8. Пайдаланған әдебиеттер

⇐ ПредыдущаяСтр 5 из 16Следующая ⇒

1 дең гей

- Патриоттық идеяларды атап шығ ың ыз.

- Патриоттық сезімді қ алыптастыратын ә рекеттерге мысал келтірің із.

2 дең гей

- Қ азақ стандық патриоттық тә рбиенің негізгі мақ сатын ө з бетің ізше тү сіндірің із...

- Патриоттық сезімнің мақ сатын ө з бетің ізше тү сіндірің із..

- Патриоттизм деген сө зге тү сініктеме берің із.

3 дең гей

- Отанғ а деген сү йінспеншіліктің жастардың бойына табылуын сипаттап кө рсетің із.

7. СӨ Ж жә не ОБСӨ Ж тапсырмалары:

- Мемлекеттің бірізділігі: жетістік жолдары

- Қ азіргі қ оғ амның патриоттық санасы

8. Пайдаланғ ан ә дебиеттер

1. Организация внеклассной работы по начальной военной подготовке и военно-патриотическому воспитанию. (под. ред. Ф. Е. Штыкало). Москва, «Просвещение» 2000г.

2. Б. Ахметов, Т. Қ арғ абаев Ә скери патриоттық тә рбие негіздері оқ у қ ұ ралы Тү ркістан 2010

3. Алғ ашқ ы ә скери дайындық. Ай сайын шығ атын Республикалық ә дістемелік-педагогикалық журнал.

№5. Практикалық /семинар/ сабағ ының тақ ырыбы: Қ азіргі қ оғ амдағ ы патиоттық тә рбиенің рольі жә не орны

1. Сабақ тың жоспары:

1. Қ азіргі қ оғ амдағ ы патиоттық тә рбиенің рольі жә не орны, Мемелекттің ә скери қ ауіпсіздігі

2. Оқ ушыларғ а ә скери патриоттық тә рбие беруде білім беру мекемелерінің рольі мен міндеттері.

3. Ұ жымдық қ ауіпсіздіктің келісім-шарттары ә скери –саяси одақ, оның мақ саты мен міндеттері

4. Ә скери патриоттық тә рбие сабақ тарында оқ ытудың тү рлері мен ә дістері.

2 Сабақ тың мақ саты мен міндеттері: Мемелекттің ә скери қ ауіпсіздігі, оқ ушыларғ а ә скери патриоттық тә рбие беруде білім беру мекемелерінің рольі мен міндеттері, ұ жымдық қ ауіпсіздіктің келісім-шарттары ә скери –саяси одақ, оның мақ саты мен міндеттерін, ә скери патриоттық тә рбие сабақ тарында оқ ытудың тү рлері мен ә дістерін ү йрету

2 Мақ саты мен міндеттері: Мемелекттің ә скери қ ауіпсіздігі, оқ ушыларғ а ә скери патриоттық тә рбие беруде білім беру мекемелерінің рольі мен міндеттері мен ұ жымдық қ ауіпсіздіктің келісім-шарттары ә скери –саяси одақ, оның мақ саты мен міндеттерін, ә скери патриоттық тә рбие сабақ тарында оқ ытудың тү рлері мен ә дістерін ү йрету

1. Қ азіргі қ оғ амдағ ы патиоттық тә рбиенің рольі жә не орны, Мемелекттің ә скери қ ауіпсіздігі

Қ азақ стан Республикасы ө зінің тә уелсіз мемлекет екендігін бү кіл ә лемге дә лелдеді. Енді басты міндет – осы мемлекеттің ө ркендеп ө суі, халық тың ә леуметтік, экономикалық жағ дайын кө теру. Қ азақ станды –Отаным деп танығ ан ә рбір азаматтың осығ ан ө з мү мкіндігінше ү лес қ осуы тиіс. Мұ ның басты шарттарының идеяларын Н. Ә. Назарбаев ө зінің «Қ азақ стан- 2030» Бағ дарламасында «біздің балаларымыз бен немерелеріміз бабаларының игі дә стү рін сақ тай отырып қ азіргі заманғ ы нарық тық экономика ө ркендеу ү стіндегі кү ллі ә лемге ә йгілі, ә рі сыйлы ө з елінің патриоттары болады» деп нақ ты кө рсеткен болатын.

