ІІ. Үй тапсырмасын сұрау(2 минут) 4 страница

Сабақ 25	Физика	8 сынып
Сабақ тың аты	§28. 29. Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақ талу заң ы. Электроскоп. Ө ткізгіш жә не ө ткізбейтіндер
Жалпы мақ саты	Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақ талу заң ы. Электроскоп. Ө ткізгіш жә не ө ткізбейтіндер жайлы мағ лұ мат беру Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақ талу заң ы. Электроскоп. Ө ткізгіш жә не ө ткізбейтіндерді кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде қ олдана білуге ү йрету Топта бағ алай білуге баулу
Кү тілетін нә тиже	Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақ талу заң ы. Электроскоп. Ө ткізгіш жә не ө ткізбейтіндер жайлы мағ лұ мат алады Денелердің электрленуі. Электр заряды. Электр зарядының сақ талу заң ы. Электроскоп. Ө ткізгіш жә не ө ткізбейтіндерді кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде қ олдана білуге ү йренеді Топта бағ алай алатын болады
Сілтеме	8 сынып «Физика» оқ улығ ы
Сабақ та қ олданылатын материалдар:	Слайд Оқ улық Тақ ырыпқ а байланысты кө рнекіліктер
Оқ ыту ә дістері:	1. Жеке жұ мыс 2. Жұ птық жұ мыс
Сабақ тың барысы. І. Ұ йымдастыру кезең і	1. Сә лемдесу, тү гендеу 2. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару 3. Сабақ барысымен таныстыру, жұ пқ а бө лу
ІІ. Ү й тапсырмасын тексеру	Миғ а шабуыл сұ рақ тары
ІІІ. Жаң а сабақ	Жаң а тақ ырыпты тү сіндіру
ІҮ. Тапсырма	Тест жұ мысы
Ү. Сергіту сә ті	Тренинг ұ йымдастыру
Ү. Қ орытынды	Жаң а тақ ырып бойынша сұ рақ тар қ ойылады.
Ү І. Ү й тапсырмасы	Оқ улық

Сабақ бойынша мұ ғ алім мен оқ ушының іс-ә рекеті:

