Қобыланды батыр 7 страница

⇐ ПредыдущаяСтр 7 из 8Следующая ⇒

Мінген де атым Шалқ асқ а,

Қ ызмет еттім сен жаста.

Алтыннан тағ а салдырдым,

Таймасын деп тау-тасқ а.

Қ ырық кү нің біткенше

Қ ысырдың сү тін еміздім.

Ылғ асыз болсын бедеу деп,

Қ улық тың сү тін еміздім.

Сексен кү нің біткесін,

Тоқ сан кү нің жеткесін,

Арымасын деп, талмасын

Маң қ а, қ ұ лық болмасын

Жемің е қ осып мен сағ ан

Қ ызыл дә рі жегіздім.

Қ ұ ртқ аның бақ қ ан Бурылы

Қ ыдыра жалды, қ ыл қ ұ йрық

Жылқ ыдан қ алмас дегіздім.

Қ ұ нан да емдің, тай да емдің

Сӛ йткен сенен не кӛ рдім?

Бес жасың а келгенде

Бие қ ызығ ын кӛ рсін деп,

Бес бедеуге салдырдым.

Алты жаста ақ таттым,

Ат болар деп батырғ а

Сені сонша мақ таттым.

Асаудан ат қ ып ү йреттім.

Таралып мойны ӛ ссін деп,

Жібек арқ ан қ ұ лаштап,

Ұ зын байлап мойнына,

Бурыл, сағ ан сү йреттім

Менің балам сен болып,

Сенің анаң мен болып,

Бір кӛ рсетші қ араң ды,

Қ ай тарапқ а жӛ нелдің?

Жан серігі батырдың

Осындай қ иын жерлерде

Ү стіндегі сұ лтанды

Бір кӛ рсетер деп едім.

Кӛ ң ілдегі арманым:

Сұ лтаным келіп сә лемет! »

Дұ шпанғ а салса ә лемет!

Алаулағ ан қ алмақ қ а

Ӛ зінікін келтіріп,

Бір кӛ рсетсе қ орлық ты

Дарбазалы тесікті

Шаһ ардың тұ рып ішінде

Қ ыз Қ ұ ртқ аның зарланып

Шығ арғ ан қ атты дауысын

Періштелер жалғ асып,

Сыртта тұ рғ ан тұ лпардың

Қ ұ лағ ы анық есітті.

Қ ыстың басы Қ ауысты*

Артық туғ ан Қ обыланды

Ерегескен дұ шпанның

Басын қ оймай тауысты.

Қ ұ ртқ аның сӛ зін есітіп,

Анасын тұ лпар білген соң,

Қ айта-қ айта кісінеп,

Шығ арды қ атты дауысты.

Бурыл аттың дауысын

Қ ұ ртқ ағ а жел жеткізді.

Танығ асын дауысын

Кӛ ң ілден кірін кеткізді,

Айтса, сө зін ө ткізді.

Сұ лтаным келген екен деп,

Жоғ ары шығ ып қ арады,

Қ аланың қ иғ аш шетінде,

Шалқ ар тоғ ай бетінде

Бір дуадақ атып ап,

Белінен кесіп шайнағ ан

Арыстан туғ ан батырды

Қ ұ ртқ аның кө зі шалады.

Келген екен сұ лтаным,

Шапса қ ылыш ө ткізбес,

Басында болат қ алқ анын,

Қ олындағ ы дуадақ

Жү нін ү йтіп тазалап,

Пісіріп жесең болмай ма?

Батырды танып біледі,

Сұ лтаным келген екен деп

Артық туғ ан қ ыз Қ ұ ртқ а

Ақ сұ ң қ ардай тү леді.

Сол бетімен сұ луың

Алшағ ырғ а келеді.

Келіп сӛ йлей береді:

Енді қ ойып кү лкісін,

Тілеп алды кү н шық пай

Алшағ ыр ханның ұ йқ ысын

Арызым бар деп сө з айтты:

«Елімді шапқ ан, Алшағ ыр:

Сӛ зіме қ ұ лақ сал, Шағ ыр,

Сақ тағ аны Қ ұ дайдың

Сен итке де бар шығ ар!

