Кадерле бала 5 страница

Исә нме Мансур!

Сине кү ркә м яз бә йрә ме - 1 Май белә н котларга рө хсә т ит! Сине борчуым ө чен гафу ит Мансур, фә кать тик торганчы, язасы килү дә н кулыма калә м алдым. Мансур, хатым белә н бергә синнә н “урлаган” рә семең не җ ибә ргә н идем, хә зер барыбер улым юк инде. Дө рес, рә семең не кире салырга кызган –дым- кызгануын, ни ә йтсә ң дә ул рә семгә карап, мин сине тү гел, ә улымны кү ргә ндә й була идем бит. Мө гаен син хат белә н җ ибә релгә н рә семең не ал -гансың инде.

И-их Мансур, нә рсә дип син миң а ышанмадың инде? Хә ер, ү зең ә -ү зең дә ышанмыйсың дыр син. Бала синнә н булмаган очыракта мин сезгә барган бу -лыр идеммени, уйлап кара ә ле. Ә йе, ниһ аять хә зер мин никадә р ялгышлык җ ибә рү емне аң ладым кебек, аеруча синең белә н якын мө нә сә бә ткә керү ем -нең зур хата булуына тө шендем. Ә бә лки ү зем белә н нә рсә килеп чыгуын бө -тенлә й ү к тө шенеп тә бетмә гә нмендер?!

Ничектер синең шулай тү бә н тө шеп, этлек кыла алуың а ышанасы килми. Белмим, нигә мин синнә н һ ә р кө нне һ аман да хат килү ен кө тә м, ү земә дә ышанасы килми. Кү рә сең, кү ң елемнең иң нечкә тү рендә ахыр чиге синең акылың а килеп, миннә н гафу ү тенерсең дигә н ө мет чаткысы сү нмә гә ндер. Ә йе, димә к миң а шундый ачы язмыш татырга насыйп булган. Җ итмә сә ме -нә син – язмышым каргышы булып, юлыма очырадың, нарасый палачы-җ ә л –лады!

Мин балыкчы тарафыннан ярга атып бә релгә н балык шиелле як-якка талпынам, тыпырчынам. Каяндыр, ниндидер ө мет кө тә м, ә ул беркайдан да кү ренми. Ичмаса соң гы ө метем булган баламны да ү тердең, Алланың ачы каһ ә ре тө шкересе, пычырак кү ң елле бә ндә. Кансыз, намуссыз җ ан им -гә ге! Бә лки хат белә н җ авап бирерсең, дип ышанып калучы Надия.

27/ 04 – 1963 ел.

Мансурның ата-анасына да Надия байтак хат язган, менә шуларның бе -ренчесе:

Исә нмесез!

Бу мин – Надия, сезгә каһ ә рле сә ламнә ремне май аеның салкын җ иллә ре аша җ ибә реп калам. Ә йе, сез тынычланып, рә хә т яши торгансыз. Киявегез Нуретдин ә йтмешли, афә рин ү зегезгә, ансат кына миннә н арындыгыз. Сез -гә шулай кыз баланы хур итеп ташлау берни дә тормады. Ә й Ходаем, сез -нең рә хә т, тыныч тормышыгызга тиз араларда чик куелсын иде. Чө нки мин сезгә рә нҗ еп, сезнең аркада канлы яшь тү геп, ү зегезнең дә минем кө н -гә калуыгызны телә п яшим.

Менә бү ген дә йокы урынымнан тормас борын кү злә ремнә н яшь ага баш -лады. Мансурдан ачыклагыз ә ле, нигә ул миннә н шулай кө лде? Минем аң а нинди начарлыгым тигә н булды икә н? Бә лки ул абый ө чен сынау бирү ен шундый зур бә ягә куя торгандыр? Мансурдан мин моны сорамадым бит, Мансур ү зе аң а тә къдим итеп керде. Абый бу турыда башына да китереп карамаган булган. Нигә шуның белә н битә рлә ргә, моң а катнашы булмаган кешене гаеплә ргә?! Мансур, абый ө чен имтихан бирмә сен һ ә м абыем укыр -га кермә сен иде. Ул укымыйча да яши ала, чө нки аның куллары алтын.