	Мұ ғ алімнің іс-ә рекеті	Оқ ушының іс-ә рекеті
І. Ұ йымдастыру кезең і 5 минут	Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару, тү гендеу, жұ пқ а бө лу ББҮ ү лестірме қ ағ азын таратып беру	Оқ ушылар жұ птарғ а бө лінеді.
ІІ. Ү й тапсырмасын тексеру Миғ а шабуыл сұ рақ тары 10 минут	Ә р топқ а ү лестірме қ ағ аздарды таратып беру 1 топ: айдағ ы 2 топ: шолпандағ ы 3- топ Марстағ ы І. «Білімің ді байқ ап кө р» - ү й тапсырмасын тексеру. Ө ткен тақ ырыптарды қ айталау мақ сатында оқ ушылардың ә р – қ айсысына жеке – жеке ү лестірмелі карточка немесе жалпылама есептер беріледі: А) Іштен жанатын қ озғ алтқ ыш деп қ андай қ озғ алтқ ышты айтады? Олар қ айда қ олданылады? Б) Іштен жанатын қ озғ алтқ ыштың 1 жұ мыстық циклінде қ анща жү ріс немесе такті болады? В) Қ озғ алтқ ыштағ ы 4 тактінің ә р – қ айсысында қ андай процесстер жү реді? Бұ л тактілер қ алай аталады? Г) Іштен жанатын қ озғ алтқ ышта маховик қ андай қ ызмет атқ арады? Д) Автө кө ліктерде кө біне қ андай іштен жанатын қ озғ алтқ ыштар пайдаланылады? Е) Бу турбинасының қ ұ рылымы, оның пайдалану мақ саты? Ж) Жылу машиналарын қ олдану қ оршағ ан ортағ а қ андай кері нә тижелерге алып келеді? З) Жылу қ озғ алтқ ыштардың пайдасы жә не зияны. К) Оқ ушылардың ә зірлеген баяндамаларын, презентацияларын тындау, талқ ылау. Тақ ырыптары: Іштен жану қ озғ алтқ ыштарының тү рлері, жылу қ озғ алтқ ыштардың тү рлері (реактивті, турбо компрессорлы, бу жә не газ турбиналары). Сұ рақ тардың жауаптарын талқ ылау, жұ мыстард ы бағ алау. формулалардың физикалық мағ ынасын, ө лшем бірліктерін айту: Q = mc (t₂– t₁) Q = mq ŋ = A_п/ А_т˟ 100 % «Білмекке қ ұ марлық » - оқ ушылардың теориялық білімдерін есепте шығ аруда қ олдану: 1 есеп. Автокө ліктің қ озғ алтқ ышы 55 кВт қ уат ө ндіреді. Егер оның ПӘ К – і 27 % болса, онда ол 2 сағ ат ішінде қ анша бензин жағ ады? (31, 8 немесе 32 кг). 2 есеп. Машинаның қ озғ алтқ ышында 23 МДж пайдалы жұ мыс ө ндіру ү шін 2 кг бензин жұ мсалады. Осы қ озғ алтқ ыштың ПӘ К-ін табындар? Бензиннің меншікті жану мө лшері – 46 х 10⁶Дж/кг. (25 %). 3 есеп. 60 МДж жылу бө ліп шығ ару ү шін массасы қ анша тас кө мір жағ у қ ажет? Тас кө мірдің меншікті жану мө лшері 30х10⁶ Дж/ кг. (2 кг). 4 есеп. Массасы 300 г суды 10⁰С-ден 18⁰С–ге қ ыздыру ү шін қ андай жылу мө лшері керек? Судың меншікті жылу сыйымдылығ ы 4200 Дж/кг⁰С. (10, 08 кДж).	Оқ ушылар жұ ппен ақ ылдасып, сұ рақ тарғ а жауап береді.
ІІІ. Жаң а сабақ 5 минут	Пластмасса тарақ ты немесе қ аламды киімге ү йкелесендер, оның ұ сақ қ ағ аздармен ә серлесуін байқ аймыз. Мысалы: мысық ты жү нінен сипалағ анда, шатырлағ ан дыбысты естиміз, немесе ү стімізден синтетикалық киімді шешкен кезде шытырлағ ан дыбысты естиміз. Оқ улық пен жұ мыс – 108 – ші бет: 600 жыл бұ рын гректер – янтарьды «Қ ұ рғ ақ шайырды электрон деп атағ ан, себебі, янтарь – жү н талшық тарын ө зіне тартқ ан». Электрон – заряд – электр кү штер. Ү йкелесу, жанасу, ажырасу, соқ тығ ысу, жарылыс кезінде пайда болатын электрлік заряд, ө зара ә рекеттесу қ абілеті – электр деген физикалық шамамен сипатталады. q₁ + q₂ + q₃+ q_n= const – Электр зарядының сақ талу заң ы. Электр зарядттарын байқ ау ү шін қ олданылатын аспап – электроскоп. Оның қ ұ рылымы: металл корпус, пластмасса тығ ын, металл таяқ ша, кішкене жапырақ шылар жә не тағ ан. Заттар – электр ә серлесу – электр заряд ө ткізетіндер: су, жер, бензин, металлдар, тұ з бен судың қ оспасы. Электр зарядын ө ткізбейтін заттар: диэлектриктер немесе оқ шалауғ ыштар (пластмасса, резина, ағ аш). Электронды оқ улық тан тә жірибелерге тү сінік беру. Тә жірибе кө рсету: 1) Пластмасса сызғ ышты қ ағ азғ а ү йкелеп, газетке жақ ындату. 