Бір тамшы жас 6 страница

Былай шығ ып, қ ағ азды ашып қ араса, «Зингер» тігін машинасының тө рт инесі екен.

Бұ л не сонда? Ненің белгісі? Содан бері де жетпіс жылдан асып кетті. Ә лі кү нге дейін сол жұ мбақ шешілмейді. Шығ ыс Сібірдің Зея деген ө зенінің жағ асында қ алғ ан Мұ ртаза не айтпақ болды?

Бір кем дү ние.

Қ ұ ран сө зін қ ұ рметте

«Ішіп, жең дер. Бірақ ысырап қ ылмаң дар»

(Қ асиетті Қ ұ ран. «Ағ раф» сү ресі. 31 - аят)

Бұ л ә ң гімеге арқ ау болғ ан «Ислам жә не ө ркениет» газетінде жарық кө рген «Айтта телеэкрандар қ анғ а боялды» атты мақ ала.

Авторы Кеулімжай Қ ұ ттиев деген азамат қ асиетті Қ ұ рбан айттағ ы қ ұ рбандық шалу кезінде «асыра сілтеу» жағ дайын жазғ ан екен.

Қ ұ рбандық қ а мал сатып алу мақ сатымен Астананың Артем базарының маң ына барғ анбыз. Сондағ ы кө рініс: қ оршауғ а қ амалғ ан қ ора - қ ора қ ой. Малдың аузым ашып, арқ асын басып, қ ой таң дап жү рген адамдар. Таң дағ ан малды қ асапшығ а кө рсетсе болды, табанда сол жерде қ ол жайып, бата қ ылып, қ ұ рбандық шалынады. Бұ лақ тай болып ағ ып жатқ ан қ ан.

Қ ұ ттиев жазғ андай, лақ тырып тасталғ ан ішек - қ арын, кесілген бастар. Айнала қ ан - жын сасиды.

Қ ұ рбан айт — аса қ ұ рметті мереке. Мұ ның арғ ы тегі Ыбырайым пайғ амбарғ а барып тіреледі. Пайғ амбардың екінші ә йелі Ажардан туғ ан Ысмайыл есімді ұ лы болады. Алла Тағ аладан ү кім келді:

— Ей, Ыбырай, ұ л балаң ды қ ұ рбандық қ а шал! — деді.

Ыбырайым пайғ амбар Алланың ә мірін екі етпей, Ысмайылды қ ұ рбандық қ а шалмақ шы болып жатқ анда, Алладан тағ ы хабар келді:

— Ей, Ыбырайым баланы босат. Оның орнына мына қ ошқ арды шал! — деп аспаннан кө к қ ошқ ар тү сірді.

Заманның қ ыспағ ынан Қ ұ рбан айтқ а тыйым салынғ ан кездер де болғ ан. Енді еркіндік орнағ ан кезде, «қ ұ рбандық шалғ анның » реті осы екен деп, малдың қ анын судай ағ ыза берудің жө ні жоқ секілді. Бә рін де Қ ұ ранда айтылғ андай: ысырап қ ылмау керек шығ ар. Асыра сілтеу ә р заманда да зиян.

Бір кем дү ние.

Отқ а оранғ ан қ ырғ ауыл

Жаратушының қ ұ діретімен дү ниеге келген адам баласы Табиғ ат - Ананың аясында кү н кө ріп, ө ніп - ө сіп еді.

Енді сол Анасын қ орлап, зорлауды шығ арды. Орманды, сексеуілді даланы ө ртеп, ойрандайды.

Сол сексеуілдің тү бінде қ ырғ ауылдар ұ я салып, жұ мыртқ алап, балапан бастырады.

Темірқ анат балапан ә лі ұ ша алмайды. Ана - қ ырғ ауыл оларды бауырына басып жатады. Имансыз ә лдекімдер сексеуілді даланы ө ртеп кетеді.

