|
|||
1 1 ИНФОРМАТИКА САБАҒЫНДА АКТ-ны ҚОЛДАНУ1 1 ИНФОРМАТИКА САБАҒ ЫНДА АКТ-ны Қ ОЛДАНУ 1. 1 Сабақ та инновациялық технологияларды пайдалану
Қ азіргі біздің заманымыз – Қ азақ станның кө ркеюі ү шін оқ ушылардың таланты мен қ абілетін ашып, оларды оқ ыту барысында дамыту ө те маң ызды. Қ азіргі кезде жаң а технологияны мең геруде ұ стаздар ү шін ө зекті мә селе бұ л – жан-жақ ты дамығ ан, тә рбиелі, білімді, шығ армашыл, ізденімпаз, қ оғ амда ө з орыны бар тұ лғ а қ алыптастыру. Қ азақ стан Республикасының 2015 жылғ а дейінгі білім беру тұ жырымдамасының негізгі мақ саты: білім беру жү йесінің барлық дең гейінде қ оғ амның талаптарына сә йкес білімді, кә сіби біліктілігі жоғ ары тұ лғ аны тә рбиелейтін бә секеге қ абілетті білім негізін қ алыптастыру. Бү гінгі таң дағ ы ұ стаздардың міндеті мемлекет дамуына жауапкершілік жү гінің салмағ ын сезінетін нарық жағ дайында сынақ қ а тө теп беретін, комуникативті, функционалды шә кірт дайындау. Қ азіргі заманғ а сай пә н мұ ғ алімі ғ ана болу аз, мұ ғ алім – ұ стаз, инноватор, иннотехник болуы тиіс. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев жолдауында айтқ андай: «Болашақ та ө ркениетті дамығ ан елдердің қ атарына ену ү шін заман талабына сай білім қ ажет. Қ азақ станды дамығ ан 50 елдің қ атарына жеткізетін, терезесін тең ететін – білім». Сондық тан, қ азіргі даму кезең і білім беру жү йесінің алдында оқ ыту ү рдісінің технологияландыру мә селесін қ ойып отыр. Оқ ытудың ә ртү рлі технологиялары сарапталып, жаң ашыл педагогтардың іс – тә жірибесі зерттеліп, мектеп ө міріне енуде. Мұ ғ алім иннотехник инновациялық технологияларды жетік мең герген педагог дә режесіне кө терілу ү шін инновациялық технологияларды мең геру керек, содан кейін пә н бойын ша қ андай тарауғ а, не тақ ырыпқ а пайдалану тиімді деген зерттеу жү реді. Яғ ни, ә рбір инновациялық технологияларды мең гереді, содан кейін мең герген технологияларды апробациядан сабақ барысында қ олдану ө ткізеді, мұ ғ алім талдау жасай отырып, қ андай тарауғ а немесе тақ ырыпқ а сай қ арап тиімді технологияны таң дайды. Кембридждік оқ ытудың ә діс-тә сілінің негізгі міндеті – мұ ғ алімдерге педогогикалық тә жірибелерін жетілдіру мен бағ алауғ а кө мектесу. Сондық тан оқ ыту мен оқ удың қ азіргі заманағ ы ә дістері мұ ғ алімнің кү нделікті тә жірибесі жә не кә сіби мә нмә тінмен ө зара байланыста қ арастырылады. Сондай-ақ қ азіргі заман талабы ақ параттық – коммуникативтік технология. Қ азіргі кезде жаң а технологияны мең герген ұ стаздар ү шін оқ ушыларғ а білім беру барысында осы ақ параттық –коммуникативтік технологияның пайдасы ө те зор. Аталмыш ә діс – тә сілде оқ ыту мен оқ уда ақ параттық -коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалау тә сілі информатика пә німен тікелей байланыста. Ақ параттық –коммуникативтік технология электрондық есептеуіш техникасымен жұ мыс істеуге, оқ у барысында компьютерді пайдалануғ а, модельдеуге, электрондық оқ улық тарды, интерактивті тақ таны қ олдануғ а, интернетте жұ мыс істеуге, информатика пә нінің рольі ерекше. Ақ параттық ә дістемелік материалдар коммуникативтік байланыс қ ұ ралдарын пайдалану арқ ылы білім беруді жетілдіруді кө здейді. Ақ параттық – коммуникативтік технологиялардың келешек ұ рпақ тың жан-жақ ты білім алуына, іскер ә рі талантты, шығ армашылығ ы мол, еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағ дай жасау ү шін де тигізер пайдасы аса мол. Осы инновациялық технологияны пайдалану барысында информатика пә нінен оқ ушылар сыни тұ рғ ысында ойлау ә дісі мұ ғ алім қ ызметінде ұ йымдастыра отырып, оқ ушыларды жеке, топпен жұ мыс жасау негізінде білім алуымен ұ штасады. Бұ л ә дістердің ерекшелігі оқ у ә дісінде қ олданылады. Осы технологияны пайдалу барысында оқ ушылардың пә нге деген қ ызығ ушылық тары ө згеріп, ө з бетінше ізденіп, сыни тұ рғ ыдан ойлау қ абілеттерінің артқ аны байқ алады. Ақ параттық -коммуникативтік технологияны пайдаланудың мә ні компьютерлік техниканың мү мкіндіктерін баланың жеке тұ лғ асын дамыту проблемасының маң ына топтасқ ан дидактикалық – ә дістемелік проблемалық міндеттерді шешуге бағ ындыру болып табылатындай. Сондай-ақ педагогтың компьютерлік сауаттылығ ы ақ параттық – коммуникативтік технологияны пайдаланудағ ы жеке тә жірибесін тұ жырымдау есебінен сапалы тү рде артады. Қ азіргі заман талабына сай адамдардың мә лімет алмасуына, қ арым-қ атынасына ақ параттық -коммуникациялық технологиялардың кең інен қ олданысқ а еніп, жылдам дамып келе жатқ ан кезең інде ақ параттық қ оғ амды қ алыптастыру қ ажетті шартқ а айналып отыр. Осы орайда келешек қ оғ амымыздың мү шелері – жастардың бойында ақ параттық мә дениетті қ алыптастыру қ оғ амның алдында тұ рғ ан ең басты міндет. Жаң а педагогикалық технологияның ерекшеліктері – ө сіп келе жатқ ан жеке тұ лғ аны жан–жақ ты дамыту. Инновациялық білімді дамыту, ө згеріс енгізу, жаң а педагогикалық идеялар мен жаң алық тарды ө мірге ә келу. Бұ рынғ ы оқ ушы тек тың даушы, орындаушы болса, осы технологияларды пайдалану барысында қ азіргі оқ ушы – ө здігінен білім іздейтін жеке тұ лғ а, дү ниетаным қ абілеті жоғ ары, дарынды, ө нерпаз, іздемпаз, талапты, ө з алдына мақ сат қ оя білетін тұ лғ а екендігін байқ ауғ а болады. Информатика сабағ ында ақ параттық – коммуникациялық технологияларды пайдалану арқ ылы оқ ушылардың ақ параттық қ ұ зіреттілігін қ алыптастыру, қ азіргі заман талабына сай ақ параттық технологияларды, электрондық оқ улық тарды жә не Интернет ресурстарды пайдалану оқ ушының білім беру ү рдісінде шығ армашылық қ абілетін дамытуғ а мү мкіндік береді. Оқ ушылардың ақ параттық қ ұ зырлылығ ы мен ақ параттық мә дениетiн қ алыпастыру қ азiргi таң да ү здiксiз педагогикалық бiлiм беру жү йесiндегi ең кө кейтестi мә селелердiң бiрiне айналып отыр. Инновациялық технология электрондық есептеуіш техникасымен жұ мыс істеуге, оқ у барысында компьютерді пайдалануғ а, модельдеуге, электрондық оқ улық тарды, интерактивті тақ таны қ олдануғ а, интернетте жұ мыс істеуге, компьютерлік оқ ыту бағ дарламаларына негізделеді. Ақ параттық ә дістемелік материалдар коммуникативтік байланыс қ ұ ралдарын пайдалану арқ ылы білім беруді жетілдіруді кө здейді. Жедел дамып отырғ ан ғ ылыми –техникалық прогресс қ оғ ам ө мірінің барлық салаларын ақ параттандырудың ғ аламдық процесінің негізіне айналды. Ақ параттық технологиялық дамуғ а жә не оның қ арқ ынына экономиканың жағ дайы, адамдардың тұ рмыс дең гейі, ұ лттық қ ауіпсіздік, бү кіл дү ниежү зілік қ ауымдастық тағ ы мемлекеттің рө лі тә уелді болады. Жаң а ақ параттық технологиялар дегенiмiз – бiлiм беру iсiнде ақ параттарды даярлап, оны бiлiм алушығ а беру процесі. Бұ л процесті icкe асырудан негiзгi қ ұ рал компьютер болып табылады. Компьютер – бiлiм беру iсiндегi бұ рын шешiмiн таппай келген жаң а, тың дидактикалық мү мкіндіктерді шешуге мү мкiндiк беретін зор қ ұ рал. Бірақ ә лі кү нге дейін біз осы зор қ ұ ралдың шексіз мү мкiндiктерiнің оннан бiрiн де пайдалана алмай отырмыз. Оқ ытудың ақ параттық -коммуникативтік жә не интерактивтік технологиялары бағ ыттары: а) электронды оқ улық тар; ә ) телекоммуникациялық технологиялар; б) мультимедиалық жә не гипермә тіндік технологиялар; в) қ ашық тық тан оқ ыту (басқ ару) Интернет. Информатика сабақ тарында ақ параттық – коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі: · оқ ушының ө з бетімен жұ мыс жасауы; · аз уақ ытта кө п білім алып, уақ ытты ү немдеу; · білім-білік дағ дыларын тест тапсырмалары арқ ылы тексеру; · шығ армашылық есептер шығ ару кезінде ақ параттық процестерді тү сіндіру арқ ылы жү зеге асыру; · қ ашық тық тан білім алу мү мкіндігінің туындауы; · қ ажетті ақ паратты жедел тү рде алу мү мкіндігі; · экономикалық тиімділігі; · іс-ә рекет, қ имылды қ ажет ететін пә ндер мен тапсырмаларды оқ ып ү йрену; · оқ ушының ой-ө рісін дү ниетанымын кең ейтуге де ық палы зор. Электрондық білім беру пайдалану арқ ылы даралап оқ ытуғ а ақ параттық -коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі: 1. Мультимедиялық мү мкіндіктерді қ олдау(музыкалық немесе дикторлық дайындау, анимация бейне-клиптер, слайд-шоу). 2. Жү йенің басқ ару қ ұ рылымы – оқ ытушы ө з ойын, кө зқ арасын, ө з кезегіндегі материалдық ұ сынылымын, ә ртү рлі аудиторияғ а бір ғ ана оқ у мә ліметтерін ұ сынуғ а мү мкіндік алды. 3. Білімді бақ ылау арқ ылы нә тиже алу, бағ алау. 1. Сө зжұ мбақ, кестелерді қ ұ ру ү шін дербес компьютерді қ олдану арқ ылы материалдарды ө ң деу. 2. Барлық тілдердегі сө здерді сауатты жазу мен кө ркемдеп безендіруді ү йретеді. 