2) Екі кішкене ү рілген резинка шарларды бір – біріне жақ ын, бірақ ө зара жанаспайтындай етіп іліп, екі шарды былғ арымен немесе ұ лпа мен ү йкелеп, тә жірибеге тү сінік беру. 3) Қ ағ аз қ иық шаларына (электрлік сұ лтандарғ а) зарядталғ ан таяқ шаларды жақ ындату, тә жірибелерге тү сінік беру. 4) Эбонит таяқ шаны жібекке немесе қ ағ азғ а ү йкелеп, теріс таң балы заряд алу, қ ұ былыстарына тү сінік беру. 5) Электрофор машинасы кө мегімен зарядтардың пайда болуын байқ ау. 6) Электроскопқ а шыны, эбонит, фарфор таяқ шаларын тиғ ізу жә не оқ ушылардың тү сініктерін ортағ а салу. ЭЛЕКТРОСКОП. ЭЛЕКТРОТКІЗГІШТЕР ЖӘ НЕ ЭЛЕКТР ТОГЫН ОТКІЗБЕЙТІНДЕР I. Электрленуді байқ ауғ а арналғ ан ең ың ғ айлы аспап электроскоп деп аталады. Металл корпус ішіне пластмасса тығ ын аркылы ұ шына жұ ка қ ағ аздың екі кішкене жапырақ шасы бекітілген металл таякша ө ткізіледі. Электр зарядтарын ө ткізу қ абілеттілігіне қ арай заттар шартты тү рде: электрө ткізгіштер жә не электр ө тқ ізбейтіндер болып бө лінеді. Зарядтар еркін қ озғ ала алатын заттарды ө ткізгіштер деп атайды. Оларғ а — адамның, малдың денесі, ылғ ал жер - жатады. Барлық металдар, тұ здар жә не кышқ ылдардың судағ ы ерітінділері электр зарядтарын жақ сы ө ткізеді. Электр зарядын ө ткізбейтіндерге немесе диэлектриктерге — пластмассалар, фарфор, шыны, эбонит, плексиглас, органикалық шыны, янтарь, резең ке, маталар, керосин, май, ауа, газдар жатады. Оларды окшаулагыштар (грек тілінен — оң ашалану) деп атайды. Физикалық диктант: 1) Гректер янтарьды қ алай атағ ан? (электрон). 2) Электрлену ә серін сипаттайтын шама қ алай аталады? (электр заряды). 3) Аттас зарядтар қ алай ә серлеседі? (тебіледі). 4) Қ арама – қ арсы зарядтар қ алай ә серлеседі? (тартылады). 5) Электр зарядтарды қ андай аспаппен байқ ауғ а болады? (Электроскоп). 6) Зарядтарды ө ткізбейтін заттар қ алай аталады? (изолятор немесе диэлектриктер). Оқ ушылар сабақ ты мұ қ ият тың дайды. Қ ажетті мә ліметтерді дә птерлеріне жазып алады.
ІҮ. Тапсырма 15 минут	Зарядталғ ан электроскоптың кішкене шарына қ ол тигізу арқ ылы разрядтағ ан. Осы кезде электроскоптың ө зегінде ток жү реді деп айтуғ а бола ма? . Зарядталғ ан электроскопты қ осатын ө ткізгіште электр тогы қ ай кезде пайда болады? Ө ткізгіш арқ ылы қ андай зарядталғ ан: бө лшектер орын ауыстырады? Қ ай бағ ытта? Ү й жұ мысы: №5-ү йде орындалатын эксперименттік тапсырма (жұ мбақ тар): 1) Суғ а салсан батпайды, отқ а салсан жанбайды. (мұ з). 2) Аяғ ы жоқ, қ олы жоқ. Бірақ ү йге кіреді. (Жылу мен суық ). 3) Жай кө зге кө рінбейді, қ озғ алуғ а ерінбейді. (моллекула).	Тест жұ мысын орындап, жұ ппен тексереді, дә птерлеріне жазып алады.
Ү. Қ орытынды 5 минут	1. Қ андай фигураларды ұ қ сас фигуралар деп атайды? 2. Ұ қ састық коэффициенті деп қ андай санды айтады?	Сұ рақ тарғ а жауап береді.
Ү І. Ү й тапсырмасы 2 минут	§4 оқ у. Анық тамалар жаттау.	Тапсырмаларды мұ қ ият тың дап, тү ртіп алу
Ү ІІ. Бағ алау 3 минут	Білемін Білгім келеді Ү йрендім Сабақ барысында алғ ан баллдарын қ орытып, бағ алау	Сабақ та алғ ан бағ аларын кү нделіктеріне қ ойдыру.

