Оқылым. Тапсырма. Жазылым. Балл қою кестесі

Оқ ылым

Тапсырма

Мә тінді мұ қ ият оқ ып, берілген сұ рақ тарғ а жауап берің із.

[10]

Жыл сайын ә лемдегі ә рбір қ ала тұ рғ ыны 250-300 келі қ атты тұ рмыстық қ алдық тар (Қ ТҚ ) «ө ндіреді» екен. Жаһ андану ү рдісі белең алғ алы бері бү гінгі шақ та одан ауыл тұ рғ ындары да кенде қ алып жатқ ан жоқ. Енді осы цифрды жұ мыр жерді мекендейтін 7 миллиард адамғ а кө бейтіп кө рің із. Оғ ан ө ндірістік, техногендік қ оқ ысты қ осып байқ аң ызшы. Жер бетінде жиналғ ан Қ ТҚ мен қ оқ ыс кө лемін ойлаудың ө зі қ орқ ынышты. Қ айран жер қ алай шыдас беріп тұ р десең ізші!

Сарапшылар дерегі бойынша, жыл сайын елімізде 700 миллион тонна ө неркә сіптік қ оқ ыс пен қ алдық тар жиналатын болса, оның 250 миллионы денсаулық қ а қ ауіпті улы заттар кө рінеді. Осы зиянды қ оқ ыс шығ ару бойынша ө ң ірлерге орын беретін болсақ:

Қ арағ андының тау-кен жә не кен байыту кешендері (29, 4 пайыз) бірінші орынды, Шығ ыс Қ азақ стан облысы (25, 7 пайыз) екінші орынды иеленгелі тұ р, ал тиісінше 17, 0 пайыз жә не 14, 0 пайыз қ оқ ыс «ө ндіретін» Қ останай мен Павлодар облыстары ү шінші орынды бө ліскелі тұ р.

Қ ТҚ мен қ оқ ыс «ө ндіруден» Қ азақ стан дү ние жү зіндегі ең дамығ ан елдерден қ алыс қ алып тұ рғ ан жоқ. Қ азір қ азақ даласында 22 миллиард тонна қ алдық тар мен қ оқ ыс жиналыпты. Оның 16 миллиард тоннасы техногендік-минералдық қ алдық тар болса, 6 миллиард тоннасы адам ағ засына аса қ ауіпті химиялық қ алдық тар екен.

Адамдар кү н сайын тау-тау қ ылып кү л-қ оқ ысқ а тастайтын пластмасса қ ұ тылар жер бетінде 500 жылғ а дейін, полиэтилен пакеттері 200 жылдан астам уақ ыт бойы шірімей, жатып алады екен. Ал консерві қ албырлары мен шыны сынық тары 1 мың жылғ а дейін жер қ ойнын ластап, «жегі қ ұ ртша» топырақ қ ұ нарын жеп жатады. Қ азақ стандағ ы Қ ТҚ мен кү л-қ оқ ыстың 97 пайызы далағ а тө гіледі. Тек 3 пайызы ғ ана ө ртеледі. Ал Германияда Қ ТҚ мен кү л-қ оқ ыстың 30 пайызы, Жапонияда 30 пайызы, АҚ Ш-та 27 пайызы, Швейцарияда 25 пайызы қ айта ө ң деледі. (247 сө з)

1. Мә тіннің мазмұ ны бойынша тө мендегі кестені толтырың ыз.

Мә тіннің негізгі идеясы
Автор позициясы
Мә тіндегі автор позициясын дә лелдеу мақ сатында қ олданылғ ан негізгі жә не детальді ақ параттар
Мә селеге менің кө зқ арасым
Тү йінді ой

2. Жергілікті газетке мә тіндегі мә ліметтерді ө ң деп, ө з пікірің ізбен толық тырып, Жер-Ананың атынан монолог жазың ыз (9-12 сө йлем).

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Жазылым

Екі бө лім бойынша берілген 3 тақ ырыптың бірін таң дап, аргументативті эссе жазың ыз.

