ІІ. Үй тапсырмасын сұрау(5 минут)

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау(5 минут)

Ом жайында не білеміз?
Ом заң ы жайлы не білеміз?

ІІІ. Талқ ылау ү шін сұ рақ тар беріледі (2 минут)

1. Ө ткен тақ ырыпқ а шолу жасау?

ІҮ. Топтық жұ мыс (33 минут)

Сіздің тобың ызда 5 рө лді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақ ыт сақ шысы жә не бақ ылаушыларды анық таң ыз. Жұ мыс тө мендегідей жоспармен жү реді:

Берілген тапсырманы оқ ып, топпен бірлесе отырып, талқ ылайды жә не ә р топтың бақ ылаушысы жасағ ан жұ мыстарғ а сә йкес бақ ылау парағ ын жү ргізеді.

Бақ ылаушының бағ алау парағ ы

№	Бағ алау ө лшемдері	Кө ш басшы	Хатшы	Баяндамашы	Уақ ыт сақ шысы
	Тақ ырыптың ашылуына ү лес қ осу
	Міндетін атқ ару
	Топтық жұ мысқ а атсалысуы

Ә р оқ ушы ө зіне жү ктелген рө лдің міндеттерін атқ арады.

Топ пікірлерін тың дау.

1. Амперметр мен вольтметр шкалаларын қ араң дар жә не бір бө лік қ ұ нын есептең дер.

2. Сұ лба бойынша элетр тізбегін жинаң дар.

3. Тізбекті тұ йық таң дар.

4. Тізбектегі кернеу мен ток кү шін біртіндеп ұ лғ айтамыз.

Қ ұ ралдардың кө рсетулерін кестеге жазың дар.

№	I, A	U, B	R, Oм

5. Ом заң ын пайдаланып, қ ыздыру шамының кедергісін есептең дер.

6. Есептеу нә тижелерін кестеге тү сірің дер.

7. Тә жірибе нә тижесін қ орытындылаң дар.

Тапсырма. Ток кү шінің кернеуге тә уелділік графигін салу.

Ү. Кері байланыс (не ү йрендім, не қ иын болды, сұ рақ. ) (3 минут)

