8. Пайдаланған әдебиеттер

⇐ ПредыдущаяСтр 15 из 16Следующая ⇒

1 дең гей

- Қ азақ стандық патриотизмнің ерекшеліктерін атап берің із.

- Ұ лттық патриотизмнің ерекшеліктерін атап берің із.

- Қ азақ стандық патриотизмнің мә нін атап берің із.

2 дең гей

- Ұ лттық менталитет туралы білімін ө з бетің ізше тү сіндірің із

- Қ азақ стандық патриотизмнің негізін ө з бетің ізше тү сіндірің із

3 дең гей

- Тә рбиенің негізін атап кө рсетің із.

- Тә рбиенің қ ұ ралдарын атап кө рсетің із

- Тә рбиенің мақ сатын атап кө рсетің із.

- Тә рбиенің міндеті, мазмұ ны, тү рі, қ ұ рылымы, ә дісі, тә сілі, заң дылық тары, принциптерін атап кө рсетің із.

7. СӨ Ж жә не ОБСӨ Ж тапсырмалары:

- Жастарды ә скери-патриоттық тә рбиелеуді одан ә рі жетілдіру ісінің міндеттері мен мә селелері жә не оның тиімді жолдарын іздеу

- Жастарды ә рі қ арай патриоттық жә не ә скери-патриоттық тә рбиелеуде ел Президентінің баяндамасында, ү ндеуінде, жарлық тар-ында жетілдіру мә селелері.

8. Пайдаланғ ан ә дебиеттер

1 Г. В. Средина Москва, «Просвещение» 2001г. Основы военно-патриотического воспитания.

2. Қ озыбаев М. 1986. Желтоқ сан дақ пырт жә не шындық. Егемен Қ азақ стан. 5 желтоқ сан 1996.

3. Б. Ахметов, Т. Қ арғ абаев Ә скери патриоттық тә рбие негіздері оқ у қ ұ ралы Тү ркістан 2010

4. Организация внеклассной работы по начальной военной подготовке и военно-патриотическому воспитанию. (под. ред. Ф. Е. Штыкало). Москва, «Просвещение» 2000г.

№ 15. Лекция тақ ырыбы Жастарды ә рі қ арай патриоттық жә не ә скери-патриоттық тә рбиелеуде ел Президентінің баяндамасында, ү ндеуінде, жарлық тарында жетілдіру мә селелері.

1. Сабақ тың жоспары: 1. Қ азақ стан Республикасының ә скери доктринасы Қ Р Қ орғ аныс Министрлігінің бұ йрық тары мен талаптары жә не басқ а да басқ ару қ ұ жаттарын басшылық қ а алу.

2. Сабақ тың мақ саты мен міндеттері: Қ азақ стан Республикасының ә скери доктринасы Қ Р Қ орғ аныс Министрлігінің бұ йрық тары мен талаптары жә не басқ а да басқ ару қ ұ жаттарын басшылық қ а алу туралы.

3. Қ ысқ аша теориялық мә лімет: 1. Қ азақ стан Республикасының ә скери доктринасы Қ Р Қ орғ аныс Министрлігінің бұ йрық тары мен талаптары жә не басқ а да басқ ару қ ұ жаттарын басшылық қ а алу.

Ә скери доктринаның бұ л бө лімінде:

- Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету саласындығ ы саясаты баяндалады;

- Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздігі ү шін негізгі қ ауіп-қ атер айқ ындалады;

- Мемлекеттік ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамсыз ету жө ніндегі міндеттер тұ жырымдалады;

- Ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамсыз етуге басшылық жасаудың мә ні ашып кө рсетіледі.

Қ ұ жатта атап кө рсетілгендей, қ азіргі заманғ ы геосаяси жағ дай блоктар тайталасы аяқ талып, халық аралық қ арым-қ атынастардың жаң а жү йесінің қ алыптасуына орай ә лемдік қ оғ амдастық та болғ ан принцпті ө згерістермен сипатталады.

Дү ние жү зілік соғ ыс ашу жә не жаппай қ ырып жоятын қ арудың ядролық та, басқ а да тү рлерін қ олдану қ атері тө мендеді. Кө п жақ та ә лемнің қ алыптасу ү рдісі дә йекті даму ү стінде. Қ ару-жарақ ты бақ ылау, ә лемдегі тұ рақ тылық пен қ ауіпсіздікті нығ айту саласында айтарлық тай ілгерілеушілікке қ ол жеткізілді.

