2. Divanü Lûgati't-türk

Karahanlı Dö nemi: Satuk Buğ ra Han Destanı Kazak-Kı rgı z Kü ltü r Dâ iresi: Manas Tü rk-Moğ ol Kü ltü r Dâ iresi: Cengiz-name Tatar-Kı rı m: Timur ve Edige Destanları Selç uklu-Beylikler ve Osmanlı Dö nemleri: Seyid Battal Gazi Destanı (Battal Gazi’nin İ slamiyet’i yayı ş mü cadelesini ve yiğ itliklerini anlatı r), Daniş mend Gazi Destanı (Daniş mendname), Kö roğ lu Destanı

A. İ lk Eserler
1. Kutadgu Bilig

Dö nemin ilk edebî eseridir.

İ lk siyasetname.

1070 yı lı nda Balasagunlu Yusuf tarafı ndan Karahanlı lar devrinde yazı lmı ş ve Karahanlı hü kü mdarı Tabgaç Buğ ra Han’a sunulmuş tur. (Eseri beğ enen hü kü mdar bunun ü zerine Yusuf’a Has Haciplik unvanı vermiş tir. )

Eserin adı “Mutluluk Veren Bilgi” anlamı ndadı r.

Mesnevi nazı m ş ekliyle ve Ş ehname vezin kalı bı yla yazı lmı ş tı r.

6600 beyittir. Ayrı ca 173 tane de dö rtlü k vardı r.

Beyit nazı m birimiyle yazı lmı ş tı r; ancak dö rtlü k nazı m birimi de kullanı lmı ş tı r.

Aruz ö lç ü sü yle yazı lmı ş ilk eserimiz kabul edilir.

Didaktik (ö ğ retici) bir nitelik taş ı r. Bir ahlâ k ve ö ğ ü t kitabı dı r.

Hü kü mdara siyası ö ğ ü tlerde bulunur.

Eserde allegorik[1] (sembolik) bir anlatı m vardı r. Hü kü mdar Kü n Toğ dı: Adaleti, Vezir Ay Toldı: İ yi yö netimi, Vezirin Oğ lu Ö gdilmiş: Aklı, Vezirin Kardeş i Odgurmı ş: Ö bü r dü nyayı temsil eder.

Eser Hakaniye (Ç ağ atay) Tü rkç esiyle kaleme alı nmı ş tı r.

Dili oldukç a sadedir.

2. Divanü Lû gati't-tü rk

“Tü rk Dilleri Sö zlü ğ ü ” anlamı na gelir.

Kaş garlı Mahmut tarafı ndan 1072-1074 tarihleri arası nda yazı lmı ş tı r.

Eser bir sö zlü k olarak hazı rlanması na rağ men, Tü rk sosyolojisi, psikolojisi, edebiyatı, gelenek ve gö renekleriyle ilgili bilgi veren ö nemli bir eserdir.

Tü rkç enin ö nemini anlatmak ve Araplara Tü rkç eyi ö ğ retmek amacı yla yazı lmı ş tı r.

Mensur (dü zyazı ) bir eserdir.

Tü rkç enin ilk sö zlü ğ ü kabul edilir. Kelimeleri gö ç ebe boylar arası nda gezerek bizzat kendisi derlemiş tir. (Diğ er ö nemli sö zlü kler: Ali Ş ir Nevai, Muhakemetü ’l-Lugeteyn, Ş emseddin Sami, Kamus-ı Tü rki)

İ slamiyet ö ncesi edebiyatı n sagu, koş uk ve sav ö rneklerini iç erir.

Eserde 7500 kelime ve Arapç a karş ı lı kları yla bunları n kullanı ldı ğ ı ö rnek cü mle veya ş iirler, dilbilgisi kuralları ve bir harita (o devirdeki Tü rk boyları nı n yerleş im alanı nı gö steren) bulunmaktadı r.

Etnografik bir eser olarak kabul edilir.

Zamanı nda konuş ulan ve yazı lan Tü rk lehç elerindeki 7500 Tü rkç e kelimeye Arapç a karş ı lı klar veren ve harf sı rası na gö re dü zenlenmiş bir sö zlü k durumundadı r.

Ayrı ca manzum-mensur parç alar (sav, sagu, koş uk), ö rnekler ve bazı olaylarla donatı lmı ş bir ansiklopedidir.

Zamanı n Tü rk tarih ve efsanelerine, coğ rafya, halk edebiyatı ve folkloruna dair geniş bilgiler vererek Tü rkoloji'nin temellerini atmı ş tı r.

⇐ Предыдущая 1 2 345 6 7 8 9 10 Следующая ⇒