25. Саяси биліктің қызметтері.

Саяси биліктің ө зіндік қ ызметтері болады. Олар:
1. Қ оғ амның саяси жү йесін қ алыптастыру.
2. Оның саяси жү йесін қ алыптастыру.
3. Ә р тү рлі дең гейдегі қ оғ ам мен мемлекеттің істерін басқ ару.
4. Ү кімет органдары, саяси емес процестерге басшылық жасау.
5. Саяси жә не басқ а қ атынастарды бақ ылау.
6. Белгілібір қ оғ амғ а сә йкес басқ арудың тү рін, саяси тә ртіпті жә не мемлекеттік қ ұ рылысты қ ұ ру.
7. Қ оғ амдық тә ртіп пен тұ рақ тылық ты қ олдау.
8. Дау-дамай, шиеленістерді ашып, оларғ а шек қ ою жә не дер кезінде шешу.
9. Қ оғ амдық келісімге, мә мілеге келу. т. с. с.
Қ оғ амда билік ө зара тығ ыз байланыстағ ы 3 дең гейде ұ йымдастырылып, қ ызмет етеді:
1. Жоғ ары орталық саяси институттар, мемлекеттік мекемелер мен ұ йымдар, саяси партиялар мен қ оғ амдық ұ йымдарды басқ ару органдары кіретін ө те ірі дең гей.
2. Орта буынды аппараттар мен мекемелерді қ амтитын жә не аймақ тық, облыстық, аудандық шенбердегі жергілікті ә кімшілік билік кіретін орта дең гей.
3. Адамдар, кішігірім топтар, ұ йымдар, одақ тар, ө ндіріс жә не басқ а ұ жымдар арасындағ ы қ оғ амдық қ атынастардың негізі, арқ ауы болып табылатын, саяси жә не қ оғ амдық ө зін-ө зі басқ ару ө рісін қ ұ райтын кіші дең гей.,
Ал демократиялық саяси жү йе ойдағ ыдай ө з ісін атқ ару мақ сатында, мемлекеттік билікті заң шығ арушы, атқ арушы, сот билігі деп ү ш тармакқ а бө леді. Оның негізін салушы ағ ылшын ойшылы Джон Локк(1632 - 1704)пен француз ғ алымы Ш. Л. Монтескье (1689 - 1753) болды.
Заң шығ арушы билік (парламент) заң шығ арумен, оны бекіту, ө згерту немесе жоюмен айналысады. Ол заң қ абылдайды, салық салуды анық тайды, ү кіметті тағ айындайды, бюджетті бекітеді, соғ ыс ашып жә не ә скермен қ амтамасыз етеді, сауданы реттейді, сотты ұ йымдастырады халық аралық келісім шарттарды қ абылдайды, саясаттың маң ызды ішкі жә не сыртқ ы бағ ытын анық тайды. Конституция атынан оның жұ мысына арнайы органдар бақ ылау жасайды.
Атқ арушы билікке ү кімет пен ә кімшілік жатады. Оларды заң шығ арушы ө кілдік органдар қ алыптастырады. Атқ арушы билік заң шығ арушы биліктің бақ ылауында болып, олардың алдында есеп береді. Оның жұ мысы заң ғ а негізделіп, заң шең берінде іс істеуі керек. Сырттай қ арағ анда ол заң шығ арушы билікке тә уелді. Бірақ іс жү зінде ол саяси жү йенің маң ызды бө лігіне айналғ ан жә не қ оғ амдық ө мірде зор рө л атқ арады. Ү кімет саяси шешімдер қ абылдайды, ал ә кімшілік ол шешімдерді жү зеге асырады.
Сот билігі адамдардың қ ұ қ ығ ын қ орғ айды, заң бұ зушылық тан сақ тайды, парламент не президент қ абылдағ ан заң дардың, конституциялы жарғ ылардың сә йкестігін анық тайды. Оны халық немесе ө кілетті мекемелер қ алыптастырады. Ол заң шығ арушы немесе атқ арушы билікке тә уелсіз. Ө з жұ мысында тек заң ды ғ ана басшылық қ а алады. Егер жоғ арғ ы сот мемлекеттік органның немесе қ ызмет адамының шешімін конституцияғ а қ арсы десе, ол шешім толығ ымен кү шін жояды. Соттың маң ызды принциптеріне жариялылық, айыпкердің ө зін қ орғ ауғ а жә не сот ү кімін бұ здыру туралы шағ ым арыз беруге қ ұ қ ығ ы жатады.

⇐ Предыдущая 14 15 16 17 181920 21 22 23 Следующая ⇒