7. СӨЖ және ОБСӨЖ тапсырмалары

1 дең гей

- Қ азіргі заманғ ы қ ырып-жою қ ұ ралдарынан халық пен шаруашылық объектілерін қ орғ аудың негізгі принциптерін атап берің із.

- Соғ ыс уақ ытындағ ы қ орғ аныс шараларын жү ргізу сипаты мен кө лемін анық таудағ ы

Кө зқ арасын атап берің із.

- Бейбіт уақ ыттағ ы қ орғ аныс шараларын жү ргізу сипаты мен кө лемін анық таудағ ы

Кө зқ арасты атап берің із.

2 дең гей

- Қ орғ аныс ә дістері мен қ ұ ралдарын анық таудағ ы кешенді кө зқ арасты ө з бетің ізше тү сіндірің із.

3 дең гей

- Инженерлік шараларды атап кө рсетің із.

- Кө шіру шараларды атап кө рсетің із.

- Радиациядан қ орғ ау шараларды атап кө рсетің із.

- Химиядан қ орғ ау шараларын атап кө рсетің із.

- Медициналық шараларын атап кө рсетің із.

- Ө рттен қ орғ ау шараларын атап кө рсетің із.

7. СӨ Ж жә не ОБСӨ Ж тапсырмалары

- Жаппай қ орғ аныс жә не спорт жұ мысын жопарлау жә не ө ткізу.

- Оқ у орындарында жаппай қ орғ аныс ә дісін жә не тү рлі формаларды пайдалану.

8. Пайдаланғ ан ә дебиеттер

1 Г. В. Средина Москва, «Просвещение» 2001г. Основы военно-патриотического воспитания.

2. Қ озыбаев М. 1986. Желтоқ сан дақ пырт жә не шындық. Егемен Қ азақ стан. 5 желтоқ сан 1996.

3. Б. Ахметов, Т. Қ арғ абаев Ә скери патриоттық тә рбие негіздері оқ у қ ұ ралы Тү ркістан 2010

4. Организация внеклассной работы по начальной военной подготовке и военно-патриотическому воспитанию. (под. ред. Ф. Е. Штыкало). Москва, «Просвещение» 2000г.

5. Алғ ашқ ы ә скери дайындық. Ай сайын шығ атын Республикалық ә дістемелік-педагогикалық журнал.

№ 14. Практикалық /семинар/сабағ ының тақ ырыбы Жастарды ә скери-патриоттық тә рбиелеуді одан ә рі жетілдіру ісінің міндеттері мен мә селелері жә не оның тиімді жолдарын іздеу

1. Сабақ тың жоспары: 1. Жастарды ә скери-патриоттық тә рбиелеуді одан ә рі жетілдіру ісінің міндеттері мен мә селелері жә не оның тиімді жолдарын іздеу

2. Жастарды ә рі қ арай патриоттық жә не ә скери-патриоттық тә рбиелеуде ел Президентінің баяндамасында, ү ндеуінде, жарлық тар-ында жетілдіру мә селелері.

2. Сабақ тың мақ саты мен міндеттері: Жастарды ә скери-патриоттық тә рбиелеуді одан ә рі жетілдіру ісінің міндеттері мен мә селелері жә не оның тиімді жолдарын іздеу, жастарды ә рі қ арай патриоттық жә не ә скери-патриоттық тә рбиелеуде ел Президентінің баяндамасында, ү ндеуінде, жарлық тар-ында жетілдіру мә селелері.

3. Қ ысқ аша теориялық мә лімет: 1. Жастарды ә скери-патриоттық тә рбиелеуді одан ә рі жетілдіру ісінің міндеттері мен мә селелері жә не оның тиімді жолдарын іздеу

Жастар – бұ л біздің қ оғ амымыздың болашағ ы жә не оның қ андай болып қ алыптасуынан біздің қ оғ амымыздың болашағ ы мен еліміздің мемлекеттілігі байланысты.

Қ азақ стандық отансү йгіштік жә не ұ лттық келісім Қ азақ стан республикасының азаматын тә рбиелеудегі негіз болып табылады.