Балапан басып жатқ ан қ ырғ ауылғ а ө рт жақ ындап қ алады. Орасан қ ызу жан - жағ ын шарпи бастайды. Қ ырғ ауыл ә лдекімді кө мекке шақ ырғ андай, жанұ шыра қ ақ ылық тайды. Қ оразы кү йіп жатқ ан мекиенінің ү стіне тө ніп, тұ мсығ ынан су тамшылатып тұ рғ анда, қ анаты кү йіп, қ ұ лап тү сті.

Қ ырғ ауылдың мекиені — асыл Ана балапандарын оттан қ орғ аймын деп отқ а оранды.

Ұ рпақ ү шін жаралғ ан пә руаналар!

Бірақ жалмауыз от аямайды.

Бір кем дү ние.

«Алтын жү ректің иегері»

«Айқ ын» атты газет «Жиырма тө рт жылдың ішінде жиырма тө рт баланы дү ниеге ә келдім» деген ү лкен сұ хбат жариялады (15 ақ пан, 2008 ж).

«Баланы жоспарлау» дегенді қ айдан шығ арғ андарын білмеймін», — дейді «Алтын жү ректі» Ана Камаш Сейітжанова.

Бала тууды тұ ншық тырып, біреуден асырмау, жарасса, Қ ытай сияқ ты миллиардтағ ан халқ ы бар елдерге жарасатын шығ ар.

Ал біз қ азақ тар, неменеге жетісіп бала тууды қ олдан шектейміз?! Жер жетпей жатыр ма? «Қ ой егіз тапса, шө птің басы айыр шығ ады» дейді даналар.

Қ азақ баланы кө птігінен асырай алмай, алақ ан жайып қ айыр сұ рап жү рген жоқ бұ л заманда.

«Бала тууды жоспарлау» дегенді шығ арып жү ргендер — табиғ ат заң ына, Қ ұ дайдың қ ұ діретіне қ арсылар.

Ондай «белсенділер» тү птің тү бінде Жаратқ ан Қ ұ діреттің қ аһ арына ұ шырайды.

Одан да Камаш Сейітжанова сынды «Алтын жү ректі» Ананың асыл сө зіне қ ұ лақ тү ргендер мұ ратқ а жетеді:

«Бала туың дар!

Қ азақ тың санын кө бейтің дер! Сонда ұ дайы жасарып жү ресің дер! » — деді ғ ой «Алтын жү рек» Ана.

Қ ұ лақ асқ ан қ ор болмайды.

Қ ұ лақ аспаса, сол жаман.

Бір кем дү ние.

Ә дебиет жас таң дамайды

Ө ткен ғ асырдың сексенінші жылдарының басында бір жиналыста Ғ абит Мү сірепов былай деді:

— Соң ғ ы он жылда ә дебиетті екіге бө лу ә рекеті шық ты: шалдар, жастар деген. Ә дебиет — орман. Қ айың ы да, емені де бар. Жел тұ рса, қ ұ лайтыны да бар.

Содан бері де ширек ғ асырдан астам уақ ыт ө тті. «Шалдар», «жастар» деп ә дебиетті екіге бө лу ө рши тү скен сың айлы.

Бірақ ө мірдің ө зі кө рсетіп келе жатқ андай, ә дебиет жас таң дамайтынын дә лелдеп келеді.

Сол Ғ абит Мү сіреповтің ө зі сексеннен асқ анда «Ұ лпанды», «Жат қ олындағ ыны» жазды. Тахауи Ахтанов алпысқ а таянғ анда «Антты», «Шырағ ың сө нбесінді», Ә бдіжә міл Нұ рпейісов «Соң ғ ы парыз» романын тә мә мдады.

Ә дебиетке «шалдар», «жастар» деп шекара қ ою қ олайсыз болар.

Ә дебиет арбасына екеуі де жегіледі.

Бө ліп - жару — бір кем дү ние.

Мә ң гі, мә ң гі...

Осы аса қ ымбат, аса қ асиетті сө зді кейбіреулер жө н - жосық сыз, орынсыз қ олдана береді.

