Мағынаны тану 3 страница

М Тә некеев Ғ ажайып адам

Мақ саты: Оқ ушыларғ а Қ ажымұ қ ан туралы мағ лұ мат беру. Мә тінді оқ у арқ ылы оқ ушыны кө ркем шығ арманың мазмұ нын тү сінуге жетелеу.
Міндеттері:
1. Тү сініп оқ у, мә нерлеп оқ у дағ дыларын қ алыптастыру.
2. Талдау қ абілеттерін дамыту.
3. Патриоттық қ а тә рбиелеу.
Сабақ тың ә дісі: Ә ң гімелеу, сұ рақ - жауап, сызба, шығ армашылық тапсырма.

Кү лімде, кү н кү лімде,
Жер жасарып кө герсін.
Кешегіндей бү гін де,
Қ анат қ ақ сын кө гершін.
Кү лімде, кү н кү лімде,
Бү лдіршіндер қ уансын.
Қ ырдың қ ызыл гү ліндей,
Қ олдарына ту алсын.
Кү лімде, кү н кү лімде
Кү лсін барлық бала шат.
Берекелі бү тіндей,
Бейбіт болсын болашақ.

 Суретке назар аудар. Есің е тү сір. Бұ л суретті қ айдан кө рдің дер? Суреттегі кім деп ойлайсың дар?
Суреттегі адамның кү штілігін неден аң ғ ардың?
Қ алмақ ан Ә бдіқ адыровтың «Алып бала» шығ армасын еске тү сіру.
Қ ажымұ қ ан Мұ ң айтпасов туралы не білеміз?
Бү гін Мұ ратқ ан Тә некеевтың Қ ажымұ қ ан шығ армасымен танысамыз.
Дә птерді ашып бү гінгі кү нді жазып қ ойың дар.
Қ ажымұ қ ан
Қ. Мұ ң айтпасов – тұ ң ғ ыш қ азақ балуаны, кә сіби кү рескер, ә лем чемпионы. Ақ мола облысы Қ араө ткел аймағ ы Қ оспа аулында дү ниеге келген. Бала кезінен ол қ айратты, алып болып ө седі. Ол 28 мемлекетте кү ресіп, 48 алтын, кү міс, қ ола медальдарын ә йгілі сигизмунд белбеуін алғ ан. Ұ лы Отан соғ ысы жылдарында кө шпелі циркпен ө нер кө рсетіп, ө зі жинағ ан 100 мың сом қ аражатын қ орғ аныс қ орына жіберді.
1978 жылы «Қ ажымұ қ ан» атты екі бө лімді кө ркем фильм тү сірілді. Қ. Ә бдіқ адыровтың «Қ ажымұ қ ан» кітаптары бар. «Қ азақ даласының батыры» атағ ы берілді. «Қ ұ рмет белгісі» орденімен марапатталды. 1948 жылы Шымкент облысының Арыс ауданы Ленин туы колхозында қ айтыс болды.
Оқ улық пен жұ мыс:
Мұ ғ алімнің оқ уы
Оқ ушыларғ а тізбектей оқ ыту
Тауып оқ у
- Тү рік балуына Нұ рлының кү шті екені қ ай жерде айтылғ ан?
- Балуандардың киімін сипаттағ ан жерді тауып оқ ы
Қ ажымұ қ анның айла, ә дісін тауып оқ ы.
- Қ азіргі ө мірде балуандар кү реске қ андай киіммен шығ ады?

Денсаулық, ө нер, ептілік, сұ лулық, батырлық, шымырлық кү штілік, шапшаң дық
Қ ажымұ қ анның жетістігі
1905 – Қ ытайдың Харбит қ аласында жапондық Саракикимен джиу - джитсу ә дісімен кү ресіп, қ арсыласын ажал қ ұ штырады.
1913 – Тройцк қ аласында 18 рет белдесуге шығ ып, 18 рет жең іске жетіп, бас бә йгені алады.
1927 – “Қ азақ даласының батыры” атағ ы беріледі.
1944 - ө з қ аржысына ұ шақ жасатады. Палуанғ а Сталин алғ ыс хат жолдайды.
1945 - “Қ ұ рмет белгісі” орденін алады.
1948 – 12 тамызда Оң тү стік Қ азақ стан облысы, Ордабасы ауданы Темірлан ауылында қ айтыс болады.
Қ ажымұ қ анның ескерткіші
Шымкент қ аласында
Қ ажымұ қ ан атындағ ы стадион, кө ше, спорт сарайлары бар.

