«Қазақ тілі» пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары

«Қ азақ тілі» пә нінен 2-тоқ сан бойынша жиынтық бағ алау тапсырмалары

3. Қ азіргі қ оғ ам. Миграция. Зияткерлік миграция. Шешендік сө здер

4. Ә лемді ө згерткен ө нертабыстары. Шешендік сө здер

Тың далым мен айтылым

Тапсырма

1. Мә тінді мұ қ ият тың даң ыз. Мә тін ақ паратын ғ аламдық мә селелермен байланыстыра ө з ойың ызды айтың ыз. Мә теннен фактілік ақ парат пен автор кө зқ арасы кө рінетін тұ стардан кем дегенде 1 мысалдан келтірің із жә не дә лелдең із.

2. Ө з жұ бың ызды мұ қ ият тың даң ыз. Жұ бың ыздың жауабына келісу не келіспеу пікірің ізді бідіріп, диалогке қ атысың ыз.

[10]

1-мә тін

Бү гінде ә лемнің барлық елдері ү шін зияткерлік миграция мә селесі ө те ө зекті. Жаһ андық ү дерістің субъектісі ретінде Қ азақ стан да аталғ ан тү йткілден тыс қ ала алмайды. Елімізде қ азіргі таң да білімді жастардың шетелге бет бұ ру ү дерісі кү н санап артуда.

Осы орайда тә уелсіздіктің алғ ашқ ы жылдары мен қ азіргі кезең дегі елімізден кеткен білімді мамандардың мамандық ерекшеліктеріне сапалық жә не сандық тұ рғ ыда салыстырмалы талдау жасау, сонымен бірге мектеп бітірген тү лектердің, яғ ни жас зияткерлердің шетелге кету себептерін анық тау, отандық зияткерлік орталық тарын қ ұ ру мен жетілдіру ісін жолғ а қ ою аса маң ызды.

Қ азіргі жаһ андану кезең і жоғ ары кө ші-қ он белсенділігімен сипатталады. Бұ л ү деріске зерттеушілер баса назар аударуда. Екінші дү ниежү зілік соғ ыстың алдында кө птеген ғ ылыми жұ мыс халық аралық кө ші-қ онғ а арналса, қ азіргі заманда зияткерлік миграция факторлары мен тетіктерін зерттеу қ ажеттілігі туындап отыр.

«Зияткерлік миграция» (ағ ылш. brain drain) – мамандардың, ғ алымдар мен білікті жұ мысшылардың ө з елінен саяси, экономикалық, діни немесе басқ а да себептер бойынша жаппай шығ у ү дерісін, яғ ни эмиграциялық ү дерісті сипаттайды. Ә рине, бұ л ретте мамандарының бір бө лігі сыртқ а кеткен елдерге айтарлық тай экономикалық, мә дени, ал кейде саяси залал келтірілсе, керісінше, иммигранттарды қ абылдайтын мемлекеттер ү лкен жә не арзан зиякерлік капиталғ а ие болады. Ал ақ ылды жастарын, мамандарын жоғ алтқ ан ел зиян шекпей қ оймайды.

Еліміз ү шін білімді мамандарымыздың, ақ ылды жастарымыздың шетелге білім алуғ а кетіп, оралмай қ алу қ аупі ү лкен алаң датушылық тудыруда. Сондық тан бірінші кезекте зияткерлік миграцияның ү лкен ағ ыны – жоғ ары білімді дайын мамандардың сыртқ а кетуі мә селесін жә не жоғ ары білім алу мақ сатында шетелге арман қ уып кеткен жастардың елге қ айта оралмау жағ дайын талдау қ ажет..