Мансур безгә килеп йө ргә ндә алтыннар, асылташлар, акчалар ташыма -ды, киресенчә, ач тамагын туйдыра, мунча керә, пычрак керлә рен юдыра торган булды. Сү з дә юк, мин шул чакларда аның нинди ә шә ке җ ан икә нле -ген белгә н булсам, ө ебез бусагасыннан ике аягының берсен дә атлатмас идем. Кү птә н тү гел мин тө шемдә аның паралич сугып, селкенә дә алмый ятканын кү рдем, яшермим, ө немдә дә шулай килеп чыксын иде дип телим һ ә м шуң а белгә н догаларымны укып, Ходайдан сорыйм.

Ә нә бит, гыйбрә т ө чен ерак барасы тү гел, Рә химә гез кү з алдыгызда гы -на. Минем баламны тө шерттерер ө чен сезнең кебек ү к ашкынып йө рү че ул булды бит. Менә хә зер ү зе, баласы белә н ничек җ ә фалана! Баласы гомере буена ишетми һ ә м сө йлә шә алмый торган булып калса, Рә химә гез дә мә ң ге -леккә ә рниячә к! Дө рес, бу очракта сабый кызчыкның бернинди гаебе дә юк, анысы. Ул мескеннең башына тө шкә н бә хетсезлекне, ә нисенең этлеклә ре ө чен Аллаһ ы Тә галә дә н авыр сынау рә вешендә тө шерелгә н кисә тү дип ка -бул итә ргә кирә ктер.

Кызыгыз гына тү гел бө тен ә шә ке җ анлы гаилә гез белә н теге дө ньяда тә муг утында янудан тыш, хә зерге кө ндә дә Ходайның нинди ачы каһ ә ре бар – шуларның бө тенесе ө стегезгә ө ерелеп тө шсен иде, Илаһ ым! Сез куш -маган булсагыз, Мансур башкага ө йлә нмә с иде, минем дә балам исә н ка -лып, ялгыз яшә мә с идем. Шуң а кү рә мин бө тен гомерем буена сезгә рә нҗ еп, лә гнә т укып яшә ячә кмен. Аллаһ ы телә сә сез дә тыныч кына рә хә ттә яшә -мә ссез ә ле.

Йө рә гем ә рнегә нгә бу хатны язам, сез дә минем кебек ә рнесә гез, ө стегез -дә һ ә рвакыт кара болыт торса иде, Илаһ ым! Бигерә к хур иттегез, шатла -ныгыз инде, булдырасыз. Начарлыкны эшлә ве бер дә кыен тү гел, билгеле. Менә ачуымның бик кабарган вакытында барып, җ ан имгә ге булган Мансу -рыгызның бозык башын чабып кайтсам, сезгә яхшы булыр идеме икә н?! Бо -лай җ ан ә рнетеп яшә гә нче дип уйлаганда аны эшлә ве кыен тү гел. Лә кин мин зур тү землелек белә н, авыр газаплар кичереп, бердә н-бер мә хә ббә тем -не кө тә м. Чө нки мине аң ардан башка бер кем дә аклый алмый, ул гына ха -рап итте бит, моны ул яхшы белә һ ә м аң лый.

Ү земне аклар, газаплардан котылу хакына аң а каршы явыз нияттә җ ина -ять юлына бармыйм. Миң а хә зер барыбер, чө нки балам туып, тә ү лек буе -на елап ятса да, аны миң а бирмә делә р. Нарасыйның гына булса да шул кү з яшьлә ре тө шсен иде сезгә. Ул чагында минем ә рнеп, тә рә зә гә карап Ман -сурны кө теп ятуларым акланыр иде. Юктыр, сез аны кү з алдына да китерә алмассыз, чө нки сез михербансыз эт җ аннар. Сезнең миң а карата кылган кабә хатлеклә регезне тасвирлап бетерерлек тү гел. Миң а чиксез зур явыз -лык, хайвани бозыклыклар китерү белә н генә чиклә нмичә, нигә дип инде та -гын мин эшлә гә н мә ктә пнең педагогия коллективына ү зенең пычрак ха -тын язарга кирә к булды икә н аң ар?!

