|
|||
4-тақырып. Өндіріске қызмет көрсетуді ұйымдастыру және ауыл шаруашылық өнімін өткізу
Лекцияның мақ саты: Ауыл шаруашылығ ының кө пукладты экономиканың қ алыптасуын қ арастыру
Лекция сұ рақ тары I. Шаруашылық тану нысандарының жіктелуі II. Шаруашылық серіктестіктердің дамуы III. Жеке ү й шаруашылық тары жә не кооперативтер IV. Шаруа фермерлер қ ожалық тарының ұ йымдастыру нысандары жә не қ алыптасу жағ дайы.
Лекция мазмұ ны I. Экономикалық реформалардың барысында ауыл шаруашылығ ында ә р тү рлі белгідерге қ атысты кә сіпорындар пайда болды: 1) Қ ұ қ ық ытық заң ды жағ дайларына байланысты жеке жә не заң ды тұ лғ алар 2) Меншік тү ріне байланысты жеке жә не мемлекеттік жә не аралас 3) ұ йымдастыру-қ ұ қ ық тық жә не қ ұ рылымы бойынша Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестіктер, Акционерлік Қ оғ амдар, Ө ндірістік кооперативтер, шаруафермерлік қ ожалық тар, агроө неркә сіптік бірлестіктер 4) Ө ндірістің кө леміне байланысты шағ ын, ірі жә не орта 5) Мамандану дең гейіне байланысты ө сімдік шаруашылығ ы, мал шаруашылығ ы, кө п салалы, қ айта ө ң деу, қ ызмет кө рсету 6) Қ ызметтік міндеті бойынша ө ндірістік, коммерциялық жә не қ аржылық 7) Экономикалық қ атынас тү рі бойынша ә кімшілік, жергілікті жә не жалпы мемлекеттік.
Шаруа фермерлер қ ожалық тарының негізгі принциптері: 1) шаруашылық қ ызметті бірігіп жү ргізуді шешкен адамдардың ерікті тү рде бірігуі 2) жерді ө ң деудің басқ а да негізгі жә не қ осымша қ орлар иелену жә не пайдалануғ а толық қ ұ қ ығ ы 3) ө ндірістің бағ ытын, қ ұ рылымы мен кө лемін еркін таң дау жә не қ ызметін ө з бетінше жү зеге асыру 4) мемлекеттік кә сіпорындармен, ұ йымдармен жә не азаматтармен барлық ө зара қ арым-қ атынас келісім-шарттық негізінде жү ргізіледі 5) ө ндірілген ө німге жә не алынғ ан табысқ а меншіктің толық қ ұ қ ы жә не оларды ө з қ алауынша толық пайдалану 6) ө з міндеттемелері бойынша қ ызметтің тү пкі нә тижелері ү шін толық жауапкершілік.
Шаруа фермерлік қ ожалық тар ұ йымдық тә сілдер бойынша келесі тү рлерге бө лінеді: 1) жеке азаматтар жеке қ ызмет тә ртібімен жү ргізілген шаруа қ ожалық тары 2) бір отбасылық шаруа қ ожалық тары 3) кө п отбасылық шаруа қ ожалық тары (белгілі бір туысқ андық байланыстарғ а байланысты) 4) оперативтердің тү рінде қ ұ рылатын бір пікірлес жұ мысшылардың тікелей шаруа қ ожалық тары.
Ө зін-ө зі бақ ылау сұ рақ тары: 1. Ауыл шаруашылық та меншік тү сінігі, тү рлері, жә не формалары қ андай? 2. Мемлекеттік ауылшаруашылық кә сіпорындарды жекешелендіру мақ саты. 3. Ауылшаруашылық ө ндірістің негізгі жә не айналым капиталының қ ұ нын анық тау ережесі. Мү ліктік жә не жер пайы есептеу ә дісі.
Ұ сынылатын ә дебиеттер 5. Оспанов М. Т., Аутов Р. Р., Ертазин Х. Агробизнес теориясы жә не тә жірибесі, Алматы, “Франклин”, 1997* 6. Попов Н. А. Экономика сельского хозяйства. С основами сельского предпринимательства: учебное пособие: Тандем, 2004 – 352 с. 7. Сейдахметов А. С., Куква И. Н., Нургалиева К. К. Экономическая оценка сельскохозяйственного потенциала агробизнеса. Учебник. Алматы, Экономика, 2006г. 8. Сейдахметов А. С. Агробизнестің экономикалық негіздері. Оқ у қ ұ ралы, Алматы, Экономика 2001ж.
|
|||
|