Бір ә демі ә уенде:

Таң ғ ы елес, таң ғ ы елес,

Бұ л ө мірде ештең е де

Мә ң гі емес... —

делінеді. Шындық осы.

Бір Алладан басқ а мә ң гі ешнә рсе жоқ.

Ұ лы Абай айтқ ан: «Бір Алладан басқ аның бә рі ө згермек».

Бір кезде Ленинді, Сталинді мә ң гі - мә ң гі жасайды деп қ оғ адай жапырыла мадақ тадық.

Енді ескерткіштерін талқ андап, қ ұ латып тастадық.

Мә ң гі ө лмейтін тек Жаратқ ан Қ ұ дірет, Жасағ ан Ием!

Мә ң гілік деген Кү н де бір заманда сө нбекші.

Бір кем дү ние.

Алақ андай аралда...

Ө здерінің алақ андай аралын жапондық тар «Ұ лы Жапония» деп атайды. Бесіктегі балаларына дейін осы ұ ғ ымды олардың миына қ ұ йып ө сіреді.

Ал Жапониядай талай мемлекет сыйып кететін Қ азақ станды «Ұ лы Қ азақ стан» деп атап, мақ тана аламыз ба?

Жазушы Ғ абит Мү сірепов айтқ андай, «біз жиылсақ — кө ппіз, жайылсақ — жоқ пыз» ғ ой.

Қ асиетті кітапта «адамдарды шашырататын мезгіл бар, жинап алатын мезгіл бар» деп жазылғ ан.

Біздің қ азақ ты тағ дыр талай рет шашыратты: жойқ ын соғ ыстар, отаршыл қ орлық тар, қ олдан жасалғ ан ашаршылық (геноцид), т. б.

Енді, Алла қ олдаса, шашылғ анды жинайтын, қ ирағ анды жаң артатын, қ исайғ анды тү зететін кезең келді. Ол ү шін ө сім керек. Бірақ ө сім аз.

Бір кем дү ние.

Ө гей жандар

«Ө зге ұ лттың орыстанғ ан ө кілдері шовинистікке келгенде орыстардың ө зінен асып тү седі» (Ленин).

«Қ азақ ша сө йлемейтін қ азақ тар — анасын буындырып ө лтіргендер». (Жабал Ерғ алиев, «Кө кшетау» газетінің бас редакторы)

Ұ ят - ай!

TV - дан бір журналист:

Елу жылда — ел жаң а,

Қ ырық жылда — қ азан, –

деп соқ ты. Масқ ара! (26. 12. 2007ж. )

Ұ зақ жасаушылар

Кө ктемнің кө кө зегі. Жуанның жің ішкеріп, жің ішкенің ү зілетін шағ ы.

Солтү стікте қ ыс ұ зақ.

Оң тү стікте кө ктем кемеліне келді.

Астананың қ ысы созылың қ ы. Кешке қ арай қ арғ алар қ аланың терістік жағ ынан оң тү стігіне қ арай қ аптай ұ шып, Есіл ө зенінің солтү стік беткейіндегі парк орманына барып қ онақ тайды.

Бұ л кө ріністі мен Кенесары ескерткішінің жанында отырып байқ аймын.

Бір қ арғ а кө п қ арғ алардан бө лініп, ескерткіштің тұ ғ ыртасына ә лдекім шашып кеткен бидайды байқ ап қ алып, екі шоқ ып, бір қ арап, қ у қ ұ лқ ынның қ амымен отыр.

Екі шоқ ып, бір қ арағ анда, кү діктісі мен, мағ ан қ арайды. Мен оғ ан тиіскім келмейді. Қ айта онымен сө йлессем деймін. Қ арғ а тілін білмеймін. Қ ұ даның қ ұ діреті, сонда ә лгі қ арғ а адамша сө йлеп тіл қ атады:

— Қ арр - қ арр, неғ ып жалғ ыз отырсың?

— Жай отырмын. Сен басқ алардан бө лініп қ алғ аның а таң қ аламын.

— Оның несіне таң қ аласың? Кейінірек барсам да, бір бұ тақ бұ йырады. Ал мына жемді қ алай қ иып кетесің?!