3. Дербес компьютерді пайдалану арқ ылы оқ ушылардың ө зіндік жә не жұ мыс жасауды игеру мен білім алуды кең ейту. 4. Интернет желісін пайдалану арқ ылы оқ ушылар электрондық пошта арқ ылы хат-хабарлама алмасу, ө зінің ойын еркін жеткізу. Сонымен қ атар, оқ ушылар интеллектуалдық, шығ армашылық жә не коммуникативтік істерін дамыта алады, оқ ушының оқ у белсенділігі артады, сабақ тың негізгі кезең дерінің бә рінде оқ ушыларғ а шығ армашылық жұ мысты ұ сынуғ а болады. Орыс педагогі К. Д. Ушинский айтқ андай, қ азіргі заман талабына сай, ә р мұ ғ алім, ө з білімін жетілдіріп, ескі бірсарынды сабақ тардан гө рі, жаң а талапқ а сай инновациялық технологияларды ө з сабақ тарында кү нделікті пайдаланса, сабақ тартымды да, мә нді, қ онымды, тиімді болары сө зсіз. Осы орайда, «Сабақ беру – ү йреншікті жай шеберлік емес, ол – ү немі жаң адан жаң аны табатын ө нер» деген, Жү сіпбек Аймауытовтың сө зін айта кету артық болмас. Ғ алымдардың зерттеуіне сү йене отырып, компьютерлік бағ дарламалардың қ олданылуының ү ш негізгі формасын бө ліп алуғ а болады: 1) компьютерлік қ олдаумен жү ретін сабақ тар; 2) оқ ушылардың бағ дарламамен ө здік жұ мысы; 3) қ ашық тан оқ ыту (мұ ғ алім мен оқ ушының компьютерлік торап арқ ылы ө зара іс-ә рекеті). АКТ-ны қ олдану сабақ тарында, басқ а сабақ тардағ ы сияқ ты, мұ ғ алімге келесі мә селелерді шешуге тура келеді: – дидактикалық (сабақ тың оқ у материалын дайындау, компьютерлік бағ дарламаны талдау); – ә дістемелік (тақ ырыпты беруде АКТ-ны қ олдану ә дістерін анық тау, сабақ тың нә тижесін талдау, келесі оқ у мақ сатын қ ою); – ұ йымдастырушылық (оқ ушының шамадан тыс жү ктелуін жә не уақ ытты тиімсіз ө ткізуді болдырмайтындай етіп жұ мысты ұ йымдастыру); – оқ ыту (қ арастырылғ ан тақ ырып бойынша оқ ушылардың білімдерін жә не ұ сынылғ ан бағ дарлама бойынша біліктері мен дағ дыларын нығ айту жә не бекіту). Қ ай заманда болсын ө зінің атқ аратын қ ызметіне қ арай, жеке қ асиеттерінің кө птү рлілігіне орай, ө зіне міндеттелген талаптарғ а сай, оқ ытушы мамандығ ы басқ а мамандық тарғ а қ арағ анда ең қ иын жә не ең ізгілікті мамандық болып саналады. Себебі, мұ ғ алімнің негізгі міндеті жер жү зіндегі ең қ ұ нды дү ние — адамды кемелдендіру болып табылады. Оқ ушы жү регінен орын алатын педагог рухани бай, зиялы жә не шығ армашыл тұ лғ а болуы қ ажет. Қ орытакелгенде, информатикасабағ ындажаң аинновациялық технологиялардыпайдалану, осыэлектрондық ә дістемелік оқ у қ ұ ралындаайтылғ ан мә ліметтерді сабақ та пайдалану ө те тиімді, ол оқ ушының ө збетіменжұ мыс жасауына кө мектесіп қ ана қ оймай, ойлау қ абілетін дамытады. Бұ л, ә рине оқ ытушының тақ тағ а жазып тү сіндіргенінен ә лдеқ айда тиімді, ә рі асерлі. Мең герілуі қ иын сабақ тарды компьютердің кө мегімен оқ ушыларғ а ұ ғ ындырса, жаң атақ ырыпқ адегенбаланың қ ұ штарлығ ыоянады деп ойлаймын. Мұ ғ алімдер де ө здеріне қ ажетті ә дістемелік, дидактикалық кө мекші қ ұ ралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұ рпақ қ а сапалы білім беруде ә дістемелік оқ у қ ұ ралын сабақ қ а пайдалану – оқ ытудың жаң а технологиясының бір тү рі ретінде қ арастыруғ а болады.
|
|||
|