|
|||||||
2. ФИЗИКА САБАҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАРЫ2. ФИЗИКА САБАҒ ЫНЫҢ Қ Ұ РЫЛЫМЫ МЕН Қ ОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАРЫ
2. 1 Қ азіргі заманғ ы физика сабағ ы Педагогикалық жә не ә дістемелік ә дебиеттерде қ азіргі заман-ғ ы физика сабағ ы ұ ғ ымы жаң адан пайда болды. Қ азіргі заманғ ы физика сабағ ы оның барлық элементтері оқ ытудың негізгі мақ - саттарына жетуді кө здейтін, белсенді ойлайтын, шығ армашылық қ абілеттерге ие, жан-жақ ты дамығ ан жеке тұ лғ аны қ алып- тастыруғ а бағ ытталғ ан оқ ытудың жү йесі ретіндеқ арастырылады. Жү йе компанентерінің ө здері жә не олардың қ ұ рылымы ә ртү рлі авторлармен тү рліше анық талынады. Оқ ыту ү дерісінің компанентері деп И. Я. Лернер оқ у мате- риалын (оның мазмұ нын), мұ ғ алім мен оқ ушыларды айтады. М. И. Махмутов оқ у ү дерісінің қ ұ рылымдық компанентеріне оқ у материалының мазмұ нын, оқ ыту ә дісін, іс-ә рекеттердің тү р- лерін, оқ ыту формалары мен қ ұ ралдарын енгізеді. Г. Д. Кириллова сабақ копанентеріне сабақ тың мақ сатын, оқ у материалының мазмұ нын, оқ ыту ә дістері мен тә сілдерін, оқ ытуды ұ йымдас- тыру формаларын жатқ ызады. Сабақ сапалы ө туі ү шін ә уелі сол сабақ тағ ы мұ ғ алімнің іс- ә рекеттерінің мақ сатын анық тау керек-ол неге қ ол жеткізуі керек, мақ сатқ а жетуге не кө мектеседі, мақ сатқ а жету ү шін не істеу керек. Сонымен, қ азіргі заманғ ы физика сабағ ы-сабақ жү йесінің компаненттері(оқ у материалының мазмұ ны, оқ ыту ә дістері жә не оқ ыту ү дерісін ұ йымдастыру формалары) ө зара бір- бірімен тығ ыз байланыста болып, сабақ тың мақ сатын анық тайтын оқ у ү дерісін ұ йымдастырудың формасы болып табылады.
Физика сабағ ы қ азіргі кезең нің сабағ ына сай болуы ү шін оқ у материалының мазмұ нына қ ойылатын талаптар: 1) білім мазмұ нының қ азірігі кезең дегі ғ ылымның дамуына сә йкесболуы; 2) оқ у материалының қ ұ рылымын анық тау: ғ ылыми білімнің элементтерінің жү йесін, оларды сабақ та берудегі іс- ә рекеттердің (ақ ыл-ой мен практикалық ) жү зеге асыру тә сілдерін анық тау. Мұ ғ алімнің нақ ты сабақ та таң дап алғ ан оқ ытудың тү рі (дә стү рлі, дамытушылық, проблемалық оқ ыту) тек қ ана сабақ тың қ ұ рылымын ғ ана анық тап қ оймайды, сонымен қ атар сол сабақ та брілетін білім мазмұ нының қ ұ рылымын да анық тайды. Сабақ жү йесінің екінші компаненті-оқ ыту ә дістері мен қ ұ ралдары. Бұ л мә селе 4-5 тарауларда толық қ арастырылды. Оқ ыту ә дістерінің жү йесін, оқ ыту ә дістері мен қ ұ ралдарды, ә р оқ ыту ә дісінің бір-бірінен ерекшеліктерін, оларды қ олданудың тиімділігін мұ ғ алімнің білуі сабақ ты қ азіргі кезең дегі талаптарғ а сә йкес ө ткізугекө мектеседі. Оқ у ү дерісін ұ йымдастыру формасы-сабақ жү йесінің ү шінші компаненті. Оқ у ү дерісін ұ йымдастыру формасына, сабақ қ ұ рылымына, оқ у жағ даяттарының жү зеге асу кезең деріне байланысты сабақ тың тү рі ә р тү рлі болады. Сабақ тарды топтастыру, олардың типтері мен тү рлерін анық тау дидактиканың проблемасы болып табылады. Топтастыру негізінде-сабақ қ ұ рамына, оны ө ткізудің кезең деріне, оның мазмұ нына, ө ткізу тә сілдеріне жә не т. б. тә уелді сабақ тарды топтастырудың кө птеген тү рлері бар. Олар- дың ішінде ең тиімді жә не логикалық келістісі - М. И. Махму- товтың ұ сынғ ан сабақ тарды ұ йымдастыру мақ саттары бойынша оқ уды топтастыру болып табылады. Осы топтасытруғ а сә йкес барлық сабақ тарды келесі типтерге сабақ тарғ а бө лугеболады: ü жаң а материалды мең гертусабағ ы; ü білімді жетілдірусабағ ы; ü білімді қ орытындылау мен жү йелеусабағ ы; ü аралассабақ; ü білімді, іскерлікті жә не дағ дыларды тексеру мен тү зету сабағ ы. Жаң а материалды мең герту сабағ ының негізгі мақ саты- оқ ушылардың жаң а білімді мең геруге жетуі. Бұ л мақ сат жаң а білім мен іс-ә рекеттердің ә дістерін мең геру, ө з беттерімен зерттеушілік қ ызметін жү зеге асыру, қ ұ ндылық ты қ атынастар жү йесін қ алыптастыру арқ ылы жү зеге асады. Оқ ушылардың білімдерін жетілдіру сабағ ының негізгі мазмұ ны-оқ ушылардың білімдерін жетілдіруге ық пал ететін білімді практикада қ олдану, оны кең ейту мен терең дету, шеберліктері мен дағ дыларын қ алыптастыру, оқ ушылардың білімдерін тексеру болып табылады. Білімді қ орытындылау мен жү йелеу сабағ ының мақ саты оқ у материалының жү йесін қ орытындылап, қ айталап бекіту. Мұ ндай сабақ физика курсының ү лкен бір тақ ырыбын немесе тарауды оқ ытудың соң ында ө ткізіледі. Аралас сабақ тың мақ саты- алдың ғ ы ү ш типті сабақ тардың мақ саттарын кешенді тү рде жү зеге асыру. Оқ ушылардың білімдерін, іскерлігін жә не дағ дыларын бақ ылау мен тү зету сабағ ы оқ у ү дерісі мен оның нә тижелерін, білімді игеру, іскерліктері мен дағ дылардың қ алыптасу дең гейлерін бағ алауды кө здейді. Кө рсетілген сабақ тардың ә р тү рі мұ ғ алім мен оқ ушылардың сабақ тағ ы іс-ә рекетіне байланысты ә р тү рлі ұ йымдастырылып ө туі мү мкін. Оны мына кестеден кө руге болады.
|
|||||||
|