3.І. Жансүгіровтің «Жетісу суреттері» өлеңіндегі тау кескінінде бірде адам мінезі, бірде тұрмыс суреті бейнеленетінін дәлелдеп жазыңыз.

Қ азақ тың қ ай – ақ ын жырауын алсаң да, Қ азақ станның кең байтақ жерін, кө ркем табиғ атын, орны ерекше жерлерін, кө з татарлық тай сұ лулығ ын паш етеді. Қ азақ ә дебиетінде ө зінің ауыз толтырып, айта алатындай біртуар ақ ыны — Ілияс Жансү гіров. Ілияс Жансү гіровтің ә йгілі шығ армаларының бірі де, бірегейі ол «Жетісу суреттері».

«Жетісу суреттері» шығ армасын оқ ығ анда Жетісудің кө ркемдігін кө з алдына елестетпейтін жан жоқ шығ ар шіркін! Белгілі бір сол ә лемге тап болғ андайсың. Сол бір жинақ тың бір бө лімі «тау кескіні», «тау суреті». Тап бір Тарбағ атайдың тарихы ма дерсің. Менің ойымша, ақ ын бұ л тау суретін ө зі Жетісуғ а барғ анда жазғ ан секілді. Жә не сол жердің бар байлығ ын, бар сұ лулығ ын, бар тұ рмыс-тіршілігін, бар жан-жануарларын бір ө лең ге сидыра білді. Бұ л жерде «бірде адам мінеді, бірде тұ рмыс суреті» деп бейнеленетін жер ө лең нің мына қ атары деп ойлаймын. «Баладай балдырлағ ан сақ ау самал Қ ойнына ә жесінің енетіндей», — деп табиғ атты тірі жанғ а тең еді. Адам мен табиғ атты байланыстыру бұ л да бір ақ ынның ө нері ме дерсің. Бұ л шығ армада Жетісу ө ң ірінің жан-жануарғ а бай екенін аң ғ арасың. Ақ ын Жетісуды тамашалағ анда уақ ытың жетпейтіндігін сондай-ақ Жетісуғ а кө зің нің тоймайтынын қ оса айтады.

«Жалпы сын», «Тау суреті», «Жетісуда су суреті» «Жетісу жә ндігі» «Жер тү гі» деп аталатын тараулардан тұ ратын бұ л шығ арма асқ ан шебердің картиналар сериясынан тұ ратын кескін ө нерінің кемел туындысындай ә сер етеді! Бұ л шығ армадан біз қ азақ халқ ының мың дағ ан жылдар бойы мекен еткен қ ұ т мекені – Жетісудың асқ ар тау, ну тоғ ай, қ оғ амын келісті бейнелейтінін кө ре аламыз. Жә не де Тарбағ атай, Алтай, Жоң ғ ар, Алатау секілді белгілі тауларды сө з суретіне тү спегені қ алмады. Тау кескінін ақ ын бірде адам мінезін кө рсе, бірде тұ рмыс суретін аң ғ арады. Кейде сұ сты, қ аһ арлы, кейде кү лкілі сә улелі бейнелер туады. Ә йгілі Қ арқ ара жайлауының суретін былайша бейнелеген. Қ арқ ара қ алың қ азақ кебесіндей, Албанның албырт – ерке енесіндей. Қ арағ ай қ апталдағ ы, жыныс арша, Қ ыдырлы малдың қ ұ ты келесіндей. Қ арақ ара жарасымды жазық жайлау, Текестің кө кке ө рлеген тік қ иясы, Сымынып сол маң айдың тө ресіндей.

Қ орытындылай келе, Ілияс Жансү гіров туралы ұ лт жазушы Мұ хтар Ә уезов: «Мен Ілиясты бұ рын да білуші ем, ө лең дерін де оқ ып жү ретінмін. Бірақ оның шын мағ ынасында, дарынды ақ ын екенін моцындағ аным, сол « Жетісу суреттері» ө лең ін оқ ығ аннан кейін», - деп ө зінің тә нті болғ анын білдірді.

⇐ Предыдущая 1 234 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