— Басқ алар байқ амағ анды сен кө ріп қ ойдың.

— Басқ алар кө бісі сары ауыз балапандар ғ ой. Мен бә рінен ү лкенмін.

— Қ аншадасың?

— Қ арғ алар ү ш жү з жылғ а дейін жасай береді. Мен соның екі жү зін жасадым. Мен ә лі жас кезімде мына батырдың соғ ысын кө рдім, – деп кә рі қ арғ а ұ шып барып, Кенесарының иығ ына қ онып отырды.

— Шын айтасың ба?

— Қ арғ алар ө тірік айта алмайды. Мен кө рген Кенесары сонда сонау Қ араө ткелдің тұ сынан арғ ы беттен шабуылдап, Ақ мола қ амалын басып алғ ан. Қ алың қ олдың талайы Есілге батып кетті. Орыс қ амалынан Кенесары ә скеріне қ арсы зең бірек пен мылтық тан оқ жауды. Ал Кенесары ә скерінің қ аруы – найза, қ ылыш, дойыр қ амшы...

Зең біректің гү рсілінен шошынғ ан біз, қ арғ алар, анау қ алың орманғ а барып тығ ылып, соғ ыс сойқ анын байқ ап отырдық. Солай...

Қ арғ а ү ндемей қ алды.

— Одан ә рі не болды?

— Не болғ анын ө зің де білесің. Несін сұ райсың? Мылжың болма.

Мен бұ йырса, ә лі жү з жыл жасаймын. Ал мына Кенесары мың жыл осылай тұ ра береді.

Осыны айтты да, кә рі қ арғ а арғ ы беттігі орманғ а қ арай қ албаң дап ұ ша жө нелді.

Қ араө ткел

Қ ыстай мұ з қ ұ рсанып жатқ ан Қ араө ткел енді толқ ын атып қ алыпты. Соны кө ріп еске тү седі.

... Мә дидің ә ні. Оны Қ араө ткелдің тү рмесіне қ аматқ ан Қ ақ абай бай. Қ араө ткел. Қ ажымұ қ ан, Иман Жү сіп, Балуан Шолақ... Ғ алия...

О да бір дә урен. Енді сол Қ араө ткелдің тұ сынан екі бірдей кө пір салынғ ан. Қ азіргі байлардың небір сә ндеп салдырғ ан ү йлері.

Есіл ө зен. Тас атқ а мінген Кенесары.

Тұ ғ ыртасының гранит қ аптауын ә лдекімдер бү лдірген. Кімдер?

Кімдер болуы мү мкін? Ескерткішті кү ндіз - тү ні қ орғ ап тұ ратын қ арауыл жоқ. Жү з жыл, а, бә лкім, мың жыл қ алай қ орғ ап тұ ра аласың. Жаулары кезінде Хан Кененің басын алып еді. Енді тас бейнесіне дейін тыныштық бермейді.

Мә ң гілік ө шпенділікпен ө тер бір кем дү ние.

***

Арағ а қ ырық кү н салып, ескерткіш тү біне қ айта барып едім...

Бұ л екі арада Тү ркібасқ а барып, надан жауыздың қ олынан тым ерте қ аза тапқ ан бейкү нә жас ө ркенді жерлесіп, қ ырқ ына қ атысып келген бетім.

Ескерткіштің қ аптал гранит тастары ала - қ ұ ла болып қ алыпты. Кенесарының жаулары ә лі таусыла қ оймағ ан, тұ қ ым қ уалап келе жатқ ан жауыздар екен — ескерткішті жаралап, бү лдіріп тастапты.

Мектеп бітіргендер мерекесі болар, жастар кө п. Бірақ тұ ғ ыртасы бү лінген ескерткішті ешкім елемейтін сияқ ты.

— Ей, ә руақ сыйламайтын имансыз ұ рпақ! Неге ашынбайсың?! – деп айқ айлағ ым келді. Мә з - мейрам болып, шала мас жү ргендердің айқ ай - шуынан даусым қ ұ мығ ып, тұ ншығ а берді.