Кайдан килгә н миң а ул бала, мин бит Мә рьям ана тү гел кыз булып калып, корсакка узарга. Нигә соң ул Мансурга охшап туды? Ә ле бү ген дә Мансур -ның рә семенә карап тордым. Улым Мә гъсү м искитә рлек рә вештә атасына охшаган булган бит, ү зә клә рем ө згә лә нә. Ү зем елыйм, ү зем рә нҗ еп сезне каргыйм. Бу бит кыз бала ө чен хурлыклы бик авыр хә л. Нигә соң сез Мансур турында берни дә язмыйсыз. Мин бит аны һ аман кө тә м, аң а беркайчан хы -янә т итмә дем. Шулай ук Мансур кешелек сыйфатларын югалттымы икә нни?

Телә сә кем нинди генә гамә л кылса да, аның ө чен җ аваплы булып кала. Ни -гә ул кыз балага карата кылган начар гамә ллә ре ө чен бер дә борчылмый, аны аклар ө чен кыл да кыймылдатмый?! Адә м рә тле кеше булса, ул кыз ба -ланы башкалар каршында аклар ө чен бө тенесен эшлә р иде. Ышаныгыз, ми -ң а Мансурдан башка егетлә рнең кагылганы юк, аң а кадә р беркем белә н дә дуслашып та йө рмә дем. Минем уемда уку гына булды, бары тик Мансурны гына яраттым, чө нки аң а нык ышандым, аның миң а карата шундый этлек эшлә ве турындагы уй башыма да килеп карамады.

Нишлим соң, сезнең эт җ ан Мансурыгыз ышанычымны акламады, авыр тормыш юлы чатында бер ялгызымны гына ташлап калдырды. Ярый, шу -ның белә н сү земне бетерә м, йө рә ктә ге ә рнү, сезгә карата кү ң елдә ге рә н -җ ү лә рне язып бетереп булмас. Бә лки алга таба тагын язармын ә ле. Бик ү к ышанмасам да, ү зегездә н хат кө теп калам.

03/05 – 1963 ел.

Менә могҗ иза, һ ич тә кө тмә гә ндә Надия Мансурның ә нисеннә н хат алды. Анда хат авторы Надиягә ү зен ә ни дип атамаска кушса да, Надия җ авап ха -тында барыбер, аң а ә ни дип яза бирде. Тик алардан килгә н хатларны гына сакламады, укып чыгуга ук, каһ ә рлә п ертып бә рә торган булды:

Сә лам сезгә ә нкә йдә н һ ә м ү земнә н!

Ә нкә й, хат язып салуың ө чен сиң а бик зур рә хмә т. Бу хатың минем ө чен таш ярылып, су чыккан кебек булды. Инде ничә кат укыганмындыр, бел -мим, ә мма нилә р язылганының бары да мә гълү м булды, укыйм да, укыган саен елыйм. Ә ни, син миң ә рә хә т тормыш һ ә м бә хет телим дигә нсең, рә х -мә т. Тик мин бары тик елаудан гына рә хә тлек табам да, бә хет тү гел, ү лем кө тә м. Шуң а кү рә ә нкә й, син миң а ү лем генә телә инде, шуннан ә йбә -те булмас.

Ә ни, син мине генә гаеплә п язуың белә н дө рес эшлә дең ме икә н? Аптыра -дым инде, мине барысы да: ә ни дә, абый да, башка туганнар да гаепли. Ө с тә венә сезнең бө тен кавемегез: Рә химә дә, Мансур да гаепли. Берсе дә ү зе -нең гаебен кү рми, ярар инде йодрык кадә рле генә Надия гаепле булсын, аның яклаучысы юк шул. Мансур мине Акълегага барганга да, сезгә хат яз -ганга да, сезгә кергә нгә дә, ү зенең шың шуына да, синең кү з яшьлә рең не тү к -терү дә дә гаепле саный. Ә миң а кемне гаеплә ргә кирә к?!