Физика	Сабақ 26
Сабақ тың аты	Есептер шығ ару
Жалпы мақ саты	Ө ткен тақ ырыптар жайлы мағ лұ мат беру Ө ткен тақ ырыптарды кү нделікті ө мірде жә не есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йрету Топта бағ алай білуге баулу
Кү тілетін нә тиже	Ө ткен тақ ырыптар жайлы мағ лұ мат алады Ө ткен тақ ырыптарды кү нделікті ө мірде жә не есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йренеді Топта бағ алай алатын болады
	Мұ ғ алімнің ә рекеті	Оқ ушының ә рекеті
Топқ а бө лу	Парталарда суреттер тұ рады, оқ ушылар мұ ғ алімнің ү стелінде жатқ ан суреттерді таң дап, сол сурет орналасқ ан партағ а отырады. Сө йтіп 4 топ қ ұ рамыз.	Сол суреттерге байланысты тө рт топқ а бө лініп отырады
Ынтымақ тастық атмосферасы	Кү н жарығ ын алақ анғ а саламын. Жү регіме басып ұ стай қ аламын. Ізгі ә рі нә зік, жарық, мейірімді, Болып кетер сонда дереу жан-жағ ым.	Оқ ушылар бір-біріне жақ сы тілек тілеп, сыныпта жақ сы ахуал қ алыптастырады.
Бағ алау парақ шасымен таныстыру	Ә р топқ а бағ алау парағ ын таратамыз. Онда жалпы бағ алау жү йесі мен ұ пай кө рсеткіштері кө рсетілген.	Оқ ушылар бағ алау нұ сқ аларымен танысады
Ү й тапсырмасын пысық тау	«Миғ а шабуыл» сұ рақ жауап Ү й тапсырмасын сұ рау Талқ ылау ү шін сұ рақ тар беріледі 1 есеп. Автокө ліктің қ озғ алтқ ышы 55 кВт қ уат ө ндіреді. Егер оның ПӘ К – і 27 % болса, онда ол 2 сағ ат ішінде қ анша бензин жағ ады? (31, 8 немесе 32 кг). 2 есеп. Машинаның қ озғ алтқ ышында 23 МДж пайдалы жұ мыс ө ндіру ү шін 2 кг бензин жұ мсалады. Осы қ озғ алтқ ыштың ПӘ К-ін табындар? Бензиннің меншікті жану мө лшері – 46 х 10⁶Дж/кг. (25 %). 3 есеп. 60 МДж жылу бө ліп шығ ару ү шін массасы қ анша тас кө мір жағ у қ ажет? Тас кө мірдің меншікті жану мө лшері 30х10⁶ Дж/ кг. (2 кг). 4 есеп. Массасы 300 г суды 10⁰С-ден 18⁰С–ге қ ыздыру ү шін қ андай жылу мө лшері керек? Судың меншікті жылу сыйымдылығ ы 4200 Дж/кг⁰С. (10, 08 кДж).
Жаң а сабақ	Топтастыру» арқ ылы жалыпы бү гінгі сабақ ты мең герту іс-ә рекетіне балайнысты сабақ ты талдау Ә р топқ а жаң а тақ ырып тө ң ірегінде тапсырмалар татату, Ә р топ ө з беттеріншге ақ ылдасып, нә тижесінде топтаса отырып ортақ жауап табады, сол арқ ылы тақ ырыптың мағ анасын ашады «Ортадағ ы қ алам» стратегиясы бойынша ү й тапсырмасын сұ рақ тар қ ою арқ ылы тексеремін 1. Жылу алмасусыз жү ретін процесс не деп аталады? 2. Іштен жанатын қ озғ алтқ ыш неше тактіден тұ рады? 3. Марстың неше табиғ и серігі бар жә не қ ай жылы ашылғ ан? 4. Термодинамикалық процесс неше тү рге бө лінеді? 5. Қ айнау дегеніміз не? 6. Ересек адам бірқ алыпты жұ мыс істегенде кү ніне қ анша кг су жоғ алтады? 7. Жылу мө лшері дегеніміз не жә не қ андай шамаларғ а тә уелді? 8. Отын толық жанғ анда бө лінетін жылу мө лшері қ андай формуламен ө рнектеледі? 9. Ауаның ылғ алдылығ ын ө лшейтін қ ұ рал не? 10. Булану дегеніміз не? . Эксперименттік тапсырма: І топ- Г тә різдес шыны тү тікшені резең ке тү тікке енгізіп, су кранына кигізіп суды жіберу жә не осы қ ұ былысты тү сіндіру, ІІ топ- Шарды ү рлеп, ауызын байламай қ оя беріп, осы қ ұ былысты тү сіндіру
Сергіту сә ті	«Қ аражорғ а» биі	Оқ ушылар ә уенге билеп, сергиді
Ой толғ аныс	«Топтық ә ң гіме» ә дісі бойынша жұ мыстанады. Топтағ ы оқ ушылар білмегенін бір-бірінен сұ райды, кө мектеседі, ақ ылдасады. Жеке жұ мыс «тест тапсырмасы» (8 минут) Жү йенің кө лемі мен температурасы ө згеріп, қ ысымы тұ рақ ты болатын термодинамикалық процесс А. Изотермалық В. Изохоралық С. Иобаралық D. Ииабаталық Е. Изопроцесс. 2. Марста заттар қ андай кү йде болады? А. Қ атты, сұ йық, газ тә різді В. Қ атты жә не сұ йық С. Қ атты жә не газтә різді D. Сұ йық жә не газ тә різді Е. Қ атты. 3. Жылу қ озғ алтқ ышының ПӘ К-н есептейтін формула: А. В. С. D. Е. 4. Жылу машиналарында А. Отынның ішкі энергиясы механикалық энергияғ а айналады В. Отынның ішкі энергиясы электр энергиясына айналады С. Отынның ішкі энериясы жарық энергиясына айналады D. Жылу энергиясы механикалық энергияғ а айналады Е. Жылулық энергия механикалық жә не электр энергиясына айналады. 5. Тө менде келтірілген қ ұ рылғ ылардың қ айсысы жылу қ озғ алтқ ышына жатпайды? А. Іштен жану қ озғ алтқ ышы В. Дизель С. Газ турбинасы D. Карбюратор Е. Реактивті қ озғ алтқ ыш 6. Серіктері бар жер тобындағ ы ғ аламшарлар: А. Меркурий, Жер В. Шолпан, Марс С. Жер, Шолпан D. Марс, Меркурий Е. Жер, Марс. Жасағ ан жұ мыстарын 2 жұ лдыз, 1 ұ сыныспен бағ алау. Ү І. Кері байланыс (не ү йрендім, не қ иын болды, сұ рақ. ) (3 минут)
Сабақ ты бекіту	Тест тапсырмалары
Ү й тапсырмасы	№	Оқ ушылар кү нделіктеріне жазады
Бағ алау	Рефлексия Балалар, сіздерде ө здерің іздің бү гінгі жұ мыстарың ызғ а бағ а берің іздер - 1-ші адам сияқ ты жұ мыс атқ арғ андарымыз стикерлерімізді қ ызыл тү ске апарамыз. - Жұ мыстарын адал атқ арғ андар– сарығ а. - Тастардың қ алануына ат салысқ андар– жасыл тү ске стикерлерімізді жапсырамыз Стикерге жазу: Топта қ асымдағ ыларғ а кө мектестім, мағ ан кө мектесті, есептерді ешқ андай кө мексіз шығ ара аламын	Бағ алау парақ шасын толтырады
Кеі байланыс