Енді шетелге елімізден зияткерлік миграцияғ а негіз болып отырғ ан себептер қ андай деген сұ рақ қ а жауап іздеп кө релік. Қ азіргі таң да ең негізгі себептердің бірі, білімді мамандардың, ә сіресе жас зияткерлердің ө з дең гейінде бағ аланбауы, қ оғ амды жайлағ ан коррупция кө п жағ дайда жастардың жұ мысқ а орналасуларына кедергі болып отыр. Олар зияткерлік ең бекке жоғ ары ақ ы тө ленетін жерлерден жақ сы табыс табу мү мкіндігін іздеуге мә жбү р болады. (275 сө з)

2-мә тін

ХХ ғ асырдың 90 жылдарындағ ы зияткерлік миграция Кең ес ө кіметінің қ ұ лауымен Қ азақ станда ө мір сү ріп жатқ ан ө зге ұ лт ө кілдерінің тарихи отандарына оралуымен сипатталады десек, бү гінгі еліміздің ең білімді, ақ ылды жастарының шетелге кетуінің мазмұ ны біршама ө згеше. 2000 жылдардан кейін зияткерлік миграция ағ ыны ұ лттық сипатқ а емес, ә леуметтік, экономикалық, ғ ылыми ізденушілік мә селелерге байланысты ө згере бастады.

Еліміздің жоғ ары білімді азаматтарының басқ а елдерге қ оныс аударулары зияткерлік миграцияны кү шейтіп, қ оғ амымызғ а кері ық палын тигізуде. Атап айтсақ, 2000 жылы техникалық мамандар – 13998, педагогтар – 5460, экономистер – 3906, медицина – 2868, сә улет саласы мамандары 2195 цифрлық кө рсеткішті кө рсетті. Бұ дан біз осы кезең де елімізден кеткен зияткер мамандар ағ ынының ішінде техникалық мамандардың кө рсеткіші жоғ ары екені аң ғ арамыз. Ал 2006 жылы біршама статистика кө рсеткіші тө мендеп, кеткендер саны кеміді. (техникалық мамандар – 290, педагогтер – 623, экономистер – 74, медицина – 499, сә улет саласы мамандары – 252). Демек, елдегі экономикалық тұ рақ тылық мамандардың жаппай кө шуін тоқ татты. 2009 жә не 2010 жылдардағ ы ә лемдік дағ дарыс еліміздегі зияткерлік миграцияғ а да ә сер етпей қ оймады. Яғ ни кө шу ү дерісі біршама тұ рақ танды. 2017 жылы, яғ ни соң ғ ы жылдары экономистердің шетелге ағ ыны басқ а мамандарғ а қ арағ анда кү шейді. Олар – 2805-ті қ ұ раса, педагогтар – 1633, техникалық мамандар – 5293, медицина – 578, сә улет саласы мамандары – 453. Байқ ап отырғ анымыздай, экономика саласының мамандарына ың ғ айлы жұ мыс саласы кең ірек: сауда, қ ызмет кө рсету, бизнес, т. б

Қ азақ стандағ ы зияткерлік кө ші-қ он ү дерісі қ азіргі кезде ә ртү рлі факторлардың: ә леуметтік-экономикалық, саяси, этностық, экологиялық жә не басқ а да ә серлерге қ атысты орын алатыны белгілі болды. Тә уелсіздіктің алғ ашқ ы жылынан бастап кө ші-қ он ү дерісін реттеу қ азіргі кү нге дейін мемлекеттік саясаттың ең ө зекті бағ ыттарының біріне жатқ ызылғ анымен, ә лі шешімін таба алмай келеді.

Техникалық сала мамандары арасынан 2000 жылы 13 998 адам кетсе, қ азіргі таң да бұ л саладан сыртқ а кеткендер 5293 адамды қ ұ рап отыр. Демек ә лі де зияткерлік миграция ү дерісінде техника саласы мамандарының ағ ыны кү шті.

Еліміздің болашағ ы ғ ылым мен білімнің дамуына тікелей ық пал ететін – бү гінгі жастардың ақ ыл-ойы. Жалпы зияткер мамандарды жоғ алту еліміз ү шін ү лкен шығ ын десек, елімізді нық ұ стап тұ ратын жастарымыздың шетелге оқ уғ а кетіп, қ айта оралмау қ ауіпі де алаң датпай қ оймайды. (300 cө з)

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