Ә минем кү з яшьлә ремне кем тү ктерде икә н? Минем кү з яшем сезнең авылдагы сикереп ага торган чишмә тө сле булып, дә рьялар булып акты. Болар ө чен мин кемгә ү пкә лим икә н? Нигә соң акларга булмагач, Мансур ми -нем намусымны шулай пычратты? Пычратты да кылган гамә леннә н кар -ганып, баш тартты. Ул миң а тотынмагач, кайдан килгә н соң ул бала? Ни -гә соң ул Мансурга охшаган. Сезне каргаганга безнең гаебебез юк бит, ди -гә нсең. Сез бит мине юлга ү зегезнең ышандыруыгыз белә н, матур сө йлә п: “... кайт та ә йбә т кенә эшлә п тор, без сине елатып калдырмабыз.., ”-дип озаттыгыз. Нигә икенче кат баргач, Мансурны чакыртып кайтармады -гыз? Мансур ө ч ай ү ткә ч кенә килә м дигә н. Ә нкә ем, ул ө ч айны минем ничек итеп ү ткә ргә нне белсә ң иде, ут эчендә ү тте ул кө ннә рем. Туксан ике кө н бит ул!

Ә ни белә н абыйга ә йтсә м, Мансурны кимсетү булыр, сезгә ә йтеп язсам, тагын шулай дип уйладым. Аннан соң бит ул миң а шә һ ә ргә урнашам дип яз -ды һ ә м минем хатларыма җ авап бирмә де. Ә ни бә гырем, я, кү з алдың а ки -тер, синең кызың минем урында булса, белмим, нә рсә эшлә р идең икә н? Мин аптырадым инде, хатым саен бала турында Мансурга яздым, аның һ ич тә югында безгә килеп китү ен ү тендем. Юк, ул хат та язмады, килмә -де дә.

Мин гел уйлый-уйлана торып, акылсыз калам бугай, Мансур бит ул хат -ларны алган инде, ә җ авап язмады. Мин Мансурны кө ттем, чө нки минем йө рә гем астында аның баласы, безнең кө ткә н балабыз ята иде. Ә нкә ем, ә гә р бала Мансурныкы булмаса, мин ү земнең кызлыгымны аң а бирмә сә м, шул кадә р җ ә фалар чигеп, сезнең каршыга бармаган да булыр идем. Кыз ба -ланың намусын пычрату – аны кө йдереп ү терү дигә н сү з. Ә нкә ем, мин кө -не-тө не еладым, хә зер дә елыйм. Син аны яхшы белә сең инде, ә мма ул яшь -лә р шулай гына җ ирдә ятмас, ул рә нҗ ү ле кү з яшьлә ре сезгә генә тү гел, сез -нең бө тен нә сел-җ ептерегезгә җ итә рлек. Кү злә ремнең яше тә гә рә п тө -шеп, аякларым очына тама, тамган саен мин сезгә, бары сезгә генә рә н -җ им. Балам карынымда ятканда бераз җ иң ел иде, хә зер бала булмагач, кү -ң елдә ө метсез бушлык кына калды.

Мансур мә ктә бебезгә шапшак хат язып, мине баламнан да мә хрү м ит -те. Мин балам тугач, Мансурга хат яздым, аның килү ен кө ттем һ ә м ә ле дә кө тә м. Ул бит минем бердә н-бер яклаучым, намусымны аклаучы, ыша -нычым һ ә м якты ө метем булырга тиешле кеше. Мин аны бер генә минут -ка да исемнә н чыгармыйм. Ә гә р мин башкаларны ярата алган булсам, мин ул кадә р Мансур ө чен дә, бала ө чен дә ө згә лә нмә с идем.

Мансурның миң а шул кадә р начарлыклар эшлә венә минем дә, ә ниемнең дә, абыемның да ышанасы килми. Ул ү з фикере белә н яшә ми, аны кемдер ко -тыртадыр, дилә р. Тик Мансурның бу кыланышлары беребезне дә тыныч -ландырмый, кү ң елебезгә җ иң еллек китерми. Аны шундый ә шә келеккә ба -рыр дип кем уйлаган!? Мин бит аң а бик нык ышандым, чө нки чын кү ң елем -нә н яраттым. Хушыгыз, сә лам белә н Надия.