Отанымыз аумағ ының бү тіндігін сақ тау, халық тың тыныштығ ын алатын лаң кестермен қ арсы ұ йымшылдық пен кү рес, мемлекеттерге қ ауіп тө ндіретін кез-келген сыртқ ы жә не ішкі кү штерге қ арсы тұ рудың ө зі жастардың отаншылдық рухта тә рбиелеу міндетін жү ктейді.

Қ азіргі уақ ытта қ оғ амның дамуына байланысты оқ ушыларғ а білім беру, оларды тә рбиелеу жә не дамыту міндеттері барғ ан сайын кү рделеніп бара жатыр. Басты міндеттің бірі: орта мектепті бітірген оқ ушы ө мірге белсене араласа отырып, ғ ылымның шапшаң дамуына ілесуі. Ашылғ ан жаң алық тарды ө здігінше оқ ып мең геруі, оларды ө зі қ ызмет ететін салаларына қ атыстыларын іс жү зіне асыра білуі, ө мірде қ олдана алуы. Сонымен қ атар оқ ушылар мектеп қ абырғ асында жү ріп–ақ, ә лемдік қ ұ рылым қ алыптасуының негізгі ғ ылыми ұ станымдарын, ойлаудың ә діс-тә сілдерін, Отан деген сү йіспеншілік, патриотизм, танымның заң дылық тарын игеруі тиіс [23].

Оқ ушыларғ а патриоттық тә рбие беру барлық пә ндердің ү лесіне жатады. Сондық тан пә нге оқ ушылардың ынта- ық ыласын, қ ызығ ушылығ ын арттыру ү шін ә р тү рлі жаң а ә дістемелік технологияларды қ олданып сабақ ө ткізу тиімді. Бұ л оқ ушылардың сабақ тан жалық пауын, жө нсіз ә рекетке бармауын, ә р іске назар аударып жауапкершілікпен қ арауды, ой елегінен ө ткізіп ойлануды қ алыптастырады, бағ дарламалық материалдарды жең іл, тез мең геруге септігін тигізеді. Осы мақ сатпен оқ у материалының кү рделі жә не жең іл тү рлеріне қ арай ерекшеліктерге тоқ талайын.

« Патриотизмдегеніміз-Отанғ а деген сү йіспеншілік, жеке адамның аман-саулығ ының қ оғ амдық –мемлекеттік қ ауіпсіздікке тікелей байланыстылығ ын сезіну, ал мемлекетті нығ айту дегеніміз-жеке адамды кү шейту екенін мойындау, қ ысқ асын айтқ анда, патриотизм мемлекет деген ұ ғ ымды жеке адаммен, яғ ни оның ө ткенімен, бү гінгі кү німен жә не болашағ ымен қ арым-қ атынасты білдіреді» [24].

Осығ ан байланысты сабақ берудің ең негізгі мақ саттарына тө мендегілер кіреді: Бірінші –танымдық, екінші - тә рбиелік, ү шінші - дамытушылық.

Осы мақ саттарды орындау ү шін мемлекеттік стандартты басшалық қ а ала отырып, ө з тә жірбиемде балалар ә дебиетінен, негізінен, оқ ушылардың ө з бетімен білім алу дағ дыларын қ алыптастыру, шығ армашылық қ абілетін дамыту, ізденіс жұ мыстары мен алғ ан білімдерін іс жү зінде пайдалана білеуге ү йрету бағ ытында жұ мыс жү ргізіп келемін.

