1. АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ НЕОЛОГИЗМ СӨЗДЕРДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Стр 1 из 9Следующая ⇒

МАЗМҰ НЫ

КІРІСПЕ -----------------------------------------------------------------------------------3-4

1. АҒ ЫЛШЫН ТІЛІНДЕГІ НЕОЛОГИЗМ СӨ ЗДЕРДІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

1. 1. Неологизм терминінің мағ ынасы мен мә ні--------------------------

1. 2. Неологизмдердің жасалу жолдары------------------------------------

2. АҒ ЫЛШЫН-Қ АЗАҚ ТІЛДЕРІНДЕГІ ЭКОНОМИКАЛЫҚ НЕОЛОГИЗМ ТЕРМИНДЕРДЕРДІҢ Қ ОЛДАНЫЛУЫ

2. 1 Экономика саласындағ ы жаң а атаулар-------------------------------

2. 2 Сө здіктердегі экономика терминдерінінің аударылуы-----------

Қ ОРЫТЫНДЫ ---------------------------------------------------------------------------

Қ ОЛДАНЫЛҒ АН Ә ДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ----------------------------------------

КІРІСПЕ

Зерттеу жұ мысының ө зектілігі.

АУДАРМА — ә деби шығ арманың бір тілден екінші тілге кешіріліп қ айта жасалуы, басқ а тілдегі тү пнұ сқ а негізінде жазылғ ан кө ркем туынды. Ертерек кездерде белгілі сюжетке жазылғ ан еліктеу тү ріндегі шығ армалар аз болмағ ан. Оларды дә п бү гінгі дә уірде қ алыптасқ ан мағ ынада аударма деуге келмейді. Олар кейде еркін аударма деп саналғ анмен, шынында тө лтума шығ арма сипатына ие болады. Мысалы, Абайдың Пушкин, Лермонтов сияқ ты орыс классиктерінен аударғ ан ө лендерінің толық мағ ынадағ ы сә йкес, дә леме-дә л аудармаларымен қ атар, еркін еліктеу тү рінде жазылғ ан, ө зіндік туындығ а айналғ ан нұ сқ алар да бар. Толық мағ ынасындағ ы аударма қ алайда тү пнұ сқ ағ а негізінен сә йкес болуы шарт.

Қ оғ амдық қ атынастар, ғ ылым мен техника, мә дениет пен ша- руашылық тың дамуымен байланысты тілде пайда болғ ан жаң а сө здер мен сө з тіркестері неологизмдер деп аталады. Неологизмдер тілге сің ісіп, жалпыхалық тық сипат ала қ оймағ ан жаң а сө здер деген ұ ғ ымды біддіреді. Халық қ а ә бден танылып болмағ ан, белгілі бір саладағ ы тар кө лемде қ олданылып жү рген жаң а сө здердің бә рі де неологизмдердің тобына кіреді. Бір заманда діни оқ уды қ оғ амнан шеттетіп, жаң а оқ уды ө мірге ең дірген кезде осы кү нгі мұ ғ аілім, мектеп, класс, тақ та, парта, оқ ушы, карта, глобус, компас деген танымал сө здердің ө зі қ азақ ү шін неологизмдер болып саналғ андығ ына ешбір кү мә н келтіруге болмайды. Одан бергі кезең дерде тілімізге қ аптап енген колхоз, совхоз, электр, трактор, радио, артист, сахна т. б. сө здер де неологизмдер тобын кө бейткен еді. Қ азіргі таң да аталғ ан сө здердің барлығ ы да жалпыхалық тық сипат алып, тілге ә бден сің істі де, неологизмдердің қ атарынан шығ ып қ алды. Осы кезде қ азақ тілінің лексикасы жыл санап емес, кү нбе-кү н ө сіп толығ ып отырады деуге болады. Бү гінгі неологизм деп танығ ан сө зіміз 5—10 жыл ө тісімен-ақ неологизмдердің қ атарынан шығ ып, ең актив сө здердің қ атарына барып қ осылып жатады. Мысалы: теледидар, атомоход, спутник, космос, космодром, космонавт, космогония, космонавтика, космошлем, ракетодром, синтетика, нейлон, капрон, лавсан, нейтрон, силон, пластикат, ракетник, кибернетика, стиляга, абстращионизм, купътиватор т. б. Кейде неологизмдерге шек қ ойып ажыратудың ө зі ө те қ иын екендігін аң ғ арамыз. Мұ ндағ ы ұ стайтын негізгі принцип жаң а сө здің бір тілде сө йлеушілерге қ аншалық гы тү сініктілігімен ғ ана ө лшенбек.

