіс; жә не

(b) басқ а Халық аралық қ аржылық есептілік стандарты талап ететін немесе активтердің ө зіндік қ ұ нына қ осуғ а рұ қ сат ететін сыйақ ы сомасын қ оспағ анда, шығ ыс ретінде (қ араң ыз: мысалы, 2-«Босалқ ылар» IAS жә не 16-«Негізгі қ ұ ралдар» IAS).

45. Жарналары белгіленген жоспарғ а қ ызметкер тиісті қ ызмет кө рсеткен кезең аяқ талғ аннан кейін 12 айдың ішінде толық кө лемде жарна тө леуге жатпаса, олар 78-параграфта кө рсетілген дисконт ставкасын қ олдана отырып, дисконтталуғ а тиіс.

Ақ паратты ашу

46. Компания жарналары белгіленген зейнетақ ы жоспарларына қ атысты шығ ыстар ретінде танылғ ан сомалар туралы ақ паратты ашуғ а тиіс.

47. Компания 24-«Байланысты тараптар туралы ақ паратты ашу» IAS талап еткен кезде негізгі басқ ару қ ызметкерінің пайдасына жарналары белгіленген зейнетақ ы жоспарына жарналар туралы ақ паратты ашады.

ЕҢ БЕК Қ ЫЗМЕТІНІҢ АЯҚ ТАЛУЫНА БАЙЛАНЫСТЫ БЕРІЛЕТІН СЫЙАҚ Ы: ТӨ ЛЕМДЕР БЕЛГІЛЕНГЕН ЗЕЙНЕТКЕРЛІК ЖОСПАРЛАРЫ

48. Тө лемдер белгіленген жоспарларды есепке алу барынша кү рделі, міндеттемелер мен шығ ыстарды бағ алау ү шін актуарлық жол берулер талап етіледі, жә не актуарлық пайдалар немесе залалдар алу мү мкіндігі болады. Бұ ғ ан қ оса, қ ызметкер тиісті қ ызметті кө рсеткен кезең аяқ талғ аннан кейін кө п жылдар ө ткен соң орындалуы мү мкін болғ андық тан, міндеттемелер дисконтталғ ан негізде бағ аланады.

Тану жә не бағ алау

49. Тө лемдер белгіленген зейнетақ ы жоспары фундирленбеген немесе жартылай не толық фундирленген болуы мү мкін, бұ л ретте жарналарды компания да, сонымен қ атар қ ызметкерлер де компаниядан заң ды тү рде тә уелсіз, қ ызметкерлерге зейнетақ ы тө ленетін ұ йымғ а немесе қ орғ а толық кө лемде немесе сол сияқ ты ішінара тө леуі мү мкін. Олардың мерзімі басталғ ан кезде фундирленген зейнетақ ы тө лемдерін жү зеге асыру қ ордың инвестициялық қ ызметінің жағ дай жә не нә тижелеріне ғ ана емес, компанияның қ ор активтеріндегі кез келген тапшылық тың оның толтыру қ абілетіне (қ алауына) да байланысты болады. Осылайша, компания іс жү зінде жоспарғ а байланысты актуарлық немесе инвестициялық тә уекелдерді ө зіне қ абылдайды. Соның салдарынан тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарына қ атысты танылғ ан шығ ыстардың кө лемі осы кезең дегі жарналардың сомасына бара-бар болмауы мү мкін.

50. Компанияның тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарының есебін жү ргізу мынадай кезектілікпен жү зеге асырылуы мү мкін:

(а) актуарлық есептеулер ә дісін пайдалана отырып, ағ ымдағ ы жә не ө ткен кезең дерде қ ызметкерлер кө рсеткен қ ызметтер ү шін қ ызметкерлерге есептелетін тө лем сомасын сенімді бағ алау қ ажет. Бұ л ү шін компания ағ ымдағ ы жә не ө ткен кезең дер ү шін есептелген тө лемдердің мө лшерін айқ ындауы тиіс (67-71-қ оса алғ андағ ы аралық тағ ы параграфтарды қ араң ыз) жә не зейнетақ ы тө леуге арналғ ан шығ ындар шамасына ық пал ететін демографиялық тұ рақ сыздық (қ ызметкерлердің тұ рақ сыздығ ы жә не қ айтыс болу сияқ ты) жә не қ аржы тұ рақ сыздығ ына (болашақ тағ ы жалақ ының кө терілуі, медициналық қ ызмет кө рсету шығ ындары) қ атысты бағ алаулар жү ргізу (актуарлық жол берулер) (72-91-параграфтарды қ оса алғ андағ ы аралық ты қ араң ыз);

(b) осы тө лемдерді болжанатын шартты бірліктер ә дісінің кө мегімен дисконттай отырып, тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспары бойынша міндеттемелердің дисконтталғ ан қ ұ нын жә не ағ ымдағ ы қ ызмет кө рсетулер қ ұ нын айқ ындайды (64-66-параграфтарды қ оса алғ андағ ы аралық ты қ араң ыз).

(с) жоспар активтерінің ә діл қ ұ нын айқ ындайды (102-104-параграфтарды қ оса алғ андағ ы аралық ты қ араң ыз);

(d) актуарлық пайдалар мен залалдардың жалпы сомасын жә не танылуғ а тиісті актуарлық пайдалар мен залалдардың сомасын айқ ындайды (92-95-параграфтарды қ оса алғ андағ ы аралық ты қ араң ыз);

(е) жоспарды қ олданысқ а енгізу немесе ө згерту кезіндегі ө ткен қ ызмет кө рсетулердің жиынтық қ ұ нын айқ ындайды (96-101-параграфтарды қ оса алғ андағ ы аралық ты қ араң ыз); жә не

(f) секвестр немесе жоспар бойынша міндеттемелерді орындау кезінде жиынтық пайданы немесе залалды айқ ындау (109-115-параграфтарды қ оса алғ андағ ы аралық ты қ араң ыз).

Компанияда тө лемдері белгіленген бірнеше зейнетақ ы жоспары болғ ан кезде ол ә рбір қ олданылатын жоспар ү шін осы рә сімді бө лек пайдаланады.

51. Кейбір жағ дайларда бағ алаулар, орташа кө рсеткіштер жә не қ ысқ артылғ ан есептеулер осы Стандартта келтірілген нақ ты есептеулердің нә тижелеріне жақ ындатылғ ан сенімді деректерді жеткілікті тү рде қ амтамасыз етеді.

Жү ктелген міндеттемелердің есебі

52. Компания ө зінің тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарының белгіленген талаптарына сә йкес заң ды міндеттемелерін ғ ана емес, сонымен қ атар қ алыптасқ ан тә жірибесінен туындайтын кез келген жү ктелген міндеттемелерді де есепке алуы тиіс. Егер компанияның қ ызметкерлерге тө лемді жү зеге асыру ү шін нақ ты баламалары болмаса қ алыптасқ ан тә жірибе жү ктелген міндеттемелердің туындауына ә келіп соқ тырады.

53. Тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарының белгіленген талаптары компанияның осы талаптар бойынша міндеттемесін тоқ татуғ а жол беруі мү мкін. Алайда кө птеген жағ дайларда компания ү шін, егер ол ө з қ ызметкерлерін сақ тағ ысы келсе, бұ л міндеттемелерді тоқ тату оң ай емес. Сондық тан компания ең бек қ ызметінің аяқ талуы бойынша тө лемдерді есепке алу мақ сатында зейнетақ ы жоспары бойынша ө з міндеттемелерін тоқ тату туралы куә лігі болмағ ан жағ дайда, қ азіргі уақ ытта ө з қ ызметкерлеріне осындай тө лем жасауғ а уә де берген компания қ ызметкерлердің ең бек қ ызметінің қ алғ ан барлық кезең інде осындай ә рекеттер жасайтыны болжанады.

Баланс

54. Тө лемдері белгіленген жоспар бойынша міндеттемелер ретінде танылатын шама мынадай ә рекеттердің таза нә тижесін білдіруі тиіс:

(а) тө лемдері белгіленген жоспар бойынша міндеттемелердің есепті кү нгі дисконтталғ ан қ ұ ны (64-параграфты қ араң ыз);

(b) плюс 92-93-параграфтарда айқ ындалғ ан есеп саясатына сә йкес танылғ ан кез келген актуарлық пайда (кез келген актуарлық залалды шегеріп тастағ анда);

(с)   минус ағ ымдағ ы кезде танылмағ ан бұ рын кө рсетілген қ ызметтер қ ұ ны (96-параграфты қ араң ыз);

(d)   минус есепті кү нгі зейнетақ ы жоспары активтерінің міндеттемелерді орындау ү шін тікелей белгіленген ә діл қ ұ ны (егер мұ ндай болса) (102-104-параграфтарды қ араң ыз).

55. Тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспары міндеттемелердің дисконтталғ ан қ ұ ны – жоспардың кез келген активтерінің ә діл қ ұ нын шегергенге дейінгі жиынтық міндеттеме.

