83-отандастарымыздың тарихи оралуы және нұрлы көш бағдарламасы

Елбасы Нұ рсұ лтан Назарбаевтың тапсырмасымен елімізде «Нұ рлы кө ш» бағ дарламасының жү зеге асырылып жатқ андығ ы белгілі. Ғ аламат жобаның мақ саты – елімізге оралмандарды кө птеп шақ ыру жә не оларғ а қ олайлы жағ дай туғ ызу. Ең бек жә не халық ты ә леуметтік қ орғ ау министрлігінің басшылығ ымен қ азір оралмандарғ а жағ дай жасау бір ізге салынып, тиісті жұ мыстар жү йеленгелі тұ р. Бұ рындары сырттан келген ағ айындарғ а берілетін жә рдемақ ы не жер телімін алуғ а, не ү й сатып алуғ а жетпей қ иналатын кездері болғ аны рас. Ендігі уақ ытта оралмандардың қ азақ жеріне табаны тиген уақ ыттан бастап ү й беріліп, жұ мыспен қ амтамасыз етіліп, жергілікті халық пен араласып кететіндей жағ дай жасау кө зделген. Ү кіметте бекітілген бағ дарлама бойынша оралмандар тү гелімен шекарағ а жақ ын ауылдық жерлерге қ оныстандырылады. Ә зірге оралмандар қ алашығ ына айналатын облыс аумағ ындағ ы 9 елді мекеннің ішінде Хромтау ауданындағ ы Кө ктау ауылы алғ ашқ ы қ арлығ аш ретінде таң далып, келесі жылдан бастап кө ші-қ онның сынақ алаң ына айналады. Бұ л туралы бізге облыстық кө ші-қ он басқ армасының бастығ ы Кенжеғ али Толық баев кең інен ә ң гімелеп берген еді.

84. дене шынық тыру жә не спортты дамыту қ азақ стандық спортшылардың жетістіктері Реттелетін саланың немесе қ ызмет аясы дамуының негізгі параметрлері.
Қ азақ стан Республикасында дене шынық тыруды жә не спортты дамытудың 2001-2005 жылдарғ а арналғ ан Мемлекеттiк бағ дарламасы " Дене шынық тыру жә не спорт туралы" Қ азақ стан Республикасының 1999 жылғ ы 2 желтоқ сандағ ы N 490 Заң ына сә йкес ә зiрлендi. Мемлекеттiк бағ дарлама мектепке дейiнгi жастағ ы балалардың, оқ ушылардың жә не студент жастардың, орта жә не егде жастағ ы халық тың, мү гедектердiң дене тә рбиесiнiң, спорт резервiн жә не халық аралық дә режедегi спортшыларды дайындаудың басты аспектiлерiн қ амтиды, дене шынық тыру мен спорттың материалдық -техникалық базасын нығ айту жә не дамытуды, ғ ылыми-зерттеу базаны қ ұ ру жә не нормативтiк қ ұ қ ық тық базаны жетiлдiрудi қ арастырады. Осы Мемлекеттiк бағ дарлама " Қ азақ стан Республикасында бұ қ аралық спортты дамытудың 1996-2000 жылдарғ а арналғ ан мемлекеттiк бағ дарламасының " қ исынды жалғ асы болып табылады, оны iске асыру дене шынық тыру-спорттық ұ йымдарының жә не республиканың жергiлiктi атқ арушы органдарының бұ қ аралық спортты дамытуғ а, салауатты ө мiр салты қ ағ идаттарын қ алыптастыруғ а, халық аралық дә режедегi спортшыларды жә не спорт резервiн даярлауғ а назар аударуына мү мкiндiк берді. Бұ рынғ ы бағ дарламаны iске асыру нә тижесiнде, республикада дене шынық тырумен жә не спортпен шұ ғ ылданушылар саны 24, 1 пайызғ а ө стi, бұ қ аралық дене шынық тыру-спорттық іс-шараларын ө ткiзудiң саны едә уiр артты, салалық спартакиадаларды, оқ ушылардың спартакиадасын жә не студенттiк универсиадаларды ө ткiзу қ айта қ олғ а алынды. Балалар мен жасө спiрiмдер спорт мектептерiн, олимпиада резервi желiсi мектептерiн қ ысқ арту тоқ татылды. Қ азiргi уақ ытта, республикада 290 спорт мектебi жұ мыс iстейдi, оларда 134 мың балалар мен жасө спiрiмдер шұ ғ ылданады. Мектептен тыс мекемелер саны арта бастады, тұ рғ ылық ты жерi бойынша жұ мыс жанданды. Спорттағ ы дарынды балаларғ а арналғ ан жаң адан 6 мектеп-интернат ашылды, соның нә тижесiнде, мектеп-интернат оқ ушыларының саны 942-ден 2385-ке жеттi. Спорт резервiн даярлаудың облыстық орталық тарын қ ұ ру жө нiнде жұ мыс басталды, халық тың дене дайындығ ының президенттiк сынақ тары ә зiрленiп, ол табысты енгiзiлуде. Республикада кә сiптiк спорт клубтарын, тұ рғ ылық ты жерi бойынша клубтарды жә не отбасылық спорт клубтарын қ ұ ру басталды, салауатты ө мiр салты қ ағ идаттарын дене шынық тыру жә не спорт қ ұ ралдары арқ ылы насихаттау жө нiндегi жұ мыс жанданды