Кейінгі тапсырмалар	18-ж. № 6
Кейінгі оқ у	қ айталау

Физика	Сабақ 37
Сабақ тың аты	§40 Электр кедергісінің температурағ а тә уелділігі. Асқ ын ө ткізгіштік.
Жалпы мақ саты	Электр кедергісінің температурағ а тә уелділігі. Асқ ын ө ткізгіштік жайлы мағ лұ мат беру Асқ ын ө ткізгіштік туралы тү сінік беру, қ олданылу мү мкіндіктері туралы ә ң гімелесу ұ йымдастыру
Кү тілетін нә тиже	Электр кедергісінің температурағ а тә уелділігі. Асқ ын ө ткізгіштік жайлы мағ лұ мат алады Электр кедергісінің температурағ а тә уелділігі. Асқ ын ө ткізгіштікті кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде, есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йренеді
	1. Жазбаша кө бейту жә не бө лу тә сілдерін қ орытындылау, бекіту, есептеу дағ дыларын жетілдіру. 2. Есепті ө здігінен талдап шығ ара білуге дағ дыландыру, ойлау, есте сақ тау қ абілеттерін дамыту; 3. Ұ қ ыптылық қ а тә рбиелеу;
	Мұ ғ алімнің ә рекеті		Оқ ушының ә рекеті
Топқ а бө лу	Парталарда суреттер тұ рады, оқ ушылар мұ ғ алімнің ү стелінде жатқ ан суреттерді таң дап, сол сурет орналасқ ан партағ а отырады. Сө йтіп 4 топ қ ұ рамыз.		Сол суреттерге байланысты тө рт топқ а бө лініп отырады
Ынтымақ тастық атмосферасы	Кү н жарығ ын алақ анғ а саламын. Жү регіме басып ұ стай қ аламын. Ізгі ә рі нә зік, жарық, мейірімді, Болып кетер сонда дереу жан-жағ ым.		Оқ ушылар бір-біріне жақ сы тілек тілеп, сыныпта жақ сы ахуал қ алыптастырады.
Бағ алау парақ шасымен таныстыру	Ә р топқ а бағ алау парағ ын таратамыз. Онда жалпы бағ алау жү йесі мен ұ пай кө рсеткіштері кө рсетілген.		Оқ ушылар бағ алау нұ сқ аларымен танысады
Ү й тапсырмасын пысық тау	Ү й тапсырмасын тексеру: Оқ ушылардың ү йге берілген тапсырмаларды қ алай мең гергендерін тексеру: Арнайы дайындалғ ан сұ рақ тарғ а жауап. І бө лімде I, U, R шамалардың белгіленуі мен ө лшем бірліктері туралы сұ рақ тар ІІ бө лімде I, U, R шамаларының формулалары туралы сұ рақ тар қ ойылады. · Электр кернеуі деген не? Ол қ андай бірлікпен беріледі. · Кернеуді қ алай ө лшейді? · Тізбек бө лігі ү шін Ом заң ы қ алай тұ жырымдалады? · Ом заң ы қ алай тағ айындалды? · Кедергі деп нені атайды? Оның ө лшем бірлігі қ андай? берілген суреттерге сипаттамалар беру керек.
Жаң а сабақ Ө ткізгіштің кедергісі R оның ө лшемдері мен материалына тә уелді екенін білеміз. Ө ткізгіштің кедергісі оның температурасына тә уелді бола ма? Бұ л сұ рақ қ а жауап беру ү шін мынадай тә жірибені жасайық. Спираль сияқ ты иілген темір сымды ток кө зі мен амперметрге қ осылғ ан тізбекке тізбектей қ осамыз. Амперметрдің кө рсетуін аныө қ тап алып, спиральді шамның жалынына ұ стап қ ыздырамыз. Спираль қ ызғ ан сайын амперметр тізбектегі токтың азайғ анын кө рсетеді. Демек, қ ызғ анда темір сымның кедергісі артады. Темір спиральді басқ а металдан жасалғ ан ө ткізгішпен ауыстыра отырып, қ ыздырғ ан кезде барлық металдардың кедергісінің артатынын байқ аймыз. Кейбір таза металдардың кедергісі ә жептә уір, ал қ орытпаларда кедергі аз артады. Температура жоғ арлағ анда