Мінген атың кер ме еді,

Сұ лтанымның барында

Сырттан келген дұ шпанғ а

Намысымды бермеді.

Сұ лтанымның жоғ ында

Сен болды менің ергенім,

Ә келдің де қ амадың

Жарық сә уле кө рмедім,

Далағ а шығ ып, қ ыз Қ ұ ртқ а,

Бойын жазсын демедің.

Рұ қ сат берсең Алшағ ыр,

Далағ а шығ ып азырақ

Бой жазайын деп едім.

Ала қ апты алайын

Беліме арқ ан шалайын,

Тезек теріп, бой жазып,

Шаһ ардың шығ ып сыртына,

Бойымды жазып қ алайын».

Алшағ ыр да ер еді,

Аламын деп қ ашаннан

Дә меленіп жү р еді,

Сұ рағ асын сұ луғ а,

Мақ ұ л кӛ ріп бұ л сӛ зін

Барсаң, бар деп, ендеше,

Рұ қ сатын береді.

Ала қ апты алады,

Беліне арқ ан шалады,

Сенбегесін қ ашар деп,

Екі қ ұ л мен екі кү ң

Бақ ташығ а салады.

Шаһ ардың шығ ып сыртына

Бақ ташысы қ асында,

Қ ұ ртқ а кетіп барады.

Келді бір сайдың басына,

Сайдың кіріп тасына

Тө рт бақ ташы қ асында

Отырып кең ес бастайды.

Кү ң мен қ ұ л сө зін қ остайды.

Бір кү ң менен бір қ ұ лын

Осы сайғ а тастайды.

Ол сайдан да ӛ теді.

Жә не бір сайғ а жетеді.

Отырып кең ес бастайды.

Кү ң мен қ ұ л сө зін қ остайды.

Бір кү ң менен бір қ ұ лын

Ойнай тұ р деп тастайды.

Кү ң мен қ ұ л сӛ зін қ остайды.

Бойын жазып алғ асын,

Мінген аты қ ылаң -ақ

Ала қ апты тӛ рт бү ктеп,

Ішіне тық ты қ ыз Қ ұ ртқ а.

Қ обыланды ерді сынамақ,

Қ атын, қ ыздар жағ ады

Қ арағ айдан шайырды.

Ү лкен-кіші жігіттер

Тереді бір қ айырды

Манағ ы тоғ ай тұ сы деп,

Болмаса, тоғ ай осы деп,

Тоғ айғ а тіке қ айрылды.

Тоғ айғ а келіп енеді,

Келе жатып қ ыз Қ ұ ртқ а

Терекке басын байлағ ан,

Шиыршық атып ойнағ ан

Бурыл атты кӛ реді.

Бұ лаң дағ ан Қ ұ ртқ аны

Бурыл ат та кӛ реді,

Анасын танып Тайбурыл

Теректегі шылбырын

Ү зіп ала жӛ нелді.

Ат қ ашқ асын,

«Тә к-тә к», – деп,

Қ обыланды батыр жү гірді.

Ұ мтылғ анда Тайбурыл

Шыдай алмай қ ыз Қ ұ ртқ а

Омырауындағ ы он тү йме

Ағ ытып бә рін жіберді.

Есіктің алды ығ ын-ды

Бола жазды шығ ынды,

Шығ ын емей немене

Екпіндеген Бурыл ат

Омырауына Қ ұ ртқ аның

Тұ мсығ ын тығ а жығ ылды.

Ат жығ ылғ ан мезгілде,

Бұ лаң дағ ан Қ ұ ртқ аны

Қ обыланды батыр кӛ реді.

Келе жатқ ан батырды

Қ ыз Қ ұ ртқ а да кӛ реді.

Танығ асын батырды

Қ ол қ усырып, тү регеп,

Иіліп сә лем береді.

Қ ұ ртқ а сұ лу сӛ йледі:

«Дү ниедегі ің кә рім

Екі саулық, бір қ озым

Баһ ар* айда қ ырқ арым,

Бұ рын жетті ӛ зің нен

Астың дағ ы Тұ лпарың.

Тұ лпар мініп, ту алғ ан,

Кеткен жерің қ уарғ ан,

Келген жерің қ уанғ ан,

Аман-есен келдің бе?

