Тыңдалым мен айтылым. Тапсырма

Тың далым мен айтылым

Тапсырма

1. Мә тінді мұ қ ият оқ ың ыз. Мә тіндегі ақ паратты қ олданып, кө терілген басты мә селені, қ оғ амдық -саяси, ғ ылыми тұ рғ ыдан автор кө зқ арасын талдаң ыз. Ө з кө зқ арасың ызды жан-жақ ты тұ жырымдап, мысалдар арқ ылы дамытып, дә лелдең із.

2. Ө з жұ бың ызды мұ қ ият тың даң ыз. Оның мә тіні, онда кө тірлген мә селе бойынша маң ызды деп санайтын 2 сұ рақ қ ойың ыз. Оның мә тінінің басты идеясын анық тауғ а белсенді қ атысып, пікірің ізді білдірің із.

[10]

1-мә тін

Ә лемде 75 млн. жас жұ мыссыз жү р. Ал олар қ андай жолды таң дайды? Елімізде жұ мыссыздық пен кү рес қ ызу жү ргізілгенімен, бұ л мә селе ә лі кү нге дейін кү н тә ртібінен тү скен жоқ. Қ азіргі уақ ытта жұ мыссыздық дерті тек қ азақ қ оғ амын ғ ана емес, ә лем елдерін алаң датып отыр.

Ресми деректер бойынша еліміздегі жұ мыссыз жастардың дең гейі 5, 6 пайызды кө рсетіп отыр. Бұ л мә селе ә лемнің кө птеген елдерін мазалап отырғ аны да шындық. Халық аралық ең бек ұ йымының мә ліметіне сү йенсек, қ азір дү ниежү зінде 15 пен 24 жас аралығ ындағ ы азаматтардың 13 пайызы, яғ ни 75 млн. жас – жұ мыссыз. Олардың 6 млн-ы жұ мыс табудан біржолата кү дер ү зген. Халық аралық ең бек ұ йымы солай дейді. «Араб кө ктемінің » аласапыранынан кейін Солтү стік Африкадағ ы жастардың 27, 9 пайызы жұ мыссыз қ алғ ан. Ұ йымның дерегі бойынша, экономикасы қ арқ ынды дамып келе жатқ ан Шығ ыс Азияда да жастар арасындағ ы жұ мыссыздық ересек адамдармен салыстырғ анда 2, 8 есеге жоғ ары.

Жастар арасындағ ы жұ мыссыздық тың артуына себеп те аз емес. Солардың қ атарында ең ә уелі жоғ ары оқ у орындарының нарық талабына сай маман даярлай алмауы, мамандарды ә зірлеу ү шін онда қ ажетті инфрақ ұ рылымдардың болмауы, жұ мыс берушілердің жас мамандарды жылы қ абылдамайтындығ ы аталатыны анық. Бұ л бү гінгі қ оғ амда айқ ын кө рініс тауып отыр. Оны ешкім жасыра алмайды. «Диплом бар, жұ мыс жоқ ». Қ азір жұ мыссыз жү рген жастардан тек осындай жауап алуғ а болады. Жоғ ары оқ у орнын аяқ тап, қ олына дипломын алғ ан кө птеген жас маманның жұ мыссыздық мә селесімен бетпе-бет келетіні жасырын емес. Жоғ ары оқ у орнын бітірген тү лектерді ешқ андай жұ мыс беруші қ ұ шақ жая қ арсы алмайтындығ ы да ақ иқ ат. Ал кейбір мамандар жоғ ары білімді жастардың жұ мыссыздығ ын олардың мамандық ты дұ рыс таң дамауымен байланыстырады. Яғ ни сұ ранысқ а ие мамандық тардан гө рі бү гінгі кү ннің «сә нге айналғ ан» мамандық тарын таң дауғ а тырысады. Бұ л бү гінгі жастар арасындағ ы жұ мыссыздық қ а кері ық палын тигізетін бірден-бір себеп. Ауыл шаруашылығ ы, техникалық салаларда, медицинада мамандар тапшылығ ының сезіліп жү ргеніне біраз уақ ыт болғ ан. Алайда бұ л олқ ылық тың орнын толтыратын жас мамандар ә лі кү нге дейін табылмай тұ р. Тү лектердің басым бө лігі мұ ндай салаларды таң даудан бас тартып жү ргенін ө кінішпен айтуғ а тиіспіз. (282 сө з)