Қ азақ станда патриоттық тә рбиенің біртұ тас жү йесі жасалып, ә сіресе қ азақ стандық патриотизмді қ алыптастырудағ ы рө лі шынайы бағ алануы тиіс. Сондық тан да ү кімет тарапынан арнайы бағ дарламалар қ абылдануы тиіс. Олар мерзімді баспасө здерде толығ ымен жарияланып, сол қ абылданғ ан бағ дарламалардың жү зеге асырылуының нә тижелері басылым беттерінен кө рініс тауып жатса, жастардың бойында қ азақ стандық патриотизм қ алыптастыруда оң шешім болар еді.

Қ азақ стандық патриотизмді еліміздің ә рбір азаматтарының санасына сің іру - кезек кү ттірмейтін мә селе. Сондық тан біз ө з зерттеуімізде патриотизм, ә скери патриотизм, ұ лтаралық қ атынас мә дениеті тұ рғ ысынан интгеративті қ ұ рылым ретінде қ азақ стандық патриотизмнің мә нін ашып кө рсеттік (сурет 1).

Сурет 1 – Қ азақ стандық патриотизмнің мә ні

Патриотизм дегеніміз – Отанғ а деген сү йіспеншілік, ә рбір азаматтың мемлекет алдындағ ы борышын жанқ иярлық пен орындау.

Ал қ азақ стандық патриотизм Қ азақ стан азаматының ө зін осы елдің тө л баласы, нағ ыз азаматы ретінде сезінгенде, Қ азақ станды ө зінің туғ ан елі, Отаны деп есептеген жағ дайда ғ ана қ алыптасадыдей келе, Қ азақ станның патриоты қ андай болу керек екенін белгілесек, онда оның ерекшеліктері мынада:

Қ азақ станда 130–дан астам ұ лт ө кілдері тұ рады, кө п ұ лтты мемлекет. Барлығ ы Қ азақ стан Республикасының мемлекеттік рә міздеріне ерекше қ ұ рметпен қ арайды, шын ниетімен қ адірлейді. Қ азақ стан азаматының Конститутциялық қ ұ қ ығ ын сақ тайды. Ә рбір ұ лттың Қ азақ станды ортақ ү йіміз деп санай білуі.

Қ азақ станда тұ ратын барлық халық тардың ұ лтына қ арамай, Отанды қ орғ ауғ а дайын болуы. Қ азақ стан халық тары Ассамблеясында қ абылданғ ан барлық шешімдердің іске асуына ө з септігін тигізуі.

Бұ л ә рбір азаматтың тек ө зінің конституциялық борышын ө теуі ғ ана емес, сонымен бірге оның тұ лғ алық сапаларының қ алыптасуы.

Қ азақ стан халық тарын ұ лы державалық патриоттық сезімге ұ мтылдыру мақ сатында қ азақ стандық ғ ажайыпқ а сендіру, оны мақ таныш еткізу.

Қ азақ стан Республикасының азаматының Отанын қ орғ ауғ а деген оң кө зқ арасын қ алыптастырып, Қ азақ стан Республикасының қ арулы кү штерінің ә скер қ атарында болатынына ұ лттық патриоттық мақ таныш сезімін тудыру.

Қ азақ стан Республикасының ә скери доктринасына сай Қ азақ стан халқ ының мү ддесін кө здеуде патриоттық сезімдерін ояту.

Бү гінгі кү ні біз Қ азақ стан Республикасының тә рбиелік білім беру жү йесінде бұ л бағ ытсыз болашақ жоқ екеніне кө зіміз жетіп отыр. Бұ л біз ү шін жастардың келешекте қ андай азаматтар жә не қ андай патриот болып шығ атынын толғ андыратын мә селе болып отыр.

