АВДÆНЫ ЗАРÆГ

Ныккæ нд кæ ны зæ ххы тæ ф. Бынæ й дæ р — зæ хх, нæ сæ рмæ дæ р — зæ хх. Æ ртæ боны арвы цъæ х нæ ма федтон. Уæ вгæ арвæ н æ нæ уи дæ р фæ здæ джы агъудæ й нæ й фенæ н. Ныккæ нды дыккаг дуарæ й мæ нг рухсмæ фæ зыны æ рмæ ст нæ тута бæ ласы ставд зæ нг. Кæ ддæ р мæ Дзыцца йæ къалиумæ сæ ргъæ вта. Цы бæ рзонд уыди! Сыфтæ ртæ сусæ гæ й сусу-бусу кодтой, фестъæ лфыдысты-иу, цыма адæ ймаг фыццаг хатт федтой.

Ныр тутайы уидæ гтæ сты мæ тæ ккæ фарсмæ. Сæ иу сыджыткъул æ рбайгæ рста, фæ лæ йын чидæ р цыргъагæ й йæ цонг ахауын кодта. Афтид цармыл зæ булæ й лæ ууы. Бæ лоны къахау — сырх. Æ нæ авг фæ тæ гены цырагъ, сыджыткъулы мидæ мæ цы къахт ис, уым тыхулæ фт кæ ны. Æ нуд ын у ныккæ нды. Бурæ й йæ ала ’взаг сласта, асæ рфы йæ къултыл, цыма куыдз йæ былтæ астæ ры. Дзыцца йæ къæ хтæ йæ быны бакодта, мæ дæ лфæ дтæ м бады. Архайы æ рдæ гбыд къуымбил цъындаимæ. Æ на иннæ «уаты» ис. Ныккæ нд галиуæ рдæ м кæ м фæ зылд, уым.

Дзыццайы æ нгуылдзтæ куыд рог змæ лынц! Афтæ мæ й хус къалиутау æ нæ туг сты. Цырагъ рухс кæ ны æ рмæ ст уыдонæ н. Аууæ ттæ дзедзырой кæ нынц къуымты. Тарст адæ ймаджы цæ стытау. Цæ г цæ гыл æ фты.

Ло-ло-ло-ло, а-ло-ла!

Лæ ппу фынæ й акæ на!

Дзыцца мæ нæ н зары. Цыма авдæ ндзыд саби дæ н. Кæ ддæ р ма фехъуыстон ацы ныхæ стæ. Мæ мидфынмæ уынын, тæ нæ г былтæ куыд змæ лынц, уый.

Зæ ххы арфæ й фæ цæ уы æ мыр гуыпп. Зæ ххы буары тæ лфы хæ сты маргæ йдзаг уд. Цырагъ æ мæ къуыбылой фестъæ лфынц. Мæ фын базгъæ лæ н вæ ййы. Йæ зыланг ма райхъуысы мæ хъустæ й. Зæ рдæ ныддур, сæ вдылди цæ ссыгты. Цæ сты агъудтæ дудынц. Цæ г æ фты цæ гыл.

Æ цитт, Гино, ма та уас,

Йæ баппа йын ма алас.

Æ цитт, рацахс мыстытæ,

Мыстытæ ’мæ уæ рццытæ!

Мысты бахæ р дæ хæ дæ г,

Уæ рццы рахæ сс чысылæ н.

Уый йын баппа дæ тдзæ ни,

Гæ быртæ йын кæ ндзæ ни...

Кæ м ис ныр Гино? Æ вæ ццæ гæ н цары. Æ нæ зонд. Цыма йын уым æ дасдæ р у! Æ на йæ цал хатты æ рхаста! Уæ ддæ р та алидзы.

Райхъуысти та æ мыр гуыпп. Зæ хх нынкъуысти. Царæ й дыууæ фаст хъæ ды ’хсæ нты мæ сæ рыл æ ркалди сыджыт. Зарæ г фескъуыди. Цырагъы рухс фæ цудыдта. Иннæ «уатæ й» хъуысы хус хъæ мпы хъынцъым. Æ на дæ р нæ хуыссы. Мæ улæ фæ нтæ мын кæ уындзæ г нылвæ ста. Мæ буар бауымæ л. Фарс бандзыг вæ ййы. Атулын иннæ рдæ м, фæ лæ уайтагъд афæ ллайын.