Шығ армашылық тапсырма:
Егер ол ө з заманында тә уелсіз елдің азаматы болса,....
Бү гінгі таң да Қ ажымұ қ анның ізін жалғ ап жү рген қ андай спортшыларымыз бар?
Ө мірмен байланыс

Қ азір елімізде балуандарғ а байланысты не ө тіп жатыр?
«Қ азақ стан барысы - 2012» турнирі аяқ талды. Биыл Бейбіт Ыстыбаев «Қ азақ стан барысы» атанды. Жең імпазғ а «Қ азақ стан барысы» алтын белбеуі мен 150 мың АҚ Ш доллары, алтын тайтұ яқ жә не темір тұ лпар табыс етілді. Ал, бапкері Елдос Далабайғ а 50 мың АҚ Ш доллары берілді. Жең імпаз ө з сө зінде бү гінгі жең ісін Жамбыл облысы мен ата - анасына арнайтынын жеткізді.
Бейбіт Ыстыбаев
Лақ ап аты: Тараз Арланы
Туғ ан жылы: 1985
Бойы: 193, салмағ ы: 135
Туғ ан жері: Жамбыл облысы, Талас ауданы, Кө шек батыр ауданы
Спорттық атағ ы: Қ азақ кү ресінен халық аралық дә режедегі спорт шебері
Спорттық жетістіктері: Қ азақ кү ресінен Ә лем жә не Азия чемпионы, 2011 жылғ ы республикалық «Қ азақ стан Барысы» турнирінің кү міс жү лдегері
Бапкері: Елдос Далабай
Сабақ ты бекіту: Қ ажымұ қ ан туралы не білдік?
Топтастыру
Қ ажымұ қ ан
↓
ірі денелі, балуан, дә у, қ айратты, тө зімді, кү рескер

Кім?
Қ андай?
Не істеді?

Мазмұ ндау

Палуан атамызғ а байланысты мә ліметтер жинақ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

С. Бердіқ ұ лов Желаяқ

Білімділік: С. Бердіқ ұ ловтың «Желаяқ » мә тінінің мазмұ нымен таныса отырып, мә тіндегі негізгі идеяны ашу, «Желаяқ бала» атанғ ан Ғ ұ сман Қ осановтың ө мірінен қ ысқ аша мағ лұ мат беру. Салауатты ө мір салтын насихаттау, спортпен шұ ғ ылдануғ а ү йрету.    

Дамытушылық: сө йлеу, ойлау қ абілеттерін дамыту, мә нерлеп, тү сініп оқ уғ а, мазмұ нын айтуғ а дағ дыландыру.

Тә рбиелілік: сымбаттылық қ а, ептілікке, ұ лы спортшыларды дә ріптеуге тә рбиелеу.    

Сабақ тың технологиясы: сын тұ рғ ысынан жазу жә не ойлау

Сабақ тың типі: жаң а сабақ ты мең герту

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ

Ә діс-тә сілдері: тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ой қ озғ ау, ой толғ ау, ой қ орыту, мә тінмен, дә птермен, шығ армашылық жұ мыстар.    

Кө рнекілігі: слайдтар, суреттер, сызбалар.

Спорт – біздің досымыз,

Кү ш, қ айраты сыналғ ан.

Спорт – біздің досымыз,

Бала кезден шың далғ ан.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

1. «Ой тастау» стратегиясы

- Балалар, адам ө міріндегі ең бірінші байлық не?

- Денсаулық.

- Деніміз сау болуы ү шін не істейміз?

- Спортпен шұ ғ ылдану керек.

- Спорт деген не?

- Спорт бұ л – денені шынық тыру, жү гіру, секіру, сырғ анау, дұ рыс тамақ тану.

1. «Топтастыру» стартегиясы

Тамақ тану                                                             Таза ауа

1. « Ой қ озғ ау» стартегиясы. Сө зжұ мбақ шешу.