Сонымен бірге ә лемде болып жатқ ан орасан зор ө згерістерге кейбір кү рделі жә не қ арама-қ айшы ү рдістер тә н: бір жағ ынан, - ә лемдік қ оғ амдастық Ынтымақ тастық ты кең ейту жә не даулы мә селелерді бейбіт жолмен шешу, жанталаса қ арулану жә не ядролық қ арудың таралуын шектеу жө нінде нақ ты шаралар қ олдануда; екінші жағ ынан, -қ ауіпсіздіктің жаң а тә уекелдері мен қ атерлері пайда болуда, олардың ішінде ә р тү рлі ә скери қ ақ тығ ыстардың туындау мү мкіндігінің артуы, экстремизмнің, халық аралық терроризмнің, ұ йымдасқ ан қ ылмыстың таралуы, қ ару мен есірткінің заң сыз айналымы мейлінше қ ауіпті болып табылады.

Осы жағ дайда Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету саласындағ ы саясат мынадай кө зқ арастарғ а негізделеді:

- мемлекетаралық жә не ішкі қ айшылық тарда шешу қ ұ ралы ретіндегі қ андай да болмасын қ ақ тығ ысқ а жол бермеуге болмайды;

- Қ азақ стан Республикасының ө зіне жә не ө зінің одақ тастарына қ арсы агрессия жасалғ ан жағ дайда қ арулы қ орғ ануғ а, жеке жә не ұ жымдық қ орғ анысқ а қ ұ қ ығ ы бар.

Ә скери доктринада Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету мынадай негізгі принциптерге негізделетіндігі атап кө рсетілген:

- басқ а мемлекеттердің егемендігін, мемлекеттік шекарасының мызғ ымастығ ын, аумақ тық тұ тастығ ын қ ұ рметтеу жә не олардың ішкі істеріне қ ол сұ қ пау;

- ө зара тиімді ынтымақ тастық пен ө зара тү сіністік негізінде барлық елдермен достық қ арым қ атынаста болу;

- басқ а елдердің қ ауіпсіздігі жә не жалпығ а ортақ қ ауіпсіздікке залал тигізбей Қ азақ стан Республикасының қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету;

- аймақ та сенім шаралары мен ә скери саладығ ы ашық тық ты нығ айту;

- халық аралық дау-дамайды бейбіт реттеу;

- Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ ралымдарды халық аралық қ ұ қ ық қ а жә не ұ лттық заң дарғ а сә йкес қ олдану;

- Халық аралық міндеттемелерді сақ тау жә не Қ азақ стан Республикасы қ атысушы болып табылатын шарттардың мақ сатқ а қ ол жеткізуіне жә рдемдесу;

- Ә скери қ ақ тығ ыстардың алдын алуғ а, бейбітшілік қ олдау мен қ алпына келтіруге бағ ытталғ ан пә рменді ғ аламдық жә не аумақ тық қ ауіпсіздік жү йесін қ ұ руғ а қ атысу;

- Республика Қ арулы Кү штерінің, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ ралымдарының қ ұ рылысын “Қ азақ стан-2030 жылғ а дейін даму стратегиясы” саяси бағ ытына сә йкестендіру;

- Жаппай қ ырып-жоятын қ аруды таратпаудың халық аралық келісімдерін бекітуге жан-жақ ты жә рдемдесу;

- Қ ару-жарақ пен, ә скери техникамен, ә скери жә не қ ос қ олданысты технологиялармен сауда жасаудың халық аралық нормаларын сақ тау;

Қ азақ стан Республикасы мемлекеттің пә рмені ә скери ұ йымдастырылуына сү йене отырып, ө з қ арамағ ындағ ы кү штердің, қ ұ ралдар мен ресурстардың кү ллі жиынтығ ымен ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етеді. Сонымен бірге Қ азақ стан Республикасы елдің ә скери қ ауіпсіздігіне қ атерлердің алдын алудың, тұ мшалаудың жә не саяси-дипломатиялық жә не бсқ а да ә скери емес қ ұ ралдарына ден қ ояды.

Елді қ арулы қ орғ ауды Қ азақ стан Республикасының қ арулы Кү штері басқ а да ә скерлері мен ә скери емес қ ұ ралымдары жү зеге асырады.

Агрессия жасалғ ан жағ дайдағ ы ел қ орғ анысы Қ азақ стан Республикасының қ арулы қ орғ ауды, мемлекеттің кү ллі ә скери жә не экономикалық потенциалын жұ мылдыруды, азаматтық жә не аумақ тық қ орғ анысты жү зеге асыруды, одақ тас мемлекеттердің қ арулы кү штерімен бірлескен іс-қ имылдарды кө здейді.

Қ азақ стан Республикасы ә скери қ ақ тығ ыстардың алдын алу, халық аралық қ ауіпсіздік пен тұ рақ тылық ты нығ айту ісінде:

- Тә уелсіз Мемлекеттер Достығ ында - Ұ жымдық қ ауіпсіздік туралы шарт шең берінде, сондай-ақ екіжақ ты жә не кө пжақ ты негізде;

- Аймақ тық дең гейде – Орта Азия мемлекеттерімен, Азиядағ ы ө зара іс-қ имыл жә не сенім шаралары жө ніндегі кең еске қ атысушы елдермен, сондай-ақ “Шанхай бестігі” шең берінде;

- Ғ аламдық ауқ ымда – Біріккен Ұ лттар Ұ йымына мү ше барлық мемлекеттер халық аралық қ ұ қ ық нормалары негізінде ынтымақ тасады.

