1 – сурет. Еңбек ақы есептеудің түрлері мен жүйелерінің үлгісі

Ең бек ақ ының тү рлері

Кесімді ең бек ақ ы

Мерзімді ең бек ақ ы

Жай мерзімді

Сыйлық тық мерзімді

Жү йелері

Жанама кесімді

Аккордтық жү йесі

Ү демелі кесімді

Жай кесімді

Кесімді сыйлық ты жү йесі

1. 2 Ұ йымның ө ндірістік-экономикалық

кө рсеткіштеріне сипаттама

Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі “САДУ” баспахана ү йі Қ азақ стан Республикасының заң ына сә йкестеліп қ ұ рылғ ан, ұ йымда қ атысушының мү ддесі мен мақ саты, ө нім шығ арудың сапасы мен табысына байланысты сә йкесті тү рдегі баспахана қ ызметін кө рсетеді.

Баспахана 1999 жыл ашылғ ан. Серіктестіктің негізгі қ ызметтері:

Баспахана; редакция баспасы; жарнама ақ параттық қ ызметі; аудармашылық қ ызмет кө рсету, жұ мысты орындау.

Ішкі экономикалық қ ызметі Қ азақ стан Республикасының заң ына сә йкес ұ йымдастырылғ ан, Қ азақ стан Республикасының заң ында тыйым салынбағ ан

басқ а да қ ызметтерді жү зеге асырады.

Баспаханада ә ртү рлі бө лімшерлері бар, соның ішінде ең негізгі 3 бө лімі бар: ө ндіріс бө лімі; бас механик қ ызметі; бухгалтерия;

1) Ө ндіріс бө лімі екі цехтан тұ рады: тү птеу цехы жә не басып шығ ару цехы.

Тү птеу цехы бірнеше учаскеден тұ рады, соның ішінде крикадель учаскесі, ширпотреб учаскесі, бү ктеу учаскесі, материал қ оймасы, дайын ө нім қ оймасы.

Ал басып шығ ару цехында афиша учаскесі, дайын ө нім учаскесі, басып шығ ару учаскесі, компьютер учаскелері жұ мыс істейді.

Бас механик қ ызметіне саниетхникалық қ ызмет кө рсету, электриктер, жә не қ ұ рал-жабдық ты жө ндеу цехы кіреді. Бұ дан бө лек ү ш бө лімшелері бар, олар кіші қ ызмет кө рсетушілер: асхана, кү зетшілер жә не қ ұ рылыс учаскелері болып табылады.

- Қ ажетті кө лемде ө німді тиімді жолмен шығ ару ү шін цехтар арасында, ал цех ішінде, учаскелер арасында белгілі пропорциялар болуы керек. Бұ л пропорционалдық қ а дұ рыс қ ұ рылым арқ ылы жү зеге асырылады.

2) Бухгалтерияда: бас бухгалтер; материалдық жағ ындағ ы бухгалтер; ең бекақ ы жө ніндегі бухгалтер; қ аржы жө ніндегі бас мамандар жұ мыс істейді.

Бас механик эксплуатациялық жұ мыстар мен қ ұ рал-жабдық ты, техникалық жабдық тарды қ амтамасыз етіп, профилактикалық қ ұ ралды жө ндеп, жұ мыс жоспарын тексеріп отыруды ұ йымдастырады.

Бас бухгалтер ө ндірістегі бухгалтерлік есепті кә сіпорынның қ аржы шаруашылық қ ызметіне жә не экономикалық материалды пайдалануғ а жә не қ аржы ресурстарына бақ ылау жасайды. Қ аржы тү сімінің есебін есептеп, тауарлы-материалдың бағ асы мен ө німді ө ткізуді есептеп отырады, сонымен қ атар кә сіпорының қ аржы шаруашылық нә тижесі, қ аржылық есептеу мен несиелік операцияларын, кә сіпорын жұ мыскерлерінің ең бекақ ысын есептейді, мемлекеттік сақ тандыру, ә леуметтік сақ тандыру қ орына, ә леуметтік зейнетақ ы жә не басқ а да қ орларғ а есеп береді. Жалпы ө ндірістің шығ арғ ан ө німінің, пайдасы мен шығ ындарын, баланс активтеріне, банктің несие пайызын, салық тө лемдерін, ө ндіріс орнын жалғ а беру жылу энергиясы, байланыс телефоны жә не басқ а да салық тар мен тө лемдерді тө леп, кә сіпорынның жалпы ақ шалай қ аражатына жауап беріп, қ ажетті мекемелерге айдың аяғ ында есеп беріп отырады. Жә не де тауарлы материалдық қ ұ ндылығ ы мен қ аржы жағ дайының шығ ынын, ақ шаның жетіспеушілігіне, кә сіпорын банкрот болып қ алмауы ү шін жауап береді.