1. «Менің ө мірім» шығ армасында кім туралы айтылғ ан? (Жамбыл)
2. «Батырдың ұ рпағ ы» ә ң гімесіндегі басты кейіпкер? (Ә лкей)
3. Ә лкейдің батыр атасы. (Олжабай)
4. Мемлекеттік қ оғ ам қ айраткері. 1916 жылғ ы Ә улиеата уезіндегі ұ лт-азаттық кө терілістің басшысы. (Тұ рар)
5. Бұ қ ар жырау қ ай жерде ө мір сү рген? (Баянауыл)
6. Ұ лы ойшыл, атақ ты жырау (Бұ қ ар)

- Балалар, сонымен «Желаяқ » деп кімді айтамыз?

- Қ атты жү гіретін, жү гіруден алғ а шығ атын, спортшы адам.

- Олай болса, бү гін біз Сейдахмет Бердіқ ұ ловтың «Желаяқ » ә ң гімесінен атақ ты спортшы, желаяқ баладан жан жетпес дарағ а айналғ ан, перзент атанғ ан Қ ұ сман Қ осановпен танысамыз.  

1. Автор туралы қ ысқ аша мә лімет.

Сейдахмет Бердіқ ұ лов (1933-1994) - Алматы облысының Жамбыл ауданында ту-

ғ ан. Қ азақ тың белгілі журналисі, жазушысы. Спорт тақ ырыбына жазғ ан «Жұ мыр

жерде тең біл доп», «Нар тә уекел» т. б. шығ армалары бар.  

1. Ө негелі ө мір.

Ғ ұ сман Қ осанов Сыйттық ұ лы 1935 жылдың 25 мамырында сол кезде Семей облысы, Новопокровка (Бесқ арағ ай) ауданының Изатолла ауылында туғ ан. Сол ауылдағ ы Абай атындағ ы 7 жылдық мектепті тамамдағ ан. 1960 жылы Рим олимпиадасының кү міс жү лдегері. (4 * 100 метрлік эстафета) 1964 жылы Токио олимпиадасына қ атысушы. Еуропа чемпионы, КСРО біріншілігінің кү міс жү лдегері. Қ азақ станның бірнеше дү ркін чемпионы. КСРО халық тары спартакиадасының жең імпазы. Қ азақ жастары арасындағ ы жең іл атлетика бойынша тұ ң ғ ыш спорт шебері. 1990 жылы ө мірден ө ткен. Ол – олимпиадағ а тұ ң ғ ыш қ атысқ ан жә не олимпиада жү лдесін тұ ң ғ ыш жең іп алғ ан қ азақ. 1968 жылы Қ азақ станның «Ең бек сің ірген бапкері» атанды.

Тә улiк бойы тынбайтын,

Болайық шы ақ жаң быр (Ақ ырын жауғ ан жауын тырсылын жасайды)

Астан-кестен жауатын

Ө ткiншi ендi бiз жаң быр (Тез-тез жауғ ан жаң быр тырсылын келтiредi)

Ой толғ аныс

«Сен білесің бе? » еліміздің атақ ты спортшыларын айтқ ызу 

           Артық білім – кітапта. Оқ улық пен жұ мыс.

- мә тінді оқ у, талдау

Сө здікпен жұ мыс.

КСРО – Кең естік Социалистік Республикалар Одағ ы

 Рим – Италия мемлкетінің астанасы

Сидам – ұ зын

Атышулы – атақ ты, белгілі.

Тоқ айласқ ан – кездескен

Апайтө с – кең кеуделі, денелі адам

Сө ре – жарыстан озып келген жерді белгілейтін кө мбе.

Ой толғ аныс. «Бес жолды ө лең » стратегиясы.

1. Зат есім. Кім? Не?
2. Етістік Не істеді? Қ айтті?
3. Сын есім Қ андай? Қ ай?
4. Сан есім Қ анша? Неше?

Ой қ орыту.

Егер Ғ ұ сман «... сен сияқ ты ауылдың қ ара домалақ баласы» болса, Ғ ұ смандай болу ү шін не істер едің? Ө з ойларың ды ортағ а салың дар.

- Сонымен балалар, бү гін біз кімнің шығ армасымен таныстық? Ол қ алай аталады?

- С. Бердіқ ұ ловтың «Желаяқ » ә ң гімесімен таныстық.

- Онда кім туралы айтылғ ан?

- Атақ ты спортшы Ғ ұ сман Қ осанов жайында.

- Мә тіндегі қ ала аттарын атаң дар.

- Сен спорттың қ андай тү рімен айналысасың?

- Қ андай спорт тү рлерін білесің дер?

- Америкалық желаяқ тың портретін жазушы қ алай суреттеген?

