3.Қазақстан аумағындағы сақ-сармат дәуірінің археологиялық

Шығ ыс Қ азақ стан-Алтай аясынан, Шың ғ ыстау мен Тарбағ атай бө ктерлерінен кездеседі. Ү лкен патша обалары бар. Ол Шілікті алқ абында шоғ ырланғ ан.

Орталық Қ азақ стан-бұ л жерден Тасмола мә дениеті (б. з. д. 7-3 ғ ғ. ) ашылды.

Арал ө ң ірі-Арал ө ң ірі сақ алар мә дениеті Тегіскен, Ұ йғ арақ, Оң тү стік Тегіскен қ орымдары.

Батыс Қ азақ стан-Еділ мен Жайық арасындағ ы аймақ тан қ орымдардың кө п шоғ ырланғ ан жері — Ү лкен жә не Кіші ө зеннің бойлары, Қ амыс-Самар кө лдерінің ө ң ірлері, Елек, Шағ ан, Ембі жағ алаулары.

Сармат дә уірінің ескерткіштері - Ертістің жоғ ары жағ ынан-Шілікті, Орталық та -Жыланды, Батыс Қ азақ стан-Бесоба қ орғ андарынан табылды.

«Алтын адам» — 1970-ші жылдарының басында Есік қ орғ анында — сақ тар тайпасының жас кө семінің зираты табылды. Дә лірек айтқ анда: Алматы облысы Есік қ аласының солтү стігіндегі Есік ө зенінің сол жақ жағ алауындағ ы темір дә уірінен сақ талғ ан сақ обасынан табылғ ан алтын киімді сақ жауынгерінің мү рдесі. 1969-1970 жылдары археолог К. А. Ақ ышев тапқ ан.

 «Сармат кө семі» екінші алтын адам Атырау облысындағ ы Ембі ө зенінің сол жағ алауына орналасқ ан б. з. б. ІІ ғ асырғ а жататын Аралтө бе қ орғ анынан табылғ ан. Шығ ыстағ ы Зайсанның Шілікті ауылынан 65 шақ ырым жерде орналасқ ан Бә йгітө бе қ орымынан 2009 жылы археологтар ү шінші Алтын адамды табады. Бұ л кү нде олардың саны жетеу. Есік, Берел, Шілікті, Атырау, Бесоба, Тараз жә не Ү ржар обаларынан табылғ ан алтын киімді, ежелгі батырлар.