Қ ұ жатта Қ азақ стан Республикасы ә скери қ ауіпсіздігінің негізгі қ ауіп-қ атерінің сипаттамасы берілген.

Орта мерзімді кезең дегі негізгі қ ауіп-қ атерлер ретінде мыналар қ арастырылады:

- республика шекарасына тікелей, таяу жерде болып жатқ ан жә не ық тимал ә скери қ ақ тығ ыс ошақ тары;

- республика аумағ ында бандалық қ ұ рылымдарының, экстремистердің, халық аралық терроршылардың ену мү мкіндігі;

- жекелеген елдердің ә скери қ уатын сандық та сапалық жағ ынан шектен тыс арттыру нә тижесінде аймақ тық тұ рақ тылық тың ә лсіреу мү мкіндігі;

- жаппай қ ырып-жоятын қ арудың, оны жеткізу қ ұ рлдарының жә не қ азіргі заманғ ы ә скери технологиялардың Азия аймағ ында таралу қ аупі жә не олардың терроршыл топтардың қ олына тү су мү мкіндігі.

Ә скери қ ауіпсіздікті ішкі қ ауіп-қ атерлері мыналар болып табылады:

- елдің ә скери ө ндірістік потенциалының жеткілікті дамымауы, Қ арулы Кү штерді техникалық жарақ тандыру, қ ару-жарақ пен ә скери техниканы жө ндеуді ұ йымдастыру мә селерінде басқ а мемлекеттерге тә уелділік;

- заң сыз қ арулы қ ұ рылымдардың, терроршыл топтар мен бандалық қ ұ рылымдардың мемлекеттік немесе ә скери объектілерге шабуылдауды;

- қ арудың, оқ -дә рілердің, жарылғ ыш заттар жә не басқ а да қ ұ ралдардың заң сыз таралуы;

- Қ азақ стан Республикасының аумағ ында террорлық актілер мен диверсияларды жү зеге асыру ү шін қ арулы қ ұ рылымдар қ ұ ру;

- Мемлекет ішінде экстремизм мен сепартизмнің таралуы.

Ә скери доктринада Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету мемлекет қ ызметінің аса маң ызды бағ ыты болып табылатындығ ы атап кө рсетілген.

Ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етудің басты мақ саты – елдің аумағ ын, егемендігін, экономикасын, мемлекеттік институттары мен азаматтарын соғ ыс қ атерінен қ орғ ау, агрессияның немесе ә скери қ ақ тығ ыстар туғ ызудың алдын алу, Қ азақ стан Республикасының орнық ты дамуы ү шін қ олайлы жағ дай туғ ызу.

Ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету ү шін мемлекет мынадай міндеттерді шешеді:

бейбіт кезең де:

- ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету саласында бірің ғ ай мемлекеттік саясатты қ алыптастыру мен іске асыру тетігін жетілдіру;

- қ орғ аныс ә леуетін неғ ұ рлым ық тимал соғ ыс қ атеріне сайма-сай жә не елдің экономикалық мү мкіндіктеріне сә йкес келетін дең гейде ұ стау;

- Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдарды олардың сыртқ ы жә не ішкі қ атерлердің алдын алу мен жолын кесу жө ніндегі ү йлесімді іс-қ имылдарғ а ә зірлігін арттыру мақ сатында жан-жақ ты қ амтамасыз ету жә не сапалық тұ рғ ыда жетілдіру;

- Қ азақ стан Республикасының егемендігіне, аумақ тық тұ тастығ ына жә не басқ а да ө мірлік маң ызды мү дделеріне қ ол сұ ғ ушылық жә не арандату ә рекеттерін анық тап, жолын кесу;

- Елдің мемлекеттік органдарын, ұ йымдары мен халқ ын ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету жө ніндгі міндеттерді шешуге, азаматтық жә не аумақ тық қ орғ анысқ а қ атысуғ а жан-жақ ты дайындау;

- Экономиканың жұ мылдыру даярлығ ын қ амтамасыз ету;

- Ә скери инфрақ ұ рылымды дамыту жә не жетілдіру;

- Ә скери қ ызметтің беделін арттыру, ә скери қ ызметшілердің жә не олардың отбасы мү шелерінің, сондай-ақ ә скери қ ызметтен босатылғ ан адамдарды ә леуметтік қ орғ ауды қ амтамасыз ету жө ніндеге мемлекеттік шаралар кешенін жү зеге асыру;

- Қ азақ стандық патриотизмге тә рбиелеу ел азаматтарының Қ азақ стан Республикасын қ орғ ау мен ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету жө ніндегі іс-шараларды орындауғ а моральдық -психологиялық ә зірлігін қ алыптастыру.

