Ағартушылық лирикасы

Ағ артушылық лирикасы

Ш. Қ ұ дайбердіұ лы реализмінің айқ ын керінген ендігі бір тұ сы - оның ағ артушылық тақ ырыптағ ы лирикасы. Ақ ынның бұ л бағ ыттағ ы ең бегі 1879 ж. жазылғ ан «Жастарғ а» атты ө лең інен басталғ ан. Ағ артушылық идея Шә кә рім лирикасының алтын дің гегі болып табылады. Оның Абаймен ү ндестігін танытатын бір сала да осы. Ө зінің «Насихат», «Сынатар сың ө зінді», «Ү ш-ақ тү рлі ө мір бар», «Сен ғ ылымғ а... », «Ғ ылымсыз адам айуан», «Жасымнан жетік білдім тү рік ілін» сияқ ты кө птеген ө лең дерінде Қ ұ дайбердіұ лы Абайдың ағ артушылық идеяларын одан ә рі жалғ астырады. Бұ қ араны оятуғ а ұ мтылады, ғ ылымғ а жетелейді. Ең бек етуге, мә дениетті елдерден ү лгі алуғ а шақ ырады. Қ ұ дайбердіұ лы ү шін байлық тың ең ү лкені - ғ ылым. Ө зінің «Ү ш-ақ тү рлі ө мір бар» атты ө лең інде ол адам ө міріне «ортаншы ө мір» деген ұ ғ ымды қ олданады. Бұ л – адамның жастық шақ пен кә ріліктің арасындағ ы белсенді ө мірі. Шә керімнің айтуынша, міне, осы жылдары уақ ытың ды босқ а еткізбей, ғ ылымғ а ү ң ілсең, одан ө зің е керек қ азынаны тауыпала білсең - ө мірлік мұ ратың а жеткенің. Бас-аяғ ы ү ш шумақ тан тұ ратын ө лең нің идеясы - адам баласын, Абай айтқ андай, «ержеткен соң тұ спеді уысыма» деп ө ткініште қ алдырмау.

Шә кә рім жә не ә лем ә дебиеті

Абайдың ә деби мектебінен тә лім алғ ан Қ ұ дайбердіұ лы ұ стазының қ азақ халқ ын ә лемдік мә дениет ү лгілерімен таныстыру бағ ытындағ ы қ ызметін жемісті жалғ астырды. Шә кә рімнің осы тұ рғ ыдағ ы ең бегін ү ш салағ а беліп қ арауғ а болады. Оның : бірі ақ ынның ә лем ә дебиетінің озық ойлы ө кілдерін ө з ө лең дерінде насихаттап отыруы десек, : екіншісі оның Н. Толстой сияқ ты заң ғ ар қ аламгермен тікелей хат алысып, шығ армашылық байланыста жү руі. Ал: ү шінші сала - Шә кә рімнің ө зге елдер ә дебиетінің ү лгілі шығ армаларын қ азақ шағ а аударуы. Шә кә рім Шығ ыстың Қ ожа Хафиз, Физули, Науаи секілді жарық жұ лдыздарын, А. С. Пушкин мен Л. Н. Толстойды қ астерледі. Ә йгілі «Лә йлі-Мә жнү н» дастанының Физули жырлағ ан нұ сқ асын қ азақ ша жырлап берді. Хафиздің бірқ атар ө лең дерін, А. С. Пушкиннің «Дубровский», «Боран» атты шығ армаларын, Л. Н. Толстойдың алты ә ң гімесін, американ жазушысы Гарриэт Бичер Стоудың «Том ағ айдың балағ аны» атты романын аударды.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 Следующая ⇒