Қ асіретті бір кем дү ние.

Кенгру мен кү нкө ру

Жаздың бір жайдарман кү нінде жолып тү сіп Тараз қ аласына барып, Жамбыл қ онақ ү йіне бұ рылып едім, сыртқ ы есіктен астаналық ә ртістер шығ ып келе жатыр екен.

Сірә, гастрольде жү рген болар. Арасынан таныс бейне кө ргендей болдым. Батыс облыстардың бірінен келген, Президент оркестрінің айтулы ә ншісі екен.

Емшектегі баласының бетін ө зінің омырауына қ аратып, беліне орамалмен таң ып тастапты.

— Оһ о, кенгру! — дедім мен ә рі сү йсініп, ә рі таң қ алып.

Аса қ адірлі ә нші:

— Жоқ, кенгру емес, кү нкө ру! — деді.

Кенет тосылып қ алдым.

«Е - е», — дедім ішімнен.

Президент оркестрінің ә ртістері кү нкө ріс қ амымен жү рсе, жағ дайлары мә з болмағ аны ғ ой. Ә дебиет, ө нер адамдары қ ашанғ ы кү нкө ру уайымымен ө мір сү руі керек?!

Бір кем дү ние.

Ақ шадағ ы алақ ан

Жаман ырым. Алақ ан жайғ ан жақ сы емес. Игі тілек болса, бір жө н.

Мемлекетте тең ге ә лсін - ә лсін ө згеріп жататыны белгілі жай. Ақ шасының ө ң і ө згермейтін, мен білсем, тек АҚ Ш па деп ойлаймын.

Кешегі Кең ес дә уірінде біздің елде жалпақ қ ағ аз ақ шада Лениннің суреті болушы еді.

Еліміз егемен болғ ан кезең де тең геміздің ө ң і ө згеріп, ә л - Фарабидің, Абылай ханның, Ә білқ айыр ханның, Абайдың, Жамбылдың, т. б. ұ лы қ айраткерлердің суреттері басылып шығ ып жү руші еді.

Енді сол тең геге кө з ү йреніп болмай жатып, ақ шаның ө ң і ө згеріп шығ а келді.

Ақ шағ а жаюлы алақ ан пайда болды. Не тілейді? Ненің нышаны? Бұ л не қ ұ былыс? Кімнің қ иялы? Тең геден суреттері алынып тасталғ ан ұ лы ә руақ тардан кешірімді не деп сұ раймыз? Не бетімізбен?

Бір кем дү ние.

Полигон

Арманшыл ақ ын Ақ танберді:

— Бетбақ тың ен бір шө лінен тө телеп жү ріп жол салып, шө лең бір жерді кө л қ ылсам... — деп еді...

Бұ л қ ай заман? Сірә, зар заман.

Қ айраткер оқ ымысты Кә рім Мың баев:

— Бетбақ даланы Бақ далағ а айналдырайық! — деп еді...

Бұ л қ ай заман? Сә рі, тар заман.

Академик Уфа Ахметсафин:

— Бетбақ тың асты телегей тең із, — деп еді.

Бұ л қ ай заман? Сө зі жетім қ ор заман.

***

Ақ танберді ақ ын айтса, айтатындай жө ні бар. Оның жырлары ө н бойы, тұ ла бойы тұ нып тұ рғ ан арман.

Бетбақ тың шө лін кө л қ ылсам дейді. Жағ алай жайлау, ақ боз ү йлер тігілсе дейді. Тү гел тоқ шылық, ит басына іркіт тө гілген жұ мақ заман.

Иә, бұ л арман. Бұ л тұ рғ ыдан Ақ танберді ақ ын сонау бір қ иырдағ ы Махамбет ақ ынмен ү ндесіп жатыр.