85- шетелдегі қ азақ диаспарасының тарихы мен +

Жалпы “қ азақ диаспорасы” ұ ғ ымы ө зінің толық мағ ынасында кө пшілік қ ауымғ а тек 1992 жылы Дү ниежү зі қ азақ тарының қ ұ рылтайы қ арсаң ында мә лім болды. Қ ұ рылтай ө тер кезде “Егеменді Қ азақ стан” газетінде белгілі ғ алымдар Ә. Нысанбаев пен Ә. Арғ ынбаевтың “Қ азақ диаспорасының бү гіні мен ертең і” деген кө лемді мақ аласы жарық кө рді. Кө рнекті ғ алымдар М. Қ озыбаев, Ә. Қ айдаров, С. Сартаев жә не Қ азақ Ұ лттық Ғ ылым академиясы мү шелерінің Қ ұ рылтайда жасағ ан баяндамаларында қ ұ нды деректер бар. Қ ауымдастық қ азіргі кезде дү ние жү зіндегі бар қ азақ тың басын қ осып, қ азақ диаспорасы тақ ырыбының ғ ылыми зерттелуін жолғ а қ оятын саяси жә не мә дени-ғ ылыми орынғ а айналды. 1993 жылы Алматыда қ ытайлық тарихшы Нығ мет Мың жан жазғ ан “Қ азақ тың қ ысқ аша тарихы” деген кітап жарық кө ріп, оқ ырманды елең еткізді. Бұ л ең - бек шеттегі қ азақ тың арасынан шық қ ан тұ ң ғ ыш кө лемді кітап болатын. Оқ ырманның кө пшілігі бұ л кітапты “Дү ниежү зі қ азақ тарының кітабы” деп қ ар- сы алды. Кітаптың авторы Қ азақ стан ғ алымдарының ең бегін пайдаланып, оғ ан Шың жаң дағ ы керейлердің тарихынан аздап мә лімет қ осып, қ азақ халқ ының тарихын жазуғ а ниет білдіріпті. Бірақ, бұ л мақ сат толық орындала қ оймады. Ө йткені бұ л кітаптың ғ ылыми тұ жырымдардан гө рі саяси астары басым. Мә селен, Қ ытай Халық Республикасында тұ ратын І миллионнан астам қ азақ тар ала бағ анның арғ ы жағ ында қ алғ аннан бергі кезең де ө зінше тағ дыр, қ ызғ ылық ты тарих кешіп келеді. Олардың ө здеріне тә н кү рес жолдары, халық кайраткерлері, ө зіндік мә дениеті мен ә дебиеті қ алыптасты. Ал Тү ркия, Германия, Америка, Норвегия, Англия, Шведция тіпті Австралияғ а дейін кетіп қ алғ ан қ азақ жұ ртының тағ дыр талайы ө з алдына тарих. Ең тамашасы олар ә лі кү нге дейін ұ лттық белгілерін (қ азақ тығ ын) сақ тап отыр. Дү ние жү зінде диаспорасының тілдік жағ дайын зерттеу- қ азақ халқ ы, қ азақ тіл білімі ү шін ғ ана емес, ә лемдік лингвистика ү шін де ө те маң ызды мә селеҚ азақ диаспорасы саны туралы мағ лұ маттар назардан тыс қ алмайтынын айта кету керек.