10/05 – 1963 ел

Озакламый Надия “кайнанасы”ннан тагын хат алып “шатланды”. Дө рес, ан -да Надия ө чен бик ү к җ ылы сү злә р язылмаган иде, ә мма ул, хат алган кө нне ү к җ авап язарга кереште:

Исә нмесез, ә ткә й һ ә м ә нкә й!

Ә ниемнә н һ ә м ү земнә н сезнең һ ә рбарчагызга бик кү п итеп сә лам. Ә нкә й, мин сезнең язган хатыгызны укыдым һ ә м язганнарыгызның барысы да мә гъ -лү м булды. Ә ни, син миң а: “... мин сиң а нинди ә ни булыйм? Кызым да киле -нем дә тү гел... ” дисә ң дә синең белә н килешмим. Синең малаең миннә н ха -тын ясады ич!

Ә ни, телә клә рең белә н догаң ө чен рә хмә т. Тик... ә нкә ем, менә ү зең ничек карарсың һ ә м аң ларсың икә н. Тулар-тулмас алты айлык тү гел, җ итлегеп туган баланы да ата-анасына охшатып булмый дигә нсең. Аң а китсә, си -нең ү з малаең Мансур да ә ткә й кебек мыек җ ибә рү енә карамастан, аң а тырнак очы кадә р дә охшамаган бит.

Мизгелгә генә кү з алдың а китереп кара, ә гә р ә ти: “Малай миң а охшама -ган, аны кемнә н таптың? ”- дип ү зең не анадан тума чишендереп, урамга артың а тибеп куып чыгарса, ни ә йтер идең икә н?! Мине бит син: “Мин си -ң а дога бирә м, гомер буена рә хә т яшә, бә хетле бул! ”-диеп матур сайра -саң да, чынбарлыкта куып җ ибә рдең. Ү зең не ә ти шулай куып җ ибә рсә, йө рә гең ә рнемә с, ү зә гең ө зелмә с идеме икә н? Нигә син мә сьә лә гә шулай кара -мыйсың? Ә нкә ем, белә м, мин сезгә бик зур борчулар китердем, моң а мин ифрат та гаепле. Моны эшлә ргә телә мә дем мин, чө нки Мансур белә н без -нең арада шундый хә ллә р булып ү ткә ч, мин сезне борчымас ө чен, Мансурга да авырлык китермә ү максатыннан, сезгә тө нлә барып кергә ч тә бер ни ә йтми тордым. Балабызның мә етен дә борчылмасыннар дип, сезгә җ ибә р -мә дем.

Мин сезне дә, Мансурны да бик кызгандым. Ә сезнең башыгызга: “Бу бала -ны бигерә к харап иттек бит! ”- дигә н уй гына да килгә не юк. Миң а ярдә м кулыгызны тү гел, салам да сузганыгыз булмады. Мин һ ә м минем туганна -рым нишлә ргә тиеш?! Мин дә бит урманда ү скә н бер агач тү гел, ә нкә ем -нең ялгыз ү стергә н газиз баласы. Ә тием сугышка кадә р туберкулездан гү р иясе булды. Газиз ә ниебез абыем белә н мине нинди авырлыклар белә н тә р -биялә п олы юлга чыгарды, укытты, югары белем биреп, кеше итте. Минем ә нием шундый кайгылардан нишлә ргә тиеш? Аның да синеке кебек ү к ана йө рә ге бар, сезнең миннә н кө лү егезгә, җ ә фалануыма ул ничек тү зә икә н?!

Рә химә ң миң а белә т диде, мин аң а бу уйламый ә йткә н сү зе ө чен бик рә н -җ им, чө нки мин андый тү бә нлеккә тө шкә н кеше тү гел. Ә гә р аның сү зе бу -енча мин азып-тузып беткә н бер кеше булсам, Мансурга кадә р һ ә м аннан соң да ү земне саклап тормаган булыр идем. Мин бит сезгә дү рт ягыма кап -чык тагып барып керү че бер урам хә ерчесе тү гел. Алай булсам, Мансур -ның кү зе тө шмә с иде. Ү земнең кү ң елемдә сезнеке шикелле начар уй булса, мин ул кө нне оялып кайтып китмә гә н булыр идем. Син бит минем Мансур янында кунганымны, аннан кайткач язган хатымны укып, безнең арадагы барлык хә ллә рне дә белдең, ә нкә й! Ә нигә безгә акыллы киң ә ш биреп, дө рес юлны кү рсә тмә дең, нигә миң а аз гына булса да ярдә м кулы сузмадың, кире -сенчә белмә мешкә салышасың?