Балаларғ а ел сү йгіштік, ата-ананы сү ю, Отанды сү ю, мә селесінде қ андай шығ армалар оқ ығ анын, қ андай шығ армаларды оқ уды ойлап жү ргендігі жайындағ ы пікірлері жө нінде ә ң гімелер ө ткіздім. Бұ л ә ң гіменің барысында шә кірттер ө здерінің оқ ығ ан шығ армаларын атады. Ауыз ә дебиетінен мысалы: «Қ обыланды батыр», «Алпамыс батыр» т. б. шығ армаларын атап кө рсетті. Ал Махамбеттің шығ армалары, ә сіресе, «Баймағ анбет Сұ лтанғ а айтқ аны», «Ереулі атқ а ер салмай», «Ұ л туса», «Ә й, Махамбет жолдасым». Ал мұ ндай туғ ан елді, ұ лтын сү ю тақ ырыбында ХІХ ғ асырдың жазушыларының шығ армаларынан Абайдың «Қ айран елім, қ азағ ым қ айран жұ ртым» т. б. М. Жұ мабаевтың елді сү ю, оғ ан қ ызмет ету тақ ырыбында кө птеген шығ армалар жазғ ан. Мысалы, «Мен сү йемін». Осындай тақ ырыптарда С. Торайғ ыровтың «Туғ ан еліме», «Шә кірттерге» т. б. атты шығ армалары оқ ығ андығ ы жө нінде сө з болды. Патриоттық тақ ырыпқ а оқ ығ ан шығ армаларынан І. Есенберлиннің «Кө шпенділер», Т. Ахтановтың «Кү ткен кү н», М. Мақ атаевтың ө лең дерінде атап ө тті.

Балаларды патриотизмге тә рбиелеу рухында оқ ырмандар конференциясын ө ткізудің де мә ні зор. Ғ. Мү сіреповтың « Қ азақ солдаты» романы, Ә. Нұ ршайық овтың «Ақ иқ ат пен аң ыз» Қ. Қ айсеновтың «Ажал аузынан», «Жау тылында», «Партизан соқ пақ тары». Оқ ушыларды патриоттық елсү йгіштік туралы шығ армаларды жай ғ ана емес, мә нерлеп оқ умен қ атар жатқ а айту тә сілін қ олданамыз. Мысалы, Б. Бұ лқ ышевтың « Шығ ыс ұ лына хат», І. Жансү гіровтың «Ағ ынды менің Ақ суым», «Жетісу суреттері» атты ө лендерін жаттап, мә нерлеп айтты.

Отансү йгіштік сезімі туа бітті пайда болатын қ асиет. Сә бидің бойында ең алдымен анасына, ө з отбасына, ө з ү йіне, туғ ан жеріне деген жылы сезімнен бастау алатын, тұ лғ а есейген сайын біртіндеп ұ лт, халық , ә леумет, мемлекет дең гейіне кө теріле беретін бұ л сезім адамның бү кіл ғ ұ мырына жалғ асып жатады [25].

2. Оқ ушыларғ а ә скери патриоттық тә рбие беруде білім беру мекемелерінің рольі мен міндеттері.

Оқ ушылардың патриоттық тә рбие мә селесі адамзат тарихының ө н бойындағ ы ұ рпақ тан–ұ рпақ қ а жалғ асып келе жатқ ан ұ лы мақ сат болғ андық тан, мектеп оқ ушыларының бойындағ ы Отанғ а деген сү йіспеншілігін, яғ ни патриоттық санасын дарытуда халқ ымыздың біртуар ұ лы, ержү рек қ олбасшы, жазушы, Қ азақ станның Халық Қ аһ арманы батыр Б. Момышұ лы ағ амыздың кейінгі ұ рпақ қ а ү лгі етіп қ алдырып кеткен ө сиеттерінің жә не ерлікке толы шығ армаларының алатын орны ерекше.

Жиырма жылдық ө мірін ә скер қ атарында ө ткізген Бауыржан ағ амыз ө мірінің соң ына дейін ә скери-патриоттық тақ ырыптарғ а шығ армалар жазды.

Екінші дү ниежү зілік соғ ыс кезінде атақ ты генерал И. Панфиловтың сегізінші гвардиялық дивизиясында рота, батальон, полк, кейін дивизия командирі қ ызметін атқ арып, неміс-фашист басқ ыншыларына соқ қ ы беріп, батальонды бірнеше мә рте жау қ оршауынан алып шық ты.