- Қ арулы Кү штердің, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдардың ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету жө ніндегі міндеттерді орындауғ а ә зірлігіне, сондай-ақ іс-шаралардың жү ргізілуіне мемлекеттік бақ ылауды ұ йымдастыру;

қ атерлі кезең де жә не ә скери қ ақ тығ ыс басталғ анда:

- ә зірленіп жатқ ан қ арулы шабуылды немесе жағ дайдың қ атерлі дамуын уақ ытында ашу жә не оларды тұ мшалау жө нінде шаралар қ олдану;

- соғ ыс жағ дайын уақ ытында жариялау, елде немесе оның жекелеген аудандарында тө тенше немесе соғ ыс жағ дайын енгізу;

Қ арулы Кү штерді стратегиялық орналастыруды жү ргізу;

- мемлекеттік органдардың агрессияғ а, қ арулы қ ақ тығ ысқ а тойтарыс беру мен оның жолын кесуді ұ йымдастыру жө ніндегі іс-ә рекетін ү йлестіру;

- соғ ыс уақ ытының нормативтік қ ұ қ ық тық актілерін қ олданысқ а дереу енгізу, соғ ыс қ имылдарын даярлау мен жү ргізу жө нінде шешім қ абылдау жә не іске асыру;

- ел экономикасын, кө лік пен коммуникацияларды соғ ыс уақ ыты жағ дайында жұ мыс істеуге кө шіру жө ніндегі іс-шаралардың барынша қ ысқ а мерзімде орындалуын қ амтамасыз ету;

- азаматтық жә не аумақ тық қ орғ аныс іс-шараларын ұ йымдастыру мен жү зеге асыру;

- мемлекет қ арамағ ында бар кү штердің, қ ұ ралдар мен ресурстардың кү ллі жиынтығ ымен сыртқ ы агрессияғ а тікелей тойтарыс беру немесе қ арулы қ ақ тығ ысты тұ мшалау.

Доктрина мемлекеттің ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етуге басшылық жасаудың тә ртібі мен мемлекеттік органдардың міндеттерін айқ ындайды.

Елдің ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етуге басшылық ты Қ азақ стан Республикасының Президенті, Қ азақ стан Республикасының Ү кметі жә не басқ а да мемлекеттік органдар Қ азақ стан Республикасының Конституциясы мен заң дарының негізінде жү зеге асырады.

Ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етуге басшылық жасау жө ніндегі мемлекеттік органдардың қ ызметі Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдарды жауынгерлік жә не жұ мылдыру даярлығ ы жағ дайында ұ стауғ а, оларды жан-жақ ты қ амтамасыз етуге, экономиканы, аумақ ты жә не халық ты, елді қ орғ ау мен қ орғ анысқ а ә зірлеуге бағ ытталғ ан іс-шаралар кешенін қ амтиды.

Ә скер доктринағ а сә йкес ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз етуге басшылық жасау:

- Қ арулы Кү штердің, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдарды ә зірлеуді, ә скерлердің жедел, жауынгерлік жә не жұ мылдыру даярлығ ының талап етілетін дең гейін ұ стауды;

- Қ азақ стар Республикасының мемлекеттік шекарасын кү зету мен қ орғ ауды қ амтамасыз етуді, азаматтық жә не аумақ тық қ орғ аныс іс-шараларын дайындау мен жү зеге асыруды;

- Ә скери-техникалық саясатты, қ ару-жарақ пен ә скери-техниканы, ә скери ғ ылымды дамыту бағ дарламаларын іске асыруды;

- Экономиканы, мемлекеттік органдарды, ұ йымдарды соғ ыс уақ ытындак жұ мыс істеуге жұ мылдыру даярлығ ының іс-шараларын жү зеге асыруды;

- Елдің халқ ы мен инфрақ ұ рылымын қ орғ анысқ а ә зірлеуді;

- Мемлекеттік жә не жұ мылдыру резервтерінде материалдық қ ұ ралдар қ орын жасауды;

- Қ азақ стан Республикасының азаматтарын ә скери қ ызметке ә зірлеуді, соғ ыс уақ ытында жұ мылдырылушы адам ресурстарын жинақ тауды;

- Мемлекеттік органдардың қ ызметін, соғ ыс уақ ытындағ ы іс-ә рекетті ү йлестіруді;

- Бейбіт кезең дегі ә скери қ ызметке байланысты айналадағ ы ортаны қ орғ ау жө ніндегі іс-шараларды жү зеге асыруды;

- Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скелер мен ә скери қ ұ рылымдарды мемлекеттік инспекциялауды кө здейді.

Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету жө ніндегі қ ызметті Қ азақ стан Республикасының Президенті – Қ азақ стан Республикасы қ арулы Кү штерінің Жоғ арғ ы Бас қ олбасшысы басқ арады.