[10]

1) Кө пмә дениеттілік, кө пдінділік, кө пұ лттылық жағ дайында ел бірлігін, ел қ ауіпсіздігін қ алай нығ айтуғ а болады?

2) Келер ұ рпақ қ а ұ лттық тарихи жә дігерлерімізді қ алай насихаттаймыз?

3) Адамдар қ оршағ ан ортаның ластануын, оның адам денсаулығ ына тиізетін ә серін ә лі толық сезінбей жү р. Осы пікір туралы ойың ыз қ андай?

Балл қ ою кестесі

Тың далым жә не айтылым

Балл	Грамматика мен лексиканы дұ рыс қ олдануы	Балл	Сұ рақ ты тү сіну мен толық жауап беру қ абілеті
	Диалог кезінде грамматикалық жә не лексикалық қ ұ рылымдардың қ олдану аяларын ө те жақ сы тү сінеді. Сө з саптауы дұ рыс, анда-санда мардымсыз қ ателерді жібереді.		Тақ ырыпты ө те жақ сы тү сінеді. Кү тпеген сұ рақ тарғ а жауабы тез ә рі орынды. Талқ ылау кезінде ө з ойын жетік жеткізе алады.
	Диалог кезінде грамматикалық жә не лексикалық қ ұ рылымдардың қ олдану аяларын жақ сы тү сінеді. Сө з саптауы дұ рыс, анда-санда қ ателер жібереді.		Тақ ырыпты жақ сы тү сінеді. Кү тпеген сұ рақ тарғ а жауабын ойланып ә рі орынды жеткізеді. Талқ ылау кезінде ө з ойын жақ сы жеткізе алады, бірақ кей уақ ытта сырттау қ олдауды қ ажет етеді.
	Диалог кезінде грамматикалық жә не лексикалық қ ұ рылымдарды қ олдану аяларын орташа тү сінеді. Сө з саптауы дұ рыс, қ ателері байқ алғ анмен, тү сініспеушілік тудырмайды.		Тақ ырыптың негізгі тараптарын тү сінеді, бірақ кү рделі сұ рақ тарды талдауда едә уір қ иналады. Кү тпеген сұ рақ тарғ а қ иналып қ алады. Талқ ылау кезінде қ олдауды қ ажет етеді, жауаптарын алдын-ала дайындап келгендей кө рінеді.
	Диалог кезінде грамматикалық жә не лексикалық қ ұ рылымдарды қ олдану аяларын аздап тү сінеді. Сө з саптауы нақ ты емес, тү сініспеушілік тудырады.		Тақ ырыпты тү сінуде қ иналады. Кү тпеген сұ рақ тарғ а қ иналып қ алады, тақ ырыпты ашуды дамыта алмайды. Талқ ылау кезінде қ олдаусыз ө зін кө рсете алмайды.
	Диалог кезінде грамматикалық жә не лексикалық қ ұ рылымдарды қ олдану аяларын ө те аз тү сінеді. Тү сініспеушілік тудыратын қ айталанып келетін қ ателер жиі кездеседі.		Тақ ырыпты тү сінуде қ атты қ иналады. Кү тпеген сұ рақ тарғ а қ иналып қ алады, тіпті жауап бере алмайды. Талқ ылауғ а аз қ атысады.

Оқ ылым

№	Дескриптор	Балл
	мә тіннің идеясын кө рсетеді;
	автор позияциясын анық тайды;
	автор позициясын дә лелдейтін негізгі жә не детальді ақ параттарды іріктейді;
	мә селеге ө з кө зқ арасын білдіреді;
	қ орытынды ойын жазады;
	рө лге сай жазады;
	мә тіндегі мә ліметтер мен пікірлерді ө ң дейді;
	ө з кө зқ арасын білдіреді;
	монолог талаптарына сай жазады.
Барлығ ы