Ата мекен жер ү шін,

Қ асиетті ел ү шін,

Ботакө з сұ лу қ арындас

Кү н, қ ұ л болмасын,

Ә зиз ана, қ арт ата, - деген жыр жолдары арқ ылы жауынгерлерге рух беріп, ерлік істерге шақ ырады.

Кейіннен атақ ты жазушы Александр Бек батыр ағ амыздың ерліктері жайлы «Волоколамск тас жолы» атты романын жазды. Осы роман арқ ылы Бауыржан ағ амыздың аты ә лемге ә йгілі болды.

«Жең іс кілті Отан сү юшілікте. Ол солдатқ а жө ргекте жатқ аннан бастап ү йретілуі, қ анына кіріп, сің ісуі тиіс. Дә стү р-тә рбиенің басты қ айнары. Ал дә стү р ұ лттық тә рбиеден ө зекті орын алады. Отан сү юшілік, ұ лтын сү юшілікті ұ лттық дә стү рмен жалғ астырып, солдатқ а саналы тү рде сің іру керек» - деген ол артына ө шпес ө неге, ерлікке, патриоттық, сезімге толы бірнеше кітаптарын: «Офицер жазбалары» (1962), «Артымызда Москва» (1963), «Генерал Панфилов» (1965), «Куба ә серлері» (1969) «Жоң арқ а» екі томдық шығ армалар жинағ ы (1969), «Соғ ыс психологиясы», «Қ анмен жазылғ ан кітап» (1990, 1991), «Ұ шқ ан ұ я» кітабын қ алдырды. Ал, «Ұ шқ ан ұ я» кітабы ү шін Мемлекеттік сыйлық тың лауреаты атағ ына ие болғ ан.

Сонымен, бірге халық ты ерлікке, патриоттық қ а тә рбиелеудегі, жан- жарасын жазудағ ы ө нер мен ә дебиеттің, музыка мен кө ркемө нердің қ ұ діретті кү штерін, олардың ө мір ү шін кү ресте рухани кү шті қ ұ ралы болғ анын соғ ыс эпизодтарынан нақ ты мысалдар келтіре отырып, рухы мық ты халық тың ешқ ашан да жаудан жең ілмейтіне басты назар аударғ ан [26].

Сондай-ақ, Бауыржан ағ амыз артына жетпіске жуық мақ ал- мә телдер қ алдырғ ан. Ол мақ ал-мә телдеріне «Ү лкенді ізетте, кішіні кү зетте кө р», «Ерлік білекте емес, жү ректе», «Отанда опасызғ а орын жоқ », «Тізе бү гіп тірі жү ргеннен, тік тұ рып ө лген артық » деп халық атынан ащы да ә діл ү кімін пайымдайды.

Біз жазушы, тә лімгер Бауыржан Момышұ лының ең бектерін оқ и отырып, оның шығ армашылығ ы патриоттық тә лім-тә рбиенің қ айнар кө зі екенін байқ аймыз.

«Ұ лттық патриотизм» жә не «Қ азақ стандық патриотизм» ұ ғ ымдары арқ ылы Отан, туғ ан ө лке, туғ ан халқ ы туралы нақ ты тү сініктер берудің тиімділгі арта тү спек. Ал, тү сінік дегеніміз –бір нә рсенің мағ ынасы мен мә нін ұ ғ ыну. Сө йтіп, «ұ лттық патриотизм» жә не «қ азақ стандық патриотизм» ұ ғ ымдарына анық тама беру, олардың мазмұ нын қ ұ райтын: отансү йгіштік сезімін дамыту, ұ лттық салт-дә стү рді ұ стану мен мемлекет рә міздеріне қ ұ рмет қ алыптастыру, т. б. тә лім-тә рбиелік мү мкіндіктерін кең ейте тү седі. Осыларды кө здеп жү ргізген зерттеу ең бегімізде педагог, психолог, философ ғ алымдар мен ақ ын –жазушылардың ой-пікірлеріне сү йене отырып «ұ лттық патриотизм» жә не «қ азақ стандық патриотизм» ұ ғ ымдарына анық тама беруге ұ мтылдық. Сондай – ақ бұ л ұ ғ ымның маң ызын ашып кө рсету жас буындарды тә рбиелеуде бү гінгі кү ннің кезек кү ттірмейтін қ ажеттігінен туындап отыр.

