БӨЛІМ. ҚАМҚОРЛЫ ОТБАСЫ

«Мағ ан махаббат жетіспейді» - деген шешімге келдім. Нақ ты айтқ анда, жетіспеген, кезінде. Сендер біздің қ атарымыздан қ алмай ө мір сү руіміз ү шін, ақ ша табумен ә лек болдың ыздар. Материалдық тұ рғ ыда қ олдау кө рсететін едің іздер. Алайда, кө ң іл мен махаббат аздау болғ ан секілді. Себебі, мен сіздердің кө ң ілдерің ізді аулау ү шін кү рестім. Мағ ан жеткіліксіз болса керек. Бір таң ғ алғ аным, мен оны тү сінген соң, сіздерге деген махаббатым артты. Мен ө мірге тү сінісушілікпен қ арадым. Сіздерге де...

Байқ асаң ыздар, мағ ан оқ уғ а тү скеннен соң, кө бірек кө ң іл аудара бастадың ыздар. Мү мкін, менің ү йден жырақ жү ргенім себеп шығ ар. Ә ке, сағ ан бұ ран айта алмағ ан дү ниелерді еркін айтатын болдым. Сізге деген қ орқ ыныш сезімі ү лкен силастық пен махаббатқ а айналды. Анаммен де, ашық сө йлесіп, сезімімді еркін білдіре аламын. Міне, осындай кө ң ілдерің із жетіспеген екен мағ ан. Телефонның соң ында, сендердің: «Бетіннен сү йдім, қ ызым» деген сө здерін, жаныма жылулық силайтын. Сердерден асқ ан қ амқ ор ата-ана жоқ шығ ар.

Ана, сен мағ ан хат жазғ анын есің де ме? Хатта былай делінген:

Жаным Айдана

Менің жү регімнің жартысы. Сағ ан ү лкен ү міт артып отырмын. Сол оқ уың ды ойдағ ыдай бітіріп, ө з мақ сатына жетуді тілеймін. Екі қ ызды сағ ан сеніп отырмыну. Ә р қ ашанда ақ жол тілеймін. Менің бет айнам, қ уанышым, бетке ұ стар мақ танышым. Кү нім мен айым, жеті қ азынам, оң қ олым, ақ періштем.

Бетіннен сү йдім.

Анаң Қ анткү л.

Қ асың дағ ы дос қ ыздарың а осы тілекті тілеймін.

Сә лем айт.

- мен бұ л хатты бірнеше рет оқ ыдым. Оны журналғ а жабыстырып қ ойдым. Алғ аш рет оқ ығ ан сә тімде, кө зіме жас алдым. Сендерді қ атты сағ ынып кетемін. Қ азір қ астарында болсам ғ ой. Екеуінді қ ұ шақ тап жатар едім.

Сендерге айтар алғ ысым шексіз! Сендерге жанымдағ ы бауырларым ү шін де алғ ыс айтқ ым келеді. Екі тамаша сің ілім ү шін, енбекқ ор ағ ам ү шін алғ ыс айтамын. Екі періштемнің бағ ындырар белестері кқ п болса екен деймін. Олардың ө з жолдарын таң дап, қ алағ ан оқ у орындарына тү скеніне менің де септігім тигенін білемін. Екеуін ү немі ойлап жү ремін. Сыйлық алатын болсамда, ойымда екі қ ыз.

Аяулым. Жү регінің тү гі бар, батыл, қ айратты қ ыз. Оның адам тү сініп болмайтын мінезі бар. Қ ырсық, қ атесін мойындау қ иын. Ашуланса ө зін ұ стай алмайды. Сол себепті екеуіміз жиі ұ рысып қ алатын едік. Анама тартқ ан жайдарлы мінезі бар. Адамдармен тіл табысуы оң ай. Балалардың арасындағ ы ең пысығ ы. Ә ке, Аяулым сізді ерекше жақ сы кө реді. Ә ке, ә ке деп, сізді ойлап жү руші еді. Кезінде Аяулымның аяғ ына ине кіріп кеткен еді. Сің ілім, қ иналып, жылап жатты. Сіздерге айтуғ а қ орық тық. Не істерімізді білмедік. Мен оның қ иналып, жылап жатқ анына шыдай алмайды екенмін. Жаныма қ атты батты. Дә ріханадан тезірек ұ йық татып тастайтын дә рі алып келдік. Аяулымғ а ішкіздік. Оның тезірек ұ йық тап қ алғ анын кү ттік. Дә рінің ә сері ә лсіз болса керек. Иненің басын жылжытсаң, Аяулым айқ айлайын деп тұ р. Амал жоқ, сіздерге айттық. Ана, сен бірінші болып кө рдің. Балалар бө лмесінен сенің ащы дауысын шық ты.

- Ойбай, Рә сіл

Мен сенің дауысынды естіп қ атты қ орық тым. «Бә рі сонша мү шкіл ме еді? Оны алып тастаса, болды емес пе? » - деп ойладым. Барлығ ы мен ойлағ аннан қ ауіпті болды. Бей-жай қ арайтын дү ние емес екен. Аяулымды шың ғ ыртып тұ рып, инені алды ақ ыры. Кіп-кішкентай жү регімнің қ ұ рсағ ына симай кеткені бар ма?! Ә ке, сен мағ ан ашуланып келіп:

- Бә рі сенің бә ле-батырың – дедің. Мен тү сінбей тұ рдым. – Ине қ айдан жатыр жерде?

- Болды, қ ой – деп, анам жақ тап жатыр.

Мен расыменде Аяулыммен болғ ан жағ дайғ а ө зімді кінә лі сезіндім. Мен тоқ умен айналысатын едім. Жіптер, кручоктар, оюлар т. б. майда-шү йде заттар. Алайда, ол жақ та инені пайдаланбайтынбыз. Бірақ, жерде жатқ ан инегеде біреу жауап беру керек қ ой. Сол ү йдің ү лкен қ ызы болғ ан соң, жауапкершілік менің мойнымда. Ана, сенен мұ ндай жағ дайдан қ аза болып кеткен адамдардың барын естідім. Кіп-кішкентай иненің адам ө мірін тоқ татуғ а мү мкіндігі барын біліп таң ғ алдым. Ендігі жолы кішкентай болса да, қ ауіпті заттан сақ танып жү ретін болдым.

Мен балапанымды жақ сы кө ремін. Оны талай ренжітіп қ ойғ ан кездерім болды. Елден ерекше жаратылысы бар. Ө зің е сенімді, ер мінезді, ең бекқ ор сің ілім. Олардың мағ ан сырлас ретінде сыр ақ тарғ анын қ алайтын едім. Бір кү ні Аяулымнан

- Неге мағ ан айтпадың дар? – деп, бірдең е жайлы сұ рап жаттым.

- Ә пке, ұ рсатын шығ ар деп сізден қ орық тым, – деп, жауап берді.

Олардан ү немі бірдең е талап етемін. Мені қ алай дос ретінде кө рсің. Қ ұ дай ау, менен қ орық қ аны несі. Жаныма батты. Осы халге жеткізген ө зім. Оның менімен қ ұ рбысы ретінде ашық ә ң гіме айтқ анын қ алаймын. Ештең е жасырмай сезімдерін, ойларын ашық айтса деймін.

Нұ райлым. Кө зіме кө ктен тү скен періште елестейді. Жү регі жұ мсақ, ашуы қ атты. Оның ойы замандастарынан алшақ. Басқ аша ойлайтын адам сиқ ты. Нә зік, бірақ ержү рек. Қ ырсық. Нұ айлыммен бастауыш сынып оқ ып жү ргенде ауруханағ а жатқ ан едім. Қ олына операция жасайтын болғ анбыз. Нұ рай екеуіміз бір тө секте жаттық. Ақ халаттылар келіп, Нұ райды алып кетті. Нұ рай енді келмейтіндей уайымдап жү рмін. Біраз уақ ыт ө ткен соң, Нұ райды тө секпен орнына ә келіп тастады. Қ олын ақ бинтпен орап тастағ ан. Гипс салғ ан. Темірмен қ ыстырып қ ойғ ан. Тып-тыныш жатқ ан Нұ райды кө ріп, жылап жү рмін. Қ асымдағ ы апайлар кө ріп, кү ліп жатыр:

- Ө зіне операция жасағ андай жылайды ғ ой тегі.