Мазмұ ндау

Ә Сә рсенбаев Халық кегінің кү йшісі

І. Оқ ушыларғ а артына ө сиет мұ ра қ алдырғ ан Қ. Сағ ырбайұ лы туралы. Мә тін авторы Ә бу Сә рсенбаев туралы мағ лұ мат беру, мә тінді тү сініп оқ уғ а машық тандыру.
ІІ. Олардың ө мірін, халқ ына жасағ ан ең бегін ү лгі ете отырып, ой - ө рісін тіл байлығ ын, сө здік қ орын, сауатты оқ уын дамыту.
ІІІ. Халық кү йшілері, ақ ындарының ө мірін, қ ұ рметтеуге, сү юге, ұ рпақ тан - ұ рпақ қ а жалғ астыруғ а тә рбиелеу.
Сабақ тың типі: Жаң а білім беру.
Сабақ тың тү рі: Топпен жұ мыс.
Сабақ тың ә дісі: Джиксо, бес жолды ө лең, топтастыру.
Сабақ тың кө рнекілігі: Кү йшілер, Ә бу Сә рсенбаев, Махамбет Ө темісұ лы суреттері, таратпалар.
Сабақ тың барысы: 1. Ұ йымдастыру кезең і. Оқ ушыларды 3 топқ а бө лу, топ жетекшілерін сайлау.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Оқ улық пен жұ мыс.
Мә тінді Джиксо ә дісімен оқ ып шығ ымыз.
1 - топ. Қ ой бақ қ ан бала
2 - топ. Махамбет пен Қ ұ рманғ азының кездесуі
- Махамбет Ө темісұ лы кім? Оқ ушылардан сұ рау.
3 - топ. Махамбетпен қ оштасуы
Мә тін тү сінігін сұ рап, бө лімге ат қ оюы.
- Мә тін бойынша ә р топқ а тапсырма беру.
1 - топ. Ә ң гімедегі табиғ атты суреттеген жерді тауып оқ ы.
2 - топ. Махамбет пен Қ ұ рманғ азының кездескен жерін тауып оқ ы.
3 - топ. Махамбет пен Қ ұ рманғ азы мен қ оштасуын тауып оқ ы.
Қ ұ рманғ азы Сағ ырбайұ лы - Батыс Қ азақ стан облысында дү ниеге келген. Кедей отбасында дү ниеге келген. Қ ұ рманғ азы қ азақ халқ ының ұ лы сазгері. Ұ стазы Ұ зақ кү йші. Қ ұ рманғ азы кү йлерін 30 - жылдардағ ы ұ лт - азаттық кө теріліске арнағ ан. ʺ Тү рмеден қ ашқ анʺ, ʺ Адайʺ, ʺ Кішкентайʺ, ʺ Ақ сақ киікʺ. т. б
Дә птермен жұ мыс. Сө здік жұ мысын(Жалпылай ж ү ргізу)
Сылти басып -
Қ абырғ аң ә лі қ атпағ ан, томағ аң ә лі толмағ ан - ә лі жассың
1) Сұ рақ - жауап арқ ылы мә тін мазмұ нын талдау.
2) Мә тіндегі баланың ағ аш тамырынан жасағ аны не?
3) Қ ұ рманғ азы кіммен кездесті?
4) Қ ұ рманғ азы Махамбетке қ андай ө тініш айтты?
5) Махамбет Қ ұ рманғ азығ а не деп жауап берді?
6) Қ ұ рманғ азы домбыраны не ү шін жасамақ шы болды?
7) Бала неге батырмен кетіп қ алғ ысы келді?

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

1 - топ. Қ ұ рманғ азы бес жолды ө лең топтастыру
2 - топ. Ә бу Сә рсенбаев бес жолды ө лең қ ұ растыр.
3 - топ. Махамбет бес жолды ө лең.
Мә тіндегі негізгі ойды анық та.
Уақ ыт артылса мақ ал - мә тел сұ рау.