Қ азақ стан Республикасының Қ ауіпсіздік Кең есі Қ азақ стан Республикасы Президентінің азаматтардың, қ оғ амның жә не мемлекеттік қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету саласындағ ы шешімдерін ә зірлеуді жү зеге асыратын, қ орғ аныс пен қ ауіпсіздік мә селелері жө ніндегі консультативтік-кең есші орган болып табылады.

Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі мемлекеттік қ орғ аныс қ аблеті мен ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету саласындағ ы саясатының негізгі бағ ыттарын ә зірлеуге, қ арамағ ындағ ы атқ арушы билік органдарының ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету жө ніндегі қ ызметін ұ йымдастыруғ а; ел экономикасының жұ мылдырушылық даярлығ ына, Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдарды қ ару-жарақ пен, ә скери жә не арнайы техникамен жарақ тандыруғ а, оларды қ аржылай жә не материалдық қ амтамасыз етуге, қ орғ аныс мақ сатында ел аумағ ын жедел жабдық тауғ а; азаматтық жә не аумақ тық қ орғ анысты ұ йымдастыруғ а жауапты.

Басқ а да мемлекеттік органдар, жергілікті ө кілетті жә не атқ арушы органдар Қ азақ стан Республикасының заң дарында айқ ындалғ ан қ ұ қ ық тарының, міндеттері мен ө кілеттерінің шең берінде ә скери қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету жө нінде ө здеріне жү ктелген міндеттерді орындауды ұ йымдастырады жә не толық жауапты болады.

Бейбіт кезең де қ арулы қ ү штерге басшылық Қ азақ стан Республикасының Бас штабы арқ ылы Қ азақ стан Республикасының Қ орғ аныс министрлігі жү зеге асырады.

Қ азақ стан Республикасының Қ орғ аныс министрлігі ел қ орғ анысына, Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ ралымдарды қ ұ ру мен дамыту тұ жырымдамаларын ә зірлеуге байланысты міндеттерді шешеді, мемлекетте бірің ғ ай ә скери-техникалық саясат жү ргізеді, қ ару-жарақ пен ә скери техниканы дамытудың мемлекеттік бағ дарламасын, мемлекеттік қ орғ аныс тапсырмасы мен қ орғ аныс мұ қ тажына қ ажет қ аржы жө нінде ұ сыныстар ә зірлейді. Қ арулы Кү штерді материалдық -техникалық қ амтамасыз етуді жү зеге асырады жә не елдің қ орғ аныс мә селелері жө нінде мемлекеттік органдармен ө зара іс-қ имылды ұ йымдастырады.

Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штерінің Бас штабы мемлекет Қ арулы Кү штерінің бейбіт жә не соғ ыс кезең індегі басты басқ ару органы бола отырып, қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рамаларды қ ұ ру жә не дамыту, олардың жедел, жауынгерлік жә не жұ мылдыру даярлық тары жө ніндегі жоспарлардың ә зірленуін ү йлестіреді, Қ арулы Кү штердің, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдардың қ олданылуы мен ө зара іс-қ имылын жедел – стратегиялық жоспарлауды ұ йымдастырып, жү зеге асырады, сондай-ақ қ орғ аныс мақ сатында ел аумағ ын жедел жабдық таудың жоспарын ә зірлейді.

Басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдарғ а тікелеей басшылық жасауды Қ азақ стан Республикасының заң дарына сә йкес тиісті қ олбасшылар (бастық тар) жү зеге асырады.

Қ атерлі кезең мен соғ ыс уақ ытында мемлекеттік ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз етуге басшылық жасау, соғ ыс кезең індегі мемлекеттік жә не басқ ару органдарын қ ұ ру мен олардың жұ мыс жасауы Қ азақ стан Республикасының тиісті нормативтік қ ұ қ ық тық актілерімен реттеледі.

Қ азақ стан Республикасын қ арулы қ орғ аудың жә не қ орғ анысының ә скери негіздері.

а) Қ азіргі заманғ ы ә скери қ ақ тығ ыстардың сипаты, негізгі белгілері.

ә ) Мемлекеттің ә скери қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету ү шін Қ арулы Кү штерді, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ рылымдарды қ олданудың негіздері.

б) Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штері, басқ а да ә скерлері мен ә скери қ ұ рамаларының мақ саты, қ ұ рамы мен міндеттері.

в) Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штері, басқ а да ә скерлері мен ә скери қ ұ рылымдары қ ұ рылысының негізгі бағ ыттары.

1. Қ азақ стан Республикасының ә скери қ ауіпсіздігін, ә скери-экономикалық қ амтамасыз етудің негіздері.

а) Ә скери қ ауіпсіздікті ә скери – экономикалық қ амтамасыз етудің мақ саты, принциптері мен бағ ыттары.

ә ) Қ азақ стан Республикасының халық аралық ә скери жә не ә скери-техникалық ынтымақ тастығ ының бағ ыттары.

