«Қазақ хрестоматиясына» енген шығармалары.

Н. Айтов. Қ ағ аз, Қ алам мен Сияның айтысы.

Жаң а сабақ ты тү сіндіру. Айтыс туралы тү сінік беру. Ө лең ді мә нерлеп, жақ сы оқ уғ а тә рбиелеу.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Айтыс туралы не білесің дер?

Ә ң гімелесу.

Оқ улық пен жұ мыс:

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Айтыс — ауыз ә дебиетінде ежелден қ алыптасқ ан поэзиялық жанр, топ алдында қ олма-қ ол суырып салып айтылатын сө з сайысы, жыр жарысы. ^[1] Айтыс — синкреттік жанр, ол тұ рмыс-салт жырларынан бастау алып, келе-келе ақ ындар айтысына ұ ласқ ан. Айтыста осығ ан орай лирикалық, эпикалық, драмалық сипаттар мол ұ шырасады. Сол арқ ылы бұ л жанр ауыз ә дебиетінің ө зге тү рлерімен қ анаттаса дамып, бір-біріне елеулі ә сер-ық пал жасап отырғ ан. Батыр жә не лиро-эпос жырларына да ә серін тигізіп, ө зі де арнасы кең мол салағ а айналғ ан. ^[2]

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Ы. Алтынсарин Білгеннің пайдасы Суғ а кеткен ғ ұ мыр.

1. Оқ ушылардың Ыбырай ө мірі мен шығ армашылығ ын қ алай мең гергендігін пысық тау; ә ң гімелерінің тақ ырыбын ашу.

2. Оқ ушылардың шығ армашылық қ абілетін дамыту, ойын ашық айта білуге жә не ө з пікірін қ орғ ай білуге баулу.

3. Оқ ушыларды адалдық қ а, ең бексү йгіштікке, жақ сы жолдас бола білуге тә рбиелеу.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

«Ы. Алтынсарин» топтастыру

Оқ улық пен жұ мыс.

Ы. Алтынсарин – балалар ә дебиетінің атасы. Бү кіл ө мірін қ азақ балаларын оқ ытуғ а арнағ ан. Сол мақ сатпен алғ аш рет балаларғ а арнап мектеп ашып, оқ улық жазғ ан. Ағ артушы оқ улық ты жазудағ ы мақ сатын хрестоматияның алғ ы сө зінде: «Бұ л кітапты қ ұ растырғ анда мен, біріншіден, осы біздің ана тілімізде тұ ң ғ ыш рет шық қ алы отырғ ан жалғ ыз кітаптың орыс-қ азақ мектептерінде тә рбиеленіп жү рген қ азақ балаларына оқ у кітабы бола алу жағ ын, сонымен қ абат, жалпы халық тың оқ уына жарайтын кітап бола алу жағ ын кө здедім…» деп тұ жырымдағ ан. Ө йткені хрестоматияғ а Ыбырай ө зінің педагогтық мақ сатына лайық тай жазғ ан тә рбиелік мә ні жоғ ары кө птеген шағ ын ә ң гімелерін, ө лең дері мен ауыз ә дебиеті ү лгілерін, сондай – ақ, орыс педагогтері мен айтулы орыс қ аламгерлерінен аударғ ан шығ армаларды енгізген болатын. Бұ л шығ армалардың тақ ырыптық – идеялық мазмұ нынан біз Ыбырайды ұ стаз-тә рбиеші ретінде алдына мақ сат етіп қ ойғ ан адамгершілік мә селелерін кө реміз.

«Қ азақ хрестоматиясына» енген шығ армалары.

Ыбырай лирикасы: табиғ ат бейнесін суреттеген «Ө зен», «Жаз» ө лең дері, жастарды ізгілікке, қ айырымдылық қ а, ата-ананы, досты сыйлауғ а шақ ыратын «Бұ л кім? », «Ә й, достарым! », «Ә й, жігіттер! », «Ананың сү юі» ө лең дері бар. Ә леуметтік тең сіздік: «Залым тө реге», «Азғ ан елдің хандары», «Азғ ан елдің билері».

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Топтарғ а тапсырма

Білгеннің пайдасы

Суғ а кеткен ғ ұ мыр

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.