Алтыншы бөлім. ҚАЛАЛЫҚ ӨМІР

Алтыншы бө лім

Қ АЛАЛЫҚ Ө МІР

Ана, сен мені даяршы болып жұ мыс жасауғ ақ алағ а ертіп барғ анын есің де ме? Ең алғ ашқ ы кү нім есің де ме? Ә ке, мен қ атты қ иналдым. Тіпті, жылағ анда болатынмын. Он бес жасымда мен ө зімді басқ а ә лемге тү сіп қ алғ андай сезіндім. Менен ү ш, тө рт жас ү лкен жастар жұ мыс жасайтын еді. Даяршылардың саны кө п болғ андық тан, мен артық болдым. Анамның сол жерде бас аспазшы болып жұ мыс жасағ аны ү шін ғ ана алғ ан секілді. Даяршылар ө здерің ше мені қ инайтын болып шешті ме, мені анамның бас аспазшы екеніне қ арамастан жұ мсады. Ең алғ ашқ ы кү ні футбол алаң ындай жерді сыпырдым. Жалғ ыз ө зім, кө лең кесіз кү н астында. Қ олымнан жаралар шық ты. Жылап жү ріп, кө шені сыпырып жү рмін. Азанмен ішінде қ аптағ ан адамдар жү руші еді. Бә рі бір тірлікке жармасып алғ ан. Мен ешкіммен дұ рыс араласпадым. Анам мені Диля деген қ ызбен таныстырды. Менің есімде кө ң ілді, сә л дө рекілігі бар, ашық қ ыз ретінде қ алыпты. Ол менімен сө йлесіп, ненің не екенін айтып тү сің діретін. Таң ғ ы асты сол жақ та ішуші едік. Кафенің басшысы, Света ә пке, бізге таң ғ ы асқ а неше тү рлі тә ттілер ә келетін. Дастарқ ан басында қ ызу ә ң гіме. Олардың ә ң гімелерін тү сінбеуші едім. Қ азақ тілінде сө йлесіп жатса да, ештең е тү сінбеуші едім. Ө здерінің ортақ ә ң гімелері кө п болатын. Ә зілдерін айтып, кү ліп жататын. Мен шеттетіліп қ алатын едім. Орыс тілін дұ рыс білмеймін. Орысша сө йлейтіндермен мү лдем сө йлеспейтінмін. Кешке қ арай, аяғ ым талып кетті. Ана, сағ ан енді жұ мысқ а бармаймын деп ә бден жылағ аным есімде.

- Қ ойшы, барғ ым келмейді.

- Ө зің сияқ ты жастар ғ ой, оларда осылай жү ріп ү йреніп кетті – деді анам.

- Шаршап кеттім. Аяғ ым ауырып кетті.

- Ү йреніп кетесің, ү ш-тө рт кү н шыда

– деді де, мені жұ мысқ а жетектеп ала кетті. Жұ мысқ а баруғ а ешқ андай ниетім жоқ. Аяғ ым тартпады. Сағ ан сө з тимесін деп, тырысып жұ мыс жасадым. Сенің тынымсыз қ озғ алысынды кө ріп, сенің қ адірің ді тү сіндім. Біз ү шін мұ нда ойын ойнап жү рмегенің ді тү сіндім. Ақ шаны ауырлық пен, ауыр ең бегінмен табатынын, ұ зақ уақ ыт тұ рып тұ ратынын жаныма қ атты тиді. Біз ү йде қ айғ ысыз ө мір сү ріп жатырсақ, сен мұ нда қ орғ ансыздың кү нін кешіп жү р екенсің. Сен ү шін аяғ ымның ауырғ анына қ арамастан, таң ертең ерте тұ рып, жұ мысқ а кететін едім. Бү кіл салмақ ты сағ ан салып қ ойғ ым келген жоқ. Сенің жағ дайынды кө ріп, сені тастап кеткім келмеді. Сағ ан айтпай бұ рыштарда жылап алатынмын. Біреу қ атты сө з сө йлеседе, сағ ан лә м демеуші едім. Себебі, сенің басына, қ атты айтқ анда, бә ле болғ ым келген жоқ. Кө ршіміз Аида да сонда жұ мыс жасайтын. Ол кісі менің ойымдағ ыдай адам болмады. Мағ ан ө олдау кө рсетпеді. Бірақ соның арқ асында, кө п нә рсені ү йрендім.