1. Қ азақ стан Республикасының Ә скери доктринасы ә лемдік қ оғ амдастық кү ш-жігерінің нә тижесінде ірі ауқ ымды соғ ыстар ашу қ атерін тө мендетуге қ ол жеткізгенін, алайда саяси жә не ө зге де келіспеушіліктер мен қ айшылық тарды шешудің қ ұ ралы ретінде ә скери қ ақ атығ ыстардың толық бас тарту кепілдіктерінің қ алыптаспағ анын ескереді.

Қ азіргі заманғ ы ә скери қ ақ тығ ыстардың сипаты олардың ә скери-саяси мақ сатымен, қ олданылатын қ ару тү рлерімен, ауқ ымымен айқ ындалады.

Қ ұ жатта қ азіргі заманғ ы ә скери қ ақ тығ ыстардың негізгі белгілері атап кө рсетілген:

- таралу кең істігінің ү немі ұ лғ айып отыруы, ұ лтаралық, ә скери іс-қ имылдың тү йісусіз жә не дә стү рлі емес нысандары мен тә сілдерін пайдалану, алыс қ ашық тық тан алдын ала ату арқ ылы жою жә не электрондық жаныштау, майдан мен тыл арасындағ ы айырмашылық тардың азаюы;

- соғ ысқ а жү йесіз, кейде тіпті заң сыз қ арулы қ ұ рылымдардың қ атысуы;

- қ ару-жарақ пен ә скери техниканың қ азіргі заманғ ы жоғ ары тиімді жү йелерінің қ олданылуы;

- жанама стратегиялық іс-қ имылдардың кең інен қ олданылуы (саяси жә не психологиялық қ ысым кө рсету, экономикалық санкциялар, ақ параттық кү рес, кө лік коммуникацияларын шектеу, кү ш кө рсету жә не т. б. );

- мемлекеттік жә не ә скери басқ ару жү йесіне іріткі салу;

- ә скерлер мен қ аруды басқ ару жү йелерін қ атардан шығ ару;

- негізінен энергетика кә сіпорындарын, қ ауіпті ө ндірістерді, коммуникацияларды, инфрақ ұ рылым мен тіршілікті қ амтамасыз ету объектілерін жою.

Бұ дан ә рі қ ұ жатта ә скери қ ақ тығ ыстардың (қ ақ тығ ыстар) ауқ ымды, қ арқ ыны, ұ зақ тығ ы жә не басқ а да белгілері бойынша ерекшеленуі мү мкін екендігі атап кө рсетіледі.

Қ азақ стан Республикасы тартылуы мү мкін ә скери қ ақ тығ ыстардың ү ш тү рі болжанып отыр:

Интенсивтілігі жоғ ары қ ақ тығ ыс- ә скери жә не экономикалық жағ ынан қ уатты мемлекеттердің (мемлекеттер одағ ының қ атысуымен болатын ә скери қ ақ тығ ыс).

Ядролық мемлекеттер араласқ ан қ ақ тығ ыста ядролық қ ару қ олдану қ атері ү немі сақ талады. Оның ядролық соғ ысқ а ұ ласуы, тіпті шектеулі ядролық соқ қ ылар берілсе де, сансыз адам қ ұ рбандық тарына, экономикалық жә не мә дени орталық тардың кү йреуіне, орасан зор аумақ тық ластануына ұ шыратуы мү мкін. Мұ ның ө зі аймақ тағ ы елдердің кө пшілігінде экологиялық апатқ а ұ рындырады.

Интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыс- қ уатты экономикалық жә не ә скери ә леуеті жоқ елдер арсындағ ы соғ ыс.

Интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыстағ ы соғ ыс қ имылдары тайталасушы тараптардың шектелуі кү штер мен қ ұ ралдарды қ олдануымен, дә лдігі жоғ ары қ ару, радиоэлектрондық кү рес қ ұ ралдары мен басқ а да қ азіргі заманғ ы қ ару-жарақ тү рлері жә не ә скери техника белсенді тү рде қ олданылатын аумағ ы шектеулі ұ рыс қ имылдарымен тартысушы мемлекеттердің аумағ ында жү ргізілуімен жә не олардың кү ллі аумағ ында ә скерлерге, тыл, экономика жә не коммуникация объектілеріне зардабын тигізумен сипатталады.

Интенсивтілігі тө мен қ ақ тығ ыс - ә р алуан қ айшылық тарды, соғ ыс жағ дайына кө шпей-ақ, қ арулы кү рес қ ұ ралдарымен шешу ә рекеттері нә тижесінде туындағ ан қ арулы қ ақ тығ ыс.

Ә детте, мұ ндай қ ақ тығ ыстар шекара іргесіндегі қ арулы қ ақ тығ ыстардың, сырттан қ арулы қ ұ рылымдар мен топтардың енуінің, ел ішінде заң сыз қ арулы қ ұ рылымдардың пайда болуының, терроршыл ұ йымдар іс-ә рекетінің нә тижесінде туындайды.

