2. ХХғ. басындағы «Айқап» журналы мен «Қазақ» газетінде көтерілген мәселелер.

2. ХХғ. басындағ ы «Айқ ап» журналы мен «Қ азақ » газетінде кө терілген мә селелер.

ХХғ. басындағ ы «Айқ ап» журналы мен «Қ азақ » газетінде кө терілген мә селелероқ у-ағ арту мен білім идеяларын бұ ғ ара арасына насихаттау жә не халық тың мұ қ тажыдығ ына бағ ытталды.

Қ азақ тардың рухани ө мірі тарихына 1911 жыл тұ ң ғ ыш ұ лттық бейресми мерзімді басылымдар шық қ ан жыл ретінде енді. Сол жылдың қ аң тарынан бастап қ азақ тіліндегі бірінші журнал “Айқ ап”, шық ты. «Айқ ап» журналы қ азақ қ оғ амдық ө міріндегі тұ ң ғ ыш ық палды журнал еді, сонымен қ оса қ азақ тілінде ұ лттық рухты кө терген алғ ашқ ы журнал болды. «Айқ ап» осындай тонаушылық саясатының барынша белең алғ ан тұ сында жарық кө рді. Сондық тан да бұ л мә селелерді кең інен жайды. Отырық шылық ө мірге кө шу, поселка, қ ала салу, егіншілікпен айналысу жө нінде пайдалы ұ сыныстар жасап, кең естер берді. Журналдың 1911 жылғ ы екінші санында жарияланғ ан «Қ азақ халқ ының мұ қ таждығ ы» деген бас мақ алада ә уелі қ олғ а алатын мә селе жер мә селесі екеніне назар аударып, отырық шылық қ а кө шіп, егіншілікпен айналысу қ ажеттігін насихаттады. Айқ ап» қ азақ байларының озбырлығ ын, ең бекшілердің ү стем тапқ а, самодержавиеге наразылығ ын, ашу-ызасын білдіретін материалдарда жарияланды.

ХХ ғ асырдың бас кезә ндегә қ азақ ә дебиетінің кө рнекті тұ лғ аларының бірі С. Торайғ ыров «Айқ ап» журналында ө зінің негізінен ә леуметтік тең сіздік тақ ырыбынна арналғ ан алғ ашқ ы ө лең дері мен ә ң гімелерін жариялады.

А. Байтұ рсынов 1913-1918 жылдар аралығ ында Орынборда қ азақ тілінде шығ ып тұ рғ ан жалғ ыз «Қ азақ » газетінің редакторы болды. Газетке халық ағ арту, ә дебиет пен тілтану мә селелерін кө терген кө птеген мақ алаларын жариялады.

3. ХІІІ-ХV ғ ғ. Қ азақ стан аумағ ындағ ы мемлекеттер жә не олардың орналасқ ан аймақ тарын картағ а белгілең із.

Алтын Орда (ХІІІ ғ асырдың ортасы-ХV ғ асырдың ортасы). Алтай тауынан Дунай ө зеніне дейінгі ұ лан-ғ айыр жерді алып жатқ ан. Орталығ ы алғ ашында Еділ бойындағ ы Сарай-Батуда, кейін Сарай-Беркеге кө шірілген.

Ақ Орда (ХІV-ХV ғ асырдың басы). Жайық ө зенінен батыс Сібң р ойпатына дейінгі, Сырдарияның орта жә не тө менгі ағ ысы аралығ ындағ ы кең -байтақ аумақ ты алып жатты.

Моғ алстан (ХІV ғ асырыдың ортасы-ХVІ ғ асырдың басы). Оң тү стік-Шығ ыс Қ азақ стан мен Қ ырғ ыстан аумағ ы.

Ноғ ай Ордасы. Солтү стік Қ азақ стан жә не Батыс Сібір (ХІV-ХVІ ғ асырлар). Қ азақ станның солтү стік-батысы. Алғ ашқ ы алып жатқ ан жері еділ мен Жайық ө зендерінің жазық алқ абы. Нойғ алар солтү стік-шығ ысында Батыс Сібір ойпатына дейін, солтү стік-батысында Қ азан қ аласына, ал оң тү стік-батысында Арал мен Каспий тең ізіне дейін кө шіп-қ онып жү рген.

Ә білқ айыр хандығ ы батысында-Жайық (Орал), шығ ысында-Балқ аш, оң тү стігінде-Арал тең ізі мен Сырдарияның тө менгі ағ ысы, солтү стігінде-Тобыл жә не Ертіс ө зендерінің орта саласы аралығ ын алып жатты.

⇐ Предыдущая 30 31 32 33 343536 37 38 39 Следующая ⇒