Жұ рт иесі, сұ ң қ арым!

Жаудың бақ тым қ аласын,

Дұ шпанның міндім аласын,

Қ алмақ тың жектім шанасын,

Қ айсар Қ обылан сұ лтаным,

Ә лдеқ андай қ ыласың?

Жаманның тарттым жаласын.

Сұ лтаным, тү зде жү ргенде,

Ө кімінен жү кті едім,

Бір дұ шпанның баласын,

Ә лдеқ андай қ ыласың? »

Сонда Қ обылан сӛ йледі,

Сө йлегенде бү й дейді:

«Заманым қ айда баяғ ы?

Кім ұ стамас жылқ ының

Жекелеп шық қ ан саяғ ын?

Біреу тү гіл мың ды тап,

Кө ріп келдім бұ л сапар

Жалғ ыздық тың азабын

Адам болып, ер жетсе,

Ө зімнің соғ ар таяғ ым».

Қ обыланды кең дік бастады,

Кең дігін Қ ұ ртқ а қ остады,

Тұ л болсын деп ала қ ап,

Артық туғ ан қ ыз Қ ұ ртқ а

Қ обыланды сынды батырдың

Кө зінше алып тастады,

Қ ап екенін кө ргесін,

Иек тартып кү леді

Аузы айтса да батырдың

Іші қ имай тұ р еді.

Қ обыланды сонда сө йледі:

«Кө птен бері жол жү ріп,

Сағ ынғ ан жарың мен едім

Дұ шпаннан кө ріп кемшілік

Сарғ айғ ан жұ птым сен едің.

Арманым жоқ дү ниеде

Есен-аман қ ауыстым,

Қ ұ дай қ осқ ан қ осағ ым.

Ақ ылды туғ ан, Қ ұ ртқ ажан,

Ата-ана, кө п халқ ым

Кө ре алмаспын деп едім.

Қ ыпшақ тың мекен жайлауы

Қ араспан еді ө ркені.

Кө рмегелі сіздерді

Кө п болып еді, Қ ұ ртқ ажан,

Кө ріселік кел бері! »

Батырдың мінген қ ызыл-ды,

Жал-қ ұ йрығ ы ұ зын-ды,

Талма тү сте сұ луғ а

Батырдың кө ң ілі бұ зылды.

Белінен қ ысып қ ұ шақ тап,

Қ ұ ртқ а сынды қ ызың ды.

Сағ ынғ аннан бір-бірін

Кө зінің жасы тө гілді.

Батырым ұ стап тұ тқ анда

Сұ лудың белі ү зілді.

Сол уақ ыттар болғ анда

Қ ұ ртқ а сұ лу сө йледі:

«Мінген атың қ ұ лаң ыз,

Шабуыл салып бұ лаң ыз,

Кө птен тө сек кө рмеген,

Кү йінішті болғ ан шығ арсың.

Алайда болса, сұ лтаным,

Аз-кем кү нге шыдаң ыз!

Алыптан еді бір басың

Тайбурыл атты ойнаттың,

Дұ шпаның кө п-ті, досың жоқ,

Сұ лтаным, бұ зба қ айратың.

Айдынды кө лде қ у аттым,

Дертке дә рі етің е.

Ойнап балық шығ ады,

Жазғ ы судың шетіне.

Ағ аң, інің сенің жоқ,

Халық қ олына тигенде,

Біреуменен ұ рыссаң,

Біреуменен керіссең,

Ә зілдесіп, кү лісіп,

Жамандардың тілі ащы.

Қ адір білмес кей жаман,

Ата-анасын жоқ тамай,

Қ атынын тапқ ан Қ обылан деп,

Кінә қ ылар бетің е! »

Сонда Қ обылан сӛ йлейді,

Сӛ йлегенде бү й дейді:

«Бұ лғ ай да, бұ лғ ай, бұ лғ ай ма?

Бұ лғ айдың тү бі тынғ ай ма?

Ӛ тірік айтқ ан оң ай ма?

Тү лкі киген тоң ғ ай ма?

Бұ л ақ ылың қ ыз Қ ұ ртқ а,

Патшағ а бітсе болмай ма?

Сӛ зің дұ рыс, Қ ұ ртқ ажан,

Тапсырдым сені Қ ұ дайғ а.