- Сің ілің жыламай жатырғ ан да, сен неге жылайсың?

- Қ азір сені кө ріп, сің ілін жылап қ алады.

Бө лмеден сыртқ а шығ ып алып, жыладым. Кө ң ілімнің бос болғ аны кімге тартыпты? Кө ң ілім тез босаң сып қ алады.

Аурухананың исі, атмосферасы мағ ан ұ намайды. Тө рт бұ рышта қ амалып отыратынбыз. Сыртқ а шығ армаушы еді. Біреудің жан айқ айы естіліп жатады. Қ орқ ынышты, салқ ын. Сендердің бізге келетін уақ ыттарың ды тағ атсыз кү туші едік. Бір кезде, ә ке, ағ ам, Аяу ү шеуің келгендерін есімде. Нұ рай екеуіміз қ атты қ уандық. Бұ л жерден кеткенше асық тым. Нұ райды жаныма ертіп алып, кө шеге қ арай рұ қ сатсыз шығ ып кететінбіз. Іште жатып, ә бден зеріктік. Тү нгі он бір шамасында ұ йық татып қ оятын. Нұ райдың қ олына қ арасам болды, жү регім ауыратын. Қ олындағ ы апандай темірін шешіп, кішігірім ағ аш қ ойды. Кү ндер ө тті. Бір кезде дә рігер біз жатқ ан бө лмеге кіріп келді.

- Ү йлеріндегілерге хабарласың дар. Алып кетсе болады.

- Ү йге қ айтуғ а болады ма? – деп сұ радым қ уанышпен.

- Ия, болады – деді дә рігер.

Ол уақ ытта ұ ялы телефон болмапты. Ү й телефонына ғ ана хабарласуғ а болатын еді. Медбикелер хабарласып айтар деген ой болмапты. Қ уанғ аным сонша, ауруханадан жү гіріп шық тым. Кө шеге шығ ып, дамафон іздедім. Рұ қ сатсыз шық қ ан уақ ытта, бір жерден дамафон кө ргенім есімде. Бірақ қ айда екені нақ ты есімде жоқ. Аяғ ымда не бары есімде емес. Жү з сексенмен ұ шқ аным есімде. Кішігірім базардан жү гіріп ө ттім. Бұ рылыс жасадым. Ақ ыры дамафонды тауып алдым. Бә ле, ақ ылы екен. Қ алтамды ә рі-бері қ опарып, жиырма тең ге тауып алдым. Сол жерде тұ рғ ан апайдың кө мегімен сіздерге хабарласа алдым. Телефонды Аяу алғ ан сияқ ты. Артынан ана, сағ ан хабарластым. Қ арғ ыс атқ ыр жерден қ ұ тылатыныма ә лі сене алмадым. Қ асымызда жатқ ан адамдар мейірімді болатын. Бізге қ амқ орлық кө рсететін. Сол уақ ыттан бері аурухана да, оның иісі де мағ ан жағ ымсыз ә сер етеді. Қ ұ дай, тө рт бұ рышта қ амалып отыруды жазбасың!

Екеуіде ерекше жандар. Екі сің ілім – менің екі періштем. Екеіуін ө зімнен артық жақ сы кө ремін. Екеуің жеткізетін жерге жеткізбейінше, жаным тыным таппайтын секілді. Олар ү шін ү лгілі ә пке бола алмадым ба деп қ апаланамын. Оларды қ алағ ан оқ уларына тү сіру, берекелі шаң ырақ қ а ұ зату менің арманым. Олардың қ иналмай, бақ ытты болғ андарын қ алайтын едім. Ал, қ азір қ иындық тан да тамаша естеліктер қ алатынын мойындаймын.

Дұ рыс жолдан тайып кетпесе екен деп отырамын. Менің болашақ жарымның сің ілдеріме аса қ амқ орлық, сыйластық танытқ анын қ алаймын. Қ ұ лағ ын тартып, ойнап дегендей. Ә рине, ең бірінші сіздермен де тату болса екен деймін.

Ағ ам – Рамазан. Жар дегенде жалғ ыз ағ ам. Ағ асы бардың жағ асы бар дейді ғ ой. Ү йдің ү лкені, қ орғ анышымыз. Ағ ам мені мектепке жетектеп барушы еді. Қ олымнан ұ стап алып, мектепке апаратын. Екеуіміз бірге баратынбыз. Сү п-сү йкімді балақ айдың қ асында жү рген ұ найтын.

Ағ амның қ ара жұ мыспен айналысқ аның қ аламаймын. Қ азіргі жұ мысың уақ ытша екенін естігене, қ уанғ ан едім. Жеке кә сіп ашқ ысы келетінін айтқ ан болатын. Мен ө зім деп жү ріп, ағ аның қ андай болатынын ұ мытып кетіппін. Барлығ ына ө зім жауап беруге ү йреніп қ алыппын. Ө зімді қ орғ ай аламын. Рамазанды кө біне іні ретінде кө ріп келдім. Бірақ бір оқ иғ а менің менің ағ амның, қ амқ оршымның бар екенін еске тү сірді.

Астанада ағ ам екеуіміз кездескен болатынбыз. Бір шағ ын асханағ а кіріп, тамақ танып отырмыз. Қ асымыздағ ы ү стелде кілең жігіттер шулап отыр. Ағ амнан ү ш-тө рт жас ү лкен кө рінді. Ағ ам екеуіміз ә ң гіме айтып ө зімізбен отырғ анбыз. Олардың аузынан ақ ит кіріп, кө к ит шығ ып жатыр. Мен ағ ама:

- Масқ ара, қ алай-қ алай сө йлейді ө здері? – деп айтқ аным сол еді, ағ ам:

- Еее, бауырым, дұ рыстап сө йлесей. Мұ нда адамдар отыр ғ ой – деп, қ атты дауыспен сө йледі. Не дерімді білмей, абдырап қ алдым.

- Біз сағ ан кедергі жасап жатырмыз ба? – деді қ орқ ынышты біреуі.

- Жалғ ыз отырғ ан жоқ сың дар.

- Сағ ан кедергі келтіріп жатырмыз ба не? – деген, қ атты дауыс шық ты. Тө белесуге шақ ырып тұ рғ ан сияқ ты.

Мен ағ ам ү шін қ орқ ып кеттім. Ішімнен: «Неге ғ ана айттым? Қ азір бізге тиіссе, ағ амды қ алай қ орғ аймын » - деп ойлап отырмын.

- Менің мұ нда қ арындасым отыр. Аузына қ арап сө йлесей

– деді ағ ам. Ағ аммен тіресіп тұ рғ ан баланың назары мағ ан ауды. Бағ анадан бері сө йлеп отырғ ан едім. Екі кө зім ағ амда. Оның мұ ндай ә рекетіне тағ данып отырмын.

- Болды, қ ой – деп қ асындағ ылар дө рекі жігітті тыныштандырды.

Кейін алдарына қ арап, ө з тірліктерімен айналысты. Тезірек бұ л жерден кетуді ойлап отырмын. Қ азір тағ ы да ерегісіп қ алса, не істеймін. Бірақ ағ амның менің сө зімді сө йлеп, ө зің нағ ыз ер адам ретінде ұ стағ анына риза болдым. Аналардың ү ш-тө ртеу екеніне қ арамастан, қ арсы шық ты. Менің інім ретінде қ арап жү рген Рамазанның ағ алық қ адірі арта тү сті. Ішімнен: «Ағ асы бардың, жағ асы бар деген осы екен ғ ой» - деп қ оям.

Мағ ан осындай бауырларды сыйлағ андарың ы ризамын.

