«Шынымды айтсам» жаттығуы

Мақ саты: айналадағ ылардың топтық сенімін бекіту, ішкі қ атаюынан, қ орқ ынышынан арылту, ашық болуғ а бағ ыттау.

Уақ ыты: 15 минут.

Материал: аяқ талмағ ан сө йлемдер топтамасы.

Нұ сқ ау: Алдарың да топтамалар жиынтығ ы жатыр.

Қ азір ә рқ айсың ыз кезекпен шығ ып, аяқ талмағ ан сө йлемдер жазылғ ан топтаманы бір-бірлеп алады. Сізге ойланбастан сө йлемді аяқ тау қ ажет. Мү мкіндігінше шынайы болуғ а тырысың ыздар. Егер топ мү шелеріне жауабың ыз шынайы болып кө рінбесе, онда сізге басқ а топтаманы алуғ а тура келеді.

Топтама ү лгілері:

Шынымды айтсам, тест, емтихан туралы ойлансам...

Шынымды айтсам тест, емтиханғ а дайындалып жатқ анда...

Шынымды айтсам, мен алдағ ы тест емтиханда болатын стресті ұ мытқ анда...

Шынымды айтсам, мен ү йге келгенде...

Шынымды айтсам, мен осы алдағ ы тестке байланысты ата-аналарымның

қ обалжуын ойлағ анда...

Шынымды айтсам, менде бос уақ ыт болғ анда...

Шынымды айтсам, мен кө шеде серуендегенде немесе биге барғ анда...

Шынымды айтсам мен қ обалжығ анда...

Шынымды айтсам, ойымды жинақ тай алмай жатқ анда...

Шынымды айтсам, осы тест туралы естігенде...

Шынымды айтсам, мен консультацияғ а келгенде...

Шынымды айтсам, мен тренингке қ атысқ анда...

Талдау:

Ұ сынылғ ан сө йлемдерді аяқ тау қ иын болды ма?

Топ қ атысушылары туралы жаң а бір нә рсе білдің дер ме?

Сіздің қ азіргі сә ттегі ө мірлік маң ызды мақ саттарың ыз қ андай?

Барлық коррекциялық ойындардың жә не жаттығ улардың нә тижелері жан-жақ ты талданды. Балалар психокоррекциялық тренингтер барысында ө здерінің эмоционалдық жағ дайларын талдап, оны басқ ару жолдарын ү йренді. Сонымен қ атар агрессиясын керегі жоқ заттарғ а шығ ару, ойын барысында агрессивтілікті жең ілдету ә дістерін мең герді. Жалпы эмоционалдық жағ ынан ө здерін ү йлесімді сезінгенін ө здері де анық байқ ады.

Қ ОРЫТЫНДЫ

«Жеткіншек жасындағ ыларда кездесетін эмоционалдық ү йлеспеушілікті диагностикалау жә не коррекциялау» тақ ырыбында жү ргізген дипломдық зерттеу барысында келесі қ орытынды жасадық.

1. Ү йлесімсіз психоэмоционалдық жағ дай бала ө міріндегі кү рделі мә селелермен байланысты пайда болады. Олар мінез-қ ұ лық та, қ арым-қ атынаста белгілі бір жағ дайғ а байланысты тү рлі ұ зақ тық пен кө рініс береді жә не орта мен адам арасындағ ы симметрияның бұ зылысы нә тижесінен пайда болатын кү рделі функционалды қ ұ рылым болып табылады. Кү нделікті ө мірде ү йлеспеушілік қ арым-қ атынастың ү йреншікті жү йесінің бұ зылуынан, шектен тыс белгілі бір жағ дайлардан пайда болуы мү мкін. Эмоционалдық ү йлеспеушіліктің негізгі себептері ретінде мақ саттар, қ ажеттіліктер жә не «мен» қ ұ рылымы арасындағ ы қ айшылық тарды айтуғ а болады. Мұ ндай жағ дайлар ә серінен пайда болатын ү йлеспеушілік ө те ұ зақ қ а созылуы мү мкін жә не бұ л сол жағ дайғ а сай тү рлі мінез-қ ұ лық пен байланысты кө рініс береді. Осы себептерге байланысты ү йлеспеушіліктің феноменологиясы, қ ұ рылысы, қ ұ рылымы, детерминацияның ішкі жә не сыртқ ы фаторлары белгілі бір жағ дайдың динамикалық ө згеруі жә не кезең і, ө зара ө тулері, динамикасы ә лі жете зерттелмеген. Бірақ тар педагогтар ү йлеспеушіліктің негізгі себептерін балалардың жас ерекшеліктеріне байланысты деп талдайды. Бұ л кө зқ арас жеткіншек жас кезең інің даму ерекшеліктеріне байланысты болғ андық тан біз осы қ ағ иданы басшылық қ а алдық.

2. Эмоционалдық ү йлеспеушілік, «эмоция» жә не «мінез-қ ұ лық » бір-бірімен тығ ыз байланысты. Ө йткені, эмоцияның белгілі бір сипаттары ү йлеспеушілікті (тіпті эмоция болып табылатын эмоцияның ө зі де) тудырса, пайда болғ ан ү йлесімсіздік (немесе ү йлесімділік) мінез-қ ұ лық тың белгілі бір кө ріністерін береді, яғ ни теріс немесе оң мінез-қ ұ лық ты кө рсетеді.