кедергісі ө згермейтін арнайы қ орытпалар да бар. Оларғ а константан мен манганин жатады. Оларды эталондарды, реостаттар мен басқ а да аспаптарды дайындауғ а пайдаланады. Қ ыздырғ анда кедергінің ө су себебі, ө ткізгіштің температурасы артқ анда, кристалдық тордың тү йіндеріндегі иондар тербелісі кү шейеді. Нә тижесінде, электрондар иондармен жиірек соқ тығ ысады. Бұ л олардың ө ткізгіштегі бағ ытталғ ан қ озғ алысына кедергі жасайды, сондық тан кедергі артып, ток кемиді. Ө ткізгіш кедергісінің температурағ а тә уелділігі былай анық талады: бұ дан . Асқ ын ө ткізгіштік деп таза металдардың жә не бірқ атар қ оспалардың кедергісінің абсолют нө лге жақ ын температураларда кенет нө лге дейін тө мендеу қ ұ былысын айтады. Асқ ын ө ткізгіштің ү лкен практикалық мә ні бар. Асқ ын ө ткізгіштік кү йінде тұ йық талғ ан ө ткізгіштегі ток кү ші кедергінің болмауы салдарынан шексіз ұ зақ уақ ыт бойы сақ талады. 1925 жылы мыс сақ инамен жасалғ ан тә жірибеде, тіпті 2, 5 жыл ө тсе де, сақ инадағ ы ток кү шінің ешқ андай кемімегені байқ алғ ан. Қ азіргі таң да Кү ннің магнит ө рісінен он мың есе кү шті магнит ө рісін беретін ө те қ уатты асқ ын ө ткізгішті электр - магниттер жасалғ ан. Есептер шығ ару. №1. Шартты белгілер бойынша схемадан қ ұ ралдарды атау №2. Кө лденең қ имасының ауданы 0, 1 мм², ал ұ зындығ ы 1 м кү міс сымның кедергісі қ андай болады? ρ =0, 015 Ом·мм² /м. Егер осы сым арқ ылы 1, 5 А ток ө тсе, ө ткізгіш ұ штарындағ ы кернеу қ андай? №3. Кө лденең қ имасының ауданы 2 мм², ұ зындығ ы 5 м никель сымның кедергісі неге тең? Егер кернеу 3, 2 В болса, онда оның бойымен қ андай ток ө теді? ρ =0, 4 Ом·мм² /м.
Сергіту сә ті		«Қ ара жорғ а» биі	Оқ ушылар ә уенге билеп, сергиді
Ой толғ аныс		Жеке карточка бойынша ө здік жұ мыс 18. Кө лденең қ имасының ауданы 0, 1 мм², ұ зындығ ы 150 см кү міс сымның кедергісі қ андай? Егер осы сым арқ ылы 1, 5 А ток ө тсе, онда ө ткізгіш сымның ұ штарындағ ы кернеу қ андай? ρ _к = 0, 016 Оммм²/м. 19. Кө лденең қ имасының ауданы 2 мм², ұ зындығ ы 8 м никель сымның кедергісі неге тең? Егер сымның ұ штарындағ ы кернеу 3, 2 В болса, онда оның бойымен қ андай ток ө теді? ρ _и = 0, 4 Оммм²/м. 20. 4 А ток кү шіне жә не 220 В кернеуге арналғ ан электр плитасының спиралінің кө лденең қ имасы 0, 1 мм² болса, осы никель сымның ұ зындығ ы қ андай? ρ _и = 0, 04 Оммм²/м. 14. Тізбекке ү ш ө ткізгіш тізбектей жалғ анғ ан, олардың кедергілері: R₁= 5 Ом; R₂ = 6 Ом; R₃= 12 Ом (3-сурет). Вольтметрдің кө рсетуі 1, 2 В болса, амперметр қ андай ток кү шін кө рсетуі тиіс? А жә не В нү ктелерінің арасындағ ы кернеу қ андай? 3 Тізбекке екі ө ткізгіш R₁ =* 5 Ом мен R₂ = 10 Ом тізбектей жалғ анғ ан (4-сурет). V₁вольтметр 12 В кернеуді кө рсетеді. V₂вольтметр мен амперметрдің кө рсетулерін аны0таң дар.
Шығ армашылық қ а тапсырма		Интерактивті тақ тада тест тапсырмаларын жасау.
Ү й тапсырмасы		Қ айталау	Оқ ушылар кү нделіктеріне жазады
Бағ алау Кері		Кері байланыс: «Екі жұ лдыз, бір тілек»	Бағ алау парақ шасын толтырады