Материалдық бухгалтердің міндеті - шығ арылғ ан ө німдерді, шығ ыны мен пайданы есептеп, есеп беріп отыруы болып табылады.

Жалақ ы бухгалтері жұ мысшылар мен қ ызметкерлерге ай сайын берілетін ең бек ақ ыны есептеп, тө леп жә не басқ а да ақ шалай тө лемдерді қ абылдап отырады. Бұ л кә сіпорында ө німді тек тапсырыс арқ ылы ө ндіргендерін шығ арады, сол тапсырыс бергендердің ақ шалай қ аражаттарын қ абылдайды.

Қ аржы жә не ең бек нормасының маманы, экономист ең бек нормасын есептеп, кә сіпорынның жұ мысшы қ ызметкерлерінің жұ мыс істеген уақ ытын, шығ арғ ан ө німін жә не жұ мыс стажына, разрядына орай ең бекақ ыларын есептейді. Кә сіпорынның ай сайынғ ы шығ арғ ан ө німін есептеп, ақ ша қ аражатының тү скен пайдасы мен шығ ындарының нә тижесін есептеп, жылдың соң ында жылдық есеп береді.

Кә сіпорында цех, участок жұ мысшы-қ ызметкерлерінің ең бекақ ысы мерзімді жә не кесімді болып екіге бө лінеді, ең бекке қ атысты коэффициенті, қ осымша ең бекақ ы, негізгі ең бекақ ы, кесімді-сыйлық ты, мерзімді сыйлық ты, болып есептеледі.

ЖШС “САДУ” ө ндірістік-экономикалық жағ дайын оның қ аржылық есеп беру кө рсеткіштерінен байқ ауғ а болады. Қ аржылық есеп берудің маң ызды нысаны қ аржы-шаруашылық қ ызметі туралы есеп беру болып табылады. Ол негізінен табыстар мен шығ ындар жайлы мә ліметті қ ұ райды. Табыс - бұ л активтің ө cyiн немесе міндеттемелердің

Кө рсеткіштер атауы	ө ткен жыл 2003 жыл	Eceптi жыл 2004 жыл	Ө су қ арқ ыны Сома Пайыздық кө рсеткіші
Ө німді ө ткізуден тү скен табыс (мың тг. )				142,
Ө німнің ө зіндік қ ұ ны (мың тг. )			16659255.	153, 3
Жалпы табыс (мың тг)				126, 8
Кезең шығ ындары (мың тг. )		22169222		157, 1
Салық қ а дейінгі табыс (мьщ тг. )				160, 5
Таза табыс (мың тг. )				163, 3
Негізгі қ ұ ралдар				1, 5
орташа жылдық қ ұ ны (мың тг. )
Қ ор кайтарымы	6, 86	6, 47	-0, 38
Қ ор сыйымдылығ ы	0, 14	0, 15	0, 01
Актив айналымы	0, 14	0, 15	0, 01
Сату табыстары, %	0, 06	0, 07	0, 01
Актив пайдалылығ ы	0, 16	0, 21	0, 5
Актив орташа қ ұ ны

кө беюін анық тайды. Бұ л есеп беру табыс пен шығ ындар сомасын салыстырғ андағ ы нә тижесін кө рсетеді. ЖШС “САДУ” қ аржы шаруашылық қ ызметін талдап кө рсету ү шін ЖШС " САДУ»негізгі экономикалық кө рсеткіштері» кестесін келтіреміз.

1-кесте. ЖШС «САДУ» негізгі экономикалық кө рсеткіштері

ЖШС “САДУ” 2003 жылғ ы ө німдерін ө ткізгеннен тү скен табысы 52916495 тг. қ ұ раса, бұ л кө рсеткіш 2004 жылы 2249228Зтг. ө ciп 75408778 қ ұ рады, немесе 1, 4%-ғ а ө сті.

Ө ткізген ө німнің ө зіндік қ ұ ны 2003 жылы 31231381 тг., 2004 жылы 47890636 тг. болды, ал ө су қ арқ ыны 16659255тг болды, немесе пайызбен кө рсететін болсақ 1, 5%.

Жалпы табыс 5833078 тг. ө стi яғ ни 2003 жылы 21685114тг. болса, 2004 жылы 27518142тг болды, немесе 1, 3 %-ке тең. Бұ ғ ан ә сер еткен факторлар ө німнің ө зіндік қ ұ ндарының тө мен болуы, ө ткізген ө німнің жоғ ары болуы.