Туғ ан халқ ымыздың ө ткен тарихына кө з жіберсек, отансү йгіштіктің керемет ү лгілерін кө реміз. Бү гінгі кү ні егеменді ел болып, қ азақ деген ұ лт болып отыруымыздың ө зі ата-бабаларымыздың тең десі жоқ ерлігінің арқ асы. Тарихи мә ліметтерден байқ айтынымыздай, жоң ғ ар шапқ ыншылығ ы кезі мен одан бертіндегі ұ лт азаттық кө терілісін алып қ арасақ , ондағ ы батырлардың ешқ айсы бү гінгідей (кең ес дә уірдегідей) жү йелі патриотизмге тә рбиелеудің тезіне салынбағ ан. Бірақ елін, жерін, Отанын қ орғ ауда жанын, тә нін аяп қ арап қ алмағ ан. Осындай кө птеген тарихи тә жірибелерден, сол кездегі отбасы тә рбиесіндегі отансү йгіштік сезімнің қ алыптасуына отбасындағ ы тә рбиенің ық палын елемей қ оюғ а болмайды.

Отан - ә рдайым туғ ан анамызбен бір дең гейде тұ ратын, тіпті мазмұ ны жағ ынан одан ә лдеқ айда биік бағ алануғ а тиісті ең қ асиетті, ең ұ лы анамыз.

Белгілі ақ ын жә не саяси қ айраткер М. Шахановтың айтуынша қ азақ стандық патриотизмнің бастауында қ азақ халқ ының еркіндік пен тә уелсіздік ү шін кү ресінің белгісі болғ ан ү ш ірі тарихи оқ иғ а тұ р:

Отырар шайқ асы. Шың ғ ыс хан ә скеріне қ арсы алты ай кү рес қ азақ халқ ының зор рухани кү шін ә лемге танытты.

Еркіндік пен ұ лттық мемлекетілікті сақ тап қ алу ү шін болғ ан бір жарым ғ асырғ а созылғ ан жоң ғ ар басқ ыншыларына қ арсы кү рес.

1986 жылғ ы желтоқ сан оқ иғ асы. Тоталитарлық режимге қ арсы алғ ашқ ы бас кө теру қ азақ жерінде болып, ә лемге ө лмеген ұ лттық рухты паш етті.

Біздің тарихымыз ө те бай. Сол тарихта орын алғ ан тұ лғ алар, батырлар ө мірі, саяси қ айраткерлер, қ иын-қ ыстау кезіндегі халық тың ерлігі қ азіргі жастарда отансү йгіштік қ асиетті тә рбиелеуде ү лгіге айналуы тиіс. Ө з елінің тарихы ү шін, ата-бабаларының жасағ ан ерліктері ү шін ү лкен мақ таныш сезімін тә рбиелеу арқ ылы отансү йгіштік қ асиетті бойғ а сің іре білу. Ө зінің тіліне, дініне, тарихына, діліне деген сү йіспеншілікті қ алыптастыру. Тіл, діл, дін - тұ тас ұ ғ ым. Осы тұ тас ұ ғ ым ұ лттық ө лшем. Осының бірінен ажырағ анда ұ лт ұ лт болып қ алыптасудан қ алады.

Сабақ та патриоттық тә рбиеге байланысты барлық жайларды толығ ынан қ амту мү мкін емес. Сондық тан, біздің ойымызша, міндетті тү рде қ осымша іс-шаралар жү ргізу керек. Мысалғ а, сыныптан тыс жұ мыс. Біз сыныптан тыс жұ мысты оқ у-тә рбие жұ мысының қ ұ рамдас бө лігі ретінде қ арастырамыз. Оның мазмұ ны жан-жақ ты болуғ а тиіс. Ол оқ ушылардың мү дделік жағ ынан бірігуіне ә сер етіп, олардың шығ армашылық талабын жә не ө зіндік тә уелсіздігін арттырып, жалпы мектеп ұ жымын біріктіре отырып, жолдастық қ атынастарды бекітіп, жеке тұ лғ аның жә не қ оғ амның мү ддесін қ орғ ауғ а бағ ытталуы тиіс. Біз неге жоғ арғ ы сынып оқ ушыларын алып отырмыз. Себебі Г. В. Мизиковскийдің пікірінше: " Бозбалалар мен қ ыздарды 15-17 жаста дү ние танымның жә не ө мірге бағ ытталуының негізі қ аланады, олар ө мірде ө зінің орнын табуды белсенді іздестіреді, олардың таным ү рдісі белсенді жү реді" екен. Отан туралы оның ә лемдік тарихи ү рдістегі орны, жолы туралы қ ө зқ арасы терең дей тү седі.