2-мә тін

Мемлекет жастарды жұ мыспен қ амтып, қ оғ амды мазалағ ан мә селенің шешімін табудың оң тайлы жолын сан мә рте қ арастырып кө рді. Бірақ оның нә тижесі кө ң іл қ уантпай тұ р. Жастарды жұ мыспен қ амтудың бір жолы – «Жұ мыспен қ амту – 2020» бағ дарламасы. Жасыратыны жоқ, мемлекет іске қ осқ ан мемлекеттік бағ дарламаның аясында еліміздің барлық облыстары мен аудан орталық тарында жұ мыспен қ амту орталық тары ашылып, жастарғ а бос жұ мыс орындарын ұ сына бастады. Алайда аталмыш бағ дарлама арқ ылы екі қ олғ а бір кү рек тапқ ан жас мамандардың жалақ ысы – 30-40 мың тең генің кө лемінде бекітілген. Осындай жалақ ығ а жұ мыс істеуге қ ұ лық ты жастар табыла қ ояр ма екен?

«Жұ мыспен қ амту – 2020» бағ дарламасы ұ сынғ ан қ ызметтен бас тартқ ан жас маманды да кінә лай алмайсыз. Бү гінгі нарық заманында мұ ндай мө лшердегі жалақ ының ешнә рсеге жетпейтіні анық. «Жастар тә жірибесіне» қ атысатын жас мамандардың ең бекақ ысы республикалық бюджеттен тө ленеді. Аталмыш бағ дарлама бойынша 6 ай қ ызмет ететін жас мамандарғ а ай сайын 40 мың тең ге кө лемінде жалақ ы беріледі. Бұ л бағ дарлама жас мамандардың жұ мыс тә жірибесіне қ атысты мә селесін шешуге ү лкен кө мегін тигізетіні анық.

Жас мамандарды жұ мыспен қ амтуғ а септігін тигізетін бағ дарламаның бірі – «Серпін – 2050». Аталмыш бағ дарлама бойынша Жамбыл, Алматы, Қ ызылорда, Маң ғ ыстау, Оң тү стік Қ азақ стан облыстарының жастары Ақ мола, Ақ тө бе, Қ останай, Павлодар, Қ арағ анды, Батыс жә не Шығ ыс, Солтү стік Қ азақ стан облыстарына оқ уғ а тү сті. Қ азір олар ө здерінің мамандық тары бойынша жоғ ары білім алуда. Бағ дарламаның мақ саты – бітірген тү лектерді жұ мыспен қ амтамасыз ету.

«Дипломмен – ауылғ а». Бұ л – жастарды жұ мыспен қ амтуғ а септігін тигізеді деп кү ткен ү мітті бағ дарламаның бірі. Ү кімет 2009 жылы дә л осы бағ дарламаны ұ сынғ анда, жастардың барлығ ы ауылғ а аттанып бара жатқ андай кө рінген. Алайда қ алағ а дипломсыз ағ ылғ ан жастардың саны едә уір басым. Олардың қ алағ а ү дере бас қ оюына бір ғ ана себеп бар. Ол – жұ мыссыздық. Бү гінгі таң да еліміздегі жұ мыссыздардың 71 пайызын ауыл жастары қ ұ раса, сол жастардың 76 пайызында жоғ ары білім жоқ. Ал оларды жұ мысқ а орналастыру ү шін ә уелі белгілі бір мамандық бойынша оқ ыту керек. (265 cө з)

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 15 16 17 181920 Следующая ⇒