Ә ке, Ана! Сендерге алғ ысым шексіз. Мағ ан кіршіксіз сенетіндерінді білемін. Общагада қ онбай, сыртта тентіреп жү рген кү ндерім болды. Сендерге бір емес, бірнеше рет ө тірік айттым. Бә рі сіздер ү шін десемде болар. Мен ұ рыстан, тү сініспеушіліктен алыс жү ргенді дұ рыс деп ойлаймын. Сіздер ү шін артық уайым туғ ызғ ан дұ рыс емес шығ ар.

Бірде Асылзат пен Ақ ниет ү шеуіміз «Жең ілдіктер тү ніне» Шатырғ а бардық. Ө мірімізде бірінші рет, он бірден кейін сыртта жү рміз. Жатақ хана жабық. Ханшатырда адам кө п. Киімдер қ арап, ереже бұ зғ анымызғ а мә збіз. Тү нгі ү штерде Шатырдан шығ ып, жаяу жү рдік. Дастархан деген студенттердің асханасы бар Астанада. Шү кір, жиырма тө рт сағ ат жұ мыс жасайды. Кез-келген уақ ытта есігі ашық. Сол жақ қ а барып, таң нын атқ анын кү ттік. Мен бір сабақ тың дә птерін алып алғ ам. Ү шеуіміз маужырап, есінеп, ұ йқ ымыз келіп отыр. Кө зіміз жұ мылайын деп зорғ а отырмыз. Дә птерді оқ ып отырмын, бір кезде мызғ ып кетемін. Қ айттан есімді жиып, кө здерім жұ мылайын деп отыр. Бір кезде бір ұ л жанымыздағ ы ү стелге келіп отырды. Ү шеуіміздің тү рімізді кө ріп, жаны ашып кетсе керек. Ү шеуімізге шә й мен тә тті алып берді. Ө зінің де студент болғ анын айтты. Мен ө зімді тә каппар мақ ұ лық секілді ұ стадым. «Жоқ, керек емес! » - деп, жақ тырмағ ан тү р таныттым. Бізге расымен жаны ашығ ан секілді. Студент болғ ан соң, тү сінетінін айтты. Алып берген затына тиіспей отырдық. Ол жігіт тамақ танып болғ ан соң, кетіп қ алды. Ешқ андай арам ойы болмағ ан. ОЛ кеткен соң, ұ ялмастан шә й ішіп, тә ттіні жеп алдық. Ол жігітке жасағ ан жақ сылығ ы ү шін рахмет айта алмадым. Таң атты. Аялдамағ а барып, автобус кү ттік. Далада жаурап кеттік. Жатақ ханағ а барып, тө секке қ ұ ладық. Сіздерге ө тірікті жә йдай жә й айтқ ан емеспін. Оның ө зінің себебі болды. Группамен бас қ осып жиналғ анда да, жатақ ханада қ онғ ан жоқ пын. Қ ұ рбы қ ыздардың ү йіне баратын едім. Кейде астындағ ы апайлармен келісіп кететінбіз. Дастарханда жатып, таң атқ анғ а дейін ұ йық тамағ ан кү ндерде болды. Қ аншама жиын болмасын, мен ешқ ашан спирттік сусындарды ішкен емеспін. Алдыртуғ а тырысатындар болғ ан, бірақ айтқ анымнан қ айтпайтын қ ырсық пын ғ ой. Спирттік сусындарды ішпеуімнің себебі бар: туыстар болып Ажар ә пкенің ү йінде жиналғ ан болатынбыз. Жиналғ андар жас жұ байлар, жастар. Бойдақ тардан Арай, сің ілім, екеуіміз. Сол уақ ытта бізге шарап ұ сынғ ан болатын

- Ішің дер, біздің кө зімізше ішпесең дер, кімнің кө зінше ішесің дер? - деп, қ оймады.

- Жоқ, рахмет!

– деп бізде қ оймадық. Бір емес, бірнеше рет айтып қ оймады. Алдырта алмады ақ ыры.

Осыдан кейін мағ ан шарап немесе басқ а сусындарды ұ сынғ анда, Ажар ә пкемнің ү йінде болғ анды еске тү сіремін. «Айдана, жезде, ә пкелерін алдыртқ анда ішпеп ең, қ азір ішсең, ол кісілерден ұ ят болады» - деп, тырысып аламын – Сол ү шін, ішпеймін деп айтқ анымнан қ айтпауым керек. Кішкентай кезімде ә уес едім. Қ азір басылыпты.

Негізі, ішетін нә рсені ішіп, шегетінді шегіп кө рген адаммын. Оларсыз ө мір ә лдеқ айда қ ызығ ырақ. Шарапсыз ақ, адам мас бола алады емес пе? Достарымның туылғ ан кү нінде жиналғ ан кезде, мен би алаң ында ө зімді ішіп алғ ан адам ретінде ұ стаймын. Егер қ ызу болсаң, шын жү ректен кө ң іл кө тересің, ешкімнен ұ ялмай билейсің дейді ғ ой. Алайда, шараптың ақ кө мегінсіз қ ыза қ алатын едім. Музыка мен атмосфера менің еркімді билеп алғ ан уақ ытта, мен ө зімді еркіндікке жіберемін. Ә рине, есімді білемін. Бұ рын би алаң дарында болғ ан уақ ытта, бір бұ рышта қ ыздармен тұ рушы едік. Бір қ имылды қ айталап. Қ азір, сызылып тұ ратын қ ыздарың ыз жоқ. Кезінде биге курсқ а жазылғ анымды айттым ба, есімде жоқ. Қ ыздарың ыз басын сұ қ пағ ан жердер ә лі де кө п. Жаң а дү ниенің дә мін татып кө ру, мен ү шін қ ызық болатын. Ө мірің нің жаң а парақ шасын ашуғ а мү мкіндік. Шытырман оқ иғ аларғ а тап болуын мү мкін. Бір орында отыра бергенше, неге кө рмеске. Мү мкін, мен ө зімді сол жақ тан табатын шығ армын.

Бір ай би курсына жазылдым. Бұ л тек дене пішінімді сақ тап, нә зіктігімді арттыру ү шін. Сонымен қ атар, жақ сы билеу ү шін. Мені ө здерің ізбен тойғ а алып кеткенде, мен қ алай қ озғ алу керек екенін дұ рыс білмейтін едім. Ә ке, сенің биін мағ ан ұ найтын. Мен сағ ан қ арап, сенің қ озғ алысың ды қ айталап жү ретін едім. Саусақ тарыммен қ айта-қ айта тық ылдатып, қ олымды кезек-кезек алдығ а сермеп, бір қ имылды қ айталап жү ретін едім. Ер адам ұ қ сап билеген екенмін. Сырттан қ алай кө рінді екен? Масқ ара! Мү мкін жарасатында шығ ар. Сің ілдерім кө ріп, кү летін еді. Бір ай курсқ а барып, қ ыз ұ қ сап майысуды ү йрендім. Ешкімнен қ айталап керек емес, тек музыканың ырғ ағ ына лесіп, дененді еркін ұ стасаң жеткілікті. Денең ө здігінен қ озғ ала бастайды. Кө здерін жұ мылып, миың жә ймен сө не бастайды. Адреналин бө лініп, айқ айлайсың. Осы уақ ытта ішіндегі барлық ашуды, жағ ымсыз энергияны сыртқ а шығ арып, тазарып қ аласың! Ия, мағ ан кө ң іл кө терген ұ найды. Қ ай жерде, ө зімді қ алай ұ стау керек екенін білемін. Қ асымдағ ы қ ыздарым сенімді, кө ң ілді. Мен желілік маркетингте жү рген кезімде, бізге жү з бір мақ сат жаздырғ ан болатын. Жү з бір мақ сат! Қ арапайым, ү лкен болсың барын жазу керек. Тіпті жаң а мақ саттар ойлап тауып жаттық. Жү з бірге жеткізу оң ай емес. Сол уақ ытта мен бір мақ сат жазыппын: Би алаң ында жарқ ырау. Кейін ескі дә птерлерімді ақ тарып отырып, кө ріп қ алдым. Оқ ыдым да осындай мақ сатым болғ анына таң ғ алдым. Ол мақ сатым ә лдеқ ашан орындалып қ ойғ ан. Бұ л тек жү з бір арманның біреуі ғ ана еді.