Қ азақ стандық патриотизмнің арқ ауы қ азақ мемлекетіне деген сү йіспеншілік, ұ лтына сенімі, нанымы, саяси кө зқ арасы, т. б. қ арамастан, ә рбір қ азақ стандық ө зі ө мір сү ріп, кү н кө ріп отырғ ан мемлекетін-«Отаным» деп тануы, оның негізін салып отырғ ан қ азақ ұ лтына сыйластық, оның заң дарында бас ию, рә міздеріне қ ұ рмет, жетістігіне сү йсініп, мақ тану, кемшіліктерін болдырмаудың жолын қ арастыру қ азақ стандық патриотизмнің белгілері болуы керек деген ой келіп туады [27].

Туғ ан халқ ымыздың ө ткен тарихына кө з жіберсек, отансү йгіштіктің керемет ү лгілерін кө реміз. Бү гінгі кү ні егеменді ел болып, қ азақ деген ұ лт болып отыруымыздың ө зі ата-бабаларымыздың тең десі жоқ ерлігінің арқ асы. Тарихи мә ліметтерден байқ айтынымыздай, жоң ғ ар шапқ ыншылығ ы кезі мен одан бертіндегі ұ лт азаттық кө терілісін алып қ арасақ , ондағ ы батырлардың ешқ айсы бү гінгідей (кең ес дә уірдегідей) жү йелі патриотизмге тә рбиелеудің тезіне салынбағ ан. Бірақ елін, жерін, Отанын қ орғ ауда жанын, тә нін аяп қ арап қ алмағ ан. Осындай кө птеген тарихи тә жірибелерден, сол кездегі отбасы тә рбиесіндегі отансү йгіштік сезімнің қ алыптасуына отбасындағ ы тә рбиенің ық палын елемей қ оюғ а болмайды [28].

Б. Момышұ лы, Б. Бұ лқ ышев, С. Бегалин, Қ. Қ айсенов сияқ ты тұ лғ алардың ерлікке толы естеліктері мен ә деби мұ раларын пайдалану арқ ылы оқ ушылардың білімін кө теру, оқ пен оттың азабына шыдап, жең іске жеткен ағ алардың ерлігін ү лгі тұ туғ а тә рбиелеу. Жамбылдың «Ленинградтық ө рендерім» ө лең інің сол кездегі мә нінің жоғ ары болғ андығ ын айта келіп, оқ ушыларғ а қ осымша материалдар жинақ татып ө ттім. Патриоттық тә рбие беру мә селесін ұ тымды ө ткізуде Б. Момышұ лының «Тә ртіпсіз ел болмайды» деген анық тамасын тілге тиек етіп, ал ә скери ант тақ ырыбына келгенде С. Бегалиннің

Біз Отанның солдаты жауғ а аттанғ ан,

Біз халық тың қ айраты, қ анаттанғ ан

Қ айтпас семсер, кө к болат, біз ақ алмас.

Қ аһ арменен суырып, кекке малғ ан- деген ө лең жолдарында ұ рыста жауынгердің қ андай қ асиеттері кө рініс берді деген сұ рақ арқ ылы сабақ ты ары қ арай ө рбіттім.

Қ орыта айтқ анда, оқ ушылармен осы жоғ арыда баяндалғ андай тағ ы да басқ а ә дістерді қ олдана отырып, оқ ушының кө кейіне осындай іс-ә ркеттерімен ой сала білсек, ү лгі кө рсетсек заманғ а сай, қ оғ амғ а керекті азамат отансү йгіш, елсү йгіш азамат елге қ ызмет ететін қ айраткер тә рбиелейміз. Сосын ардагерлер ұ йымы, қ аладағ ы Ә ділет институты, 6697 ә скери бө лімі де сценарий бойынша осы шарағ а қ атыстырылды. Мысалы, кешке табиғ ат аясында сарбаздар демалғ анда соғ ыс ардагері келіп ә ң гіме айтты. Сарбаздар қ ару, шабуылдар, қ орғ аныс тактикасы туралы кө птеген сұ рақ тар қ ойды. Ұ лан” операциясы” ә деттегідей жарысқ а емес, сценарийге негізделген. Ә скери ойындар мен жаттығ улар Институт тың даушылары жекпе-жектен, ә скери бө лім кинологтары қ ылмыскерді итпен ұ стау тә сілін кө рсетті. Пейнбол клубының жарысына балалар да қ атысты [29].