Жастар ө з елінің тарихын зерделей отырып, ө з бойларынде келесі қ асиеттерді қ алыптастырады: кө рнекті қ айраткерлердің, қ арапайым халық ө кілдерінң тарихтағ ы орнын бағ алау;

халық тар тағ дырының ортақ тығ ына, ә дет ғ ұ рыптарының, салт-дә стү рлерінің ортақ тығ ына назар аудару;

ұ лттық мә дени-тарихи қ ұ ндылық тарымызды бойына сің іру.

Сонымен қ атар жастады отансү йгіштікке тә рбиелеу ү шін олардың бойында ұ лттық сана-сезімді қ алыптастыру қ ажет. Ұ лттық сана-сезім. Деген туғ ан-туысың ның, ағ айың ның ның жағ дайын емес, ұ лтың ның қ амын ойлау деген сө з. Ең алдымен жастарда ұ лтжандылық ты тә рбиелеу керек. Жас отансү йгіш-қ азақ стандық - ол ұ лтжанды азамат болуы тиіс. Олар ең алдымен елім, жерім, ұ лтым аман болса екен деп ойлайтындар.

Ұ лттық қ асиеттеріміздің ұ рпақ бойында қ алыптасуы қ оғ ам игілігі ү шін маң ызды. Студенттерге ұ лттық патриоттық тә рбие беру жоғ ары оқ у орындарында кең кө лемде жү ргізілуі тиіс. Этнопедагогика – ұ лттық тә рбие негізі деп білеміз. Ал ұ лттық тә рбие ғ аламдағ ы қ ұ ндылық тарды бойына сің іріп, ө з қ ұ ндылық тарын арттыра береді. Бірақ ол ө ндіріс жә не экономика сияқ ты «ғ аламдастыруғ а» келмейді, ө ркениеттілікпен дамып, қ алыптасады. Қ азақ этнопедагогикасы - ө ркениеттілік қ асиеттерді бойына сің ірген ғ ылым. Сондық тан студенттер ұ лттық патриотизммен сусындасын десек, қ азақ этнопедагогикасы негізінде патриоттық тә рбие беруді жү йелі талдап, зерттеп, жоғ ары оқ у орындарында патриот студенттер тә рбиелеуде енгізілуі керек. Ұ лттық патриоттизмді қ алыптастырудың қ ұ ралдары болып саналады: ұ лттық тіл, ұ лттық -ә деп ғ ұ рыптар мен салт-дә стү рлер, ауызекі халық шығ армашылығ ы, ұ лттық тарих, ұ лттық сә ндік-қ олданбалы ө нер, ұ лттық ойындар, тб. Осығ ан сә йкес біз ұ лттық патриотизм ерекшеліктерін айқ ындайтын маң ызды мә нін ашып кө рсеттік (сурет 2).

Сурет 2 – Ұ лттық патриотизмнің мә ні

Қ азақ халқ ының ө ткені мен бү гінін таразығ а сала отырып, келешегіне отаншылдық туын арқ ау еткен асқ ақ, жандары таза жас ұ рпақ ты тә рбиелеу мен қ асиетті отанының қ адірін ұ ғ ындыру, ар, намыс, ождан сө здерін ұ лт, атамекен, халық сияқ ты киелі тү сініктермен байланыстыру арқ ылы болашақ қ а бағ ыт сілтеу ә рбір ұ стаздың міндеті.

