Кез келген ғылыми тұжырымды жоққа шығару мүмкіндігі

33. И. Лакатос ғ ылым дамуының қ андай концепциясын ұ сынады?

(Джордано Бруно(1548-1600 жж. ). Оның орталық категориясы біртұ тастық, ол бір мезгілдегі болмыстың болу себебі жә не болмыс заттарының ө зі. Бруно: «Табиғ ат деген ол заттардағ ы қ ұ дай, табиғ аттың ө зі қ ұ дай не қ ұ дай заттардың ішінде», - дейді. Олай болса, Джордано Бруно табиғ аттан тыс, одан жоғ ары тұ рғ ан Қ ұ дай жоқ. Жаратушының ө зі – сол табиғ ат деп, Қ ұ дайды аспаннан жерге тү сірді. Бұ л тұ жырым пантеизм болатын – ды. )

А) ғ ылыми-зерттеулер бағ дарламасының бә секелестігі

34. «Табиғ ат... затттағ ы Қ ұ дайдан ө зге ештеме емес» деген кім?

35. Абстрактілі идеалды нысанды жасайтын ғ ылыми теория қ алай аталады?

36. Шынайы білім барлық уақ ытта бірдей ғ ылыми бола алама?

( Ү лгiлермен, стандарттармен, логикалық жә не ә дiстемелiк нормалар танымы. Бэкон бойынша ең негізгісі – ол тә жірибе жә не индукция. Индуктивті ә дісті дұ рыс қ олдану адамның ойын, табиғ аттың ең қ ұ пиялы қ асиеттерін дұ рыс тү сінуге мү мкіндік береді. Табиғ атты бағ ындыру ү шін, оның заң дарын толық білу қ ажет. Бірақ қ андай білім шынайы, қ андай білімнің кө мегімен адам табиғ атты бағ ындыра алады? Шынайы ғ ылым – ол себептерді анық тау. Себептердің тө рт тү рі бар: материалды, іс-ә рекет етуші, оны зерттеу физика қ ұ рамына кіретін, формальды жә не аяқ ты, ол метафизикағ а қ атысты. Материалды жә не ә рекет себептерін ашу шынайы білімді бермейді. Шынайы білім формальді себептердің негізіне салынғ ан. Ғ ылымда шынайы білімді алу мен негіздеу тү рлі ғ ылыми ә дістер арқ ылы жү зеге асырылады. Ғ ылым ө з кезегінде бірегей сенімді жә не шынайы білім тү рі болуымен белгіленді, ұ тымды ү лгі бола бастады. Ғ ылыми білім шынайы болып табылады. )

37. Тулминнің ғ ылыми білімнің рационалдығ ы туралы концепциясы

(Батыста кең қ алыптасқ ан жә не жарияланғ ан постпозитивизм бағ ытының бір нұ сқ ауы – Стивен Тулминнің концепциясы.

Тулмин ө зінің рационалдылық туралы тү сінігін абсолютистердің тү сінігіне қ арсы қ ояды, олар жү йені тек авторитетке лайық болса, уақ ыттан тыс, универсалды стандарттарғ а, мысалы, Платон идеяларына ә лде Евклид геометрияның стандарттарына деп; сонымен қ атар релятивистердің бір нақ ты тарихи уақ ытқ а лайық, яғ ни универсалды бағ а беруге болмайды деген пікірінеде қ арсы шығ ады. Т улмин ү шін, «рационалдылық – ол адам іс-ә рекетінің талпынысының атрибуты, сонымен қ атар анық тамаларды, пікірлерді жә не формалды жү йелерді сын мен ө згерістен ө ткізетін процедуралар». Басқ аша айытқ анда, рационалдылық – тарихи негізделген ғ ылыми зерттеу нормативтерлерге, нақ ты тү рде, бағ алау нормативтерге жә не теорияларды таң дауғ а сә йкестік. Осыдан, рационалдылық тың бә ріне ортақ стандарттары жоқ жә не мү мкін емес, олар «табиғ и реттіліктің идеалдары» мен бірге ө згереді. )

38.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 6 789 Следующая ⇒