Кә рім Мың бай кешегі Кең ес дә уірінің ғ алымы. Ол баяғ ы революция кезінде - ақ Нұ ра бойынан ү дере кө шіп, Бетбақ ты тө телей кесіп, Шу бойына жеткен кезде елдің кө шін бала кү нінде кө рген. Сол бала дә уірдің кө рінісі ө скенде де есінен кетпей, Бетбақ тың ажарын ө згертуді армандағ ан азамат.

Осы арманды республика басшыларының алдына арқ алай барса... о басында Кә рімді қ уаттап, қ олдағ ан басшылар мү лде ө згеріп қ алыпты. Мә скеуге Бетбақ басқ а мақ сат ү шін керек екен.

Ал Уфа Ахметсафин болса, ү лкен ғ алым. Кө п зерттеудің нә тижесінде Бетбақ тың асты телегей тең із деп кетті.

Шіркін, сол тең ізді зор насоспен тартып, жер бетіне шығ арса... О, сонда Ақ танбердінің де, Кә рім Мың байдың да армандары орындалар еді...

Бірақ анау Балқ аштан бастап, алыстағ ы Азғ ырғ а дейін мың дағ ан шақ ырымдарғ а созылғ ан Полигон жатыр. Соның улы зардабынан мың - мың дап жайылғ ан ақ бө кен там - тұ м ғ ана қ алды. Тіпті, Кә рім Мың бай ақ бө кенге айналып, полигонның оғ ынан ө ртеніп кетті.

Тү птің тү бінде Бетбақ Бақ далағ а айналар. Оғ ан дейін қ ұ рбандар...

Бір кем дү ние.

Кө гершіннен ұ ят болды

Шағ алалардың кү нкө рісі жаман емес. Есілдің суында ә зірше майда шабақ тар бар. Ерінбегендер қ армақ салып, шынашақ тай шабақ ұ стаса, қ уанып қ алады. Судың бетіне ойнақ тап шық қ андарын шағ ала кө кпар ілген шабандоздай қ ақ шып алып, қ айқ аң қ ағ ады.

Ал кө гершіндер балық ұ стай алмайды. Кенесары ескерткішін айнала отырғ андарғ а жақ ындай береді. Азын - аулақ нә пақ аны адамдардан дә метеді.

Біреуі скамейкада жалғ ыз отырғ ан мағ ан жақ ындап келіп, ары - бері жү ріп алды. Кө гершін сырын білгендер қ алталарына нан, шекілдеуік, тары сала жү реді. Қ ұ с баласы соғ ан дә ніккен.

Ал менің қ алтамда тамақ жоқ, не беремін? Кө зін қ ылиландыра қ арап, басын қ исайтады. Ә лі дә метеді. Қ алтамда тиындар бар. Бірақ кө гершін ақ ша тілемейді. Оғ ан нан керек, дә н керек. Ол ү шін алтын, кү міс нә бары тас сияқ ты.

Қ алталарымды қ ақ қ ылаймын. Нан да жоқ, дә н де жоқ. Кө гершін кө зі қ ылилана қ алады. Мені мазақ тайтын тә різді. Ұ ят - ай...

Бір кем дү ние.

Иман Жү сіп

Балуан Шолақ. Қ ажымұ қ ан. Иман Жү сіп. Қ араө ткел.

О да бір дә урен. Қ араө ткелдің бойындағ ы Ғ алияның қ ымызханасы. Ирелең ақ қ ан Есілдің бойы баяғ ы Қ ыпшақ ауылдары. Кү йгенжар, Талапкер, ә ріректе Қ ажымұ қ ан туғ ан жер.

Ерейментау мен Ақ Мешіт жақ тағ ы Шиелінің арасында ат артқ ан сол Иман Жү сіп, кешегі Кең ес заманында колхоздастыру кезең і келіп, Созақ та сайқ ал саясатқ а қ арсы кө теріліс болғ анда, сол кө теріліс кө семдерінің біріне айналғ ан ғ ой. Кө теріліс кү шпен басылғ анда, Ә улие - Ата маң ында большевиктердің қ олына тү сіп, қ ала шетіндегі Қ арасу бойында «халық жаулары» атылғ ан орда есіл ердің сү йегі қ алды.

