Тыңдалым мен айтылым. Тапсырма

Тың далым мен айтылым

Тапсырма

1. Мә тінді мұ қ ият тың даң ыз. Мә тінде кө терілген мә селені жә не автор кө зқ арасын талдап, ө з кө зқ арасың ызды жан-жақ ты тұ жырымдап, мысалдар арқ ылы дамытып, дә лелдең із.

2. Ө з жұ бың ызды мұ қ ият тың даң ыз. Оның мә тіні, онда кө тірлген мә селе бойынша маң ызды деп санайтын 2 сұ рақ қ ойың ыз. Оның мә тінінің басты идеясын анық тауғ а белсенді қ атысып, пікірің ізді білдірің із.

[10]

1-мә тін

Қ азақ даласындағ ы ә лемдік жауһ ар жә дігерлер: олардың келешегі қ андай?

Ұ шқ ан қ ыранның қ анаты талатын, жортқ ан тұ лпардың тұ яғ ы тозатын қ азақ тың ұ лан-ғ айыр кең даласында ық ылым замандардан бү гінге дейін жеткен кө птеген тарихи һ ә м мә дени мұ ралар бар. Заманның желіне мү жіліп, адамның қ олынан жапа шегіп жатқ ан бұ л асыл қ ұ ндылық тарды мемлекет қ амқ орлығ ына алып, кү тіп-сақ тамаса, жө ндеп-жаң ғ ыртпаса, тоз-тоз болып, тозып кетуі де мү мкін. Сондық тан бабадан қ алғ ан осынау жауһ ар жә дігерлерді ел билігі ЮНЕСКО-ның дү ниежү зілік мұ ралары тізіміне енгізуге мү дделі. Осы жолда қ андай жұ мыстар атқ арылып жатқ аны туралы Қ азАқ параттың ресми сауалына Қ Р Мә дениет жә не спорт министрлігінің Мә дениет жә не ө нер комитеті жан-жақ ты жауап берген болатын.

Комитеттің мә ліметінше, ЮНЕСКО-ның бұ л тізімінде Қ азақ станның ү ш мұ расы ғ ана болғ ан. Олар — Тү ркістандағ ы Қ ожа Ахмет Яссауи кесенесі, «Тамғ алы» петроглифтері жә не Қ азақ станның орталығ ындағ ы дала мен кө лдер — Сарыарқ аның табиғ и ескерткіштері. Соң ғ ысының қ ұ рамына Қ орғ алжын мен Наурызым қ орық тары кіреді. Олардың жалпы ауданы 450 мың гектарды қ ұ райды екен.

2007 жылы ЮНЕСКО-ның Бү кілә лемдік мұ ра комитеті Ұ лы Жібек жолының бойында орналасқ ан бірқ атар мұ раларды тізімге енгізуге шешім қ абылдағ ан болатын. Ол тізімге Ұ лы Жібек жолы бойында орналасқ ан елдердің ә рқ айсысы ө з территориясында орналасқ ан, ежелгі сауда жолының дамуына ө зіндік ү лесін қ осқ ан тарихи ескерткіштерді ұ сынулары тиіс болды. Осылайша Қ азақ стан Қ ытаймен жә не Қ ырғ ызстанмен бірлесе отырып (кейіннен Ө збекстан да қ осылды), тарихи-мә дени нысандарды іріктеуге кірісті. Терең зерттеулер мен зерделеулерден кейін Қ азақ стандық тарап аталғ ан тізімге 31 тарихи һ ә м мә дени мұ раны ұ сынғ ан болатын. Биыл ЮНЕСКО сол ұ сынылғ ан нысандардың сегізін Бү кілә лемдік мә дени мұ ралар тізіміне енгізді. Олардың қ атарында Алматы облысындағ ы Қ ойлық, Қ арамерген, Талғ ар; Жамбыл облысындағ ы Ақ тө бе, Қ ұ лан, Қ остө бе, Ө рнек, Ақ ыртас қ алашық тары бар. Сонымен қ атар, Қ атонқ арағ ай ұ лттық табиғ и қ орығ ы мен «Ақ жайық » биосфералық аймағ ы ЮНЕСКО-ның Бү кілә лемдік биосфералық резерваттары жү йесіне енгізілді. (250 сө з)

2-мә тін

«Ә зірет Сұ лтан» мемлекеттік тарихи-мә дени қ орық -мұ ражайы 1978 жылы 30 қ ыркү йекте «Республикалық Қ ожа Ахмет Яссауи кесенесі сә улет ғ имараты музейі» болып ашылды.