Бір кү ні тү сте қ онақ келді. Жалғ ыз орыс ә йел. Оның орысша сө йлейтінінің ө зі мені қ обалжытты. Аида мағ ан қ онақ алдына тө сейтін кішігірім дастарханды берді:

- Апарып ү стелдің бетін сә ндей бер.

- Жақ сы

– деп, қ олыма тө ртбұ рышты, ағ аштан жасалғ ан кішігірім затты алдым. Оны қ ай жерге тө сейтінімді білмеймін. Бардым да ү стел ү стіне қ оя салдым.

- Анау, апа, дастарханды отырғ ан орындық тың ү стіне тө сеп алыпты – деді. – Алдың а тө сейтінді, астына тө сеп алыпты.

Мен келген қ онақ тың да оның не екенін білмейтініне кү лкім келді. Мен сияқ ты адамдарда бар екен ау. Жанадан келген соң, бә рі мағ ан қ ожа. Менің жұ мыстан ө з еркіммен кеткенімді қ алағ андарын білдім. Менсіз де олар кө п еді. Менің орыс тілін білмейтінім, кө п дү ниеден хабарсыз болғ аным, момындығ ым, тұ йық тығ ым жә не жасымның кішірек болғ аны мағ ан қ иын болды. Ешқ андай қ иындық тар, сынай қ арағ ан кө зқ арастар мен сө здерге қ арамастан, жұ мысымды жасап жү ре бердім. Ә р даяршыдан бір қ улық тарды ү йрендім. Кішкене ашылып, тіріле бастадым. Менің ниетімнің тү зу екенін білгендіктен, даяшылардың мағ ан кө зқ арастары ө згере бастады. Менің достарым пайда болды. Мені жұ мысқ а шыдай алмай кетіп қ алар дегендер жаң ылысты. Мен Света ә пкенің кө зіне тү стім. Басқ а даяршыларғ а қ арағ анда, кафеге табыс кө бірек ә келетін болдым. Жылдам қ ыймылдауды ү йрендім. Ең кө п қ онақ тарды қ абалдайтын да мен болдым. Дым білмейтін адамнан, ү здікке айналдым. Ең бастысы мен адамдармен сө йлесе бастадым. Неше тү рлі адамдар келетін. Даяршы деген психолог болу керек шығ ар деп ойладым. Кө п адамның алғ ысын естідім. Кө п адамғ а кө мектестім. Менің ең бегімді бағ алап, достарым сыйлай бастады. Мен олармен де ә зілдесетін болдым. Қ адірлі қ онақ тарғ а қ ызмет кө рсетуді мағ ан тапсыратын болды. Администраторлардың да сеніміне кірдім. Олар мені ө з орталарына тартуғ а тырысты. Бастығ ымыз мені жеке шақ ырып алып, қ олыма ақ ша ұ стататын еді. Сыйлық тарымен мотивация беріп қ оятын. Анамда мені мақ тан тұ татын болды. Мен басқ а даяршыларғ а ү лгі болдым. Менің қ оғ аммен араласуды ұ нататынымды тү сіндім.