Кезең шығ ындары 2003 жылы 14109443 тг. қ ұ раса, 2004 жылы 22169222тг. ө сті ө ткен жылмен салыстырғ анда жоғ арылады немесе 80590779 тг-ге дейін ө сті, ал пайызбен айтқ анда 1, 6%-ке ұ лғ айды.

Салық салынғ анғ а дейінгі табыс 300839тг. ө сті, яғ ни 2003 жылы 4969929 тг. болды, 2004 жылы 7919310 тг. болды, немесе 1, 6%-ке кө бейді, яғ ни табыс та артты.

Таза табыс 2003 жылы 3418950тг. қ ұ раса, 2004 жылы 5584817 тг. болды, ал ө су қ арқ ыны 21668687, 1, 6% болды.

Негізгі қ ұ ралдардың орташа жылдық қ ұ ны 76871180 тг. ө сті, яғ ни 2003 жылы 77035228 тг. болса, 2004 жылы 1164024 тг. Болды, яғ ни 1, 5-ке ө сті, бұ л жылда негізгі қ ұ ралдар аз алынды.

Ұ йымның қ ор қ айтарымдылығ ы келесі формуламен есептеледі:

ө німді ө ткізуден тү скен табыс

1) Қ ор қ айтарылымы = ----------------------------------------------------

негізгі қ ұ ралдардың орташа жылдық қ ұ ны

Баспахананың қ ор қ айтарымдылығ ы 2003 жылы 6, 86 % болса, 2004 жылы 6, 47 % қ ұ раса, бұ л кө рсетіштер 2004 жылы 0, 38 % тө мендеді. Себебі, кә сіпорын ө зінің ө ндірістік қ уатын тиімді пайдаланбай отырғ анын кө рсетеді, яғ ни машина мен жабық тардың ө німділоігін арттыру қ ажет, олардың босқ а тұ руын азайту керек, негізгі ө ндірістік қ орлардың жұ мысын жетілдіруді барынша оң тайлату керек.

Қ ор сыйымдылығ ы мына формуламен есептеледі:

негізгі қ ұ ралдардың орташа жылдық қ ұ ны

2) Қ ор сыйымдылығ ы =----------------------------------------------------

ө німді ө ткізуден тү скен табыс

Қ ор сыйымдылығ ы 2003 жьлы 0, 14 % қ ұ рады, ал 2004 жылы 0, 15 %- ке ө сіп, ө су қ арқ ыны 0, 01 % қ ұ рағ ан

Келесі кө рсеткіш – актив айналымы, ол былайша анық талады:

Ө німді ө ткізуден тү скен табыс
3) Актив айналымы =-------------------------------------------------------

Ағ ымдық активтер

Ұ йымның актив айналымы 2003 жылы 0, 14 болса 2004 жылы 0, 15 болды, ал ө су қ арқ ыны 0, 01 болды, яғ ни айналым капиталының айналымының жылдамдағ анын кө рсетеді.

Ұ йымның сату табыстары мына формуламен есептеледі:

Жалпы табыс

4) Сату табыстары = -----------------------------------------

Ө німді ө ткізуден тү скен тү сім

ЖШС «САДУ» баспаханасының сату табыстары 2003 жылы 0, 06% қ ұ раса, ағ ымдағ ы жылда 0, 07%болды, ал ө су қ арқ ыны 0, 01% қ ұ рады, яғ ни осы жылда ұ йымның ө німінің ө зіндік қ ұ ны кө бейіп, ө німді ө ткізу кө лемі артқ ан, осығ ан байланысты жалпы табыс ү лесіндегі сату табыстары да кө бейді деуге болады.

Ұ йымының актив пайдалылығ ы ө ткен жылмен салыстырғ андағ ы ө су ө арқ ыны 0, 5%болды, немесе активтер толығ ымен қ олданылғ анын кө рсетеді.

Активтердің орташа қ ұ ны 2003 жылы 21141490 тг болса, 2004 жылы 26566271 тг қ ұ рады, яғ ни 5424881 тг-ге ө сті.

таза табыс

4) Сату рентабельділігі =--------------------------------------------

I ө німді ө ткізуден тү скен табыс

таза табыс

5) Активтердің рентабелділігі =--------------------------- —-------- 100 %

активтердің жалпы орташа қ ұ ны

Жалпы бұ л баспахананы ө ркендеп келе жатқ ан білiктi, мық ты кә сіпорындардың бipiнe жатқ ызуғ а болады.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