Қ азақ стандық патриотизмді қ алыптастыру мә селесі Қ азақ стан Республикасының білім беру жү йесінде ең басты бағ ыттардың бірі болып табылады? Білім беру мекемелері қ азіргі заман талаптарына сай, кә сіби дайындығ ы жоғ ары маманды дайындап қ ана қ оймай, рухани-адамгершілігі жоғ ары мамандарды дайындау қ ажет. Оқ у орындарының тү лектері біздің қ оғ амда тек қ ана білікті маман ғ ана емес, патриот – азамат ретінде де қ ажет. Бү гінгі кү ні мемлекеттік білім беру бағ дарламасында тә рбие жұ мысының негізгі мақ саты - Қ азақ стандық патриотизм, азаматтық, ізгілік жә не жалпы азаматтық қ ұ ндылық тар идеяларының негізінде тә рбиеленушінің жеке тұ лғ а ретінде сапа қ асиетін қ алыптастыру деп атап кө рсетілген. Білім беру мен тә рбиенің негізгі міндеті - ө з елінің азаматын, патриотын тә рбиелеу болса, осығ ан сә йкес «қ азақ стандық патриотизм мен азаматтылық » жас ұ рпақ тың тә рбиелік дең гейін бағ алаудағ ы кө рсеткіш болып табылады. Ұ лттық патриоттық сезімін қ алыптастырудың, адамгершілікке негізделген ұ лтаралық береке-бірлікті, ынтымақ тастық ты, бейбітшілікті нығ айтудың маң ызы зор.

Елдің тә уелсіздігі кө п нә рсеге ой салдырады. Мұ нда тарихи сананы ояту, жоғ алғ анын ө зіне қ айтару, ө рлеу дә уіріне жол ашу деген мағ ына, сондық тан қ азақ стандық патриоттық тә рбие деген ұ ғ ым тек қ ана айтыла салатын дерексіз ұ ғ ым емес, ол ең алдымен нақ ты, ө з ұ лтына, сонда тұ рып жатқ ан халық тарғ а берілген, адал ең бек ете алатын, жалпы халық тық, ә леуметтік мә дениетті тү сініп, білетін соның нұ сқ аларын ө з халқ ының қ ажетіне жарата алатын, басқ алары тү сіне білетін нағ ыз адам сү йгіштік, қ азақ стандық патриоттық рұ хтағ ы белсенді адамдарды тә рбиелеу ү шін керек.

Тә рбиенің негізі, оның мақ саты, міндеті, мазмұ ны, тү рі, қ ұ рылымы, ә дісі, тә сілі, заң дылық тары, принциптері, қ ұ ралдары бар. Сол сияқ ты қ азақ стандық патриотизмнің мақ сат, міндеті, тү рі, ә діс-тә сілі бар. Егер патриоттық тә лім-тә рбиемізде осы негіздер болмаса ол жә й сө з болып қ алуы мү мкін. Ө зін-ө зі білмеген адам ө зінің кім екенін тү сінбейді.

кешегі кең естік ортақ дә уір, Ұ лы Отан соғ ысындағ ы тү рлі ұ лт ө кілдері-қ азақ стандық батырлардың ерліктері туралы тарихи деректер болып табылады.

Тарих тұ ң ғ иығ ынан Қ азақ станның мә дени қ азыналарын тауып, бү гінгі ұ рпақ тың ол байлық ты сақ тауына, танып білуіне, рухани-мә дениет саласындағ ы білімін дамытуғ а ұ сынғ ан еліміздің ғ ұ лама ғ алымдарының қ ажырлы ең бектері – жастардың патриоттық тә рбиесінің асыл арналары.

Сонымен жас ұ рпақ ты тә рбиелеу жұ мысы қ азіргі білім жү йесінің қ ажетті компоненті болып табылады. Тә рбиенің кү рделі процесінің маң ызды бір қ ыры студенттердің патриоттылық қ а бағ дарланғ ан тұ лғ асын тә рбиелеу болуы тиіс. Жастарды патриоттық рухта тә рбиелеу тек қ оғ ам мен мемлекеттің сұ раныстарына ғ ана емес, ә рбір студенттің дара тұ лғ алық дамуына бағ ытталғ ан педагогика ғ ылымының қ азіргі бағ ыттарына да сә йкес келуі қ ажет. Ө йткені отанғ а сү йіспеншілік адамның ө зін тұ лғ а ретінде сезінуіне, ө з елін мақ тан тұ туына, ө зін онымен байланысты сезінуіне мү мкіндік береді, ал бұ л болса, оның ө мірде ө зіне сенімді болуына, рухани жә не адамгершілік қ ұ ндылық тарының артуына септігін тигізеді.