Неологизмдер – бұ л қ азіргі тарихи кезең ге тә н тү гелімен жаң а лексикалық единица. Мұ ндай сө здер ә лі де болса сө здік қ орғ а ене қ ойғ ан жоқ, сондық тан халық тың кө пшілігіне таныс болмауы мү мкін.

«Неологизм» ұ ғ ымының белгілі бір анық тамасын талдау ү шін тү рлі зерттеушілердің пікірлеріне сү йенсек, екі тү рлі кө зқ арасты аң ғ аруғ а болады:

1) «неологизм» термині жаң а сө здің жасалуы ретінде қ абылданады, яғ ни бір тілдің жаң а сө з жасам ү лгілерінің модельдерін сақ тай отырып, бұ рын таныс болмағ ан жаң а сө зді, жаң а ұ ғ ымды білдіретін сө здердің тобы ретінде қ арастыру. Мысалы, reactor – ядролы реактор, biocide – биологиялық соғ ыс жә не т. б.

2) Сондай-ақ бұ рын қ олданыста жү рген белгілі бір сө здің семантикалық жә не стилистикалық бояулары ә сер ететін жаң а синонимі ретінде қ арастыру. Мысалы, boffin сө зі (қ ұ пия жұ мыспен айналысатын ғ алым, кө бінесе ә скери мақ сатта) scientist сө зінің ең жақ ын синонимі болып табылады, алайда оның семантикалық бояуы басқ аны білдіреді.

Сол секілді лексикалық жаң а сө здердің қ ұ рамының біркелкі болмауы да кө рініп отырады. Оның себебі неологизмдердің пайда болуына, тілдегі тұ рақ тылығ ына қ олданыстағ ы тазалығ ына байланысты.

Неологизмдердің пайда болуының себебі қ оғ амдық жә не ғ ылыми-техникалық прогресс болып табылады:

- ә леуметтік-экономикалық жаң а сө здердің пайда болуы;

- ғ ылым мен техниканың қ арқ ынды дамуы мен жаң алық тары;

- мә дениет саласындағ ы жетістіктер.

Ғ ылыми-техникалық прогрестің шарық тауына байланысты қ оғ амымыз жаң ара тү ссе, тіліміздегі тө л сө здеріміз де қ оғ аммен бірге жаң арып, жаң а атаулармен толығ ып отырады. Тілдегі сө здік қ ордың да байи тү суі осындай тілімізге енген жаң а сө здердің ү лесі.

Зерттеу жұ мысының мақ саты. Берілген зерттеу курстық жұ мыстың мақ саты - қ азіргі ағ ылшын тіліндегі жаң а жетістіктер мен жаң а оқ иғ аларғ а байланысты пайда болатын жаң а сө здер - неологизмдердің аударылуын зерттеу.

Зерттеу міндеттері. Курс жұ мысының мақ сатына байланысты мынадай міндеттер қ ойылды:

- Неологизмдердің мағ ынасы мен мә нін, ұ ғ ымын анық тау;

- Неологизмдерді аудару ерекшеліктері;

- Неологизмдердің жасалу тә сілдерін саралау;

- Ағ ылшын тіліндегі неологизмдердің қ азақ тілінде баламалануын қ арастыру т. б.

Зерттеу жұ мысының қ ұ рылымы. Зерттеу жұ мысы кіріспеден, екі бө лімнен, қ орытындыдан жә не қ олданылғ ан ә дебиеттерден тұ рады.

12 3 4 5 6 7 8 9 Следующая ⇒