1. «Таным» (марифа) сөзінің тілдік және діндегі термин мағынасы?

1. «Таным» (марифа) сө зінің тілдік жә не діндегі термин мағ ынасы?

«Таным» сө зінің тілдік мағ ынасы дү ниені, ө мірді танып-білу қ абілеттілігі дегенді білдіреді. Ал «таным» сө зінің діндегі терминдік мағ ынасына келсек, ол адам баласының ө зін, болмысты, ө мірді жә не сол арқ ылы Жаратушыны танып-білуі дегенді білдіреді. Міне сондық тан да, «таным» сө зі мен «ілім», «білім» жә не «ғ ылым» сө здері арасында тығ ыз байланыс бар.

2. Матуриди таным жү йесінде танымның орны мен тү рі?

Матуридидің ең негізгі «Китә б ат-таухид» жә не «Китә б ә т-тә уилә т» атты ең бектеріндегі танымғ а қ атысты ой-тұ жырымдарына зер салсақ, оның пікірінше таным ең алдымен «қ адим»жә не «хадис» болып екіге бө лінеді. Яғ ни, «қ адим» таным дегенде Аллағ а, ал «хадис» таным дегенде, тіршілік иелеріне тә н таным мең зеледі. Матуридидің таным жү йесінде «хадис» таным «қ адим» танымғ а, яғ ни Алланың шексіз іліміне сү йенеді. Ә сілі, «хадис» таным жан-жануарларғ а жә не адамзатқ а тә н таным болып екіге бө лінеді. Жан-жануарларғ а тә н таным негізінен сезім мү шелеріне жә не ішкі тү йсікке сү йенетіндіктен, сезім мү шелеріне сү йенетіні «міндетті» таным, ал ішкі тү йсікке сү йенетіні «табиғ и» таным деп аталады. Адам танымы да «міндетті» жә не «кә сби»болып екіге бө лінеді. Біріншісі, адамның тумысынан болатын таным, ал екіншісі адамның тумысынан болмайтын, ө з ерік-жігері жә не қ алауымен қ ол жеткізетін танымы. «Кә сби» таным да, «тарихи» жә не «истидлә ли» болып екіге бө лінеді. Яғ ни, таным субъектілерінің бірі «хабарғ а» негізделген таным «тарихи», ал ақ ыл-ойғ а негізделген таным «истидлә ли» деп аталады.

3. Матуриди ілімінің жә не оның діни дү ниетанымының ең басты принциптері?

Матуриди ілімінің жә не оның діни дү ниетанымының ең басты принцібі ‒ дінді дә йекті дә лел негізінде тану жә не ұ стану, яғ ни дінді еліктеу (тақ лид) жолымен емес, саналы тү рде ұ станып, «тахқ иқ и» иманғ а жету болып табылады. Міне сондық тан да, Матуриди ілімінде таным мә селесінің алар орны алабө тен.

12 3 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