86. этносаралық келісім - Қ Р-ң тә уелсіздігі мен демократиясын нығ айтудың негізі. қ ауіпсіздігін ныгайт у негизиӘ рбір ө ркениеттің, діннің жә не халық тардың жер бетінде ө зіндік орындайтын міндеттері бар. Қ азақ станның Тү ркі мемлекеттері, Еуразиялық экономикалық одақ, Еуропалық одақ аясындағ ы іргелес елдермен достық қ арым-қ атынас қ алыптастыруы - ел тыныштығ ының кепілі. Ұ лттық тұ тастық, ұ лттық ө ркендеу ө зінің мағ ыналық қ ұ рылымы бойынша халық тар арасындағ ы келісімге негізделеді. Осындай ө зекті мә селелер алдында Қ азақ станның беті ашық, жү зі жарқ ын деуге ә бден болады. Қ азақ елінің тағ дыры тауқ ыметке толы болғ анмен, ешқ ашан ө згені ө зегінен теппеген. Елбасы Н. Ә. Назарбаев еліміз тә уелсіздікке қ ол жеткізген алғ ашқ ы жылдарынан бастап, этносаралық татулық пен келісімді сақ тауғ а, дамытуғ а, олардың қ ауіпсіздігі мен бейбіт тұ рмысын қ орғ ауғ а бар кү ш-жігерін салды. Этносаралық жә не конфессияаралық ынтымақ тастық, келісім мен саяси тұ рақ тылық ты сақ тау ісіне жіті кө ң іл бө лініп келеді. Қ азақ стан зайырлы мемлекет ретінде ең қ ымбат қ азынасы - адам жә не оның ө мірі, қ ұ қ ық тары мен бостандық тарына баса мә н береді. Қ азақ халқ ы қ ай заманда да елдікке, соның ішінде ел берекесінің тұ рақ ты болуына ү лкен назар аударғ ан. Сондық тан да болар, ел аузында: «Бірлікбар жерде тірлік бар», «Бірліксіз ел тозады, бірлікті ел озады» деген нақ ыл сө здер қ алды. Бұ л - бү гінгі тә уелсіз Қ азақ станның басты қ ағ идасына айналды жә не тә уелсіздіктің негізі. Қ азақ стан - ядролық қ ару-жарақ тан ерікті тү рде бас тартқ ан, ә лемдегі бірегей мемлекет. Қ азір техника мен технологияның дамығ ан заманы. Бірақ, осы кү шті кейбір мемлекеттердің адамзатты қ ырып-жоятын қ арулар жасауғ а жұ мсауы алаң датады. Айналада сананы жаулағ ан діни экстремизм, терроризмнің насихатталуы, ішінара оның енуі - басты қ ауіптердің бірі. Ендеше, ел шаң ырағ ын шайқ алтуғ а бағ ытталғ ан осындай келең сіздіктер тамырының терең жайылмауы - ертең ге деген сенімділікте. Сын-қ атерлерге тө теп берудің негізі ортақ жауапкершілікте жатыр. Ең қ уатты 30 елмен иық тірестіру мақ саты қ ойылды.