56. Компания тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарының дисконтталғ ан қ ұ нын жә не жоспар активтерінің ә діл қ ұ нын, қ аржылық есептілікте танылғ ан шама есепті кү ні айқ ындалатын шамадан елеулі тү рде ауытқ у болмас ү шін жеткілікті тү рде реттелгендей айқ ындауғ а тиіс.

57. Компанияның ең бек қ ызметі аяқ талуы бойынша жасалатын тө лемдер бойынша барлық айтарлық тай міндеттемелерді бағ алауғ а кә сіби актуарийді тартуы қ ұ пталады, бірақ талап етілмейді. Тә жірибеге сү йенсек, компания кә сіби актуарийдің есепті кү нге дейінгі міндеттемелерін нақ ты бағ алауын сұ рата алады. Алайда мұ ндай бағ алаудың нә тижелері есепті кү нге дейін орын алғ ан кез келген елеулі мә мілелерді жә не жағ дайдың ө зге елеулі тү рде ө згеруін ескере отырып жаң артылады (нарық тық бағ а мен пайыздық ставкалардың ө згеруін қ оса алғ анда).

58. 54-параграфқ а сә йкес айқ ындалғ ан шама теріс болуы мү мкін (актив). Компания пайда болғ ан активті мынадай шамалардың ең азы бойынша бағ алауы тиіс:

(а)   54-параграфқ а сә йкес айқ ындалғ ан шама; жә не

(b)   сомалары:

(і)     кез келген жинақ талғ ан, танылмағ ан актуарлық залалдар жә не бұ рын кө рсетілген қ ызметтер қ ұ ны (92, 93 жә не 96-параграфтарды қ араң ыз); жә не

(іі)    қ аражатты жоспардан қ айтару немесе жоспарғ а болашақ жарналарды қ ысқ арту нысанында алынғ ан кез келген экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ ны. Осы экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ ны 78-параграфқ а сә йкес айқ ындалғ ан дисконт ставкасын пайдалана отырып айқ ындалады.

58А. 58-параграфты қ олдану пайданы тек қ ана актуарлық залал нә тижесі немесе қ ызметкерлердің ағ ымдағ ы кезең ү шін бұ рын кө рсетілген қ ызметтерінің қ ұ ны ретінде тануғ а да, залалды тек қ ана ағ ымдағ ы кезең дегі актуарлық пайда нә тижесі ретінде де тануғ а ә келіп соқ тырмауы тиіс. Осылайша, 54-параграфқ а сә йкес компания тө лемдері белгіленген жоспардың активтерін айқ ындағ ан кезде пайда болатын дә режеде, 58(b)- параграфқ а сә йкес мыналарды дереу тануғ а тиіс:

(а)   ағ ымдағ ы кезең нің таза актуарлық залалдарын жә не ағ ымдағ ы кезең дегі бұ рын кө рсетілген қ ызметтер қ ұ нын 58 (b)(ii)-параграфта айқ ындалғ ан экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ нын тө мендету шамасынан асып кететін шамада. Егер экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ ны ө згермесе немесе ұ лғ айса, онда ағ ымдағ ы кезең дегі таза актуарлық залалдардың барлық сомасы жә не ағ ымдағ ы кезең дегі бұ рын кө рсетілген қ ызметтер қ ұ ны 54-параграфқ а сә йкес дереу танылуғ а тиіс; жә не

(b)   ағ ымдағ ы кезең нің таза актуарлық пайда ағ ымдағ ы кезең дегі бұ рын кө рсетілген қ ызметтер қ ұ ны 58 (b)(ii) параграфта айқ ындалғ ан экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ нынан асатын сома мө лшерінде шегерілгеннен кейін. Егер экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ ны ө згермесе немесе азайса, ағ ымдағ ы кезең дегі бұ рын кө рсетілген қ ызметтер қ ұ нын шегеріп тастағ аннан кейін ағ ымдағ ы кезең дегі таза актуарлық залалдардың барлық сомасы 54-параграфқ а сә йкес дереу танылуғ а тиіс.