Жазылым

Балл	Сипаттама
9-10	· Тапсырмада шығ армашылық тә сілдемені ө те жақ сы қ олданады, аудиторияны толық тарта біледі, мә тіннің сә йкес формасын дә лелді қ олданғ ан. · Қ ұ рылымы сә йкес жә не қ атаң сақ талғ ан. · Оқ ырманғ а ерекше ә сер ету мақ сатында кө ркем тіл қ ұ ралдарын ө те жақ сы қ олданғ ан. · Еркін, мә нерлі ойластырылғ ан мазмұ ндауы бар, кү рделі ә серлерге қ ол жеткізеді. · Сауаттылық тың дең гейі жоғ ары.
7-8	· Тапсырмада шығ армашылық тә сілдемені орынды қ олданады, аудиторияны тарта біледі, мә тін формасының қ олданысы жү йелі. · Қ ұ рылымы сә йкес жә не сақ талғ ан. · Оқ ырманғ а ерекше ә сер ету ү шін тілдің шығ армашылық қ олданысы нақ ты, анық. · Қ ажетті ә серге жетуге ық пал ететін анық жә не ү зіліссіз мазмұ ндауы бар. · Мағ ынаны жеткізуде кездейсоқ қ ателер қ иындық тудырмайды.
5-6	· Сә йкестендірілген қ ұ рылымы мен шығ армашылық қ абілеті анық, аудиторияны сезеді, ө з ойын жобалап жеткізеді. · Қ олданылғ ан қ ұ рылымы дұ рыс, бірақ кейбір жағ дайда жү йеленбеген, қ ұ рылымнан ауытқ у кездеседі немесе біртексіз қ ұ рылымдар бар. · Тіл қ олдануғ а деген талпынысы, суреттеу мен баяндау жазбалары қ ажетті дең гейде. · Нақ ты, бірақ біртекті сө з қ ұ рылымдарын қ олданады. · Шақ тардың, бастауыш пен етістіктердің ұ йқ аспауы, орфографиялық қ ателер, пунктуацияның жоқ тығ ы қ ажетті ә сер алуды тө мендетеді.
3-4	· Қ ажетті ұ станым мен мазмұ н бар, аудиторияны сезу қ абілеті байқ алады. · Қ ұ рылымында ауытқ ушылық кездеседі, (дә л анық емес), нақ ты суреттеу мен карама-қ айшылық тарды баяндау қ абілеті бар, бірақ солғ ын. Ө з ойын жобалап жеткізеді. · Тілдік амал қ ұ ралдарын қ олдану ә рекеті бар, суреттеу, сипаттау элементтері қ анағ аттанарлық дең гейде. · Сө з саптауы нақ ты болғ анымен, жү йесіздік байқ алады. · Шақ тардың, бастауыш пен етістіктердің ұ йқ аспауы, орфографиялық қ ателер, пунктуацияның жоқ тығ ы жиі кездеседі.
1-2	· Мағ ына мен мә селеге тоқ талғ анмен, шығ армашылық тә сілдемеге сай емес, формасы нақ тыланбағ ан, мысалы, суреттеу сұ рағ ына баяндау арқ ылы жауап береді, ө з ойын білдіруде шектеуліктер байқ алады. · Қ ұ рылым ә лсіз, ұ йымдастырылмағ ан, ауытқ улар жиі байқ алады. · Тек кейбір жағ дайда ғ ана тілдің жиі қ олданылатын ә дістері баяндау мен суреттеу жазбаларына сә йкес. · Шақ тардың қ олданылуы анық емес, қ ұ рылымдық қ ателер (шақ тардың, бастауыш пен етістіктердің ұ йқ аспауы, орфографиялық қ ателер, пунктуацияның жоқ тығ ы) мағ ынаны толық тү сінуге қ иындық келтіреді.
	· Жұ мыс қ ойылғ ан мақ сатқ а сай емес, тү сініксіз, қ ұ рылым мен мазмұ ны сай емес. · Тө менгі дең гейдегі қ ұ рылымдық қ ателер (шақ тардың, бастауыш пен етістіктердің ұ йқ аспауы, орфографиялық қ ателер, пунктуацияның жоқ тығ ы) оқ ушының жалпы ә сер ету қ абілетін кө рсетуге кедергі келтіреді.

⇐ Предыдущая 11 12 13 14 151617 18 19 20 Следующая ⇒