87. Қ ауіпсіздік мә селесі жағ дайындағ ы Қ азақ станның онфессиялық саясаты. Ә лемдік жә не дә стү рлі діндер кө шбасшылаының сьездеріҚ азақ стан тә уелсіздік жылдары ішінде дү ниежү зінде «Қ азақ стан жолы» деген атаумен белгілі болғ ан этносаралық жә не конфессияаралық келісім қ оғ амының ө зіндік бірегей ү лгісін қ ұ рды. Қ азақ станда 40-тан астам тү рлі конфессия мен деноминацияны ұ станатын 130-ғ а жуық этнос ө кілдері бір шаң ырақ тың астында тату-тә тті ө мір сү руде, 3200-ге жуық мешіт, шіркеу, ғ ибадатханалар, 4000-ғ а жуық діни бірлестіктер жұ мыс істейді. Қ азақ стандық бірегей тә жірибе жаһ андық дең гейде қ олдау тапты, сондық тан Астана ә лемдік қ оғ амдастық дін кө шбасшыларының кездесетін орнына жә не ү нқ атысу алаң ына айналды. Президент Н. Ә. Назарбаевтың Қ азақ станда Ә лемдік жә не дә стү рлі діндер кө шбасшыларының Съезін ө ткізу туралы бастамасы ә лемдік қ оғ амдастық та зор қ ызығ ушылық туғ ызды. Бұ л идеяғ а Ресей, АҚ Ш, Англия, Франция, Египет сияқ ты ірі державалардың басшылары, ық палды саясаткерлер, кө птеген діни конфессиялардың кө шбасшылары қ олдау білдірді. Ә лемдік жә не дә стү рлі діндер кө шбасшыларының I Съезі 2003 жылғ ы 23-24 қ ыркү йекте Астана қ аласында ө тті. Форумғ а Еуропа, Азия, Африка мен Таяу Шығ ыстың 13 елінен ислам, христиан, буддизм, иудаизм, синтоизм, даосизм жә не басқ а да конфессиялардың, 17 діни ұ йымының ө кілдері қ атысты. Съезд алуан тү рлі дін ө кілдерінің бү кіл ғ алам халқ ының бейбіт жә не лайық ты ө мір сү руі жолында ынтымақ тастық пен бірлік идеяларының ө зектілігін жә не оны іске асырудың қ ажеттілігін паш етті. Оның шешімдері Декларацияда кө рініс тапты, атап айтқ анда, ә ділдік, ақ иқ ат, имандылық, шыдамдылық сияқ ты мә ң гілік қ ұ ндылық тарды уағ ыздау ә рбір діннің мақ саты болуғ а тиіс деп атап кө рсетілді. Діннің атын жамылып жасалатын экстремизм, лаң кестік жә не кү ш кө рсету мен қ аскү немдіктің басқ а да тү рлерінің шынайы дінге еш қ атысы жоқ деп мә лімденді.

88Қ азақ стан Республикасындағ ы жастар саясаты жә не рухани жаң ару жолы. 1994 жылы Қ азақ стан Бала қ ұ қ ық тары туралы конвенцияны ратификациялады. Қ азақ стан Республикасы Президентінің 1999 жылғ ы 28 тамыздағ ы ө кімімен Қ азақ стан Республикасындағ ы мемлекеттік жастар саясатының тұ жырымдамасы мақ ұ лданды. Кейіннен аталғ ан қ ұ жатты Ү кімет қ абылдағ ан соң 2001 жылдан бастап бірқ атар бағ дарламалар, оның ішінде «Қ азақ стан жастары», «Жастар саясатының 2003 – 2004 жылдарғ а арналғ ан бағ дарламасы», «Жастар саясатының 2005 – 2007 жылдарғ а арналғ ан бағ дарламасы», сондай-ақ Қ азақ стан Республикасының азаматтарын патриоттық тә рбиелеудің 2006 – 2008 жылдарғ а арналғ ан бағ дарламасы іске асырылды. Аталғ ан бағ дарламалардың бә рі жастардың білім, ең бек жә не жұ мыспен қ амту, денсаулық сақ тау саласындағ ы ә леуметтік қ ұ қ ық тарын қ амтамасыз етуге, шығ армашылық ә леуетін дамытуғ а, жастарды ауқ ымды ә леуметтендіру жә не патриотизм қ ұ ндылық тарын қ алыптастыру ү шін жағ дай жасауғ а бағ ытталғ ан. «Қ азақ стан Республикасындағ ы мемлекеттік жастар саясаты туралы» 2004 жылғ ы 7 шілдедегі Қ азақ стан Республикасы Заң ының қ абылдануы жастар саясатын одан ә рі іске асырудың институционалдық негізіне айналды. 2010 жылдан бастап жастар саясаты Білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарғ а арналғ ан мемлекеттік бағ дарламасының шең берінде іске асырылуда. 2008 жылы «Нұ р-Отан» халық тық -демократиялық партиясының (бұ дан ә рі – «Нұ р-Отан» ХДП) «Жас Отан» Жастар қ анаты I съезінің қ орытындысы бойынша Қ азақ стан Республикасы Президентінің жанынан Жастар саясаты жө ніндегі кең ес қ ұ рылды. Мемлекеттік ә леуметтік тапсырыс шең берінде жастар ұ йымдарының бастамаларын қ олдау мемлекеттік жастар саясатының басым бағ ыттарының бірі болып табылды, ө ткен 7 жылда оның кө лемі 10 еседен астам ө сті.. мектеп, 100 аурухана», «Балапан», «Бизнестің жол картасы – 2020», «Қ олжетімді тұ рғ ын ү й – 2020» бағ дарламалары бағ ытталғ ан.