Бұ лаң дағ ан, қ ыз Қ ұ ртқ а,

Ә йел болдың айла жоқ,

Егер еркек болғ анда,

Болар ең тұ тқ а бір жұ ртқ а.

Тӛ рт кӛ лден соқ қ ан тӛ бе еді,

Есілден шық қ ан кӛ л еді.

Жалғ ыз да болсам жасымнан,

Кӛ пке басым тең еді.

Неше жылдай жол шегіп,

Ауыр азап кӛ п кӛ ріп,

Сарғ айғ ан нарың мен едім.

Сағ ынғ ан жұ птым сен едің.

«Сӛ йтіп кӛ рген сұ лтаным

Бір ауыз сӛ зге жарамай

Кетті», – деп айтар деп едім.

Арманым жоқ дү ниеде,

Есен-аман қ ауыстым,

Қ ұ дай қ осқ ан жарыма.

Ата-анамды, кӛ п жұ ртым

Кӛ ре алмаспын деп едім.

Ертең Бурылғ а мінейін,

Қ арыма сү ң гімді ілейін,

Сендерді алғ ан дұ шпанғ а

Жалғ ыз да болсам тиейін.

Дә уіт соқ қ ан беренді

Кебінім деп киейін.

Матау кӛ ріп байланғ ан

Біздің Қ ыпшақ ағ айын,

Бү гін қ ойсын ұ йқ ысын,

Тү німенен сайланып,

Бітіре берсін жұ мысын.

Жан басына тоғ айдан

Кесіп алсын бір келте,

Ертең гі таң да кү н шығ а

Атойлағ ан дауысым

Аш қ арында шық қ анда,

Мендікпін деген ағ айын

Дарбазада табыссын.

Тоқ ым салдым алағ а

Жау іздедім далада,

Ағ айын, туғ ан, қ арындас,

Қ арамай ата-анағ а,

Мұ ншама Қ ұ ртқ а бой жазып,

Не қ ылып шық тың далағ а?

Келінің ұ зап кетті деп,

Ө кімі жү рген ит қ алмақ,

Барғ анша азап бермесін

Ата менен анағ а.

Қ ұ ртқ ажан, енді кешікпе

Қ айт тезірек қ алағ а.

Жә не де сә лем дегейсің.

Қ ыпшақ та ү лкен ағ ағ а,

Ө зімнен кіші балағ а,

Кө ріп келдім, сұ лтаным,

Келіп отыр дегейсің

Қ аланың сырты далада

Ә діл сұ лтан бір жанын

Қ ылып отыр дегейсің,

Ағ айын, жұ рттан садағ а

Қ ош есен бол, Қ ұ ртқ ажан,

Ертең ге шейін мен сені

Тапсырдым енді Қ ұ дайғ а!

Сонда Қ ұ ртқ а сӛ йледі:

«Қ айт десең, сұ лтан, қ айтайын

Алшағ ыр соқ қ ан қ алағ а,

Кө рген соң сені шыдамай

Шығ ып едім далағ а.

Сұ лтаным, сенен айрылып,

Ішім толды санағ а.

Шыбының ды тапсырдым

Бір жаратқ ан қ ұ дайғ а.

Хандай қ ара басың нан

Мендей сорлы садағ а! »

Қ ұ ртқ а сорлы жылап тұ р,

Екі кө зін қ адап тұ р

Қ обыланды сынды балағ а!

«Айдынды кө лде қ у аттым

Дертке дә рі етіне,

Ойнап балық шығ ады

Жазғ ы судың шетіне.

Шырағ ым, жаның сау болса,

Кегің ді мық тап аларсың.

Қ ызылбастың кентінен

Тым болмаса, мойның бұ р,

Кетейін сү йіп бетің нен!

Қ ұ дай қ осқ ан нашармын.

Жазым болып, кӛ з жұ мсаң,

Мен ә уремін дертің нен!

Жаз мінгенім жалды еді,

Қ ыс мінгенім қ оң ды еді.

Сү йгенімнің алды еді

Сү йгенім сені осы еді».

Мойнын бұ рды Қ обылан нар

Қ ұ ртқ а сұ лу ынтызар,

Ауыздан сү йді Қ ұ ртқ а жар.

