|
|||
ҚорытындыЖалпы алғ анда, Қ азақ стан Республикасы алдындағ ы міндеттер, алдына қ ойғ ан мақ сат бұ л - ә леуметтік бағ ыттағ ы жоғ ары тиімді экономиканы қ алыптастыру, ә лемдік кең істікте ө з орнын табу, экономикалық тә уелсіздікті қ амтамасыз ету, халық шаруашылығ ы қ ұ рылымында жоғ ары технологияны пайдалану болып табылады. Міне, осығ ан жетуіміз ү шін, халық тың тұ рмыс дә режесін кө теруіміз қ ажет, тү рлі меншік иелеріне жол ашып, нарық орталық тарында тиімді заң ғ а негізделген іскерлікке қ ол жеткізуіміз керек. Сондай-ақ жоғ ары дә режелі ең бек ө німділігіне жетуіміз қ ажет. Нарық тық экономика жағ дайында шаруашылық субъектінің жұ мысын жетілдіру жә не бақ ылау ү шін бухгалтерлік есепті жә не аудитті белсенді пайдалану қ ажеттілігі артып отырғ аны белгілі. Демек, бухгалтерлік есеп жә не аудит шаруашылық қ ызметі сипаттап қ ана қ оймай, оның дамуына септігін тигізеді. Сондай ақ қ азіргі нарық тық экономика кезең інде бухгалтерлік есепке жү ктелетін міндеттер қ ай кезең дегіден болмасын кү рделі болып отыр. Ө йткені, қ азір де қ оғ амдық дамудың жаң а кезең інде ө ндіріс жабдық тарына тү рлі меншіктер мен қ атар кооперативтер орын алуда жә не олардың дамуына Қ азақ стан Республикасының меншік туралы заң дары арқ ылы кең ө ріс ашылуда. Осығ ан орай қ азіргі нарық тық экономика кезең індегі шаруашылық субъектілер арасындағ ы экономикалық жә не қ аржылық қ атынастар саясаты жаң а сипат алып отыр. Кейбір субъектілер ө ндірген ө німге норма бойынша қ ажетті ең бек шығ ындарын кө п жұ мсап, ең бек ө німділігін қ олдан кемітіп жү р. Содан шаруашылық тың табысын азайтып мемлекеттік тө ленімге тиіс салық тарыдң мө лшерін азайтып кө рсетеді. Мұ ндай жағ дайда ең бектің есебін жетілдіруге кері ә серін тигізуде. Сондық тан ең бек есебін жетілдіру жә не оғ ан ақ ы тө леуді жақ сартудың біздің ойымызша шаруашылық тың барлық тү рлеріне ең бек кү нге кө шірудің маң ызы ү лкен. Себебі, оның есебін жү ргізу аса кү рделі емес жә не шаруашылық ү шін тиімді. Жалпы ең бек жә не оғ ан ең бек ақ ы тө леу қ ай кезде болмасын кү рделі мә селе. Ө йткені ең бек ақ ы мө лшері ә рбір ең бекшінің тағ дыры. Нә тижесінде ү й коммуналдық реформа жү ргізуде электр энергиясын қ олдна тө лемі 60, 5%, суық су 48, 9%6 ыстық су 42, 1%, кө гілдір отын 28, 4%-ті қ амтиды жә не т. б. Ендігі 3 бө лігі пә тердің міндетті тұ рғ ын ү й коммуналдық тө лемінің шығ ыны 26, 5%-ке жетіп отыр. Бұ ның бә рі нақ ты жағ дайда болуда, егер орташа бір адамның айлық ақ шалай табысы, ең бек табысының қ ұ рамында 70 % 2848 тең геге тең есті немесе 37, 7$, тө менгі орташа айлық кү н кө ріс мө лшері, тұ тыну дең гейінің тө менгі мө лшерінен есептеп алынғ ан, - 3505 тең гені қ ұ райды (46, 4$). Осыдан жалақ ының тө менгі нақ ты орташа мө лшері 2001 жылғ а 3484 тең ге ө ндірістегі жұ мысшылардың орташа айлық нақ ты мө лшерінен 6, 2 рет жә не Республиканың 1 адамғ а шақ қ андағ ы кү н кө рістің тө менгі мө лшерінен 39, 9 %тө мен. Кө ріп отырғ анымыздай бұ ғ ан қ арамастан ең бек ақ ының тө менгі мө лшері, жұ мысшылардың ұ дайы ө суін дамыту ү шін жұ мысшыларды барлық қ ызмет кө рсетулермен қ амтамасыз ете шақ ыру. Ө ндірістік ө рістерде мынандай жағ дайлар болуда, ең бек тө лемі жұ мысшылардың кә сіби мамандық тарына қ арамастан, ең бек сыйымдылығ ы, қ иыншылығ ы, ең бектің сапалық жә не нә тижелік дә режесінде қ амтамасыз етілмеген. Ө з кезең інде, бұ л ең бектің сапасына жә не санына байланысты тұ рақ ты ең бек ақ ы беріп тұ ратын кө птеген мамандардың қ ысқ аруына ә келіп соғ ады. Материалдық шығ ындар қ ұ нының кө лемді ө суіне ең бек кү шінің бағ асы ауыспай (ө згермей) қ алады, нә тижесінде ө ндірістегі шығ ындар қ ұ рамында жалақ ының ү лес салмағ ы жү йелі тү рде тө мендейді, нақ ты ең бек ақ ы дең гейінде мық ты сақ талады. Осыдан іс тә жірибе ең бек ақ ы пә нінің жаң а тү сінігін іске асыру мақ сатында, ең бек тө лемін басқ аруда болғ ан жетіспеушіліктерді жоюда жә не жұ мысшылардың жағ дайын жақ сартуда жә не экономиканы нығ айтуда оң қ олдану мү мкіндіктері ұ сынылады: - халық аралық негізде талқ ылауды жә не ең бек ақ ы бойынша экономикасы дамығ ан елдердің іс тә жірибесі есебі мен, осы сұ рақ тағ ы барлық дең гейдегі басқ арушы органның ролі мен бірқ алыпты орнын белгілеуді анық тау. - Ең бек ақ ы бойынша белгіленген тә ртіптегі заң ды қ ұ жаттарды қ абылдау, онда есеп айырысудың қ олдану тә ртібі жә не тұ тыну қ орының анық талуы, кү н кө рістің тө менгі мө лшері, тарифтік ставка кө рсетілуі қ ажет. - Ө неркә сіпте жә не экономиканың басқ адай саласында ең бек ө німділігінің ө суі бойынша Ү кімет дең гейде арнайы программаларды ө ң деу жә не орындау. Қ орыта келе “Саду” баспаханасының ең бек ақ ы есебін дұ рыс жү ргізу кә сіпорынның қ аржылық жағ дайын тұ рақ тандырып, сол кә сіпорынның қ ызметін алғ а жү ргізу ү шін мынандай ұ сыныстарды ұ сыну керек. - шығ арылатын ө німдер істелінетін жұ мысқ а кө рсететін қ ызметке кеткен ең бек пен оғ ан тө ленетін ең бек ақ ы мө лшерін дұ рыс анық тау - Ең бек ө німділігігің ө сімін бақ ылау - Жұ мысшы қ ызметкерлерге ең бек ақ ы тө леу ү шін ең бек ақ ы қ орынан қ оғ амдық тұ тыну қ орына жә не т. б. қ орлардан бө лінетін қ аржыларды бақ ылау Сонымен қ атар ең бек пен ең бек ақ ы есебін ұ йымдастыру одан ә рі жетілдіру ү шін мынандай жағ дайлар болуы керек: - Ең бектің ө німділігі мен орындалатын жұ мыстың кө лемін ұ лғ айтуғ а ынталандыратын ең бек ақ ы тиімді тү рлерін кең інен қ олдану - Ең бек пен ө ндірісті бақ ылаудағ ы ғ ылыми жолмен басқ арудың типтелген прогрестің қ ұ рылымын қ олдау - ең бек ақ ы тө леудің сыйлық беру жү йесінен басқ а да тү рлерін жұ мыстағ ы жетістіктерімен тығ ыз байланыстыра отырып дұ рыс қ адағ алау - Ең бек пен ең бек ақ ы есептеуде осы кү нгі талаптарғ а сай есептеу мен ұ йымдастыру техникаларын қ олдану алғ ашқ ы есеп жү йесін жетілдіру мен жең ілдету Дипломдық жұ мысты қ ортындылай келіп біздің міндетіміз - Ең бек есебін ү здіксіз жетілдіріп отыру жә не осы арқ ылы, шаруашылық субъектінің экономикасын кү шейту, осы арқ ылы халық тың ә л ауқ атын арттыру. Сө йтіп, осы кү нгі экономикалық тығ ырық тан шығ у. Ол ү шін ең бекті ғ ылыми тұ рғ ыдан ұ йымдастырып, есеп жұ мыстарының ең алдындағ ы озық тә жірибелерін пайдалану болып табылады.
|
|||
|