Басына барып, дұ ғ а оқ итын белгі жоқ: Қ арасу бойы қ аптағ ан ү йлер. Қ ай ү йдің астында қ алғ анын бір Қ ұ дай біледі.

Бір кем дү ние.

«Келі» дейді. Қ ай «келі»?

Бидай тү йетін, тары тү йетін, арпа ақ тайтын келі болушы еді. Келі мен келісап баяғ ы қ азақ ауылының ү й шаруасындағ ы басты қ ұ ралдарының бірі еді.

Дә л осы заманда газеттер «келі», «келі» деп жазады. Қ ай «келі» десең, кә дімгі орысшадан келген «кило» екен. Яғ ни килограмм.

Ал енді оның «келі» болып кететін қ андай қ исыны бар? Кү ні кешегі келі — келісап қ азір қ олданыстан шығ ып қ алды деп, оның негізгі мағ ынасын ө згерте береміз бе?

Ө ткенін ұ мытып кетпеу ү шін, жарық тық Аяз би бабамыз:

Аяз би, ә лің ді біл,

Қ ұ мырсқ а, жолың ды біл! —

деп қ аудырақ тонын босағ а жақ қ а іліп қ ойғ ан екен.

Бұ л заманда келі мен келісап ү йің де болмаса да, музейде тұ р.

Алдың а қ арап тірлік ет.

Ө ткенге қ арап шү кірлік ет.

Шіркін, бір кем дү ние.

Ұ мытшақ пыз.

Кө пір

Арыстан ө тіп, Тү ркістаннан ө тіп, Шымкентке жетіп, Борандығ а келіп тірелген шойын жол қ ұ рылысы тоқ тап қ алды.

Ойлау жерден орғ ытып, қ ырлау жерден қ арғ ытып келе жатқ ан темір тұ лпар қ аң тарулы.

Ә улие - Атада тө ң керіс. Патшалық ө кіметтің соң ғ ы тірегі қ ұ лап, тағ ы тө ң керіліп, Кең ес ө кіметі орнағ ан шақ.

Жаң а ө кімет бастығ ы — Тұ рар Рысқ ұ лов.

Жаң а ө кімет темір жолдың Ә улие - Атағ а қ ашан жететінін сұ растырады.

Сө йтсе, Боранды Бекет темір жолынан кө пір салынуы керек екен.

Кө пір дегенде, кө з алдың а жолдың ү стінен ө тетін ө ткел елестейді. Ал мынау темір жолдың астынан ө тетін кө пір.

Мә селенің шиеленген тү йіні — Тә ң іртаудан бастау алып ағ атын бұ лақ суы сол кө пір асты арқ ылы ө туі керек. Ал ол судан машина, арба ө тер, атпен, есекпен ө терсің, ал жаяуды қ айтерсің?

Кө пірге қ арама - қ арсы жарлауыт ү стінде аласа ү йлердің бірінің тұ сында Орынбай шал аласа орындық та отырады. Екі жағ ында екі балдағ ы жатады.

Алдында жайдақ ү стел ү стінде темекі, папирос. Саудасының тү рі сол.

Кө ксайдағ ы қ ырғ ыз жездеміз Нұ ралы қ арт біздің ү йге бір қ ап темекі ә келіп тастайды. Оны Айша анамыз осы Орынбай қ айнағ асына жеткізіп береді. Орекең ө ткен - кеткендерге осы «товарды» стакандап сатып отырады.

Сол Орекең бір кү ні бір оқ иғ аның куә сі болады. Біздің ауылдан жоң ышқ а артқ ан дә у сатылы арба Орекең отырғ ан кө шемен ө тіп, тө мендегі темір жолдың астындағ ы кө пірге таяп қ алады. Бау - бау жоң ышқ аның ү стінде шоқ иып «Қ осбас» Байжұ ман жә кеміз отырады. Жоң ышқ а артқ ан сатылы арба биік қ ой.

⇐ Предыдущая 16 17 18 19 20 212223 24 25 Следующая ⇒