2. Реттеужүйелерініңнегізгітиптібуындары.

Жү йе қ ұ рамындағ ы буындардың ә рқ айсысына кіріс- тік жә не шығ ыстық шамалары арасындағ ы байланысты бейнелейтін белгілі бір математикалық қ атынастар сә йкес келеді. Егер бү л қ атынастар элементар тү рде болса (мысалы, дифференциалдау, тү рақ ты коэффи- циентке кө бейту), онда бұ л буындарды да элементар буындар деп атайды. Бірінші жә не екінші ретті қ арапайым дифференциал тең деулермен ө рнектелетін буындар типтік динамика- лық буындар қ атарына жатады. Бү л ұ ғ ымды жә не онымен байланысты автоматты жү йелерді талдау ә дістерін 1938 жылы орыс ғ алымы А. В. Михайлов ү сынғ ан болатын. Типтік буындарды жіктеу ү шін

дифференциалдық тең деудің ә ртү рлі дербес нұ сқ ала- рын қ арастырғ ан жө н. Іс жү зінде жиі кездесетін буындардың аттары жә не (6. 1) тең деуінің коэффициенттерінің мә ндері 6. 1-кестесінде келтірілген.

Кестедегі жалпы заң дылық тардың бір қ атарын атап ө тейік. Коэффициенттері а^Ф 0 жә не Ь{Ф0 буындарда статизм бар, яғ ни статикалық режимде олардың кірістік жә не шығ ыстық айнымалылары арасында бірмә нді байланыстық тың бар болғ аны. Осы себептен бұ л буындардың атына статикалық немесе позициялық сө здерін қ осады. Оларғ а №1, 2, 3, 4, 10, 11, 12 буындар жатады. Коэффициенттері а2 Ф 0, ғ /, Ф 0 жә не а{)Ф 0 буындар инерциялы деп аталынады. Оларғ а №2, 3, 4, 6, 8, 11, 12 буындар жатады. Тек екі коэффициенттері нө лге тең емес №1, 5 жә не 7 буындар элементар немесе қ арапайымдар қ атарына жатады. Қ алғ ан типтік буындарды элементар буындарды тізбектеп, параллель жә не қ арсы-параллель қ осу арқ ылы алуғ а болады. Сонымен, автоматты басқ ару жү йелеріне енетін буындардың қ ұ рылысы, схемалары мен физикалық ә рекет принциптері ә ртү рлі болуы мү мкін. Бірақ орнық тылық ты талдау жә не ө тпелі процестерді есептеу тү рғ ысынан алып қ арағ анда, аталғ ан белгілер маң ызды емес екендігін жә не олардың ә р буынының тек ди- намикалық қ асиеттері ғ ана кө ң іл аударарлық тай бола- тындығ ын айтуғ а болады. Сол себепті баскару теория- сында буындарды динамикалық қ асиеттері бойынша жіктеу қ олданылады. Автоматты реттеу жү йелерінде негізгі типтік буындарғ а кү шейткіш (инерциясыз), апери- одтық (инерциялық ), интегралдауыш, дифференциал- дауыш, тербелмелі буындар жатады. Ал, барлық ө неркә сіп объектілері, ә детте тасымалдық не сыйым- дылық кешігумен сипатталатындық тан, сызық тық буын- дардың негізгі типтеріне қ осымша ә уелден-ақ бейсы- зық ты болатын кешігуші буындар туралы басты ү ғ ымды да қ арастырамыз.

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