89. Мемлекеттік мә дени мұ ра бағ дарламасы жә не оның мақ саты мен іске асырудың негізгі бағ ыттары.

Мә дениет – ұ лттың бет-бейнесі, рухани болмысы, жаны, ақ ыл-ойы, парасаты. Ө ркениетті ұ лт, ең алдымен, тарихымен, мә дениетімен, ұ лтын ұ лық тағ ан ұ лы тұ лғ аларымен, ә лемдік мә дениеттің алтын қ орына қ осқ ан ү лкенді-кішілі ү лесімен мақ танады. Сө йтіп, тек ө зінің ұ лттық тө л мә дениеті арқ ылы ғ ана басқ ағ а танылады. » Н. Ә. Назарбаев«Мә дени мұ ра» Мемлекеттік бағ дарламасын Қ азақ стан Республикасы Президенті Н. Назарбаев бастауымен қ ұ рылғ ан. 2003 жылы мемлекет Басшысы Қ азақ стан халқ ына Жолдауында Қ азақ станның ү лкен мә дени мұ расын, мемлекеттік тілде гуманитарлы білім қ орын, тарихи-мә дени жә не сә улет ескерткіштерін қ алпына келтіруді, ұ лттық ә дебиет пен жазудағ ы кө пғ асырлы тә жірибені біріктіруді зерттеудегі бірың ғ ай жү йе қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан бағ дарлама жасауды бұ йырды. Б ағ дарламаны жү зеге асыру 2004 жылы басталғ ан болатын жә не екі жылғ а есептелген. Кейін тағ ы екі кезең қ ұ рылды: 2007 жылдан 2009 жылғ а дейін жә не 2009 жылдан 2011 жылғ а дейін. Бағ дарламаның кезең дері2004-2006 жж. 2007-2009 жж. 2009-2011 жж. «Мә дени мұ ра» Мемлекеттік бағ дарламасы мә дениетке деген мемлекеттік қ озғ алысын анық тағ ан рухани жә не білім беру істерінің даму саласындағ ы негізгі қ ұ жат, стратегиялық ұ лттық жоба болып кетті. Мұ ншалық ты ү лкен жобаны іске асыруды ТМД елдерінің ішінде алғ аш бастағ ан Қ азақ стан. «Мә дени мұ раның » мақ саты – тарих пен мә дениеттің жаң а ескерткіштерін ашу, ұ лттық мә дениет ү шін айрық ша маң ызы бар айтарлық тай тарихи-мә дени ескерткіштерді консервациялау, қ алпына келтіру жә не қ айта жасау; мә дени мұ раның, оның ішінде ауыз ә дебиетін, дә стү рлер мен ә дет-ғ ұ рыптарды зерделеудің біртұ тас жү йесін жасау; ә лемдік ғ ылыми ой-сананың, мә дениет пен ә дебиеттің ү здік жетістіктері базасында гуманитарлық білім берудің мемлекеттік тілдегі толық қ анды қ орын жасау, шет елде Қ азақ станның мә дени мұ расын ү гіттеу.

⇐ Предыдущая 24 25 26 27 28 29 30 313233 Следующая ⇒