Аузын сү йді аймалап,

Алқ ымын сү йді қ армалап,

Алқ ымғ а аузын салады,

Ө ліп-ө шіп барады.

Кө бірек тұ рып қ ұ шақ тап,

Қ обыланды сұ лтан баланы

Қ ожа бесін болғ анда

Ғ ашық жармен кӛ рісіп

Ішкен асы сұ лудың

Бойына енді тарады.

Кө ң ілі тасып, шат болып,

Шұ балаң дап қ ыз Қ ұ ртқ а

Шаһ арғ а қ айтып барады...

Тө рт бақ ташы қ асында

Қ ұ ртқ а сынды сұ лудың

Алшағ ырдың шә ріне

Тезірек жү ріп барады.

Қ ақ паның аузын аш деуге

Сұ лу Қ ұ ртқ а жарады.

Қ алағ а Қ ұ ртқ а енген соң.

Кү ң мен қ ұ лды ә кеп берген соң,

«Сү йінші, сұ лтан келді», – деп,

Дұ ғ ай сә лем айтып қ алады.

Атасы мен анағ а,

Қ ыпшақ та ү лкен ағ ағ а,

Ө зінен кіші балағ а,

Тоқ тар басы кө п Қ ыпшақ

Естігесін Қ ұ ртқ адан

Біреуі жылап, біреуі

Есінен танып қ алады.

Жалғ ызғ а жә рдем бергей деп,

Жаратқ анғ а тапсырды.

Қ обыландыдай баланы

Қ ұ ртқ а сұ лу кеткесін.

Қ ожа бесін болғ анда

Қ обыландыдай батырың

Бір тӛ беге барады.

Алды-артына қ арады.

Қ арлығ а қ ыз келер деп,

Сол уақ ытта қ араса,

Ө кше ізінен шаң шық ты,

Не қ ылғ ан шаң деп қ араса,

Саулы інгендей ың қ ылдап,

Кү шігендей сұ ң қ ылдап,

Буыны тү сіп былқ ылдап.

Алтын қ алпақ дулығ а

Шекесінде жарқ ылдап,

Қ алың шаң ның астынан

Ақ моншақ атпен Қ арлығ а

Шығ а келді жарқ ылдап.

Қ арлығ аның соң ынан

Мінген аты кӛ к бесті

Ақ моншақ атпен алысып,

Сейілдің ұ лы Қ араман

О да келді былқ ылдап.

Қ араманның соң ынан

Қ осынның қ алғ ан елінде

Орақ дейтін бір батыр

Шешесі Қ амқ а тү с кӛ ріп,

Таң ғ ажайып іс кӛ ріп,

Қ ыпшақ ты жау алды деп,

Басына қ айғ ы салды деп,

Қ араспан таудың сағ асын

Адыра талқ ан қ ылды деп,

Жалғ ыз ұ лы жауда жү р,

Аналық пенен Тоқ тардың

Тө бесінен ұ рды деп,

«Шырағ ым, атқ а мін, – дейді, –

Қ алың Қ ыпшақ бү лінді, – деп,

Кө рмегенін кӛ рді», – деп,

Қ обыланды да жеткен-ді.

Бабасы хабар берді деп,

Жай шапқ асын халық ты

Кө зінің жасы кө л-ді деп.

Шешесі бұ л сө зді айтқ асын,

Есіктің алды балдырғ ан,

Қ ызылбас кө ң ілін қ алдырғ ан,

Қ ызылбастың жұ ртына

Талай бү лік салдырғ ан,

Жің ішке жирен аты бар,

Қ олында жазғ ан хаты бар,

Аллағ а жеткен даты бар,

Шақ ырушы Қ арлығ а

Екеуіне қ осылып:

«Айдынды Орақ, айлы Орақ,

Ай балтасы қ анды Орақ,

Қ обыландының кө п елін

Қ алмақ алды, – деген соң,

Елінен шық ты сол шырақ,

Қ арлығ ағ а кездесіп,

«Барасың қ айда? » – жӛ н сұ рап,

Жолы бірге болғ асын,

Бірге шапты бұ рқ ырап.

Ақ бө кендей жосылып,

Еркінше шауып кӛ сілді.