3. Эмоционалдық ү йлеспеукшілік кү рделі қ ұ рылымнан, қ ұ рамнан тұ рады. Ү йлесімсіздік психикалық жағ дайды қ ұ рушы эмоционалды компоненттер болып табылады. Кү рделі ө мір ә рекетіндегі ү йлесімсіз психикалық жағ дайдың динамикалық ө згеруі синусоидалды типтің фазалық процестерімен, екі еселенудің ө суімен жә не жоғ ары информациялық жағ дайлар кезіндегі сапалы жақ ындық пен, физиологиялық жә не психологиялық сипаттардың жоғ арлылығ ымен, сонымен қ атар, психикалық процестердің бір бағ ытты динамикасының ө рлеуімен сипатталады. Бұ л жағ дайлар психикалық процестердің пайда болу диапазонын кең ейтеді.

4. Эмоционалдық ү йлеспеушіліктің жеткіншек жас кезең інде жий орын алатындығ ы жә не іс-ә рекеттік ерекшеліктері анық талғ ан. Эмоционалдық ү йлеспеушіліктің кү рделілігі жә не қ ұ рылымы мен ұ зақ тығ ы ә ртү рлі болып жү реді. Даралық даму барысында ә рекеттік фактордың ролі кү шейеді.

5. Зерттеу барысында жеткіншектердің эмоционалдық ү йлеспеушілігінің кө рініс беру тү рлері акцентуация, мазасыздану, депрессияғ а ұ шырау, агрессияның анық байқ алуы, қ ырсық мінез кө рсетуі, сабақ қ а, мектепке деген ынтасының тө мендеуі, ашушаң, ызақ ор болуы жә не ден саулығ ына байланысты жағ дайлар арқ ылы кө рініс береді деп анық тадық. Эмоционалдық ү йлеспеушілік басқ а да мінез ауытқ уларымен қ атарласып жү ретіндігі анық байқ алды. Ә сіресе баланың мектептегі тә ртіпті бұ зуы, ата-аналарымен келіспеушіліктердің орын алуы, агрессивті мінез кө рсетуі, қ ырсық мінез кө рсетуі осы жағ дайдың нә тижесі болып келеді. Сондық тан эмоционалдық ү йлеспеушіліктің орын алуын зерттегенде оғ ан не себеп болғ анын анық тау ү шін оның темпераментін, акцентуацияның кө рініс беруін жә не тү рін, мазасыздануын, агрессиясын (Басса-Дарки, Собчик тесті, Флипс тесті, темпераментін анық тау, пиктограмма ә дістерімен) зерттеу керек. Зерттеу нә тижесінде балалардың басым кө пшілігінің акцентуациясы анық байқ алатын, мазасызданғ ыш, экстравертті, агрессивті екені анық талды. Бұ л кө рсеткіш жалпы балалар арасында ө зін ө те жоғ ары бағ алау, сондық тан мұ ғ алімдер қ ойғ ан бағ аларды менсінбеушілік, вербалдық жә не физикалық агрессиясының анық байқ алатыны мен сипатталды.

Эмоционалдық ү йлеспеушілігі байқ алғ ан жеткіншектерге психологиялық кө мек кө рсетуді ұ йымдастыру туралы келесі ұ сыныстар жасадық.

1.
Жеткіншектермен психокоррекция жү ргізгенде оларды ө здерінің мінез ерекшеліктерін, қ арым-қ атынас мә дениетін диагностикалауғ а ү йретіп, ө здерінің қ арсық тығ ының кесірі тек ө здеріне тиетінін тү сіндіру арқ ылы эмоционалдық жағ дайын ү йлесімді етуге қ ызығ ушылығ ын тудырудан бастау керек.

2.
Психокоррекция барысында келесі мә селерге ерекше кө ң іл аудару қ ажет:

- жеткіншекті ә р тү рлі жағ дайларда ө зін-ө зі ұ стай білуге ү йрету, дау-дамай жағ дайында, қ атынастың мү мкін болатын жағ ымды дұ рыс жолдарын қ арастыру;

баланы қ оршағ ан ересектерге ә рдайым психологиялық кең ес беу жұ мыстарын жү йелі тү рде жү ргізіп отыру;
мұ ғ алімдермен қ арым-қ атынасына кедергі болып отырғ ан кейбір жеке қ асиеттерін ө ң деу қ ажет екенін тү сіндіру жә не коррекциялау.
жеткіншектің отбасы жә не қ атарластары арасындағ ы қ арым қ атынасына кедергі болып отырғ ан кейбір мінез кө ріністерін реттеуге арналғ ан ойын коррекцияларын ұ йымдастыру жұ мыстарын арнайы психологиялық ойындарды іріктеп алып, оларды зерттелінушілердің оң қ асиеттерін нығ айту ү шін қ олдану;
психокоррекция нә тижелерін пысық тап, бекіту ү шін нормадан ауытқ улары басқ алардан оқ ушылардың ата-аналарымен психологиялық кең ес беру жұ мысы жү ргізу.

Дипломдық жұ мыс материалдарын шамадан артық зорлануы байқ алғ ан балалармен коррекция жү ргізуге, ата-аналарымен психологиялық білім беру жұ мысын ұ йымдастыруғ а жә не студенттерді кә сіби қ ызметке даярлау барысында пайдалануғ а болады.

⇐ Предыдущая 6 7 8 9 10 11 12 13 1415