Юк, ә нкә ем, сез миннә н, Нуретдин киявегездә н башка, бө тен гаилә гез бе -лә н кө лдегез. Сезнең бу кө лү егезне, ү зем кичерсә м дә, Аллаһ ы Тә галә кичер -мә с! Мин ү зем тел тибрә теп сезне каргамасам да, кү ң елем рә нҗ и, шул рә нҗ еш тө шә р. Минем дә рьяга тиң кү з яшьлә рем сездә н башка кемгә тө ш -сен соң тагын?! Ә гә р дә сез мине каргасагыз, ул каргышыгыз ү з башыгыз -га тө шә р. Чө нки мин Мансур кагылганчыга хә тле саф, намуслы кыз идем, ул мине алдады. Ә мма шуң а карамастан, минем сезгә бер начарлык та эш -лә ргә телә гә нем юк. Ә йе, Акъегеткә баруым ө чен мин гаепле, тик ул бо -лай булды бит:

Ә нкә й, мин сезгә – Бузайга килеп, сиң а Мансурдан буйга узуымны, ягъни йө кле икә нлегемне ә йткә ч, син рә тлә п тың лап та тормыйча, кунакка кит -тең . Без шул тө нне кү ршегез Равил белә н Мансурга телефоннан шалты -раттык. Ул анда ө йлә ндем дип алдалашты. Мин аң ардан аның янына ба -рып сө йлә шергә рө хсә т сорадым, ул кил диде. Ул бит ү зе дә Нурлатка килә ала иде, нигә ү зенең чакырасы килмә гә ч, мин ә йткә нчә тә къдим итмә де? Мин мең тө рле газаплар кү реп, аның янына барырга мә җ бү р булдым. Ә ул минем белә н сө йлә шергә дә телә мә де. Алай гынамы, аның тарафыннан бер җ ылы сү з дә булмады. Ә нкә ем, ул да синең кебек ү к балаң ны тө шерт диюдә н кала, бер юньле сү з дә ә йтмә де. Ү зенең исемен “начар яктан” чы -гармаска телә гә ч, нигә ул минем белә н юньлә п сө йлә шмә де?

Ә нкә ем, ү зең белә сең дер инде, бала бик якын бит ул. Бала анага ирен дә (бала атасын) ү зенчә якынайта икә н. Мин бит синең малаең а ө ч ай омты -лып тордым, мин ө ч ай буена ү з хә лем турында беркемгә ә йтмичә, Мансур -га гына язып тордым, ә ул җ авап бирмә де. Ө ченче хатыма гына шә һ ә ргә урнашам дип язды. Мин аң ардан хә бә р дә, ү зен дә кө ттем, телефонга ча -кырып сө йлә шмә кче булдым – сө йлә шмә де. Мансур янына барып, минем бе -лә н сө йлә шмә гә ч, синең яның а бардым. Синнә н дә бер җ ылы сү з ишетмә -гә ч, аптырап калдым. Минем кем белә н булса да сө йлә шә се, киң ә лә шә се, ө с -темдә ге авырлыкны аз гына булса да җ иң елә йтә сем, кайгыларымны ур -таклашасым килде.

Мин нишлим, кү ң елемне бушату ө чен фатирга кергә н ә би белә н сө йлә ш -тем. Кешегә сө йлә мә дип ә йткә н идем дә бит, аның авызында сү з торма -ган, кү рә сең. Мансур аннары миннә н качты, кайчан кайтасы билгеле булма -ды. Мин инде ә ле дә сабыр булганмын, аның эш урынына барып сө йлә мә -дем лә, урамга чыгып та аның турында акырмадым. Мансур ү зе мине аң гы -рага санап, сө йлә шмә гә ч, мин ә би белә н сө йлә шкә нмен икә н - ү зе гаепле. Те -леграмманы да ү зе белә н сө йлә шеп суктым. Дө рес, минем хаталарым, гае -бем бик кү п, лә кин алар бит барысы да сезнең аркада килеп чыкты. Мин бит Мансурга хатларымны, аның безгә килеп, мине аклавы ө чен яздым. Ан -нары Акъегеткә баргач, баланы аклавы ө чен язылышуын сорадым.

