Табиғи өрттер
Қ азақ стан Республикасында табиғ и ө рттердің негізгі тү рлері ландшафты ө рттер – орман, орманды дала жә не дала (егіс) ө рттері болып бө лінеді. Ормандағ ы ө ртті сө ндірудің негізгі жолы суды пайдалану, ал мү мкін болмағ анда ө ртті қ олда бар қ ұ ралдармен сө ндіруге кү ш салады. Мысалы, отты топырақ пен кө му, оттың шоғ ын бұ тамен жанып кетен жерге қ арай сыпыру, қ арсы от қ ою, тулақ ты немесе киізді пайдалану т. с. с. Ормандағ ы ө рттердің 80 пайызы халық тың ең бек немесе демалыс орындарында ө рт қ ауіпсіздігі шараларын бұ зуынан, сондай-ақ орманда ақ аулы техниканы пайдалану нә тижесінде болады. Орманның жоғ арғ ы жағ ындағ ы ө ртті сө ндіру қ иын, сондық тан оны кедергі жасау, кү йдіру жә не суды пайдалану арқ ылы сө ндіреді. Бұ л жағ дайда кедергінің ені ағ аш биіктігінен кем болмауы керек, ал жоғ арыдағ ы ө рт аумағ ының алдындағ ы кү йдірілетін кедергінің (жердің ) ені кемінде 150-200 м ө рт қ анаттарының алдында кемінде 50 м болуғ а тиіс. Ө рт адамдарғ а психологиялық тұ рғ ыдан ү лкен ә сер етеді. Тіпті кішігірім ө рттің ө зінде адамдарды жаппай ү рей билеуі адам шығ ынына ә келуі мү мкін. Ө зін-ө зі ұ стап ү йреген адам қ иын сә тте ө з ө мірін қ ұ тқ арып қ ана қ оймай, басқ а адамдарды, материалдық қ ұ ндылық тарды да қ ұ тқ ара алады. Егер сіз орман ө ртін сө ндіру жө ніндегі топқ а кірсең із панахана орны мен оғ ан апаратын жолдарды жақ сы білуің із керек. Оттан қ орғ айтын киім киіп, керекті жарақ тарды (адамдағ ы мү мкіндігішне арнайы киім, противогаз, каска, тү тіннен қ орғ айтын маска) пайдалану керек, ә р топта сол аймақ ты жақ сы білетін жол серік болғ аны дұ рыс. Егер тү тіндеу аймағ ындағ ы кө ру шегі 10 метрден аспаса, ода оғ ан кіруге болмайды. Ө рттен адамдарды қ ұ тқ ару кезінде ө те жылдам ә рі тиімді қ имылдау қ ажет, себебі тү тін, улы газ, жоғ ары температурадағ ы ыстық, ғ имараттың қ ұ лауы, тез жанатын жә не улы газ бө летін заттардың болуы сияқ ты қ ауіптер кез-келген жерден шығ уы мү мкін. Жанғ ан ғ имарат арқ ылы ү сті-басқ а ылғ ал мата (киім) жауып, тү тіннен жоғ арылай немесе тізерлей қ озғ алу керек. Кө п қ абатты ғ имараттарда, егер подъезден шығ уғ а мү мкіндік болмаса, балконды, апаттық люк пен балкондағ ы баспалдық ты, кө рші подъезд арқ ылы, қ ұ тқ аруғ а арналғ ан тө бенің люгін пайдаланың ыз. Қ ұ тқ ару жұ мысына қ атысатын адам, алғ ашқ ы медициналық кө мекті кө рсете білуге тиіс.
|