Келеді деген бұ ларды

Жоқ еді ердің есінде.

Соң ынан келіп ү ш кө кжал

Қ обыландымен бас қ осып,

Шаттанысып, қ уанып,

Есендік-саулық айтысып,

Амандасты бесінде.

Тұ ра тұ рсын тӛ ртеуі,

Ойын-кү лкі, сауық пен

Ештең е жоқ есінде

Қ ұ лақ салып тың дауғ а

Ерінбесең, жігіттер,

Ө зімнен келер жел сө здің

Аянайын несіне?

Алшағ ыр ханның сол кезде

Сиқ ыршысы болғ ан кітаппен

Шешесі мұ ның бар еді.

Кітап ашып, бал салып,

Тӛ ң ірекке кӛ з салып,

Пә лені тү скен алдында

Батырларды кӛ реді,

Келгендерін біледі.

Шақ ырып алып баласын,

Сонда кемпір сӛ йледі:

«Жалғ ыз балам, Алшағ ыр,

Сӛ зіме қ ұ лақ сал, Шағ ыр!

Қ астары тӛ мен салынғ ан,

Келуіне алғ ан табылғ ан,

Іздеген дұ шпан шабылғ ан

Қ обағ ан мұ рын, қ ой кӛ зді,

Талма бетті, нұ р жү зді

Біріне Қ обылан ұ қ сайды,

Келді, балам, тұ рсана!

Қ орасан жү зді, қ ой кӛ зді

Қ араман келгенге ұ сайды,

Келді, балам, тұ рсана!

Сү йек біздік, ет басқ а

Ақ моншақ ат астында,

Кә мшат бӛ ркі басында,

Қ арлығ а келгенге ұ қ сайды.

Келді ғ ой балам, тұ рсана!

Қ абағ ы қ арыс жабылғ ан,

Іздеген дұ шпан шабылғ ан

Жің ішке жирен аты бар,

Қ олында жазғ ан хаты бар,

Ә лемге жеткен даты бар,

Бейне Орақ қ а ұ қ сайды,

Келді, балам, тұ рсана!

Алшағ ыр сонда сӛ йледі:

«Шешен тілді сӛ йлеткен

Қ аусырма жақ иегі.

Батыр туғ ан ерлердің

Тартар садақ білегі,

Бұ л сӛ зің е балаң ның

Қ озғ алмайды жү регі!

Жоқ сӛ зді айтып қ инама,

Қ азан барып соғ ысып,

Кӛ бікті барып жоқ болғ ан

Қ айдан келсін бұ л жерге,

Қ обыландының сү йегі

Неше балшы болсаң да,

Айтқ ан сӛ зің, жан шеше,

Ү йлеспейді жү йеге! »

Тағ ы кемпір сӛ йледі:

«Май тү бінде тортамын

Ақ бӛ кен аң дай жортамын,

Мінген аты, шырағ ым,

Келді, балам, Бурылы

Қ обыланды деп қ орқ амын!

Таң басыз жатқ ан тайың ды

Таң балар деп қ орқ амын.

Енсіз жатқ ан қ ойың а

Ен салар деп қ орқ амын.

Басың нан кӛ шер аруақ,

Астың дағ ы алтын тақ

Сол мінер деп қ орқ амын.

Жері байтақ жұ ртың ды

Сол билер деп қ орқ амын,

Ү стің дегі ақ сауыт

Жері байтақ жұ ртың ды

Сол билер деп қ орқ амын,

Ү стің дегі ақ сауыт

Сол киер деп қ орқ амын.

Ылдидан шапса тӛ ске озғ ан

Ертеден шапса, кеште озғ ан,

Томағ алы қ асқ а азбан

Сол мінер деп қ орқ амын.

Ор тү бінде бә йтерек,

Басы кӛ кке қ арағ ан

Тамыры жерге тарағ ан,

Жапырағ ы бар еді,

Сом алтыннан жарағ ан,

Сол кесер деп қ орқ амын.

Атың жайғ ан байтақ ел

Бү лдірер деп қ орқ амын.

Қ анікейдей кӛ рікті қ ыз,

Тінікейдей текті қ ыз,

Кү лкі етер деп қ орқ амын.