Мен қ ыз бен жігіттің арасында алшақ тық болу керек деп ойлайтын едім. Жә не бә рінін солай ойлайтынына сенген едім. Алайда, мен жұ мыс жасағ ан жерде бә рінің бір романы болғ ан. Барлығ ы қ ыз баласына байланысты екеніне келісетін жағ дайлар болады. Жігіттер жанына отырып, қ олдарын созып, қ ұ шақ тауғ а тырысатын. Олардың істеріне жауап ретінде мен қ олдарынан бір ұ рушы едім. Болмаса артқ а итеріп тастаймын. Сондық тан, олар мағ ан дос немесе қ арындас, сырлас ретінде қ арайтын. Мағ ан ағ алық ақ ыл кең естерін беретін. Менің достарым кө бейді. Олардың мағ ан кіршіксіз сенетіндері, мағ ан барлық сырларын ақ таратындары ұ найтын еді. Мен барлығ ымен тату болуғ а тырысамын. Арада ұ рыста болып жататын. Қ ыздарың ыз ұ рыса білетін еді. Сә лемге келген жаң а даряшыларғ а ү лгі ретінде кө рсетуші еді. Анамның менімен сол уақ ыттары мақ танғ анын білемін. Ол мені ү й тірліктеріне араластырмауғ а тырысатын. Жоғ ары сынып оқ ып жү ргенде, ү й тірлігін екі періштем жасаушы еді. Он бірінші сыныпта мен тек сабақ оқ ып, тамақ ішіп, ұ йық тайтын едім. Мағ ан сендердің артқ ан сенімдерін кү ш беретін. Періштелерімнің мен ү шін барлық тірлікті жасайтындары да жаныма жайлылық тудыратын. Менің дайындалуыма барлық жағ дай жасалғ ан болатын.

Сә лемде біраз қ ызық тар болғ ан ә ке. Бір кездері біреу менен:

- Кешірің із, уборный қ айда-деп, сұ рады.

- Ааа, ол осы жерден бір-екі сағ аттық жерде – деп жауап ө аттым ойланбастан. – Сә л алыстау, жету ү шін екі сағ аттай жол жү ресіз.

Бейтаныс ә йелдің мағ ан таң ырқ ап қ арағ анын кө ріп, ә лі тү сіндіріп жатырмын.

- Уборный? – деді, таң данып.

- Не дейсіз? Уборный ма? Ойбу, мен Бурный деп тұ рмын ғ ой – деп, ә бден кү ліп алдық.

- Бә се, екі сағ аттық жері несі?! – деп, кү ліп жатыр. Менің басымнан ү немі осындай ың ғ айсыз, алайда кө ң ілді оқ иғ алар болып жататын. Мен осындай жағ дайларды ө зіме ү немі тартып жү ретін секілдімін. Бірақ, менің кө ң ілді жү ретінім кө пшілікке ұ найтын.

Сә лемде, ә рине, бір бірін ұ нататындар болғ ан. Айтқ андай, ұ лдар мағ ан ағ а, дос ретінде қ арайтын. Олардың ағ алық қ амқ орлық танытқ андары мағ ан ұ найтын. Кейде, ө зіммен қ атарластардың мағ ан қ ыз ретінде қ арамайтындарына сә л ө кпелейтін едім. Расы керек, мен ө зімді қ ыз секілді ұ стамайтын едім. Олар мен ү шін ең бастысы жұ мыс жә не ақ ша деп ойласа керек. Бә рінен жоғ ары алуғ а талпынатын едім. Менде ү немі бірінші болу деген ой басымда тұ ратын. Менің миыма қ ұ йып қ ойғ ан секілді. Оқ у орнына тү скеімді естіп, барлығ ы мен ү шін қ уанды. Мағ ан ағ алық ақ ылдарын айта бастады.

- Айдана, ұ лдардың, шамамен, тоқ сан бес пайызы, уақ ыт ө ткізу ү шін жү реді – деп бастады, ағ алар - Қ арым-қ атынас олар ү шін маң ызды емес. Жігіт кезінде, андай қ ыздармен жү реді де, ү йленетін кезде, басқ а қ ыздарғ а қ арайды.

Аузым ашылып тың дап отырмын. Менімен ұ лдар қ ұ пиясын бө ліскені кө ң іліме жақ ты. Мұ ны, жә й ағ алық ақ ыл деп қ абылдадым. Олар менімен шынайы болды.