Интенсивтілігі тө мен қ ақ тығ ыс- тайталасушы тараптардың ә р текті кү штер мен қ ұ ралдары (шектеулі ә скер контингенттерін, жү йесіз жә не басқ а да қ ұ рылымдарды) қ олдануымен, диверсиялық жә не террорлық іс-қ имылдар жү ргізуімен, қ азіргі заманғ ы қ ару-жарақ пен ә скери техника тү рлерін кең інен пайдалануғ а ә зірлігімен сипатталады.

Мұ ндай қ ақ тығ ыстар, ә детте, шапшаң, шектеулі сипатта болады. Қ азіргі жағ дайда мұ ндай сипаттағ ы қ ақ тығ ыстардың туындауы неғ ұ рлым ық тимал болып табылады.

1. Ә скери доктринағ а сә йкес, Қ азақ стан Республикасының Қ арулы Кү штері, басқ а да ә скерлері мен ә скери қ ұ ралымдары соғ ыс қ атерін тұ мшалау жө ніндегі міндеттерді орындауғ а ү немі дайын тұ руғ а тиіс.

Қ азақ стан Республикасына қ арсы интенсивтігі тө мен қ ақ тығ ыстың ішкі саяси тұ рақ сыздану, мемлекеттік органдардың қ ызметіне іріткі салу, шиеленіс ошақ тарын туғ ызу, ұ лтаралық, діни алауыздық тарғ а арандату, мемлекетті саяси кө нбестікке итермелеу, экстремистік идеялар тарату мақ сатында тұ тандырылуы мү мкін.

Интенсивтілігі тө мен қ ақ тығ ыс туындағ ан жағ дайда Қ азақ стан Республикасының мақ саты – шиеленіс ошағ ының кең ауқ ымды соғ ыс қ имылдарына ұ ласып кетуіне жол бермеу, жанжал тү йінін мемлекет ү шін мейлінше тө мен залалмен шешу.

Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штері, басқ а да ә скерлер мен ә скери қ ұ ралымдары интенсивтілігі тө мен қ ақ тығ ыстарда, ә детте, оларды бейбіт қ ұ ралдармен реттеуге жағ дай туғ ызу мақ сатында шиеленіс ошағ ын тұ мшалау жә не соғ ыс қ имылдарын мү мкіндігінше бастапқ ы кезінде тоқ тату ү шін қ олданылатын болады.

Осы міндетті орындау ү шін Қ арулы Кү штердің тұ рақ ты жауынгерлік ә зірліктегі қ ұ рамалары мен бө лімдері тартылады. Қ ажеттілігіне орай олар Қ азақ стан Республикасының басқ а да ә скерлерімен жә не қ ұ ралымдарымен кү шейтілуі мү мкін. Мұ ндай жағ дайларда ә скерлер тобына басшылық ты біртұ тас (жалпы ә скерлік) қ олбасшылық жү зеге асырады.

Шекарадағ ы жанжал, ә детте, Ұ лттық Қ ауіпсіздік комитеті Шекара қ ызметінің кү штері мен қ ұ ралдарының Қ азақ стан Республикасы Қ арулы Кү штері қ ұ рамаларымен жә не бө лімдерімен ө зара іс-қ имылы арқ ылы шешіледі.

Сыртқ ы кү штер Қ азақ стан республикасының ішкі ісіне қ ол сұ ғ у ү шін сылтау ретінде тұ тандырар ішкі қ аруды қ ақ тығ ыстың туындау мү мкіндігін жоқ қ а шығ аруғ а болмайды. Мұ ндай қ ақ тығ ысты тұ мшалап, ауыздық тау ү шін Қ азақ стан Республикасының Қ арулы Кү штерін, басқ а да ә скерлері мен ә скери қ ұ ралымдарын қ олдану Қ азақ стан Республикасының Конституциясына қ атаң сә йкес жағ дайда заң дылық пен қ ұ қ ық тә ртібін қ алпына келтіру, қ оғ амдық қ ауіпсіздікті қ амтамасыз ету, халық қ а қ ажетті кө мек кө рсету жә не жанжалды бейбіт жолмен шешуге жағ дай туғ ызу мақ сатында жү зеге асырылады.

Қ азақ стан Республикасына қ арсы интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыстың экономикалық жә не қ орғ аныс ә улетіне нұ қ сан келтіру, белгілі бір аумақ ты басып алу немесе мемлекетті елеулі саяси, аумақ тық, экономикалық жә не басқ а да кө нбістікке мә жбү рлеу мақ сатында тұ тандырылуы мү мкін.

Мұ ндай қ ақ тығ ыс мемлекет ү шін қ ауіп туғ ызуы мү мкін, оның экономикалық жә не ә скери ә леуетіне елеулі залал келтіреді.