Осығ ан байланысты жас ұ рпақ ты отансү йгіштікке, ерлікке, адамгершілікке, елін, жерін қ орғ ауғ а, шыншылдық қ а, тө зімділікке тә рбиелеу қ ажет.

Ә скери патриоттық тә рбие жастардың ә скери іске деген қ ызығ ушылығ ын арттыруғ а, ә скери мамандық тарды игеруге жә не оларды Қ азақ стан Қ арулы Кү штері қ атарында азаматтық борышын ө теуге дайындауғ а бағ ытталғ ан. Ә скери-патриоттық тә рбиенің ө зегіне Отан қ орғ аушы жастарда моралъдық -саяси жә не психологиялық сапаны қ алыптастыру жатады. Отан қ орғ аушы жастарғ а қ ажетті моральдық -саяси жә не психологиялык сапаны қ алыптастыруғ а салыстармалы тү рде бір-бірінен дербес жә не сонымен қ оса бір-бірімен тығ ыз байланыстағ ы 2-элемент моральдық -саяси. жә не психологиялық дайындық кіреді. Саяси-моральдық жә не психологиялық дайындық тың біртұ тас процесінде саяси-моральдық шынығ у маң ызды орынғ а ие болады. Бұ л жастардың бойында Отанды қ орғ аудың саяси-моральдық сапасын қ алыптастырады, бұ дан қ оғ амдық жә не мемлекеттің қ ұ рылымның саясатпен байланысы, саяси идеялық, ө негелік кө зқ арастар мен сенімдер ө з Отанын қ олына қ ару алып қ орғ ауғ а дайындығ ы, патриоттығ ы, интернационалдығ ы, саяси қ ырағ илығ ы ө з елін қ арулы соғ ыста қ орғ ауғ а ішкі дайындығ ы кө рінеді. Жоғ арғ ы саяси-моральдық сапалық тың негізінде жастардың ө з Отанын қ орғ ауғ а деген психологиялық дайындығ ы іске асады.

Ә скери-патриоттық тә рбиенің келесі бағ ытына ә скери патриоттық тә рбиені жү ргізу барысында оқ ушыларда жауапкерлік, ө жеттілік қ алыптасатын ә скери-техникалық дайындық жә не соның қ ұ рамына кіретін ә скери білім, жауынгерлік шеберлік, тә ртіптілік жә не ұ йымшылдық, Ә скери жә не Тең із-Флотының жолдастығ ы ә скери ант, ә скери жарғ ы, бұ йрық тар мен жарлық тарды командирлер мен басшылардың талаптарын мү лтіксіз орындау, жә не т. б. жатады. Бұ л жерде жастарды алғ ашқ ы ә скери даярлау жә не кө пшілік-қ орғ аныс жұ мыстары ү лкен рө л атқ арады.

Ә скери-патриоттық тә рбиенің ү шінші бағ ытына жастарды дене жағ ынан тә рбиелеу жатады. Оның мақ сатына жастарда дене жағ ынан шыдамдылық ты, кү нделікті ө мірде жә не ә скери қ ызметте, сонымен қ атар соғ ыс жағ дайында аса зор дене кү шін қ ажет ететін ең бекті қ ажырлылыкден кө теруге қ абілеттілікті қ алыптастыру жатады.

Патриотизм идеясының дамуы Аристотель. Платон, Цицерон есімдерімен тығ ыз байланысты. Рухани дү ниенің басты қ асиеттері - адамгершілік, т. б. дә стү рлері Аристотель: «Адамның қ алыптасуына, оның жер бетіндегі міндетін атқ аруына сабақ тас қ асиеттер» - деп қ арастырады.

Цицеронның пайымдауынша, Отан деген ұ ғ ымғ а ең алдымен, саяси орта, қ ұ қ ық тық қ атынастармен байланысты бар адамдар бірлестігі жә не мемлекет кіреді.