58В. 58А-параграф, компанияғ а, егер оның есепті кезең нің басында немесе аяғ ында
тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарында ө сімі(1) болғ анда ғ ана ағ ымдағ ы кезге сә йкес келетін жоспардың талаптарына сә йкес осы ө сімді жоспардан қ аражатты қ айтару немесе жоспарғ а болашақ жарналарды қ ысқ арту арқ ылы толық іске асыра алмағ анда ғ ана қ олданылады. Мұ ндай жағ дайларда қ ызметкерлердің бұ рын кө рсетілген қ ызметтерінің қ ұ ны немесе оларды тану 54-параграфқ а сә йкес кейінге қ алдырылғ ан есепті кезең ішінде пайда болғ ан актуарлық залалдар 58 (b)(ii)-параграфта кө рсетілген сомадан асып кетеді. Егер мұ ндай ұ лғ аю 58 (b)(ii)- параграфқ а сә йкес тану критерийіне жауап беретін экономикалық пайданың дисконтталғ ан қ ұ нын тең мә нде азайтумен ө телмесе, онда 58 (b)-параграфта кө рсетілген таза соманың, соның салдарынан танылғ ан пайданың ұ лғ аюы орын алады. 58А-параграф арқ ылы мұ ндай жағ дайларда пайданы тануғ а тиым салынады. Егер олар жинақ талғ ан танылмағ ан актуарлық залалдардың азаюына ә келетін болса, оларды тану 54-параграфқ а сә йкес кейінге қ алдырылғ ан актуарлық пайда туындағ ан кезде керісінше нә тиже пайда болады. 58А-параграф арқ ылы мұ ндай жағ дайларда залалды тануғ а тиым салынады. Осы параграфты қ олдану мысалдары С Қ осымшасында келтірілген.

59. Актив тө лемдері, белгіленген жоспарды артық қ аржыландырғ ан жағ дайда немесе актуарлық пайданы танығ ан жағ дайда, пайда болуы мү мкін. Мұ ндай жағ дайда компания активті таниды, ө йткені:

(а)   ол болашақ пайданы қ ұ ру ү шін аталғ ан ө сімді жоспарды қ аржыландыруғ а пайдалану мү мкіндігін беретін ресурстарғ а бақ ылауды жү зеге асырады;

(b) бұ л бақ ылау ө ткен оқ иғ алардың нә тижелері болып табылады (компания тө леген жарналар жә не қ ызметкер кө рсеткен қ ызмет); жә не

(с)   болашақ экономикалық пайда болашақ жарналардың мө лшерін қ ысқ арту нысанында немесе ақ ша қ аражатын қ айтару нысанында, немесе басқ а жоспар бойынша тапшылық ты жабуғ а компанияғ а тікелей немесе жанама тү рде тү седі.

60. 58 (b)-параграфта белгіленген шектеулер белгілі бір актуарлық залалдарды кейінге қ алдырылғ ан танудың (92 жә не 93-параграфтарды қ араң ыз) жә не белгілі бір жағ дайларда 58А-параграфта кө рсетілгеннен ө зге бұ рын кө рсетілген қ ызмет қ ұ нын (96-параграфты қ араң ыз) кү шін жоймайды. Алайда бұ л шектеу 155-(b) параграфтағ ы ауыспалы ережелерден асып тү седі. 120А (f) (iii)-параграфы компаниядан 58 (b)-параграфта белгіленген шектеулер негізінде активтер ретінде танылмағ ан шаманы ашуды талап етеді.

60-параграфты кө рнекілендіретін мысал

Тө лемдері белгіленген зейнетақ ы жоспарының сипаттамасы мынадай:

Міндеттемелердің дисконтталғ ан қ ұ ны 1, 1

Жоспар активтерінің ә діл қ ұ ны (1, 190)

(90)

Танылмағ ан актуарлық залалдар (110)

Бұ рын кө рсетілген қ ызметтердің танылмағ ан қ ұ ны (70)

Стандартты бастапқ ы қ абылдағ ан кезде 155(b)-параграфқ а сә йкес міндеттеменің танылмағ ан ұ лғ аюы (50)

54-параграфқ а сә йкес есептелген теріс шама (320)

Болашақ та ақ ша қ аражатын қ айтаруғ а жә не болашақ жарналарды қ ысқ артуғ а болатын дисконтталғ ан қ ұ н

58 (b)-параграфта белгіленген шектеу былайша есептен шығ арылады:

танылмағ ан актуарлық залалдар

бұ рын кө рсетілген қ ызметтердің танылмағ ан қ ұ ны

болашақ та ақ ша қ аражатын қ айтаруғ а жә не болашақ жарналарды қ ысқ артуғ а болатын дисконтталғ ан қ ұ н

Шектеу

270 320-дан аз. Сондық тан компания актив ретінде 270 таниды жә не осы шектеудің ә рекеті активтің баланстық қ ұ нын 50-ге қ ысқ артты (120А (f) (iii)-параграфын қ араң ыз).

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