5-тақырып. «Кәсіпорын ресурстарын пайдалануды ұйымдастыру. Жер ресурстарын пайдалануды ұйымдастыру»

⇐ ПредыдущаяСтр 10 из 34Следующая ⇒

5-тақ ырып. «Кә сіпорын ресурстарын пайдалануды ұ йымдастыру. Жер ресурстарын пайдалануды ұ йымдастыру»

Дә рістің мақ саты: Нарық жағ дайындағ ы жер ресурстары жә не оларды пайдалану тиімділігін анық тау

Дә ріс сұ рақ тары

I. Жердің ерекшеліктері. Жер ресурстарын бағ алау.

II. Дифференциалдық рента. Экономикалық мазмұ ны жә не нысандары.

III. Жер қ оры. Ауыл шаруашылық жерлерінің қ ұ рамы.

IV. Жерді пайдаланудың экономикалық тиімділігі.

V. Жер ресурстарын пайдалануын анық тайтын факторлар.

Дә ріс мазмұ ны

I. Ерекшеліктері:

1) жер – табиғ ат жемісі

2) жердің ө згермейтіндігі

3) жердің тұ рақ тылығ ы

4) жердің территориялық шектеулігі
5) сапа бойынша жер учаскелерінің ә р тү рлілігі

6) жердің қ ұ нарлығ ы

- табиғ и қ ұ нарлық (ұ зақ мерзімді)

- жасанды қ ұ нарлық

- экономикалық қ ұ нарлық

- абсолютті қ ұ нарлық (ө німділікке байланысты)

- салыстырмалы қ ұ нарлық

Жердің экономикалық бағ асы екі аспектіде қ арастырылады:

1) жер ө ндіріс қ ұ рал-жабдық тары ретінде жалпы бағ аланады

2) жекелеген ауыл шаруашылық дақ ылдарын ө сірудің тиімділігі бойынша жеке ішінара бағ аланады.

Кө рсеткіштер ретінде:

1. негізгі ауыл шаруашылық дақ ылдарының ө німділігі

2. шығ ындардың ө тімділігі

3. пайдаланатын жердің тиімділігі

4. дифференциалды таза табыс

II. 1-ші дифференциалды рента – жер учаскелерінің шектеулігімен, орналасуымен жә не салалардың ә р тү рлілігіне байланысты. Басқ аша айтқ анда, ол – қ ұ нарлы бойынша рента деп аталады.

2-ші дифференциалды рента - ө ндірісті интенсификациялау барысында бір жер учаскесін біртіндеп тиімді шығ ындарды енгізе отырып, қ осымша ү стеме пайда аламыз. Басқ аша айтқ анда, ол – қ оғ амдық жә не ө ндіріс бағ аларының айырмашылығ ына тең болады.

III. жер қ орлары арнайы мақ саттарғ а қ ұ рылымына байланысты 7 категорияларғ а бө лінеді:

1) ауыл шаруашылық мақ саттарына байланысты жерлер

2) елді мекенді жерлер

3) ө неркә сіп, транспорт, байланыс жә не тағ ы басқ а да ауыл шаруашылық мақ саттарындағ ы емес жерлер

4) табиғ атты қ орғ ау жә не сауық тыру

5) орман қ оры жерлері

6) су қ оры жерлері

7) босалқ ы жерлер

Ауыл шаруашылық жерлері

Егістік

жайылым

шабындық

Кө п жылдық екпе ағ аштар

IV. Эж= ЖӨ (ТӨ Т) *100 ц/га

Жа. ш. (Жж)

ЖӨ (ТӨ Т) – жалпы тауарлы ө німнің жә не табыстың кө лемі жә не қ ұ ны

Жа. ш. (Жж) – ауыл шаруашылық жә не жыртылғ ан жерлердің кө лемі.

1. Заттай кө рсеткіштер:

- ауыл шаруашылық дақ ылдарының ө німділігі 1ц/га

- 100 га ауыл шаруашылық жерлеріне шақ қ анда мал шаруашылығ ының ө німдерін есепке аламыз

- 100 га жыртылғ ан жерлерге шақ қ анда ө сімдік шаруашылығ ының ө німдері

- 100 га дә нді-дақ ылдар егістігіне шақ қ анда қ ұ с еті жә не жұ мыртқ а

Ауыл шаруашылық айналысқ а жерлерді енгізу дең гейіне байланысты тө мендегі кө рсеткіштерді анық тайды.

1. Жер ресурстарын пайдалану коэффициенті тө мендегідей:

Кжер=	Жа. ш.
	Жб. р.

Мұ ндағ ы:

Жа. ш. – ауыл шаруашылығ ындағ ы жер кө лемі

Жб. р. – шаруашылық қ а бекітілген барлық жер ресурстары

2. Ауыл шаруашылық жерлерін пайдалану коэффициенті

Ка. ш. =	Жж.
	Жа. ш.

Мұ ндағ ы:

Жж. – жыртылғ ан жердің кө лемі

Жа. ш. – ауыл шаруашылық жерлерінің кө лемі

3. Жыртылғ ан жерлерді пайдалану коэффициенті

Кж. =	Же.
	Жж.

Мұ ндағ ы:

Же. – бү кіл егістік кө лемі

Жж. – жыртылғ ан жердің кө лемі.

Ө зін-ө зі бақ ылау сұ рақ тары:

1. Жердің ө ндіріс қ ұ ралы ретіндегі ерекшелігі қ андай?

2. Жердің қ ұ рамы мен трансформациясы қ андай?

3. Қ азіргі кездегі жер заң дары атаң ыз

4. Қ Р Жер кодексін қ олдану тә ртібі жә не мазмұ ны қ андай?

5. Жер кадастры дегеніміз не?

6. Жерді экономикалық бағ алау ә дістері қ андай?

Ұ сынылатын ә дебиеттер

1. Оспанов М. Т., Аутов Р. Р., Ертазин Х. Агробизнес теориясы жә не тә жірибесі, Алматы, “Франклин”, 1997*

2. Попов Н. А. Экономика сельского хозяйства. С основами сельского предпринимательства: учебное пособие: Тандем, 2004 – 352 с.

3. Сейдахметов А. С., Куква И. Н., Нургалиева К. К. Экономическая оценка сельскохозяйственного потенциала агробизнеса. Учебник. Алматы, Экономика, 2006г.

4. Сейдахметов А. С. Агробизнестің экономикалық негіздері. Оқ у қ ұ ралы, Алматы, Экономика 2001ж.

⇐ Предыдущая 5 6 7 8 91011 12 13 14 Следующая ⇒