Орындаушылар. Шәкәрім және Абай

Орындаушылар

Шә кә рім ә ндерін ө з бабында, иін қ андырып айтатындар Ә бдіғ али Алдажаров, Зікағ ил Абайұ лы, Рақ ымжан Мамырқ азов, Есбай Бекхожин, Зұ лғ арыш Ә зімбаев, Жебрайыл Тұ рағ ұ лов, Ә лмағ амбет деген ө нерпаз адамдар болды.

Шә кә рімнің ә ндерін ө зінен ү йренгендердің ішінен басқ алардан шоқ тығ ы биік, кө пке танымал болғ ан ә нші Қ абыш Керімқ ұ лов болса керек. Ол ақ ынның оншақ ты ә нін музыкатанушы Асқ ан Серікбаевағ а айтып береді. Ал ол ө з тарапынан осы ә ндерді қ ағ азғ а тү сіреді. Шә кә рімнің «Жиырма ү ш жасымда», «Жылым - қ ой, жұ лдызым - шілде», «Қ орқ ыттың сарыны», «Қ орқ ыт, Хожа Хафиз тү сіме енді де», «Анадан алғ аш туғ анда», «Сұ рағ ан жанғ а сә лем айт», «Ойладым бір сө з жазайын да», «Мұ тылғ анның ө мірі», «Сен ғ ылымғ а болсаң ынтық », «Кө ң іл», «Байғ азы» сынды ә ндері ұ зақ жылдар Қ ұ рманғ азы атындағ ы Ұ лттық консерваторияның фольклорлық зертханасының қ орында сақ талып келген бұ л ә ндер сол Қ абыш айтқ ан, Асқ ан нотағ а тү сірген дү ниелер екенінде дау жоқ. Ал қ азір Шә кә рім ә ндерінің бірден-бір насихатшысы, жанашыр іздеушісі ә рі орындаушысы ә нші Келденбай Ұ лмесеков. Ол ел ішінде ұ мыт болып бара жатқ ан ақ ынның біраз ә ндерін жинастырып, жарық қ а шығ арды, қ азақ радиосының Алтын қ орына жазғ ызды.

Шә кә рім жә не Абай

Қ ұ дайбердіұ лы ө мір сү ріп, ең бек еткен тарихи кезең де қ азақ ә дебиетінде Абай іргетасын қ алағ ан реалистік дә стү р қ алыптасып кележатқ анды. Шә кә рім осынау ө негелі ү рдісті алғ ашқ ы жалғ астырушылардың бірі болды. Абай мен Шә кә рім арасында тамырластық аса терең. Ө з заманының келелі мә селелерін, қ оғ амдық шындық ты қ озғ ауда екі ақ ын да ерекше қ уат танытқ ан. Абай тә різді Шә кә рімнің де ақ ын ретінде ұ сақ -тү йек міндерді сынаудан бастап, ө з кeзінің кү рделі ә леуметтік мә селелерін кө теруге дейінгі аралық тағ ы терең ойлары, парасатты тұ жырымдары сайрап жатыр. Шә кә рім айналасындағ ы қ ұ былыстарды сырттай ғ ана жырлаушы болғ ан жоқ, ол бар нә рсенің қ ай-қ айсысына да мә н бере қ арады, жақ сылығ ына қ уанды, кемшілігіне кү йзелді. Ақ ындық болмысын да осы ың ғ айда қ алыптастырды. Ақ ынның азаматтық ү ні осы тараптан естіледі. Оның Абай ү лгісіндегі реализмі алдымен азаматтық лирикасынан кө рінді. Ө з заманының кө зі ашық, кө кірегі ояу азаматы ретінде ол халқ ының басындағ ы нақ ты жағ дайды кө ре білді. Осы бағ ыттағ ы барлық ой пайымдарын лирикасына нә р қ ылып қ ұ йды. Ақ ын лирикасының басты объектісі - адам. «Ескіден қ алғ ан сө з теріп», «Сә нқ ойлар», «Қ алжың шыл қ ылжақ пас», «Еріншек», «Қ ұ марлық », «Бір салмойын сал келер» сияқ ты ө лең дерінде ақ ын замандастарының бойындағ ы ірілі-уақ ты кемшіліктер сыналады. Шә кә рім надандық тың негізін осылардан кө реді. Бұ л ө лендерінің қ ай-қ айсысында да оның реализміне тә н шыншылдық пен сыншылдық бар. Қ андай кемшілікті болсын, ақ ын типтендіре суреттеуге кү ш салады. Сол себепті оның кейбір ө лең дерінде сыналатын кейіпкерлер ө зімізбен бү гін де қ атар жү рген жандар секілдіқ абылданады. Ө з халқ ының мү ддесін кө здеген ақ ын оның бойындағ ы жағ ымсыз қ асиеттерді жұ ртқ а жария етуші ғ ана емес, солардың ү кімін айтушы да бола білді. Ә шкерелей отырып, ө з ү кімін айтады, айналасына ой тастай сө йлейді. «Ашу мен ынсап», «Шаруа мен ысырап», «Анық пен танық », «Ер қ оспақ пен сө з сө йлемек», «Дү ние мен ө мір», «Мақ тау мен сө гіс», «Міндеу мен кү ндеу» сияқ ты бірқ а- тар ө лең дерінде Шә кә рім айналасына сын кө збен қ арай отырып, заманының шынайы суретінжасайды. Халық тағ дыры - Қ ұ дайбердіұ лы жырындағ ы арналы тақ ырып. Бұ л тұ ста да ол Абаймен сабақ тас, ү ндес. Абай тә різді Шә кә рім де ө зінің насихат ө лең дері мен жеке ө негесі арқ ылы жұ ртшылық санасындағ ы кейбір кері қ асиеттердің тамырын шірітіп, халық тық ар-намысты оятуғ а кү ш салады

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