«Коньки тебе аласың ба? » - деп, сұ рағ ан едің із, ә ке. Ия, сендер Астанағ а келерде қ олыма ақ ша ұ статып жіберген едің дер. Мен ірі ақ шаны бір ұ сақ тасам, жаратып жіберетінім бар. Сондық тан, Астанағ а келе салып, ақ шаны орынды дү ниеге жұ мсауды ойладым. Қ ыс жақ ындап келе жатқ ан еді. Ең дұ рыс шешім коньки сатып алу. Дү кенге барып, ойланбастан коньки алдым. Бос нә рсеге жаратқ анша, қ ымбат болсада, пайдалы зат алғ аным дұ рыс. Ең алғ аш мұ з айдынына барғ анымда, сү рініп, қ орқ ып жү рдім. Оранып алғ анмын. Қ асымда қ ыздар бар. Коньки тебе алмайтынымызды кө ріп, қ асымызғ а ұ лдар жақ ындады.

- Жоқ, міне, былай тебу керек

– деп ү йрете бастады. Оларғ а қ арап, жасап кө руге тырыссақ та ештең е шық пады. Қ айта-қ айта қ ұ лай бердім. Бейтаныс жігіт қ олымды ұ стап алды да: - Аяғ ың ды кезек-кезек алғ а қ арай қ имылдат! Сә л алғ а қ арай ең кей – деп білгендерін ү йретіп жатты. Оның айтқ андарын орындап жү рмін. Енді ғ ана тә й-тә й басқ ан сә билер сияқ ты, жығ ылып, қ айта тұ рамын. «Қ ұ лап жатсам, қ асымда кө мектесетін адам бар» - деп ішімнен ойлап жү рмін. Қ ұ дай біледі, мың рет қ ұ лағ ан шығ армын.

- Осыншама рет қ ұ лағ ан адамды ө мірімде

бірінші рет кө рдім – дейді, жігіт. Ә бден шаршатқ ан сияқ тымын. Мен тек жымидым. Атың айтып, танысқ ан болатынбыз. Ол уақ ытта мені тек сабақ қ ана қ ызық тыратын болғ ан соң, жігіттің аты да, тү рі де есімде емес. Мұ з айдынында уақ ыт ө ткізген ұ найды. Міндетті тү рде музыкамен.

Мен желілік маркетингтен басқ ада жұ мыстар жасағ ан болатынмын. Бірінші курста сабақ тан бас алмай оқ ыдым. Жұ мыс жасағ ан емеспін. Жазда ү йге баруды ойладым, ү йге қ арай асық тым. Ү йді, сендерді қ атты сағ ындым. Туғ ан қ алам Таразды сағ ындым. Жазда Сә лемге барып, даяршы болып жұ мыс жасап тұ рдым. Ол жақ та аң ыз болып қ алғ ан екенмін. Кө п адамғ а ұ наушы едім. Оларда мағ ан ұ найтын.

Екінші курста Жас Отанда болдым. Сайлау ө тіп жатқ ан. Сол жақ қ а ерікті болып жұ мыс жасадық. Ү гіт-насихат жү ргізіп, плакаттар жабыстырып жү рдік. Шамамен, наурыз айы болатын. Кү н суық. Астананың бү кіл қ уысын аралап шық тық. Барып кел, шауып кел болдық. Қ ызық та, қ иын уақ ыттар болды. Аяқ киімім шылқ ылдағ ан су, дірілдеп, кө шені кезіп жү руші едік. Таң ертең шығ ып, кө шені кезіп жү реміз. Тү сте сабақ. Кешке, сабақ тан соң жиналыс. Ә рқ айсымызғ а бір обьект бө ліп беретін. Мен ө з обьектімді аралап, талай жерлерді кө рдім. Жол бойы орналасқ ан дү кендерге кіріп: «Біз сайлауғ а байланысты ү гіт-насихат жасап жү рміз. Сайлауғ а ү лесің ізді қ осың ыз. Сіздің дү кенің ізге плакаттар жабыстыру ү шін сізден рұ хсат алуғ а келдік» - деп, иелерінің рұ хсаттарын алатынбыз. Олар келіссе, сол жерге плакаттар жабыстыратынбыз. Ол плакаттардың амандығ ын кү зетіп жү ретін едік. Мұ рным пышылдап, аяғ ым шылқ ылдап жү рсе де, жұ мысымды жең іл желпі орындағ ан емеспін. Ө мірімді жең ілдетуге болар еді. Басқ алар секілді жең іл-желпі жасай салу қ олдан келмейтін. Қ анша жерден қ иналып, ашығ ып тұ рсамда жұ мысты толық орындауғ а тырысытын едім. Кө пшілігі бізді қ алай болса, солай жұ мсағ андарына ашуланатын. Студент болғ ан соң, ешкім қ арсылық білдіре алмайтын. Айтқ андарың жасайтынбыз. Жолымызғ а шығ ын ө з қ алтамыздан шығ атын. Сыртта ұ зақ уақ ыт жү рген соң, суық тиіп қ алатын. Дә рі дә рмекте ө з қ алтамыздан. Ә рине, жақ сы жақ тары да болды. Еліміздің басты оқ иғ асы, сайлауғ а тікелей ү лес тигіздік. Жаң а достар таптық. Ө зімізді басқ а қ ырымыздан тануғ а мү мкіндік. Достарымызды да жақ ынырақ тани алдық. Соң ында жетпіс мың дай жалақ ы алдық. Ана, сағ ан жатақ ханада ең бай студент болдым деп айтып едім ғ ой. Сол уақ ытта солай болғ ан. Асылзат пен Ақ ниетте менімен бірге жұ мыс жасады. Бір бө лмеден ү шеуіміз жалақ ы алдық. Жатақ ханадағ ы ең бай бө лме.

Сол жылы жазда Астанада қ алып, жұ мыс жасайтын болып шештік. Екінші курсты аяқ тағ ан уақ ыт. Ақ ниет екеуіміз жазғ ы практикадан соң қ алып, жұ мыс жасайтын болдық. Не жұ мыс екені белгісіз. Жататын жерді уайымдадық. Студенттерге арналғ ан бағ дарламалар бар екен. Сол бағ дарлама бойынша қ алып, жұ мыс жасасаң жатақ ханада жатасың. Сол жақ қ а қ ұ жаттар ө ткіздік, алайда орын толып қ алғ ан екен. Енді басқ а жұ мыс іздеуге тура келді. Маусымның соң ында жатақ хананы босату қ ажет. Таныстар арқ ылы мейрамханағ а даряршы болып орналасуғ а бардық. Бақ андай ү ш кү н сынақ тан ө ту керек. Содан кейін жұ мысқ а қ абылдайды. Біз ол жақ та бір апта жү рдік. Сә лемде ү здік болғ ан соң, бұ л жақ та жұ мысқ а кіру оң ай болады деп ойлағ ан едім. Бізді бір апта жү гіртіп қ ойды. Бізде аузымыз ашылып жү ре берген екенбіз. Соң ына қ арай: «Қ ашан ресми тү рде жұ мыс жасаймыз? » - деп қ оймадық. Ә не, міне дегенше бір апта ө тті де кетті. Біз ресми жұ мыс жасауымыз ү шін, біздің жеке атымызғ а жазылғ ан карточка беру қ ажет. Сол бә лені ала-алмай ұ зақ жү рдік. Жұ мыстан тү нде, сағ ат ү штерге қ арай шығ ып, жатақ ханағ а қ она алмағ ан кездеріміз болғ ан. Жатақ ханағ а екі километр жердей жаяу жү ріп келдік. Тү н ортасы. Жол бойындағ ы Дастарханғ а кіріп, таң ды кү тетін едік. Таң ғ ы алты жарымғ а дейін кө зіміз іліне, ұ йқ ымыз келіп, жаурап зорғ а отырдық. Сағ ат жетіде жатақ хана ашылу қ ажет. Кейде ерте ашып қ оятын. Алты жарымда жатақ хана алдына келдік. Тү н қ атты суық. Дірілдегеніміз сонша, сө йлеуге шама жоқ. Жатақ хананың алдына келіп, есікті ашып кө рдік. Есік ашылмайды. Ә лі ашпағ ан екен. Жарты сағ аттай уақ ыт бар.