Сынып 8	Сабақ 38
Сабақ тың аты	§41 Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осу.
Жалпы мақ саты	Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осу жайлы мағ лұ мат беру Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осуды кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде, есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йрету Топта бағ алай білуге баулу
Кү тілетін нә тиже	Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осу жайлы мағ лұ мат алады Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осуды кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде, есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йренеді
Сабақ тың тү рі	Сындарлы оқ ыту
Кө рнекіліктер мен қ ұ рал-жабдық тар	Оқ улық, таратпа материалдар, тірек-сызбалар, интерактивті тақ та, постер, маркер, стикер.
Ә діс-тә сілдер	Жұ птық, топтық жұ мыс, диалог, сын тұ рғ ысынан ойлау, ө зіндік бағ алау
	Сабақ тың барысы
Ұ йымдастырыу	Сә лемдесу; Тү гендеу; Топқ а бө лу; Жағ ымды психологиялық ахуал туғ ызу; Оқ ушылармен бірге бағ алау критерийлерін анық тап алу
Ү й тапсырмасын тексеру	Ө тілген тақ ырыптар бойынша сұ рақ тар қ ою, сә йкестіру тест

Бө лімі	Мұ ғ алімнің ә рекеті	Оқ ушының ә рекеті
Білу Сабақ тың тақ ырыбын, мақ сатын айқ ындау	Ү й тапсырмасын тексеру, қ айталау. (сыныпты ү ш топқ а бө лу) Сө з шешу: І топқ а - кот, ІІ топқ а - декергі, ІІІ топқ а - керуен (берілген сө здің дұ рысын жазу) 1. Шаманың атауы 2. Белгіленуі 3. Формуласы 4. Ө лшейтін қ ұ рал 5. Ө лшем бірлігі 6. Ө лшейтін қ ұ ралдың шартты белгіленуі 7. Ө лшейтін қ ұ ралдың тізбекке жалғ ануы 8. Ашқ ан ғ алым кім?
Тү сіну	Эл оқ улық демонстрация І топ ө ткізгіштерді параллель жалғ ау оқ у, тү сіндіру ІІ топ ө ткізгіштерді тізбектей жалғ ау оқ у, тү сіндіру	1. Тапсырмамен танысады 2. Жұ бына тү сіндіреді 3. Сұ рақ қ а жауап береді, ө зі сұ рақ қ ояды. 4. Тақ ырыпты тү сіндіреді. 5. Ө зіне қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а жауап беріп, топтың тақ ырыпты мең гергенін ө зі сұ рақ қ ойып тексереді. 6. Топтар бір-біріне сұ рақ қ ояды 7. Жеке оқ ушымен жұ мыс.
Қ олдану	Тақ тамен жұ мыс. . Техникада жә не тұ рмыста ә р тү рлі тұ тынушылар: қ ыздыру шамдары, ү тіктер, электр пештері, электрқ озғ алтқ ыштары жә не т. б. электр қ ұ ралдарын пайдаланады. Бұ лар тү рліше жалғ анады. Практикада қ олданылатын электр тізбектерінің қ ұ рамында бірнеше электр энергиясын тұ тынушы элементтер болуы мү мкін. Бұ л элементтер бір-бірімен ә рқ алай қ осылады, мысалы тізбектей немесе параллель. Тізбектей жалғ ауда: Ө ткізгіштерді тізбектей жалғ ағ анда ток кү штері тең, ал тізбектегі жалпы кернеу оның бө ліктеріндегі кернеулердің қ осындысына тең болады, ал жалпы кедергі ә рбір ө ткізгіштің кедергілерінің қ осындысынан тұ рады: I = I₁ = I₂ = … = I_n; U = U1 + U2 + … + Un; R = R₁ + R₂+ … + R_n. Егер бірінші ө ткізгіштің соң ы екінші ө ткізгіштің басымен, екіншініғ ң соң ы ү шіншінің басымен жалғ анса, онда мұ ндай қ осуды тізбектей қ осу деп атайды. Параллель жалғ ау: Ө ткізгіштерді паралель жалғ ағ анда, тізбектің барлық бө ліктерінде кернеу бірдей, ал жалпы ток кү ші ә рбір ө ткізгіштегі ток кү штерінің қ осындысына тең, жалпы кедергі ә рбә р ө ткізгіштің кедергісінен кем болады. U = U₁ = U₂ = … = U_n I = I ₁ + I ₂+ … + I_n ₌ ₊ _{+ … +} Егер ө ткізгіштердің басын бір ғ ана А нү ктесінде, ал ұ штарын екінші бір В нү ктесінде жалғ аса, онда мұ ндай жалғ ауды ө ткізгіштерді параллель жалғ ау деп атайды.
Сергіту сә ті	Дене қ имылдарын жасату арқ ылы сергіту жасату	Дене қ имылдарын жасату арқ ылы сергіту жасады
Талдау	Тиімді жолмен шығ ару, қ атемен жұ мыс. Физикалық диктант. 1. Пайдаланғ ан мені жұ рт Отын менен жарық қ а Қ ызмет етем ә рқ ашан Тү сіне білген халық қ а Жауабы: (Электр тогы) 2. Бойындағ ы зарядты Ұ зақ уақ ыт сақ тайды Реленің кү шімен Бү лдірместен баптайды. Жауабы: (Аккумулятор) 3. Ток бар жерде, біреу бар Ө лшемі вольт, киловольт Ұ мытып кетпе тағ ы да, Гектавольт пен мегавольт Жауабы: (Кернеу) 4. Аса қ ажет ө мірге халық ү шін Пайдаланам кү н сайын жарық ү шін Жауабы: (Электр шамдары) 5. Мұ з жарғ ыш жү зіп келеді Бауыры қ ызып келеді Абайла ойып тү сер Ондайлар бұ зық келеді Жауабы: (Ү тік) 6. Шам, плита жұ мысын жасай қ алды Ал, оның есептен – ақ басы айналды Жауабы: (Электр есептегіш
Жинақ тау	Тест алу 1. Ток кү шінің ө лшем бірлігі не? а) 1 А в) 1 В с) 1 Ом д) 1 Ом * м 2. Химиялық энергияны электр энергиясына айналдыратын элемент. а) Вольта элементі в) Гальвани элементі с) Нейтрондар д) Иондар 3. Аккумулятор қ ай елдің сө зі? а) Латын в) Грек с) Ағ ылшын д) Итальян 4. Меншікті кедергінің ө лшем бірлігі қ айсысы? а) 1В в) 1 Ом * м с) 1 А д) 1 Ом 5. Дененің электрленгенін анық тайтын қ ұ рал: а) Реостат в) Амперметр с) Электроскоп д) Вольтметр 6. Тізбек бө лігі ү шін Ом заң ының формуласы: а) U = IR в) I = c) R = p д) R = 7. Кедергілері 4 Ом жә не 6 Ом болатын ө ткізгіштер параллель жалғ анғ ан. Жалпы кедергісін тап. а) 2, 4 Ом в) 3, 7 Ом с) 4, 2 Ом д) 5, 8 Ом	Білімдерін жинақ тап, қ орытады.
Бағ алау	Оқ уды жә не оқ ыту ү шін бағ алау: екі жұ лдыз, бір тілек; Тренинг «Адам есімінің тү стері» Формативті бағ алау, ө зін- ө зі бағ алау Мұ ғ алімнің бақ ылауы	Бағ алау критерийлері арқ ылы ө здеріне бағ а береді.
Кері байланыс	Ү міт ағ ашына стикер парағ ын жапсыру арқ ылы бағ алау	Оқ ушылар ө з пікірлерін жазады.
Ү йге тапсырма	§ Теоремаларды жаттау № 284, №283(ә )	Жан-жақ ты ізденеді