Қ орық -мұ ражай ө з жұ мысын негізгі екі бағ ытта жү ргізеді. Бірінші бағ ыты — Тү ркістан ө ң іріндегі тарихи-мә дени ескерткіштерді есепке алу, сақ тау, қ орғ ау жұ мыстары. Яғ ни қ орық ретінде қ ызметін жү зеге асырады: мемлекеттік акт алынғ ан тарихи-мә дени ескерткіштердің жалпы жер кө лемі 557, 1935 га. Қ ұ рамында 207 тарихи-мә дени ескерткіш бар. Олардың ішінде 1-уі халық аралық, 16-сы республикалық, 14-і жергілікті маң ызғ а ие. Қ алғ ан ескерткіштердің статусын анық тау жұ мыстары жү ргізілуде. Халық аралық дә режедегі Қ ожа Ахмет Яссауи кесенесі ортағ асырлық тең дессіз сә улет туындысы ретінде 2003 жылы ЮНЕСКО-ның Бү кілә лемдік мұ ралар тізіміне алынды. Ә лемдік маң ызғ а ие болғ ан ескерткіштің ұ лттық пантеон ретіндегі алар орны да айрық ша. Қ ожа Ахмет Яссауи кесенесіне 300-ден аса тарихи тұ лғ алар жерленген болса, қ орық -мұ ражай мамандарының зерттеулері нә тижесінде сол тұ лғ алардың бү гінгі таң да 184-і анық талды.

Қ орық -мұ ражайының қ орында 25000 дана қ ұ нды тарихи жә дігерлер қ ордаланғ ан. Олардың арасындағ ы жазба, археологиялық этнография жә не нумизматикалық топтарғ а жататын жә дігерлердің талапқ а сай сақ талуы ү шін соң ғ ы ү лгідегі арнайы қ ұ рылғ ылар сатып алынды. Қ ор бө ліміндегі ең бек ететін реставраторлар – Ресейден арнайы біліктілікті арттыру курстарын оқ ып келген мамандар.

Екінші бағ ыты – қ орық -мұ ражай ретінде, ғ асырлар елегінен ө тіп, бү гінгі кү нге жеткен кө не, тарихи қ ұ нды жә дігерлерді сақ тау, қ орғ ау, қ айта қ алпына келтіру жә не оларды насихаттау жұ мыстарын жү ргізеді. Қ орық -мұ ражай аумағ ындағ ы жұ мыс істейтін «Тү ркістан тарихы», «Қ ылует» жер асты музейі, «Жұ ма мешіті» жә не Яссауи кесенесі музейлерінің экспозиция алаң дарында жылына тү рлі тақ ырыптағ ы 50-ге жуық кө рме ұ йымдастырады. Республика бойынша кө шпелі кө рмелер ұ йымдастырылып, еліміздің барлық облыстары жә не Оң тү стік ө нірінің аудандары тү гел қ амтылып келеді. Қ ала мектептерімен де тығ ыз қ арым-қ атынастар орнатылып, тақ ырыптық дә рістер жү ргізу мен мектептерде кө рме ұ йымдастыру жұ мыстары жақ сы жолғ а қ ойылғ ан.

«Ә зірет Сұ лтан» мемлекеттік тарихи-мә дени қ орық -мұ ражайы еліміздегі барлық республикалық, облыстық мұ ражайлармен ә ріптестік орнатқ ан жә не солардың арасында келушілері ең кө п мұ ражай болып табылады. Келушілерге кө рсетілетін қ ызмет тү рлері де талапқ а сай жү йелі жолғ а қ ойылғ ан. Осындай атқ арылғ ан іс-шаралар нә тижесінде қ орық -мұ ражай ағ ымдағ ы жылда халық аралық ICOM одағ ының «Жыл мұ ражайы» дипломына ие болды. (292 сө з)

⇐ Предыдущая 9 10 11 12 131415 16 17 18 Следующая ⇒