- Тоқ ылдатып кө рейік

- Ия, ашатын шығ ар

– деп, есікті тоқ ылдатып тұ рдық. Комендант апайымыз ұ йық тап жатса керек, есікті ашпады. Есіл дертіміз – жылы тө сек, ұ йқ ы. Тарс-тарс етіп есікті тоқ ылдатып тұ ра бердік. Аяқ -қ олымыз қ ызарып кетті. Кенет біреудің жақ ындап келе жатқ ан дауысын естідік.

- Шү кір, апай оянды

- Жақ сы болды, қ азір не дейміз?

- Уақ ыт болды ғ ой, есік ашатын

- Кіргізетін шығ ар

– деп тұ рғ анымыз сол еді, апай есікті ашты да:

- Қ азір тағ ыда есікті тоқ ылдатсаң дар, кү зетшіні шақ ырамын - деді де, есікті іштен жауып алды.

Ақ ниет екеуіміз сасқ анымыздан бір орында тұ ра қ алдық. Қ ұ дай-ау, адамның жаныашарлығ ы қ айда кеткен. Екеуімізді есіктің арғ ы жағ ына кіргізе салу қ иын болмады ғ ой. Суық тан қ иналып тұ рғ анымызды кө ріп ақ тұ р. Ә лде, тә тті ұ йқ ысынан оятып жібердік пе? Бізге бақ ырды да, есікті тарс жауып алды. Жатақ хана алдың да орындық бар еді. Тұ рып тұ руғ а шама жоқ. Орындық қ а барып отырдық. Тағ ы да жиырма минуттай далада отырдық. Бір-бірімізді қ ұ шақ тап алғ анбыз. Жұ қ а киініп алғ анбыз. Кү н енді ғ ана шық қ ан уақ ыт. Ақ ниет шыдай алмай орындық қ а жатты. Бір-бірімізге демеу беріп отырдық. Кенет есік ашылды, сағ ат жеті болды. Апайдың жү регі сонщалық ты қ атты болғ анына таң ғ алдық. Ия, уақ ытынан ерте есік қ ағ уғ а еш қ ұ қ ығ ымыз жоқ. Алайда, жиырма-отыз минутта тұ рғ ан ештең е жоқ. Адамғ а тү сініспеушілікпен қ арау керек. Ішке кіріп, апайды кө рдік. Бізді кө ріп, жасағ ан ісіне ө кінген секілді. Кө здерінен байқ адым. Апайғ а қ атты ашуландық, бала-шағ асы жоқ па деп те ойладық. Жылы тө сегіміздің қ ұ шағ ына оранғ ан соң, тә тті ұ йқ ыдан соң, ол кісіге деген ренішім тарап кетті. Ол кісіні кө рген сайын, дым болмағ андай, кү лімсіреп амандасып тұ ратын болдым. Сол уақ ыттарды ойласам, есіме бір аң ыз тү сіп кетеді.

«Кезінде бір адам жаң а, ү лкен, бақ шасы бар ә демі ү й сатып алғ ан екен. Оның кө ршісі ескі ү йде тұ ратын, іші тар адам болып шығ ады. Іші тар болғ аны сонша, жаң ағ ы адамның бақ ытты болғ анын кө ре алмайды. Оның ауласына тү рлі қ оқ ыстар тастап кетеді. Іші тар кө ршісінің бұ л қ ылығ ына ештең е демейді. Бір кү ні іші тар кө ршісі бір шелекке жұ ғ ындыны толтырып, жақ сы адамның есік алдына қ ойыпкетекді екен. Таң ертең жақ сы кө ң іл кү ймен тұ рғ ан адам, жұ ғ ынды салынғ ан шелекті кө реді. Ішіндегі жұ ғ ындыны тө гіп, шелекті тазалап жуады. Ішіне ең дә мді, жақ сы алмаларды толтырып алады да, кө ршісіне келеді. Есікті тоқ ылдатып тұ рғ анын кө рген, іші тар кө ршісі, мә з болып, ұ рысуғ а дайын тұ рады. Арам ойымен есікті ашып қ алса, жақ сы адам шелек толтырылғ ан алманы созып тұ р. - Неге? Мен жұ ғ ынды толтырылғ ан шелекті аулаң а тастап кеттім. Сен мағ ан алма толтырылғ ан шелек беріп тұ рсын. Бірақ, неге? – деп сұ рады таң ырқ ап. - Адам несімен бай, сонысымен бө ліседі – деп, жауап берген екен». Мен апайды жаман деп тұ рғ аным жоқ. Бұ л бір жағ дай ғ анакімнің жақ сы, жаман екенін айқ ындамайды. Алайда, мағ ан жасағ ан опасыз ә рекеттерге, жақ сылық пен жауап берген кездерім аз болмағ ан. Бұ л ісім арамыздағ ы қ арым-қ атынасты жақ сартатын. Мү мкін менде біреудің жасағ ан жақ сылығ ына мә н бермей қ арағ ан кездерімде болғ ан шығ ар. Есімде жоқ.

Ары қ арай Ақ ниет екеуіміз даяршы болып жұ мыс жасамайтын болып шештік. Жұ мысқ а бара жатқ ан жарты жолда, жатақ ханағ а қ айтып кеттік. Бізге сә л ғ ана қ олдау кө рсетсе, бізден асқ ан даяршы табылмас еді. Себебі, қ ай жерде жү рсекте ү здік атануғ а тырысатын едік. Жә не ү немі солай болатын. Біз ө зіміздің қ ажеттілігімізді кө рсете алмадық. Қ олымызды салбыратып, артқ а шегіндік. Дұ рыс шешім қ абылдай алмадық. Жазда жұ мыс жасаймыз деп қ алғ ан ойымыздан тү к шық пайтын шығ ар деп ойладық. «Ү йге қ айтып кетейік пе? » - деген ойда басымызда жү рді. Былай қ иналып, жұ мыс таппай жү ргенше, ү йге қ айтсақ дұ рыс шығ ар. Алайда, жұ мыс жасаймын деп қ алғ ан соң, қ айта алмадық. Қ айтар жолда, алдымыздан таныс қ ыздар шық ты. Оларда біз секілді жұ мыс жасауғ а қ алғ ан. Солардың кө мегімен, жұ мысқ а орналасуғ а мү мкіндік болды. «Жасыл Ел» студенттерге арналғ ан бағ дарлама.

- Ол жақ та орын бар, жалақ ысы жү зден асады. Қ ыздардың жұ мысы қ иын емес.

- Алса жақ сы болар еді.

- Ия, мына номерге хабарласып, тезірек документ ө ткізу қ ажет.

Номерге хабарластық. Орын бар, алайда қ ұ жаттарды апта соң ына дейін ө ткізіп ү лгеру керек. Жұ мыстың табылғ анына қ уанышты болдық. Денсаулық қ а байланысты қ ұ жат алу ұ зақ уақ ыт алды. Біраз ақ шамызды кетірдік. Қ ұ жаттарменде біраз жү гірдік. Енді жататын жер уайым болды. Жатақ хананың директорымен сө йлесіп кө рейік деп шештік. Қ анша дегенмен, сол кісілердің студенттеріміз ғ ой.

Кабинетінде ү немі отыра бермейтін секілді. Келгенін біраз кү тіп жү рдік. Ақ ыры, кабинетіне келіпті. Кірдік. Амандасып, жө н сұ расып болғ ан соң:

- Не болды?

- Ағ ай, біз жазда осында қ алып жұ мыс жасайын деген едік. Соғ ан байланысты общагадан орын алғ ымыз келеді.

- Қ андай жұ мыс?

- Жасыл ел – студенттерге арналғ ан

- Айналайынлдар, ол жақ та орын жоқ. Студенттердің тізімін баяғ ыда жіберіп қ ойғ анбыз.