Сабақ 39

Сыныбы: 8

Пә ні: физика

Сабақ тың аты	№5 Зертханалық жұ мыс
Сілтеме	Жоспар
Жалпы мақ саты	Ø Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осу жайлы мағ лұ мат беру Ø Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осуды кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде, есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йрету Ø Топта бағ алай білуге баулу
Кү тілетін нә тиже	Ø Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осу жайлы мағ лұ мат алады Ø Ө ткізгіштерді тізбектей жә не параллель қ осуды кү нделікті ө мірде жә не ө ндірістерде, есептер шығ аруда қ олдана білуге ү йренеді Ø Топта бағ алай алатын болады
Негізгі идеялар	Ток кө зі жә не оның полюстерін қ осатын ө ткә ізгіш тұ йық электр тізбегін жасайды. Электр қ ұ рылғ ыларын тізбектей қ осу. Ө ткізгіштерді тізбектей жалғ ағ анда ток кү штері тең, ал тізбектегі жалпы кернеу оның бө ліктеріндегі кернеулердің қ осындысына тең болады, ал жалпы кедергі ә рбір ө ткізгіштің кедергілерінің қ осындысынан тұ рады: U=U₁+U₂+U₃+… I₁=I₂=I₃=… R=R₁+R₂+R₃+… Электр қ ұ рылғ ыларын параллель қ осу. Ө ткізгіштерді параллель жалғ ағ анда, тізбектің барлық бө ліктерінде кернеу бірдей, ал жалпы ток кү ші ә рбір ө ткізгіштегі ток кү штерінің қ осындысына тең, жалпы кедергі ә рбір ө ткізгіштің кедергісінен кем болады. I=I₁+I₂+I₃+… U₁=U₂=U₃=… 1/R=1/R₁+1/R₂+1/R₃+…
Тапсырмалар	Топтық жұ мыс

Сабақ бойынша мұ ғ алімнің жазбалары : (мұ ғ алім жә не оқ ушы немен айналысады)

І. Ұ йымдастыру ( 2 минут)

1. 16. Сә лемдесу

1. 17. Сынып оқ ушыларына жағ ымды ахуал туғ ызу

1. 18. Тү гелдеу

1. 2. Топқ а бө лу (1, 2, 3 сандары арқ ылы 3 топқ а бө лінеді)

⇐ Предыдущая 9 10 11 12 131415 16 17 18 Следующая ⇒