Білім алушының зияткерлік, рухани-адамгершілік және физикалық дамуын қамтамасыз ету

Экономиканың жә не ө ң ірлердің қ ажеттілігіне сә йкес білім беру мен кә сіби даярлық тың сабақ тастығ ын, ү здіксіздігін қ амтамасыз ету

Білім берудің ә рбір дең гейіндегі оқ ыту мазмұ ны жалпы ә діснамалық шең берге біріктірілмеген ә ртү рлі мақ саттар мен кү тілетін нә тижелерге қ ұ рылады. Қ ажетті білім, дағ ды жә не қ ұ зыреттер жиынтығ ына ие Қ азақ стан азаматының моделін (бейнесін) айқ ындайтын ө мір бойы оқ ытудың бірың ғ ай тұ жырымдамасы жоқ.

Мектепке дейінгі тә рбие мен оқ ытудың мазмұ ны 5 білім беру саласы бойынша қ ұ зыреттерді қ алыптастыруғ а бағ ытталғ ан: денсаулық, коммуникация, таным, шығ армашылық жә не социум. Мектептер кезең -кезең імен жаң артылғ ан бағ дарламаларғ а ө туде, ол кең спектрлі дағ дыларғ а баса назар аударады: білімді функционалдық жә не шығ армашылық тұ рғ ыдан қ олдану, сыни ойлау, зерттеу жұ мыстарын жү ргізу, АКТ пайдалану, коммуникацияның ә ртү рлі тә сілдерін қ олдану, топта жә не жеке жұ мыс істей білу, проблемаларды шешу жә не шешімдер қ абылдау. Техникалық жә не кә сіптік жә не орта білімнен кейінгі білім беру бағ дарламалары білім алушылардың кә сіби қ ұ зыреттерін дамытуғ а бағ ытталғ ан. Жоғ ары жә не жоғ ары оқ у орнынан кейінгі білім алу кезінде студент оқ ытудың 5 нә тижесін кө рсетуі тиіс: оқ ып жатқ ан саласындағ ы білім жә не тү сінік; кә сіби дең гейде қ олдану, дә лелдерді қ алыптастыру жә не проблемаларды шешу; ақ паратты жинау мен тү сіндіруді жү зеге асыру; ақ паратты, идеяларды, шешімдерді хабарлау; оқ уды ө з бетінше жалғ астыру дағ дысы.

Осылайша білім берудің ә ртү рлі дең гейлерінде алынатын негізгі дағ дылар мен қ ұ зыреттер жиынтығ ындағ ы айырмашылық тар мен келіспеушіліктер ө мір бойы оқ у (lifelong learning) жү йесін қ ұ руғ а кедергі жасайды. Мектепке дейінгі білімнен бастап жоғ ары оқ у орнынан кейінгі білім беру бағ дарламаларының сабақ тастығ ын қ амтамасыз ету мә селелерін пысық тау қ ажет.

Білім алушылардың кә сіби бағ дарына бірың ғ ай кө зқ арастың болмауы білім берудің ү здіксіздігі проблемаларын кү шейте тү седі. Қ азіргі уақ ытта мектеп оқ ушылары арасындағ ы кә сіптік бағ дар беру жұ мыстары негізінен жарнама тү рінде жү ргізіледі, колледждер мен ЖОО-лар даярланатын мамандық тар туралы хабардар ету ү шін мектептерге баруды ұ йымдастырады. Аталғ ан іс-шаралардың негізгі мақ саты контингентті тарту болып табылады. Қ орытындысында 2016 жылғ ы " Болашақ – менің таң дауым" (Білім – Орталық Азия) ә леуметтік зерттеу нә тижелері бойынша жоғ ары сынып оқ ушыларының 15 %-ы болашақ кә сіби қ ызметін анық тай алды. KASIPTEST кә сіптік диагностикасы 11-сынып оқ ушыларының 75 %-ы оқ ытудың бейіндік бағ ытын дұ рыс таң дамағ анын кө рсетті.

Кә сіптік бағ дарлау жұ мысының ә лсіздігі жұ мысшы кә сіптері беделінің тө мендігімен қ атар жастардың ТжКБ жү йесімен аз қ амтылуына себеп болады, бұ л, ө з кезегінде, кадрларды даярлау сапасына кері ә сер етеді. ДЭФ ЖБИ-2018 сә йкес жұ мыс берушілер ТжКБ жү йесінің сапасын 3, 7 балғ а (орташадан тө мен) бағ алайды. Нә тижесінде жұ мыс берушілер болашақ кадрларды оқ ытуғ а инвестиция салуғ а мү дделі емес. 2018 жылы жұ мыс берушілер есебінен білім алатын студенттердің ү лесі білім алушылардың жалпы контингентінің бар-жоғ ы 0, 2 %-ын қ ұ рады. Колледж студенттерін дуальды оқ ытумен қ амту да жоғ ары емес – 8 %.