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Т Ә бдірахманова Даналарым

Білімдік: ақ ынның ө лең ін ө з бетімен талдату жә не сол арқ ылы ақ ынның шығ армашылығ ымен таныстыру.
Дамытушылық: даналар туралы бейне кө рсете отырып, оқ ушылардың білім, білік, дағ дыларын дамыту.
Тә рбиелік: ақ ынң ың ең бектерін тү сіне білуге, даналарды ардақ тап, қ адірлей білуге баулу.
Сабақ тың ә діс- тә сілдері: 1. кө ркем шығ армамен жұ мыс.
2. сұ рақ -жауап
3. тапсырмалар
Сабақ тың кө рнекілігі: Интерактивті тақ та, топтық жұ мыстар

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Тақ ырып: Даналарым Тұ рсынхан Ә бдірахманова
1. Ой қ озғ ау.
«Ассоциация қ ұ ру»стратегиясы
Дана- сө зіне сө з тізбегін қ ұ рау. Жеке. Жұ пта. Топта.
Ә р топ ойларын жинақ тап, ортағ а салады.
Авторғ а мә лімет ө здерінен сұ ралып, толық тырылады.
Тұ рсынхан Ә бдірахманова 1921 жылы 5 қ арашада бұ рынғ ы Семей облысының Жарма ауданына қ арасты Бө ке деген рудникте туғ ан. Ә ке шешесі ерте ө ліп, ө з ағ асының қ олында тә рбиеленіп оқ ығ ан.
Т. Ә бдірахманованың ең бек жолы 1941 жылдан басталады. Ұ лы Отан соғ ысы жылдарында мұ ғ алім, мектеп директоры, Абай, Аякө з аудандық комсомол комитеттерінде бірінші хатшы, Шар аудандық партия комитетінде бө лім мең герушісі болғ ан.
1947-1949 жылдары Алматы жоғ арғ ы партия мектебінде нұ сқ аушы болғ ан.
1950-1954 жылдары " Қ азақ стан ә йелдері" журналының бө лім мең герушісі қ ызметін атқ арғ ан.
IV. Оқ улық пен жұ мыс.
«Даналарым» ө лең ін іштей тү сініксіз сө здерді сыза отырып оқ у. Жеке. Жұ пта. Топта. Ә р топтан бір оқ ушы ортада мә нерлеп оқ ып кө рсетеді.
Мазмұ ны мен идеясын ашу.
Сө здік жұ мысын жү ргізу.
§ Шағ ында-шағ ын ету, кө лемін кішірейту, шамалау
§ Наз-ә зіл, қ алжын
§ Ө ң шең -кілең, біркелкі, ө ң кей
§ Ерек-бө лекше, айрық ша, ө згеше
§ Кер-ашу, ыза, қ аһ ар
§ Интерактивті тақ тамен жұ мыс
Оқ ушыларғ а даналар туралы қ осымша мә лімет беру. Міне балалар осындай даналарымыздың арқ асында, олардың ақ ылдылық тарымен, шешендіктерімен елі ү шін, жері ү шін бар кү штерін салғ ан. Қ азақ елі тә уелсіз болсын деп қ аншама кү рескен. Биыл міне тә уелсіз ел болғ анымызғ а 22 жыл толып отыр. Тә уелсіздік кү ні 16 желтоқ сан.
Тө ле би, Ә йтеке би, Қ азыбек би, Шоқ ан, Ыбырай, Абай, Жү сіпбек, ахмет, Міржақ ып, Сә кен, Ілияс, Бейімбет, Қ аныш, Мұ қ тар, Ә лкей
Міне біздің бабаларымыз аң сағ ан араманғ а 1991 жылы қ олымыз жетті. Осы аталғ ан аталарымыздың тә уелсіздік алуғ а кө п ү лестерін қ осқ анын бә рімізде білеміз. Ә рқ ашан даналарымызды, батырларымызды мақ тан етіп жү рейік.

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Топтық жұ мыс
1-топ «Ойшылдар»Мақ ал –мә телдер қ ұ растыру
2-топ «Ақ ындар» Ө лең қ ұ растыру
3-топ «Жазушылар» Эссе жазу
4-топ» «Шеберлер» «Қ ыс» мезгіліне аппликация жасау.
VI Қ орытынды
-Балалар біз бү гінгі сабағ ымызда қ андай дана адамдармен таныстық таныстық?
-Ақ ын даналарды қ алай мақ тан еткен?
-Тө ле, Ә йтеке, Қ азыбек кімдер?
-Қ аламызда осы аты аталғ ан даналардың есімі қ айда берілді?
-Ең тұ ң ғ ыш ә ліппе жазғ ан кім?
-Тұ ң ғ ыш қ азақ мектебін ашқ ан кім? т. б.

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.