Юк, ул минем ү тенечлә ремне ү тә ү урынына мин эшлә гә н укытучылар кол -лективына хат язып, минем йө рә к ярама тоз салды һ ә м минем бердә н-бер юанычым булган баламны тартып алды. Мин инде Ходай язганны кү рер -мен дип Казаннан кире авылга кайтып киткә н идем. Бө тен авырлык, хур -лыклар белә н килешкә н идем, тагын менә аның хаты. Ә нкә ем, шулай ук сез кешелексезмени? Сезнең йө рә гегез таш кебек шул кадә р салкынмы? Ман -сур мине хурлап алдады, бала аныкы иде, тормышымны җ имерде. Мин бо -лар ө чен мә ң ге онытылмаслык итеп ничек кенә ә рнедем, кү земнең яше аяк очларыма тамды. Нигә тагын ул хатны язарга иде инде? Мин ул хаттан соң да һ аман яхшылык белә н яздым, безнең укытучылар коллективы аны җ авапка тартырга киң ә ш бирсә дә, мин сабыр иттем, аң лавын кө ттем, ә ул аң ларга телә мә де дә.

Мин баланы бик озак авырып, авырлык белә н таптым. Бала туып, бераз хә л җ ыйгач, балу тууы турында Мансурга хат яздым һ ә м аны кө тә ргә то -тындым. Тә рә зә дә н-тә рә зә гә кү чеп, кү земне алмыйча һ аман килер дип ө метлә ндем – килмә де. Минем елавыма тү зә алмагач, кимендә алты кө н тотарга тиеш булса да, табип мине ике кө ннә н соң ук хастаханә дә н чы -гарды. Баламның мә етен ү зем белә н алып кайттым. Кайткан кө нне ү к, авыру килеш туң җ ирне казып кү мдем.

Ярый, сау булыгыз, кабат сә лам белә н Надия.

16/05 – 1963 ел.

Надиягә Мансурның ә нисе яган хатлар табылмаса да Надиянең аларга ад -реслаган хатлары җ итә рлек иде шул. Гарифулла тагын бер шундый хат белә н танышты:

Исә нмесез, ә ти-ә ни!

Мин йө рә гем ә рнегә нгә, тө н йокымны йоклый алмыйча, сезгә хат язарга утырдым. И-х, сезнең дә йө рә гегез минеке кебек ә рнесә, хә ллә ремне аң лар идегез. Сезнең кадерле балагыз – улыгыз гына мине ә рнү лә ргә салды да, ми -не алдап, юкка чыкты. Сез хә зергә ә рнемә сә гез, алдагы кө ннә регездә ми -нем кебек ә рнесә гез иде. Кү ң елем рә нҗ и, кү з яшьлә рем битем буенча тә гә -рә п тө шеп, аяк очларыма тама. Сез кызыгызның: “Эт ө реп, белә т елап ко -тылыр! ”- дигә н сү зен сө йли торгансыздыр.

Кызыгыз да минем кө нгә тө шсә, ничек котылыр иде икә н? Юктан гына бер дә елап та, ә рнеп тә булмый. Иргә чыгып, бик яхшы һ ә м озак яшә гә н -нә н соң да ә ллә нилә р кү ргә н кешелә р бар. Кызыгыз фә рештә булып, кү ккә ашмаган ә ле, безнең кебек җ ирдә йө ри, ә алда Аллаһ ы Тә галә ни язганын бе -ребез дә алдан белә алмый. Ярар, сез баламның Мансурдан икә ненә ышан -мыйсыз да ди. Ул чагында ни ө чен соң сез барыгыз да баланы корсакта ки -леш ү к тизерә к ү тертергә тырыштыгыз, нигә? Сезгә бит ү з балаларыгыз бик якын, кадерле, ә нигә соң ул бү тә н кешегә шулай ук якын булмаска ти -еш?

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