Патриотизм туралы идеялары кезінде ө здерінің шағ армаларында екінші Аристотель атанғ ан Ә бу-Насыр ә -Фараби, Махмуд Қ ашқ ари, ақ ын-жыраулар: Асан қ айғ ы, Доспанбет жырау Аймауытұ лы, Бұ қ ар жырау Қ алқ аманұ лы, Махамбет Ө темісұ лы да айтқ ан болатын. Халқ ын сү йген, халық мұ ң ын жырлағ ан патриот ақ ын – Махамбет ө з ө лең дерінде шаруалар кө терілісіне, ә леуметтік ө мірдің шындығ ына кө з жібере білген. Ол ө зінің жалынды ө лең дерімен халық ты озбырлық қ а қ арсы кү ресуге шақ ырады.

ХХ ғ асырдың ортасына дейін қ азақ халқ ы ө з тарихында талай-талай заман тақ ыметін тартып, жер бетінен жоң ғ ар елі сияқ ты қ ұ рып кету қ аупіне де душар болғ ан. Мә селен, академик М. Қ. Қ озыбай дерегі бойынша қ азақ жерінде XVII ғ асырдың аяғ ынан 1916 жылғ а дейін 300-ге жуық ұ лт-азаттық кө терілістер болғ ан. Осының ө зі ата-бабаларымызыдың е елге деген, туып ө скен жерге деген патриоттық сезімдерінің шынайы ү лгілері бола алады.

Ұ шы қ иырсыз жазира дала тұ рғ ындары ө здерінің тарихында жас ұ рпақ қ а саяси-патриоттық тә рбие берудің бай тә жрибесін жинақ тап, ө зіндік салт-сана, ә дет-ғ ұ рып, дә стү р рә міздерін қ алыптастырды. Дала тұ рғ ындарының ө здерінің ө мір сү рген ортақ ә леуметтік-экономикалық, мә дениеті мен тарихына орайлас жас буынғ а тә лім-тә рбие берудің басқ а жұ ртта қ айталанбас талап-тілектерін дү ниеге ә келді. Жас ұ рпақ ты отаншылдық қ а тә рбиелеудің жалпығ а ортақ моральдік-психологиялық нормасы белгіленіп, дала тұ рғ ындарының а биік талаптар қ ойылды. Олардың ең бастылары – атамекенді, ел намысын қ орғ аудағ ы ержү ректілік, жаудан беті қ айтпау, ата-тегін жадында сақ тау, отаншылдық.

Отан сү йгіштік сезімі туа біте пайда болатын қ асиет. Сә бидің бойында ең алдымен анасына, ө з отбасына, ө з ү йіне, туғ ан жеріне деген жылы сезімнен бастау алатын, тұ лғ а есейген сайын біртіндеп ұ лт, халық, ә леумет, мемлекет дең гейіне кө теріле беретін бұ л сезім адамның бү кіл ғ ұ мырына жалғ асып жатады. Қ азақ стан Республикасы ө зінің тә уелсіз мемлекет екендігін бү кіл ә лемге дә лелдеді. Енді басты міндет – осы мемлекеттің ө ркендеп ө суі, халық тың ә леуметтік, экономикалық жағ дайын кө теру. Қ азақ станды – Отаным деп танығ ан ә рбір азаматтың осығ ан ө з мү мкіндігінше ү лес қ осуы тиіс. Мұ ның басты шарттарының ой-пікірі Н. Ә. Назарбаев ө зінің «Қ азақ стан- 2030» Жолдауында «біздің балаларымыз бен немерелеріміз бабаларының игі дә стү рін сақ тай отырып қ азіргі заманғ ы нарық тық экономика ө ркендеу ү стіндегі кү ллі ә лемге ә йгілі ә рі сыйлы ө з елінің патриоттары болады» деп нақ ты кө рсеткен болатын.