“Ұ лан” операциясындағ ы жаттығ улар барысын талқ ылау кезінде осы шараны ұ йымдастырушылар мен бастапқ ы ә скери дайындық пә нінің мұ ғ алімдері, клуб жетекшілері алдағ ы уақ ытта балаларғ а кө рсету ү шін лагерьге ә скери техникалар ә келінсе деген тілек айтты. Мысалы, тікұ шақ қ а, танкке мініп кө рген баланың ә сері тіпті басқ аша болар еді дейді олар. Ал мұ ның ө зі жас ұ рпақ тың ә скери ө мірге қ ызығ ушылығ ын арттыра тү сер еді. Қ азір кө птеген мектептерде ә скери мамандар жетіспейді. Жер-жерде осындай ә скери-жаттығ у ойындарын ө ткізуге материалдық базаның нашарлығ ы да мү мкіндік бермейді. Балаларды ә скери мамандық алуғ а мә жбү рлеудің, ү гіттеудің қ ажеті жоқ, олардың ө зінің жү рек қ алауы болуы керек. Бірақ бізде ә скери оқ у орындары туралы ө те аз айтылады, қ абілеті де, денсаулығ ы да ә скери мамандық алуғ а даяр балалар ол туралы білмегендіктен қ алып қ ояды. Ал Отанын сү йетін нағ ыз патриот ерлерді тә рбиелеуде “Ұ лан” операциясы” сияқ ты шаралардың берері мол, дегенді оғ ан қ атысқ ан клубтар жетекшілерінің барлығ ынан естідік [30].

Қ останайдағ ы “Балалар мен жастар ұ йымдары қ ауымдастығ ы” ұ йымы алдағ ы уақ ытта мү мкіндік берсе “Ұ лан” операциясы” ә скери-жаттығ у ойындарын жыл сайын ө ткізуді жоспарлап отыр. Оның бағ дарламасы да кү рделене тү седі [31].

3. Оқ ушыларғ а ә скери патриоттық тә рбие беруде білім беру мекемелерінің рольі мен міндеттері.

Макаренко оқ ушылар ұ йымының қ алыптасуы– мектеп практикасында 3 этаптан (стадиядан) ө теді деп санағ ан. 1-шi этапқ а мектеп ө мiрiнде болып жатқ ан жаң алық тарғ а қ ызық пайтын, шығ армашылық жұ мыстарды ұ йымдастыруда белсендiлiк танытпайтын, белсендi кө семдері (лидерлерi) шамалы ұ жымды жатқ ызса, 2-этапқ а балалар ұ жымының кө пшiлiгi ө з жауапкершiлiктерiн онша сезiнбейтiн, бiрақ араларында ұ йым жұ мысын қ ызық ты iстердi ұ йымдастыру арқ ылы жақ сартуғ а тырысатын бiрен-саран санаулы ғ ана оқ ушылар кездесетiн ұ жымды, ал 3-этапқ а мектептегi қ оғ амдық жұ мыстарғ а белсене араласатын, сынып жетекшiсi жә не басқ а ұ стаздардың тапсырмаларын орындауғ а атсалысатын белсендi ұ жым мү шелерiн жатқ ызады. Ө з ойын сабақ тай келе, А. С. Макаренко ө з сө зінде: “.. менің ойымша біздің негізгі педагогикалық мақ сатымыз – жеке адамды ғ ана тә рбиелеу емес, сонымен бірге адамдар ұ йымын тә рбиелеу болмақ. Бұ л - ә рекетіміз ең ұ тымды тә лім-тә рбиелік бағ ыт болмақ... ”, - дей келе, мектептегі немесе белгілі бір білім-тә рбие ордаларындағ ы тә рбие жұ мысының негізгі арқ ауы, тек қ ана жеке адам тә рбиелеу мә селесімен ғ ана шектеліп қ алмай, ә р адамның жан-жақ ты дамуына зор ық пал ететін ұ жымдық тә лім-тә рбие дә стү рлерін кең інен пайдаланғ ан жө н деп санайды [32]. Макаренконың ойынша оқ ушылар ұ йымы арқ ылы тү рлі іс-шараларды ұ йымдастыру – тә рбие жұ мысының жетекші қ ұ ралы болу керек. Оның ғ ылыми мазмұ нын ашуда педагог-ғ алым тө мендегідей педагогикалық шарттарды басшылық қ а алғ ан:

4. Ұ жымдық қ ауіпсіздіктің келісім-шарттары ә скери –саяси одақ, оның мақ саты мен міндеттері

1. Оқ ушылар ұ йымы жә не оның, қ алыптасу кезең дері.

2. Ұ йымның жалпы, іс-ә рекеттері жә не ә рекет барысында қ алыптасқ ан ұ жымдық дә стү рлер.

3. Ұ жымдық дә стү р жә не тә рбие жұ мыстарын жоспарлау мен ұ йымдастыру, мектептегі педагогикалық қ ауым мен оқ ушылар ұ йымдары арасындағ ы қ арым-қ атынас.

4. Ұ жым іс-шараларының ұ йымдастырылу тә ртібі.

5. Ұ жымдық ә рекет пен қ оғ амдық тә ртіп. Ө зін-ө зі басқ ару жү йесі

6. Ұ жым жә не қ оғ амдық орта

7. Ұ жым ішіндегі жеке тұ лғ а тә рбиелеу мә селелері

8. Ұ жым ішіндегі микротоптар жә не оның кө шбасшылары (лидерлері).

9. Ұ жымдық дә стү рлердің сақ талуы мен салтанатты жалғ асуы.

Аталмыш педагогикалық тұ жырымдар бү гінгі таң дағ ы мектеп оқ ушылары арасындағ ы қ арым-қ атынастар қ айшылық тары мен жетістіктерін ғ ылыми тұ рғ ыда зерттеу барысында жиі кездесетін қ ұ былыс екені анық. А. С. Макаренко балаларды ұ йымдық тә рбие арқ ылы тә рбиелеудің маң ыздылығ ын атап ө ткенімен, тә лім-тә рбие ү рдісінде қ атал тә ртіпті сақ таудың қ ажеттігін талап етіп отырғ ан. Оның ойынша, педагогикалық этикадан тым алшақ кетпеген, қ атал тә ртіп жү йесін тә рбие жұ мысымен байланыстыру – ұ жым мү шелерін бұ рынғ ыдан бетер ұ йымдасуларына ұ йытқ ы болады деп санағ ан. Оның мұ ндай тұ жырымғ а келуі автордың қ иын оқ ушыларды тә рбиелейтін Ф. Э. Джерзинский атындағ ы арнайы коммуна мектебіндегі кө п жылғ ы ұ стаздық тә жірибесі арқ ау болды деп санаймыз [33]. Бұ л жө нінде ол: “.. Мен ә лі кү нге дейін қ алыптаспағ ан, бірақ тү бі Кең естер Одағ ында негізі қ аланатын арнайы тә рбие тә ртібінің ережесін жасауды қ алаймын. Ол ережелер аталмыш шарттарғ а негізделуі керек деп санаймын:

1. Сыйластық пен талап қ ою;

2. Шынайы ниеттілік пен еркін ә рекет;

3. Ғ ылыми қ ағ идаларғ а сү йену (принципшілдік);

4. Қ амқ орлық жә не назар аударушылық, білім негіздері;

5. Жаттығ улар;

6. Шынығ у;

7. Ең беккерлік;

8. Ұ жымдық;

9. Отбасы жә не балалық шақ;

10. Бала қ уанышы мен ойындары.