- Бізде де сол Жасыл ел. Біз ол жақ қ а қ ұ жаттар жинап жатырмыз. Біздің жетекшіміз бар. Жалақ ымыз шамамен, жү здің ү сті – дегеніміз сол еді, ағ ай кү ліп жіберді.

- Қ ұ жаттарды бізге ө ткізу керек. Қ айдағ ы жү з мың?! Отыз, қ ырық мың дай болады. Бастарынды қ атырғ ан ғ ой.

- Жоқ, біз сө йлестік.

- Барып, дұ рыстап біліп келің дер. Жасыл елде орын жоқ.

Жатақ хана бермейтіні анық еді. Біздің қ ұ жат жинап жү рген жерімізде Жасыл ел. Адресті тауып, аталмыш жерге бардық. Тү бінде біздің қ ұ жат жинап жү рген жеріміз Жасыл елдің ө зі екен. Ал, университеттегі бағ дарлама, ол оның бір тармағ ы ғ ана болса керек. Ол жақ та орын жоқ. Біз нағ ыз жұ мысшы ретінде жұ мысқ а орналасамыз. Бізге зейнетақ ы жү реді. Бұ л – мемлекеттік жұ мыс. Біз ойлағ аннан қ иын жұ мыс болып шық ты. Қ ыздардың жұ мысы оң ай, жалақ ысы отыз бес мың, жатақ хана береді дегендері студенттерге арналғ ан бағ дарлама. Ал, біз жалақ ысы жү зден асатын, таң нан кешке дейін жұ мыс жасайтын, жататын жерінді ө зің табатын нағ ыз жұ мысшы ретінде жұ мысқ а тұ рдық. Бізді кө рген, ағ а-ә пкелер кө пшілігі:

- Практикағ а келдің дер ме? – деп сұ райтын еді.

- Жас болып, бұ л жақ та қ иын ғ ой. Жұ мыста қ иын.

Кө пшілігі бізді практиканттар деп ойлап қ алса керек. Біздерге жаны ашып тұ рса керек. Қ ұ жаттарды толық ө ткізіп болғ ан соң, бізге ө здері хабарласатындарын айтты. Ол уақ ытқ а дейін пә тер іздедік. Жатақ анағ а жақ ын жерден пә тер тауып алдық. Иегесімен бірге тұ рады екенбіз. Бізден бө лек басқ а қ ыздар да бар. Жатақ ханағ а қ алу мен ү шін тиімсіз болды. Нұ райда осы жылы оқ уғ а қ ұ жат тапсыруғ а Астанағ а келе жатқ ан еді. Оны жатқ ызатын жер керек. Бө лем мен Досым да осы жақ қ а келетіндерін айтқ ан. Оларды тастап, жатақ ханада қ ала алмайтын едім. Сендерге жатақ ханада жатырмын деп ө тірік айттым. Жатақ ханадан бізді қ уып шық ты. Ақ ниет екеуіміз бір-бірімізге демеу болдық. Пә терге ауысып келдік. Жатақ ханадан, ережелерінен жалық қ ан едік. Енді, толық тә уелсізбіз! Он бірден кейін сыртқ а шығ а алатынымызғ а мә збіз. Арғ ы жақ тан қ оң ырау келді. Ертеннен бастап, ресми тү рде жұ мысқ а шығ амыз. Бә рі ойдағ ыдай.

Алғ ашқ ы кү німіз. Айтылғ ан мекен-жайғ а келдік. Іші лас, тастанды жер сияқ ты. Адамдардың барлығ ы жасыл киім киіп алғ ан. Біз секілді жаң адан келгендер кө п болмайтын секілді. Бізден кө здерін алар емес. Бұ л жердің адамдары да, атмосферасы да ұ намады. Сонша ү ніле қ арағ андарының ө зі, кө ң ілімізге қ орқ ыныш тудырды. Қ ұ дай ау, не жұ мыс?! Бізді ұ зын колидор арқ ылы бір бө лмеге ә келді. Бө лмеге кіріп қ алсақ, тура сондай жасыл адамдар жиналып алғ ан. Бә рінің кө зі бізде. Басымды тө мен салбыраттым да отыра бердім. Қ ай жерге келгенмін. Менің дә режемнің осындай болғ аны ма?! Зілдей жоғ ары оқ у орнында оқ имын. Ата-анам осындай жұ мыс жасап жү ргенімді кө рсе, не дер екен. Қ ысқ асы, айтуғ а болмайды. Сендерге ө тірік айту ә дет болып бара жатқ ан секілді. Бірақ, мен ү шін тыныш, шусыз, уайымсыз ө мір сү рудің ең оң ай жолы осы болды. Еріксіз жалғ ан сө йлеуге мұ қ таж болдым.

Жетекшімізбен таныстық. Бізге не жасайтынымызды айтып, қ олымызғ а қ ұ рал жабдық берді. Кө пшілігі отбасылы адамдар. Жастар кө бірек. Нағ ыз қ ара жұ мыс. Кө ше кезіп, Астананың ә демілігіне жауап береміз. Гү лдерді қ опарып, оларды егіп, шө п жұ ламыз. Кейде кү н қ атты ысып, кейде жаң быр жауып кететін. Жаң бырдың астында қ алып, су кешкен кү ндерімізде болды. Кү ннің астында кү йіп, қ арайып кеткен уақ ытта болды. Қ асымызда басқ а да таныс қ ыздар болды. Бір универден екенбіз. Танысып, табысып алғ ан соң, бір-бірімізге қ олдау кө рсетіп жү рдік. Бірге тамақ тандық. Жаң быр астында қ алып қ алмас ү шін бірге жү гірдік. Кү н астында бірге кү йдік. Бірге қ айтып, бірге келеміз. Бірге кү ліп, бірге жыладық. Қ ызық, ә рі қ иын уақ ыт болды. Жас жігіттерде аз емес. Ырбың -ырбың етіп тиісуші еді. Ол жердегі адамдармен араласпауғ а тырыстым. Олардың тү йсігі тө мен, ойлау қ абілеттері саяз, мә дениеттен жұ рдай адамдар жұ мыс жасайтын секілді болып кө рінді. «Айдана, бұ л уақ ытша жұ мыс. Тек сен ғ ана олай ойламайсың. Сен адамдарды ө згерте алмайсың. Оларда сені ө згерте алмас. Бұ л уақ ытша ғ ана жұ мыс. Ө зің нің қ айдан шық қ анынды ұ мытпа. Оларғ а жақ тырмай қ арайтындай сен кімсің? Ә ркім ө з кү нін мү мкіндігінше кө реді» - деген сө здерді ойыма алып, адамдарғ а жақ тырмай қ арағ анды қ ойдым. Бізге «Практикант шығ арсың дар? » - деп жаны ашығ андары бекер емес екен. Жұ мыс расымен қ иын. Жас болып, энергиямызды қ ара жұ мысқ а салғ аныма ө кінген едім. Алайда, ә р нә рсенің қ айыры бар.

Мен желілік маркетингте жү ргенімде, жаяу жү ретін едім. Кө шеде жү рген жасыл адамдарды кө ріп, жаным ашитын еді. Ішімнен: «Осылай кө шені кезіп жү ргенше, неге сетевик болмайды? Кү н астында шыжып жү ргенше, неге таза жерде жұ мыс жасамасқ а» - деп ойлап, бір адамды ойымша ә демілейтін едім. – Ү стіндегі киімін шешіп, костюм кисе, шашын жө ндесе, басқ а адам болып шығ а келеді. Оларды офиске барғ ан сайын кө ретін едім, кө рген сайын олардың жағ дайлары нашар екен деп, жаным ашып ө тіп кететінмін. Тү бінде солардың қ атарына менің қ осылатынымды кім білген. Ө зімнің де осылай кө ше кезіп жү ретінімді кім біліпті.