Жоғ ары білім беру тиімділігі кө рсеткіштерінің бірі оның интернационалдануы жә не жоғ ары оқ у орындарының ә лемдік рейтингтерден кө рінуі болып табылады. 2016 – 2019 жылдарғ а арналғ ан бағ дарламаны іске асыру кезең інде жоғ ары білім беру жү йесіндегі шетелдік студенттердің ү лесі 4 %-ғ а дейін ө сті. Қ азақ стандық жоғ ары оқ у орындары алғ аш рет Times Higher Education рейтингтік басылымы тарапынан танылды. QS WUR рейтингінде белгіленген қ азақ стандық ЖОО-лар саны 10-ғ а жетті.

Алайда жоғ ары білім беруде ДЭФ ЖБИ-2019 " Тү лектердің дағ дылары" индикаторы бойынша Қ азақ стан 141 елдің ішінен 95-орында тұ р. Ә леуметтік сауалнама жұ мыс берушілердің 70 %-ы олардың дағ дыларына қ анағ аттанбағ анын кө рсетті. Бұ л ретте колледждер мен жоғ ары оқ у орындарының тү лектерін жұ мысқ а орналастыру мониторингі статистикалық деректер негізінде жү ргізіледі жә не бітірушілердің кері байланысын кө здемейді.

Жоғ ары білім сапасы студент жастардың шетелдік жоғ ары оқ у орындарына кетуіне ә сер етеді. Қ азақ станда соң ғ ы 7 жылда шетелге шығ атын студенттердің саны 2 есеге ө сті. 100 мың нан астам қ азақ стандық ә лемнің 130 елінде жоғ ары білім алуда.

Аталғ ан проблемаларды шешу ү шін кә сіптік бағ дар беру қ ызметінің бірың ғ ай тә сілдерін ә зірлеу, мамандарды даярлау жә не кә сіптік білім беруді интернационалдандыру процесіне жұ мыс берушілерді тарту қ ажет.

Білім алушының зияткерлік, рухани-адамгершілік жә не физикалық дамуын қ амтамасыз ету

Бә секеге қ абілетті тұ лғ а мен маманды қ алыптастырудың негізі отбасында, қ оғ амда жә не білім беру жү йесінде қ алыптасатын қ ұ ндылық тар болып табылады. Қ азақ станда " Рухани жаң ғ ыру" бағ дарламасын іске асыру жағ дайындағ ы тә рбиенің тұ жырымдамалық негіздері бекітілді. " Туғ ан жер", " Қ азақ станның киелі географиясы", " Жаһ андық ә лемдегі қ азіргі қ азақ стандық мә дениет", " Қ азақ станның 100 жаң а тұ лғ асы", " Жаң а гуманитарлық білім. Қ азақ тіліндегі 100 жаң а оқ улық " жобасы, " Ө зін-ө зі тану" адамгершілік-рухани білім беру бағ дарламасы іске асырылуда. " Жас қ ыран" (1-4-сыныптар), " Жас Ұ лан" (5-10-сыныптар) балалар мен жасө спірімдер қ озғ алысы, " Жас Сарбаз" ә скери-патриоттық клубы (колледж, ЖОО) жұ мыс істейді.

Сонымен қ атар, " Nur Otan" партиясының Қ оғ амдық саясат институтының зерттеу деректері бойынша патриотизм Қ азақ стан азаматтарының маң ызсыз қ ұ ндылық тарының бірі болып табылады. Сауалнамағ а қ атысқ андардың 13 %-ы ғ ана патриотизмді маң ызды қ ұ ндылық ретінде атап ө тті. ЭЫДҰ елдерінің негізгі орта білім беру стандарттары мен оқ у бағ дарламаларына енгізілген 39 қ ұ ндылық тың ішінде Қ азақ станда тек алтауы ғ ана енгізілген.

Ы. Алтынсарин атындағ ы Ұ лттық білім академиясының ә леуметтанушылық зерттеу деректері бойынша ата-аналардың 62 %-ы ө з балаларына жеткілікті уақ ыт бө лмейді, 43 %-ы балаларының проблемаларына аз мә н береді, 50 %-ы мектеп ортасына деструктивті діни ағ ымдарды енгізудің алдын алу мә селелері бойынша педагог-психологтың консультациясын қ ажет етеді, 70 %-ғ а дейіні балалардың ақ параттық қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету бойынша қ осымша кө мекті қ ажет етеді.

Балалар мен жасө спірімдер қ ылмысының жә не жоғ арыда кө рсетілген суицид жағ дайларының ө суі тә рбие жұ мысын кү шейтудің қ ажеттілігін растайды.

Осығ ан байланысты білім беру процесі мен білім алушылардың бос уақ ытын ұ йымдастыру қ ызметі барысында тә рбие жұ мысын жоспарлау мен іске асырудың тү бегейлі жаң а тә сілдері, оларды қ олдану мен сақ таудың тү сінікті тетіктері бар мінез-қ ұ лық стандарттарын ә зірлеу талап етіледі.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