Шағ алағ а шә улі* сап,

Ілдірер деп қ орқ амын.

Менің ӛ зім нашармын,

Кілттің аузын ашармын,

Сен жатсаң да, мен жатпан,

Қ анікейдей кӛ рікті қ ыз,

Тінікейдей текті қ ыз,

Екеуін алып қ ашармын.

Жау қ олында жылатпан,

Кү ймеге салып екеуін,

Белден белге асармын».

Ың ғ айланды қ у кемпір,

Қ ызын алып жү рмекке,

Ә ркім елде қ ұ мар қ ыз

Қ олына тисе сү ймекке.

Қ арамайды қ у кемпір

Алтын, кү міс дү ниеге.

Екі қ ызын алады,

Кү ймесіне салады.

Қ ақ паның аузын аштырып,

Кемпір қ ашып барады.

Қ аладан қ ашқ ан кемпірді

Қ арлығ а кӛ зі шалады.

Қ уып жетіп кӛ к атпен

Қ у кемпірге білдірмей,

Сыртын жарып кү йменің,

Екі қ ызды Қ арлығ а

Ұ рлап алып қ алады.

Кү ймеде қ ызым аман деп

Кемпір кетіп барады.

Қ арлығ аның алғ анын

Қ араман кӛ зі шалады.

«Қ арлығ ажан, сауғ а», – деп,

Қ арлығ аның алдынан

Қ араман жақ ын барады.

Қ арлығ а сонда сӛ йледі:

«Кӛ лге біткен жекенсің *,

Бү ршігі жоқ тікенсің,

Артық асқ ан бағ аң жоқ,

Қ ұ дайдан сұ рар шамаң жоқ,

Ӛ зің е біткен мал, жанды

Сауғ адан жиғ ан екенсің.

Ақ моншақ атпен желейін

Байытқ алы келіп пе ем,

Қ ияттың жаман кедейін.

Қ араман сағ ан не дейін?

Ӛ зімнің басым сауғ адан

Қ ұ тыла алмай жү ргенде

Мен кімге сауғ а берейін? »

Қ араман сонда сӛ йледі:

«Мұ сылманғ а мазаттық,

Қ ызылбасқ а қ аза аттық,

Қ анікей мен Тінікей

Екі қ ызды бер мағ ан,

Қ арлығ а сені алмаймын,

Басың а бердім азаттық ».

Мінген аты ала-ды,

Қ ылшаң жү нді қ ара-ды,

Кӛ ң ілдегі сананы

Шығ ара алмай барады.

Қ арлығ а сынды сұ лудың

Кӛ ң ілі қ атты сү йеді

Қ обыландыдай баланы.

Қ анікей мен Тінікей

Қ ос сұ луды бір беріп,

Қ арамандай батырдан

Артық туғ ан Қ арлығ а

Басын сатып алады.

Тӛ ртеу еді алтау боп,

Басын қ осып тӛ рт кӛ кжал,

Кеш болғ асын жағ алап,

Бір тӛ беге жатады.

Тӛ ртеуінің тұ лпары,

Бауырынан қ атады,

Қ оржындағ ы азық тан

Бұ йырғ ан дә мін татады.

Ұ йқ ы кӛ рмей тӛ рт батыр

Таң сарғ айып атады,

Таң шолпаны батады.

Масыл-масыл, масыл ма,

Ақ қ а қ ұ лпы жасырма,

Ғ ашық боп жү рген Қ арлығ а

Қ араманнан шығ а алмай,

Жү регінен қ ан қ ұ сып,

Басын қ осқ ан сық ылды

Қ обыландыдай асылғ а.

Мұ ратына жеткендей

Бұ лаң дағ ан Қ арлығ а

Отыра кеткен асыла,

Сауғ ада басы жү ргенде,

Жоламаушы еді қ асына.

Тас тү лектей тү леді,

Еркіндік алып басына.

Таң атқ асын тӛ рт кӛ кжал

Қ ару-жарақ киініп,

Бір Қ ұ дайғ а сыйынып,

Енді атына мінеді,

Денеге сауыт киеді,

Беліне байлап болатты,

Қ арына найза іледі,

Алшағ ырдың шә ріне,

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 678 Следующая ⇒