Уæ лæ хъæ ндил æ руайы,

Йæ къахдзæ фтæ нымайы...

Дзыцца сыстади. Къуымы цыдæ р архайы. Къуыбылой цæ уылдæ р фæ калд æ мæ нал тулы. Цымæ цы бацис хъæ ндил?..

Ацы хъæ ндил — хъæ ндилæ г,

Йæ базыртæ — æ рттиваг,

Йæ астæ уыл — цыргъ хъама,

Йæ уæ лæ та — цъæ х цухъхъа.

— Кæ дæ м уайыс, хъæ ндилæ г?

— Хохæ й далæ быдырмæ.

Айчы хусы — мæ хæ дзар,

Карды комыл — мæ фæ ндаг,

Судзины бын — мæ рудзынг.

Хæ ст лæ буры Дзыццайы ныхæ стæ м. Скъæ фы сæ бындзыггай. Зарæ г ногæ й райгуыры. Æ нуд æ мæ уымæ лæ й хуыдуг кæ ны. Уæ ддæ р цырагъы рухсау тохы бацыди аууæ ттæ æ мæ æ гуыппæ гдзинадимæ. Цæ г æ фты цæ гыл.

— Цытæ хуыйнынц дæ фырттæ?

— Тинтæ æ мæ Тыбылтæ.

— Тины хъазæ н фæ рæ тæ й,

Ныццæ вы йæ зæ вæ тæ й.

Фæ рæ т арвмæ фæ хауы,

Ыстъалыты нызгъалы.

Арвы дуар ныссæ тты.

Иухатт гомæ й аззадис,

Иу сау бæ х дзы ракастис.

— Чи йын быдта йæ къæ дзил?

— Сырдон быдта, тых быдта.

— Уæ д Сырдонæ н цы дзырдтай?

— Ратт мын, Сырдон, дæ иу фат...

— Мæ иу фатæ й цы кæ ныс?

— Дзæ бидыр дзы æ ртулон,

Мæ хæ лæ ртты æ рхонон!

— Дард у, Хъæ ндил, дæ фæ ндаг,

Суадз уал махмæ дæ фæ ллад!

Раздæ х уал нæ м фысыммæ,

Рахæ сс хурæ н хæ рзфынтæ!

Мæ нæ Хъæ ндил æ рхæ ццæ,

Цинæ й дзаг у йæ зæ рдæ,

Авдæ н узы чысылæ н,

Кадæ г кæ ны мæ хурæ н.

Хæ ст лæ буры мæ фынмæ. Маргхъæ стæ нæ мыг — йæ къухы. Цæ стыхаутæ сонт пæ ррæ ст скæ нынц. Мæ гобаны бын хъæ мп уæ ззау хъыс-хъыс кæ ны. Æ ртхъирæ нау. Фын тыххæ ст ныккæ ны уæ лтъыфалтыл! Фæ лæ та зæ хх ныууынæ ргъы. Дыккаг «дуарæ й» рухсы цъыртт тырны ныккæ ндмæ. Цыма æ ххуысмæ фæ зыны. Цæ й дуар? Адæ ймаг тыхамæ лттæ й кæ уылты абыра, ахæ м хуынкъ. Авджы састæ й æ мбæ рзт. Сыджыт лæ быры. Авджы кæ рæ ттæ æ рæ хгæ дта. Пецы дзыхы йас рухс ма хъары ныккæ ндмæ. Стыр дуарыл бомбæ, кæ нæ сармадзаны нæ мыг куы сæ мбæ ла, уæ д, дам, ууылты абырæ н уыдзæ н... Æ мæ уыцы хæ ддзу уазæ г ауылты куы сфæ нд кæ на æ рбахизын, уæ д та? Уæ вгæ йæ кæ д тута бæ лас бауромид. Цы хорз у, уый дæ р нæ уæ лхъус кæ й ис, уый! Хæ ст куы фæ уа, уæ д æ й Дзыццайæ н чъырæ й рацæ гъдын кæ ндзынæ н. Йæ алфамбылай та йын белæ й скъахдзынæ н.

Æ мæ хæ ст куынæ фæ уа, уæ д та?

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