Қ азақ стан Республикасы интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыста ұ мтылар мақ саты – агрессияғ а, бұ лретте одақ тас мемлекеттердің қ арулы кү штерімен бірлесе отырып батыл тойтарыс беру, соғ ыс қ имылдарының ауданын тұ мшалау жә не орын алғ ан қ айшылық тарды бейбіт жолмен реттеу, жө нінде шаралар қ олдану болмақ.

Интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ысқ а қ атысу Қ азақ стан Республикасының барша аумағ ында немесе оның жекелеген облыстарына соғ ыс жағ дайын енгізуді жә не ішінара немесе жалпы жұ мылдыру жариялауды, мемлекеттің кү ллі қ орғ аныс жә не ә скери-экономикалық ә леуетін немесе оның елеулі бө лігін пайдалануды қ ажет етуі мү мкін.

Интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыстағ ы соғ ыс қ имылдары, олардың ауқ ымының кең еюі мен қ атысушы мемлекеттер санының ө суіне, елеулі ә скер (кү штер) топтарының қ осымша тартылуына қ арай, ө зінің сипаты мен мазмұ ны жағ ынан, интенсивтілігі жоғ ары қ ақ тығ ысқ а тә н соғ ыс қ имылдарына жуық тауы мү мкін.

Қ азақ стан Республикасының интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыстағ ы мақ саты мен міндеттеріне Қ азақ стан Республикасының Қ арулы кү штерінің, басқ а да ә скерлері мен ә скери қ ұ ралымдарының, жекелеген жағ дайларда жү йесіз қ ұ ралымдардың да, ал қ ажет болғ ан жағ дайда одақ тас мемлекеттердің біріккен ә скер (кү штері) топтарының операциялар мен ұ рыс қ имылдарын дә йекті тү рде жү ргізуі арқ ылы қ ол жеткізеді.

Қ азақ стан Республикасы мен Қ арулы Кү штері интенсивтілігі орташа қ ақ тығ ыста соғ ыс қ имылдарын жеткізуге дайын болуғ а, тұ тқ иылдан шабуыл жасауды болдырмауғ а тиіс, қ атер тө ндіріліп отырғ ан кезең ді агрессияғ а тойтарыс беруге ә зірлену, қ арулы Кү штер мен одақ тас мемлекеттердің біріккен ә скер топтарын (кү штерін) стратегиялық ө рістеуді жү зеге асыруғ а жағ дай жасау, елдің экономикалық кешенін бейбіт жағ дайдан соғ ыс жағ дайына уақ ытылы кө шіру, мемлекеттік шекараны жабу, маң ызды мемлекеттік жә не ә скери объектілерді қ орғ ауды кү шейту, психологиялық кү рес кү штері мен қ ұ ралдарын кең інен қ олдану, қ арсыластың халық қ а жә не ә скердің жеке қ ұ рамына ақ параттық -психологиялық ә серіне қ арсы іс-қ имыл жасау ү шін мақ сатты пайдалануғ а тиіс.

Қ азақ стан Республикасына қ арсы интенсивтілігі жоғ ары қ ақ тығ ыс елдегі саяси билікті ауыстыру, мемлекеттік жә не ә скери басқ ару жү йесіне іріткі салу, аумақ тың елеулі бө лігін тартып алу, мемлекеттің қ орғ аныс ә леуетін толық жойып жіберу тә різді тү бегейлі ә скери-саяси мақ саттармен тұ тандырылуы мү мкін.

Интенсивтілі жоғ ары қ ақ тығ ысқ а қ атысу Қ азақ стан Республикасының кү ллі адам жә не материалдық ресурстарын жаппай жұ мылдыруды талап етеді. Қ азақ стан Республикасының мақ саты ө зіне қ арсы интенсивтілігі жоғ ары қ ақ тығ ыс тұ тындырудың алдын алудың саяси-қ ұ қ ық тық, ұ йымдық -техникалық жә не ө зге де халық аралық кепілдіктердің пә рменді жү йесін белсенді іздестіру жә не жасау болып табылады. Орта мерзімді болашақ та Қ азақ стан Республикасы тартылатын мұ ндай қ ақ тығ ыстың туындауы екіталай, мұ ның ө зі кө рші мемлекеттермен берік достық қ арым-қ атынастар орнық тыра отырып, сындарлы сыртқ ы саясат жү ргізуге жә не Қ азақ стан Республикасына қ арсы тікелей ә скери агрессия қ атерінің жоқ тығ ына байланысты.

4 Оқ ытудың техникалық жә не инструментальдық қ ұ ралдары: интерактиті тақ та, видео проектор т. б.

5 Сабақ ты ө ткізу тә ртібі: семинар, сұ рақ жауап, дө ң гелек ү стел.

6. Ә р тү рлі кү рделілік дең гейдегі тапсырмалар:

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 11 12 13 141516 Следующая ⇒