- Сондық тан, барғ ан соң, сабағ ынды оқ ы! – деп, тү йінді

сө з айтылды. Мен оларғ а кейде еркелейтінмін. Рамазан менен не бә рі бір жас ү лкен. Мен ағ ама қ арағ анда ү лкен кө рінемін. Кейде ө зімді ү йдің ү лкені секілді сезінемін. Барлығ ына мен жауапты секілдімін. Ағ ама олай еркелей алмайтын едім. Себебі мен оның ә пкесі сияқ тымын. Сә лемде біраз естеліктер қ алыпты. Мен ол жақ тан мынаны тү сіндім. Сен ө згелерді қ алай сыйлайсың, сені де солай сыйлайды екен.

Ү стел басында жиналып қ алсақ болды, біреуді ортағ а салатын едік. Ортақ таныстар жайлы қ ызу ө сектер айтылатын. Достарымның айтқ ан ә ң гімесіне қ арап, кейбір адамдарғ а таң данатын едім.

- Мү мкін емес, ол адам жақ сы, негізі - деп ойлап, оларды қ орғ аштайтын едім.

- Жоғ а, қ айдағ ы, таза суайт!

Олардың айтуынша, нашар болып есептелген адам, мен ү шін жақ сы еді. Ия, мү мкін, бір теріс қ ылығ ы бар шығ ар. Бірақ, ол қ алыпты нә рсе. Кіршіксіз адам болмайтын шығ ар ә лемде. Менде алғ ашқ ы кү ндерімде, бір адамғ а ү міттендім. Мағ ан кө мектесетін шығ ар, жылы шырай танытатын шығ ар деп. Жоқ, ол басқ алардан бетер болды. Алайда, мен ө згелер секілді ол кісіні жамандамадым. Мені жақ тырмады. Мен оны силадым жә не силауымды доғ армадым. Тү бінде ол кісі мағ ан сенуге болатынын тү сінді. Артынан ә ң гіме айтпайтынымды, жә не ә ң гімені де жеткізбейтінімді білді. Мағ анда силы кө зқ арас таныта бастады. Тү сінгенім, біреу бастау қ ажет. Егер мен ол кісіні силамай, мағ ан жасағ ан істеріне бола, оны жек кө рсем, арамыздағ ы шиеленіс одан сайын артатын еді. Ол кісі мағ ан шығ айы тү рін кө рсетпес еді. Ә рине, бірінші болып мойынұ сыну ә лсіздік таныту деп ойлайтын шығ ар кө пшілік. Алайда, менің ойымша ол тек батылдардың ғ ана қ олынан келетін секілді. Ө зінің теріс қ ылығ ын кез-келген адам жең е білмейді.

Мені, тіпті, «Мать Тереза» деп атаушы еді. Себебі, мен расымен адамдарғ а кө мектескенді ұ нататынмын. Біреулер, алғ ыс айтып жатса, біреулер алғ ыс орнына қ арғ ыс айтатын. Жақ сылық жасаймын деп, опық жеп қ алғ ан кү ндерімде аз болмағ ан.

Біреу біреуді жек кө ріп, алалап жатқ анды да еститінмін. Ашуымен ө кпесі тез тарқ айтын адамдардың қ атарында болғ ан соң, біреуді алалап, қ арғ ағ ан емеспін. Дұ шпандарым болмапты. Ө кпелеткен адамдарды бір жерге жіберетін едім. Сол қ алпы, олар жайлы ұ мытып кететін едім. Адамды жақ тырмау деген де болмапты. Тым қ арапайым, жү регі кең адам болғ ан екенмін кезінде. Ия, бұ лда сендерден дарығ ан қ асиет.

Ана, ә ке! Менің де ү нсіз жылап алатын кездерім болады. Не ү шін екенін білмеймін. Алайда тү н артынан кү н шығ атынын ұ мытқ ан емеспін. Сендер секілді ата-анам барда, мен қ алай жаман болайын. Сендердің қ олдауларын мағ ан қ аншалық ты маң ызды екенін білсендер ғ ой.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 678 9 10 Следующая ⇒