Алғ ашқ ы кү ндері жұ мысқ а ә зер ү йрендік. Кетіп қ алуда ойда болды. Алайда, бә рін тастап кете берсек не болады? Оның ү стіне қ аншама уақ ытымыз кетті. Пә тер жалдап қ ойдық. Шегінерге жол жоқ, алдымызда Астананың гү лдері. Саз жерлерге отырып алып, кешке дейін гү лдің тү бін қ опарып, шө п жұ латын едік. Уақ ытқ а қ айта, қ айта қ араймыз. Кү ртешемнің бас киімімен бетімді жауып, ү н тү нсіз, ешкімге сө йлемей жү ретін едім. Барлық адамдар бірдей емес. Ү лгі алатын адамдар да болғ ан. Қ олынан келетіні осы жұ мыс қ ана болса, неге жасамасқ а?! Ол кісілерде еріккеннен жү рген жоқ. Бір жарым, екі айдай жү рдік. Кө пшілі оқ ымағ ан, мә дениетсіз қ ылық тары болғ анымен, адам тұ рғ ысында жанашыр, мейірімді, жү регі кең болатын. Осы – барлығ ынан маң ыздырақ емес пе?! Жұ мыстарына ә бден ү йреніп қ алғ ан. Кү луді де ұ мытпайды. Бұ л жақ та жү ріп, адамдардың сыртына қ арап бағ аламау керек екенін тү сіндім. Ө мір ө те қ ұ былмалы. Бү гін бай, ертең кедей, бә рі мү мкін. Сондық тан барлығ ына дайын болу керек. Тіпті, сә тсіздіктерге де. Ө мір онымен тоқ тап қ алмайтынын ұ қ тым. Адамның жасап жү рген тірлігіне қ арап, бағ алауғ ада болмас. Ештең е мә ң гі емес екен, тіпті, істеп жү рген ісің де. Қ иындық тү ссе басына, табылар досың қ асынан... деген бар еді. Кімнің кім екенін де солай жү ріп білдім.

Осы уақ ытта сендердің: «Қ ызым, ү йге қ айтшы. Не істеп жү рсің? » деген сө здерін керек болды. Ү йге кетуге ә зер едім. Бірақ, Астанағ а келе жатқ ан жақ ындарым бар. Нұ райды да оқ уғ а тү сіріп кө ру, менің жоспарым болғ ан соң, жауапкершілік менің мойнымда. Осы уақ ытқ а дейін шыдап келдім. Тағ ыда шыдай тұ рсам тү к етпес. Жалақ ының тү суіне біраз кү ндер бар. Пә тердің ақ шасын бердік. Тамақ қ а да, жолымызғ а да біраз ақ ша кететін.

Пә терде біраз қ ыз болып тұ рдық. Иесі ү лкен кісі болатын. Аз уақ ыт тұ рсақ та, бауыр басып қ алдық. Біраз кемшіліктері болғ анымен, жалпы жақ сы адам. Уақ ыт ө те келе мен қ асымда бірге жұ мыс жасап жү рген қ ыздармен сө йлесуді доғ ардым. Ол жұ мыс мені тұ йық, шыдамды, мейірімді адамғ а айналдырды.

Қ асымда бір қ ыз бар етін. Жалғ ыз сенген адамым. Мен ү шін бә рінен ауыры, сол қ ыздың да менімен араласуын доғ арғ аны. Басқ адан кү тсемде, ол қ ыздың жат болып кететінін ойламаппын. Бірге кө рген қ иындық тарғ а қ арамастан, менімен араласуын доғ арды. Ө зің е жақ ын достар тауып алғ ан соң, менің керегім шамалы. Пә терден кетіп қ алды. Жатақ ханадан орын алыпты. Ақ шағ а қ иналып жү рген уақ ытта, бұ л ө те орынды. Мен ол ү шін қ уанышты болдым. Бірақ, арамыз салқ ындап кетеді деп ойламадым. Ол тек пә терден емес, менің ө мірімнен де кетті. Мен ол қ ызғ а кешіріммен қ арадым. Желілік маркетинг, қ ара жұ мыс, қ иындық тар менің жү регімнің кең болуына ә сер етсе керек. Жанымда жү рген досымның жат болып кеткені менің кө ң іліме қ атты тиді. Жалғ ыз сеніп отырғ ан адамым еді. Оның бұ л қ ылығ ын тү сінуге, қ абылдауғ а тырыстым. Маркетингте «Адамдары жібере білу керек. Сенің адамын болмаса, ө здері ақ кетеді» деп айтатын.

Осында жү ріп адамдарғ а сенбеуді де ү йрендім. Тіпті, жақ ын досымнан да опасыздық кү туге ө зімді дайындадым. Жалпы, оны тү сіндірудің қ ажеті шамалы. Ө мір ғ ой, ондай-мұ ндайғ а таң ғ алуғ а болмас. Неше тү рлі жағ дайлар болу мү мкін. Оның бұ лай жасауына мен білмейтін себебі бар шығ ар. Ең дұ рысы, қ олың ды сермеп, алдығ а қ арай бет алу, ө з жолыннан адаспау. Қ андай ойын ойнасаң да, ә діл ойнау. Бір қ ызығ ы, ол қ ұ рбыммен осы кү нге дейін араласамын. Ө ткенді ұ мытқ ан адам ұ қ сап жү реміз. Ө ткенді қ азбалап не табамыз? Арамыздағ ы салқ ындық суыды, алайда жабылғ ан қ азан жабулы қ алды.

Нұ райдың келетін уақ ыты жақ ындап қ алғ ан еді. Оның қ ұ жаттары да қ олды алды. Жататын жері табылды. Ү йдің егесіне айтып, жағ дайымды тү сіндірген соң, Нұ райды қ асыма алып жатуғ а келісім берді. Ә рине, ақ ылы. Не істерімді білмедім. Ақ шаны қ айдан табатынымды да білмедім. Шә кірт ақ ы жоқ, Досымның жататын жеріне де алдын-ала ақ ша тө леу қ ажет. Астанада ағ аларым жү рген еді. Арзан жататын жер тауып кө рейін дедім. Ағ аларыма хабарластым. Олар арзан жер тауып берер деп ойладым. Ағ аларым менің жағ дайымды кө ріп, мағ ан ақ шалай кө мектесті. Бастарта алмадым. Мағ ан бә рінен бұ рын керегі ақ ша болды. Ә йтеуір, біреу бір жерден демеп жіберетін. Ол кісілерге қ иын кезде менің айтқ анымды жерге қ алдырмай кө мектескендерің е ризамын. Қ иын жағ дайда қ алсам, міндетті тү рде біреу алып шығ атын еді.

Тиын қ алмағ ан уақ ытта, жолғ а ақ ша қ ұ ртқ анша, тамақ қ а қ ұ ртқ ан дұ рыс болар деп ойладым. Солай жолғ а кететін ақ шаны бір қ обдишағ а салып отырдым. Бес километр жерді жаяу кезетін едім. Таң ертең автобуспен, кешке жаяу. Жұ мыс Хазірет сұ лтан мешітінің маң ында орналасқ ан еді. Жұ мыстан соң, мешітке кіріп, жуынып, кеш болғ анғ а дейін отыратын едім. Пә терде мені кү тіп отырғ ан ешкім жоқ. Мешіттен шығ ып, қ олыма телефонды алып, жаяу алғ а бастым. Жол бойы сендермен, Досыммен сө йлемін. Осылай жолғ а кететін ақ шаны жинап жү рдім. Бө лем де келе жатқ ан болатын. Жиналғ ан ақ шағ а ү йге азық -тү лік алдым. Бө леме де жататын жер табылды. Жұ мыстан шаршап келемін, жалғ ыздық қ а ү йреніп қ алдым. Бө лем келсе, оны да бір жерге жайғ астыру қ ажет. Ол Астанағ а алғ аш рет келді. Ал, мен оны дұ рыс кү тіп ала алмадым. Менімен жасты, мен жасай алғ анды, ол да жасай алады деп, салқ ындық таныттым. Ал, оның бары да, нары да мен едім. Ол ө з қ ұ жаттарына ө зі жү гірді. Жұ мысты да ө зі тапты. Мен оғ ан кө мектесуге болады деп шешкен уақ ытта ғ ана кө мектестім. Солай жасағ аным дұ рыс та болғ ан шығ ар. Шапшаң қ имылдап, жат ө мірге тезіре ү йренеді. Артынан Нұ райлым келді. Оны да солай қ инайтын едім. Менсіз ақ ө зі тың дырар деп, кө п нә рсеге араласпайтын едім. Таң ертең жұ мысқ а кетемін. Кешке келіп ү йдегі қ онақ тармен қ ыдырамын. Ө зім шаршап жү ргенде, басыма масыл болғ аны рас. Алайда, олар мағ ан арқ а сү йеп келгендер. Біреудің ү мітін ақ тамау, менің ісім емес. Оларғ а шаршағ анымды білдірмедім. Кө шенің жұ мысын жасап жү ргенімді Нұ райғ а айтуғ а батылым бармады. Екі періштем менен ү лгі алады. Ә пкелерінің немен айналысып жатқ анын білгендерін қ аламадым. Менен кө ң ілдері қ алатын шығ ар деп ойладым. Менің жасап жү ргенімді қ айталағ андарын қ аламадым. Бұ л да бір ү лкен ө мірлік сабақ болды.