Сабақ тың аты	Бақ ылау жұ мысы
Сілтеме	Жоспар
Жалпы мақ саты	Ø Ө ткен тараулар жайлы мағ лұ мат беру Ø Ө ткен тараулардың формуласын қ олдана отырып есептер шығ ара білуге ү йрету Ø Ө зін-ө зі бағ алай білуге баулу
Кү тілетін нә тиже	Ø Ө ткен тараулар жайлы мағ лұ мат алады Ø Ө ткен тараулардың формуласын қ олдана отырып есептер шығ ара білуге ү йренеді Ø Ө зін-ө зі бағ алай алатын болады
Негізгі идеялар	; ө лшем бірлігі Белгілі заттың масса бірлігінің температурасын 1⁰С-қ а ө згертуге қ ажет жылу мө лшерін кө рсететін физикалық шаманы меншікті жылу сыйымдылық деп атайды. ; ө лшем бірлігі Кез келген массасы m отын толық жанғ анда бө лінетін Q жылу мө лшерін есептеу ү шін q меншікті жану жылуын жанғ ан отынның массасына кө бейту керек: 1 кг кристалл затты балқ у температурасында сұ йық қ а айналдыру ү шін жұ мсалатын Q жылу мө лшерін осы затттың меншікті балқ у жылуы деп атайды жә не λ деп белгілейді.
Тапсырмалар	Топтық жұ мыс

Сабақ бойынша мұ ғ алімнің жазбалары : (мұ ғ алім жә не оқ ушы немен айналысады)

І. Ұ йымдастыру ( 2 минут)

1. 7. Сә лемдесу

1. 8. Сынып оқ ушыларына жағ ымды ахуал туғ ызу

1. 9. Тү гелдеу

1. 2. 2 нұ сқ ағ а бө ліну (қ атарлау арқ ылы)

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