Қ азақ халқ ының бұ рынғ ы дә стү рлі қ оғ амынан қ алғ ан тарихи-рухани мұ ралардағ ы басты мә селе – қ оғ амның жағ дайы адамның ө зіне байланысты қ арастырылғ ан. Олай болса, бү гінгі Қ азақ стан Республикасының егемендігі мен тә уелсіздігінің нығ аюы мен дамуының объективті шарттарының бірі – патриотизм. Жас ұ рпақ қ а патриоттық тә рбие беру турасында Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев: «Қ азақ станда тұ ратын ә рбір азамат ө зін осы елдің перзенті сезінбейінше, оның ө ткенін біліп, болашағ ына сенбейінше, біздің жұ мысымыз ілгері баспайды... » жә не «біз Қ азақ стандық патриотизмді Отанын, жері мен суын шексіз сү ю, халқ ының ө неге дә стү рін, ә дет-ғ ұ рпын, елінің тарихын қ ұ рмет тұ ту, бостандығ ы мен қ ұ қ ығ ын қ орғ ау, ә р адамның кү ш-жігерін ел бірлігін нығ айтуғ а, азаматтық татулық ты баянды етуге жә не ұ лтаралық татулық ты тұ рақ тандыруғ а жұ мсау», - деп атап кө рсеткен.

Қ азақ стандық патриотизм, қ азақ стандық интернационализммен, яғ ни қ азақ стандық отансү йгіштік қ азақ стандық ұ лтаралық татулық пен байланысты деген ұ ғ ымды білдіреді. Оның тү бінде ұ лттық жә не мемлекеттік идеология жатыр. Біз осының бә рін қ атар алып жү руіміз керек. Ұ лттық идеология дегеніміз-қ азақ станда тұ рып жатқ ан ә р ұ лттың мә дениеті, салт-дә стү рі, тілі, діні, тарихынан туындайтын кө зқ арас. Бірақ қ азақ тың ұ лттық идеологиясы осының кө шбастаушы болуы тиіс. Оғ ан негізінен қ азақ азаматтары атсалысуы, кө ш бастауы керек. Ал мемлекеттік идеологиямыз-ол қ азақ станда тұ рып жатқ ан халық тардың мү ддесінен туындағ ан мемлекет саясаты. Дә лірек айтсақ “Идеология (идея жә не логия)-таптар мен ә леуметтік топтардың мү дделерін білдіретін қ оғ амдық сана, саяси, праволық, философиялық, моральдық, эстетикалық жә не діни кө зқ арастар мен теориялық идеялардың жиынтығ ы”.

Қ азақ стан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев ө зінің “Қ азақ станның болашағ ы-қ оғ амның идеялық бірлігінде”, “Тарих толқ ынында” деген ең бектерінде идеялық мә селелерге топтасудың керек екенін айтып, бірігуге шақ ырып, бұ л міндетті жү зеге асыруда білім берудің, отбасы, ең бек ұ жымы сияқ ты дә стү рлі институттардың маң ызды роль атқ аратынын, олардың ық палы ерекше тиімді болатынын баса айта отырып, “Біздің тағ ы бір аса маң ызды идеологиялық міндеттеріміз-Қ азақ стандық патриотизмге тә рбиелеу, ә рбір азаматтың ө зін-ө зі айқ ын билеу. Олай болса, осы міндетті орындау жолында тә рбие мә селесін қ олғ а алып, ұ рпақ тарды аздырмай-тоздырмай қ азіргі сауда-сатық тың, алдау-арбаудың ық палына жібермей, етегіне сү йретпей еліміздің болашақ ө ркениетті дамуын алғ а бастыртатын адамдарын тә рбиелеуіміз керек”, - Президент.

Президент Н. Ә. Назарбаевтың “Тарих толқ ынында” деген ең бегінде негізінен тү ркі тектес халық тардың, оның ішінде тү ркі мә дениетіне, қ азақ топрағ ында тү рлі діндердің болғ анын айтқ ан. Бұ л ең бек қ азақ стандық ұ лттық, ұ ларалық татулық тың, қ азақ стандық патритизмнің темірқ азығ ы іспеттес.

4 Оқ ытудың техникалық жә не инструментальдық қ ұ ралдары: интерактиті тақ та, видео проектор т. б.

5 Сабақ ты ө ткізу тә ртібі: семинар, сұ рақ жауап, дө ң гелек ү стел.

6. Ә р тү рлі кү рделілік дең гейдегі тапсырмалар:

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 11 12 131415 16 Следующая ⇒