Бө лемде жұ мыс тауып, шығ ып жү рді. Артынан Досым келді. Туыстарының ү йін аралап, қ ыдырып жү рді. Нұ райдың емтихандары біткен соң, Досым ү шеуіміз Бурабайғ а барып қ айтатын болдық. Бө лем осында қ алып, жұ мыс жасайды. Оны жалғ ыз тастап кеткенім дұ рыс болмады. Алайда, мен ү йге кетуім керек. Жалғ ыз қ алғ анның қ андай екенін білемін. Олда мен секілді, ү нсіз жылап алғ ан шығ ар. Бірақ, жалғ ыз қ алудың да артық шылығ ы бар.

Енді демалмасам болмас. Бурабайғ а барып, ә бден шаршағ анымызды бастық. Қ онақ ү йге жатып, қ алағ ан тамағ ымызды іштік. Керемет дем алыс болды. Жаным біраз сергіп, бұ рынғ ы қ алпыма келе бастадым. Енді бұ л жұ мысқ а оралмаспын. Осы қ иналғ аным жеткілікті. Ол жақ та жү рсем, ө зімді қ оғ амнан шеттетілген адам ретінде сезінемін. Тұ йық талып қ аламын. Кейде, менде қ иналдым, ол да қ иналсың деп, санасатынды шығ арыппын. Қ ысқ асы, мұ ндай жұ мыс мені қ ұ ртады екен. Бурабайдағ ы ұ мтылмас демалыс, мені ө мірге қ айта ә келді. Қ иналғ ан кү ндерім артта қ алды.

Нұ райдың оқ уғ а тү се алмағ анын қ атты қ абылдамадым. Келесі жылы тағ ы кө рер дедім. Менсіз де кө ң іл кү йі жоқ. Қ асындағ ыларын кө рсеніздер ғ ой, менімен жасты, ү п-ү лкен қ ыз-жігіттер. Мен екі періштемді апарғ ым келген еді. Екеуін Бурабайда қ ыдырту, менің армандарымның бірі. Аяулымды алып келе алмағ аным ө кінішті. Бұ л демалыс Нұ райлымғ а шабыт, жаң а ізденістер мен Астанағ а оралуғ а ү міт сыйлағ анына сенемін.

Бө лемнің бізді қ имағ аны қ атты байқ алды. Оның қ айта жолы болып кетті. Алда туылғ ан кү ні келе жатқ ан еді. Біз болсақ, оны тастап кетіп бара жатырмыз. Дү кеннен торт, ау-мынау алып, сыртқ а дастархан жасап, кө шеде шулап отырдық. Оның қ уанышында шек болмады. Бізден осындай тосын сыйды кү тпесе керек. Тілек айтып, біраз қ удық. Ішке кіріп, жатып қ алдық.

Бө лемнің Астанада достары бар. Ү п-ү лкен қ ыз. Астана қ ауіпсіз қ ала. Ө зіде ашық жарқ ын, адамдармен тез тіл табысып кетеді. Оның қ имас кө здерімен бізді шығ арып салғ аны есімде.

Ал, мен туғ ан қ алам, Таразғ а кетіп барамын. Бұ л жаз мен ү шін ү лкен сынақ қ а жә не сабақ қ а толы болды. Адамның қ андай екенін басына іс тү скенде білесің. Біз оларды ө згерте алмаймыз. Бірақ, адамның болмысын барынша қ абылдай аламыз. Сырт келбет пен адамның тірлігі ол ү шін бә рін айтып бермейді екен. Кө пшілігінде талпыныс жоқ, қ амқ орлық бар. Батылдық жоқ, адалдық бар. Бір жақ сы қ асиеті, бір кемшілігінің орнын басып тұ рады.

Ү шінші курста сабақ қ а жең іл қ арайтын болдым. Жақ сы бағ а алудың оң ай жолдарын қ арастырып жү рдім. Ү здік болуғ а тырыспайтын болдым. Бә секелестік жайында қ алды. Ө зім қ алағ ан заттармен кө бірек айналысушы едім.

Мағ ан тренингтерге барғ ан қ атты ұ найды. Олар мені шабыттандырады, ө мірге қ ұ лшынысымды ашады. Арманымды айқ ындап, мақ сатыма сенімді болуғ а кө мектеседі. Ұ стаз айтқ андай, уақ ыт ө те келе менің араласатын адамдарымда ө згерді. Қ оғ амым, кө зқ арасым, ойларым ө згере бастады. Ұ яң қ ыздарың біртіндеп жоғ алып бара жатыр. Мен желілік маркетингтен кеткеніммен, Айнұ р ұ стазбен сө йлесіп тұ рамын. Бірақ, бұ рынғ ыдай емес. Екеуіміздің жолымыз екі бө лек. Тренингтерде жү ріп, айтарлық тай дә режеге қ ол жеткізген адамдарды кө рдім. Ә леуметтік желілерді ақ тарып отырып, тренингтерді тауып алушы едім. Басымды сұ қ пағ ан жерім жоқ. Қ айда тегін немесе арзан дү ние бар, сол жерде мен жү ретін едім.

Осылай ө мірдің жаң а парақ шасын аштым. Неге деген сұ рақ тарым азайды. Ө зіммен ө зім кү рестім. Болды деп қ ол сілтеудің орнына, жаң а мү мкіндіктер іздей бастадым. Адамдарғ а, айналағ а тұ сініспеушілікпен қ арауды ү йрендім. Ө зімді еркіндікке жібердім. Жаным ә н салып жү реді. Қ ыздарың ыз жү рген қ иял. Кейде ағ аштар, жел, жалпы табиғ ат менімен сқ йлесіп жатқ ан секілді. Кү н кү ліп, жатақ хана жанындағ ы арнадағ ы су менің есімімді атап шақ ырып жатқ ан секілді. Ө зіммен ө зім ә ндетіп жү ремін. Себебі жан дү нием бақ ытқ а толы.

Менің группаластарым жаны жайсаң, жақ сы адамдар. Ә ркімнің ө зің тә н мінезі бар. Ә рқ айсысымен ә ртү рлі араласушы едім. Осы уақ ытқ а дейін оларды жақ сы білемін деп ойлап келдім. Бірақ, уақ ытты бірге ө ткізген сә ттерде, олар басқ а қ ырларынан таң ылады. Осылай оларды ә лі танумен келемін. Барлығ ының жаратылысы ө зің ше. Жарты жыл. Мен ол «тентектермен» қ оштасамын. Барлығ ымыз диплом алып, жан-жақ қ а кетеміз. Кө ң ілде қ имастық бар. Мен оларғ а бауыр басып қ алыппын.

Ана, сен тек Ә селді ғ ана танисың. Басқ алары жайлы естімеген де шығ арсың. Сендерге достарым жайлы ештең е айта бермеймін. Ең алғ аш рет Ә селмен танысқ аным есімде.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 6 7 8 910