Жаң а сабақ
Электр ө рісінің энергетикалық сипаттмасы
U- ә рпімен белгіленеді
U= A/q
A=Uq q=A/U
1B=1Дж/1Кл 1Дж=1В*1Кл 1Кл=1Дж/1В
. Ө ткізгіш ұ штарындағ ы кернеуді ө лшеуге арналғ ан аспапты вольтметр деп атайды.
V- сұ лбадағ ы белгісі, тізбекке вольтметр параллель жалғ анады. Ток кө зін алу ү шін зарядтарды бө луге электрлік емес кү штерді қ олданады. Ондай кү штерді бө где кү штер деп атайды. Кулон кү штеріне қ арсы жасағ ан жұ мыс процессі, соның нә тижесінде ә р аттас заряды бар нү ктелердің арасында потенциялдар айырымы жасалады, яғ ни электр ө рісі пайда болады. Бө где кү штер ә рекетін сипаттау ү шін электр қ озғ аушы кү ш ұ ғ ымы енгізіледі. Е-ә рпімен белгіленеді. Бө где кү штің жұ мысы А-ә рпімен белгіленеді.
Халық аралық бірліктер жү йесінде ток кү ші вольтпен (В) ө рнектеледі. 1 вольт – Ө ткізгіш бойымен 1 Кл заряд орын ауыстырғ анда, 1 Дж-ге тең жұ мыс шамасына тең кернеу. Ө ткізгіштің қ андай да бір екі нү ктесінің арасындағ ы кернеуді ө лшеу керек болса, вольтметрді сол нү ктелерге жалғ айды. Қ ұ ралды осылайша жалғ ауды параллель жалғ ау деп атайды. Бұ л кезде “+” қ ысқ ышын ток кзінің оң полюсінен, ал “-” қ ысқ ышын ток кө зінің теріс полюсінен келетін ө ткізгіш сыммен жалғ айды.
Атауы
| Белгіленуі
| Ө лшем бірлігі
| Формуласы
| Шартты белгісі
| Ө лшейтін қ ұ рал
| Қ ұ ралды...
жалғ айды
| Ток кү ші
| | | | | | | Электр кернеуі
| | | | | | | Токтың жұ мысы (А) – токты тудыратын электр ө рісінің жұ мысы Электр кернеуі – токтың атқ арғ ан жұ мысын анық тайтын физикалық шама 1 вольт – кернеудің ө лшем бірлігі Вольтметр – ө ткізгіштің ұ штарындағ ы токты ө лшеуге арналғ ан қ ұ рал .
«Қ атесін тап» ойыны
Электрлік сызба нұ сқ алар кө рсетіледі. Қ атесін тауып, дұ рыс сызылғ ан сызбанұ сқ аны кө рсетеді. Ойын жеткізу ү шін уақ ыт.
Ток кү шінің ө лшем бірлігі?
1. Ө ткізгіштің кө лденең қ имасы арқ ылы қ андай да бір уақ ыт аралығ ында тасымалданатын электр мө лшерінің сол уақ ыт аралығ ына қ атынасын... де атайды?
2. Амперметрді тізбекке қ алай жалғ аймыз?
3. Тізбектің берілген бө лігінде заряд орын ауыстырғ анда, электр ө рісінің атқ арғ ан жұ мысының осы зарядқ а қ атынасы
4. Ерітінділерге болатын тоқ тың ә рекеті?
5. Ө ткізгіш бойымен ток ө тсе ол қ ызады. Осы ә рекет қ алай аталады?
6. Тұ рақ ты ток кө зін тапқ ан ғ алым
7. Атом қ ұ рылысы
8. Тоқ кө зі
9. Кедергіге вольтметр қ алай жалғ анады?
Есеп №1. Тізбектің бір учаскесі арқ ылы 10Кл электр ө рісі ө ткен кезде 10Дж жұ мыс істейді. Тізбектің осы учаскедегі кернеуін анық та. Есеп №2. Электр лампасындағ ы кернеуі 6В. Осы лампаның қ ылының кө лденең қ имасы арқ ылы 10Кл электр ө рісі ө ткен кезде қ андай жұ мыс істелінеді? Карточка №1 Электр лампасындағ ы кернеуі 6В. Бұ л нені кө рсетеді? Осы лампа қ ылының кө лденең қ имасы арқ ылы 2Кл электр ө рісі ө ткенде қ андай жұ мыс істелінеді? Карточка №2 Тізбектің бір учаскесі арқ ылы 1Кл электр ө рісі ө ткенде сол учаскеде 5Дж жұ мыс істеледі. Осы учаскедегі кернеу қ андай? Карточка №3 Электр лампасындағ ы кернеуі 7В. Осы лампа қ ылының кө лденең қ имасы арқ ылы 5Кл электр ө рісі ө ткенде қ андай жұ мыс істелінеді? Сө зжұ мбақ. 1. Кернеу бірлігі қ алай белгіленеді? (В) 2. Зарядталғ ан бө лшектің реттелген қ озғ алысы. (Тоқ ) 3. Электр зарядының ө лшем бірлігі. (Кулон) 4. Тоқ кө зі. (Гальвани) 5. Грек тілінде янтарьды не дейді? (Электрон) 6. Тоқ кү шінің еселік бірлігі. (Килоампер)
|