11. Баланы жақ сы кө ру мен жазалау шараларының шектеулігі.

Қ азақ стандық патриотизм-қ азіргі жағ дайда бұ л принциптер қ азақ стандық патриоттық тә рбиенің мынадай негізгі бағ ыттарына ық пал етуі қ ажет:

1. Егеменді жә не тә уелсіз Қ азақ станның жаң а идеологиясын жасау /пассионарлық идея/;

2. Республика азаматтарының осы жаң а идеологияны терең тү сініп, мең геруі. Қ азақ стан Республикасын ө з Отаны деп тү сіну;

3. Қ оғ амдық ұ йымдар, ә леуметтік жә не мемлекеттік қ ұ рылымдар тарапынан патриоттық тә рбиеге байланысты жұ мыстардың нә тижелілігін тексеру жә не жү йелі тү рде жоспарлап отыру;

4. Республика бойынша біртұ тас халық тық -шаруашылық кешен жасау, Қ азақ стандағ ы ұ лттық қ оғ амдастық тар арасындағ ы ө зара байланысты жетілдіру;

5. Қ азақ стандық патриоттық тә рбие дұ рыс жолғ а қ ойылғ ан ұ жымдар тә жірибесін зерттеу жә не тарату;

6. Қ азақ стандық патриоттық тә рбиедегі қ оғ амдық қ озғ алыстар, партиялар, мемлекеттік қ ұ рылымдар, электрондық техника, баспаның рө лін дамыту.

7. Қ азақ стан Республикасының халқ ының «ішіндемін» деген ойда ә рбір азаматтың намыс сезімін тә рбиелеу;

8. Азаматтардың Қ азақ стан Республикасының экономикалық, мә дени жә не ә скери кү шін нығ айту, оның мү дделерін қ орғ ау тә різді патриоттық парыз сезіміне жауапкершілігін қ алыптастыру;

9. Елдің барлық азаматтарын ұ лтжандылық қ а, шовинистікке, экстремизм мен сепаратизмге тө збестік рухта тә рбиелеу.

Патриотизмді қ алыптастыру мен дамытуда ұ лттық дә стү рлер маң ызды рө л атқ арады. Кә дімгі жанұ яны мысалғ а алайық. Ә рбір ұ лттың ө з дә стү рі бар. Осы жанұ я баланың жастайынан бастап барлық дә стү рлерді сақ тап, орындап жү рсе, онда бұ л баланың бойында ерекше бір сезім қ алыптаса бастайды. Ол істеліп жатқ ан дә стү рлерге ү йреніп, олардың ата тегінен бастап келе жатқ анын сезінеді. Сө йтіп, оның басында ата-бабасынан келе жатқ ан ұ лттық дә стү рлер қ алыптасып, ол оны келешекте келер ұ рпақ қ а жеткізетін болады [34].

Ә рбір халық тың ө зінің тарихы, мә дениеті мен тілінің дамуына тікелей байланысты туғ ан ө лкесіне деген ү лкен махабат пен қ имастық сезім бар. Тарихты халық жасайды. Тарих қ оғ амның даму заң дылық тары негізінде жасалады, оны кері жү ргізуге болмайды. Патриоттық сезімнің ең жоғ ары кө рінісі-ерлік. Ерлік жасағ ан адам сө зсіз патриоттық сезімін кө рсетеді. Бұ л сө зге, ұ ғ ымғ а тоқ талмас бұ рын біз «ер» сө зіне тү сінік беруге тырысайық. В. Дальдің тү сіндірме сө здігінде «Ер» деген сө з «ержү рек, жауынгер,, кү рескер, батыр, ғ ажайып-жауынгер, жалпы соғ ыста да, бейбіт ө мірде де жә рдемші деп тү сіндіріледі» [35].

4 Оқ ытудың техникалық жә не инструментальдық қ ұ ралдары: интерактиті тақ та, видео проектор т. б.

5 Сабақ ты ө ткізу тә ртібі: семинар, сұ рақ жауап, дө ң гелек ү стел.

6. Ә р тү рлі кү рделілік дең гейдегі тапсырмалар:

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